Η «Συμφωνία» Τούμπα-Τσαγλαγιανγκίλ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/903356/article/epikairothta/ellada/h-symfwnia-toympa-tsaglagiangkil

*Παρά τις θερμές χειραψίες, οι σχέσεις του πρωθυπουργού Στέφανου Στεφανόπουλου 

και του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου παρέμεναν πάντοτε δύσκολες.

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*

Το φθινόπωρο του 1965 υπήρξε περίοδος σημαντικών πολιτικών εξελίξεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία. Τον Σεπτέμβριο σχηματίστηκε και έλαβε- έστω οριακή- ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή η κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου, κλείνοντας έτσι τον κύκλο των αποτυχημένων προσπαθειών, οι οποίες είχαν αναληφθεί μετά την ιουλιανή κρίση διαδοχικά από τους Γεώργιο Αθανασιάδη- Νόβα και Ηλία Τσιριμώκο.

Τον Οκτώβριο το Κόμμα Δικαιοσύνης θριάμβευσε στις τουρκικές εκλογές, λαμβάνοντας σχεδόν το 53% των ψήφων και εξασφαλίζοντας συντριπτική κοινοβουλευτική πλειοψηφία, με αποτέλεσμα την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον ηγέτη του, Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Αυτές οι εσωτερικές ανακατατάξεις στις δύο γειτονικές χώρες θα γίνονταν η αφορμή για την έναρξη συνομιλιών, με αντικείμενο την προσπάθεια κατάληξης σε συμφωνία για τη διευθέτηση του Κυπριακού, η ανάφλεξη του οποίου είχε απειλήσει να οδηγήσει ακόμα και σε ελληνοτουρκικό πόλεμο το 1964.

Έτσι γίναμε ανεξάρτητο κράτος…

*Η πρώτη σελίδα του πρωτοκόλλου του 1830

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Και κάπως έτσι γίναμε ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος μετά από ένα γενικό ξεσηκωμό, που άρχισε στις 25 Μαρτίου 1821, ποτίσθηκε με άφθονο ελληνικό αίμα και κινδύνευσε να καταρρεύσει εξαιτίας εμφυλίων σπαραγμών…

                Οι βασικές πρόνοιες για την δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους, περιλαμβάνονται στο πρωτόκολλο της 4^ης Ιανουαρίου 1830, που συνυπέγραψαν οι πληρεξούσιοι της Γαλλίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ρωσίας. Αντίγραφο αυτού πρωτοκόλλου υπάρχει στα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, που εξέδωσε η Βουλή των Ελλήνων. Το πρωτόκολλο αυτό βασίσθηκε και στο άρθρο 10 της συνθήκης μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που είχε συναφθεί στην Αδριανούπολη μετά την ήττα της δεύτερης στον μεταξύ τους πόλεμο, αλλά και στην απόφαση των υπουργών Εξωτερικών, που είχαν συνεδριάσει νωρίτερα στο Λονδίνο.

Ο «νέος πατριωτισμός» και το «λόγον διδόναι»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ   http://www.kathimerini.gr/901920/opinion/epikairothta/politikh/o-neos-patriwtismos-kai-to-logon-didonai

*Το 1821 καλλιέργησε τον πατριωτισμό.

Γράφει ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

«Μ​​​​όνοι οι υπερασπισταί της πατρίδος εμπορούν να την ονομάσουν πατρίδα! Εάν αυτή ευτυχήσει, συ μένεις άπατρις, άγνωστος, άτιμος. Αν όχι, συ συνεισέφερες εις την πτώσιν, εις την δυστυχίαν της...». Η φράση αυτή, προτρεπτική αλλά και προειδοποιητική, απαντά, όπως είδαμε την περασμένη Κυριακή, στο βιβλίο του διαφωτιστή Κωνσταντίνου Νικολόπουλου «Προτροπή πατριωτική προς το γένος των Γραικών», που εκδόθηκε στη Σπάρτη τον Απρίλιο του 1821.

Για να πείσει τους Ελληνες, λαϊκούς και κληρικούς, τσοπάνηδες και λόγιους, να αρματωθούν και να βγουν στον Αγώνα, ο μαθητής του Κοραή χρησιμοποιεί γλώσσα ευθεία, άμεση, που δεν διστάζει να προσφύγει και στον τόνο της απειλής. Σαν αρχαιόφιλος και αρχαιογνώστης, ο Νικολόπουλος υπογράφει το βιβλίο του με το ψευδώνυμο Αριστόβουλος Λακεδαιμόνιος, αλλά και ενισχύει τα επιχειρήματά του προσφεύγοντας στον αρχαιοελληνικό βίο και λόγο, για να αντλήσει οδηγητικά σημεία.

Από τις αληθινές ιστορίες του Νικόλα. Οι ρίζες του Νικόλα από μεριάς του πατέρα του

*Φωτογραφία  μου, του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, στην οδό Λάμπρου Κορομηλά 23, έργο του Ερνέστου Τσίλερ, όπου στην Τουρκοκρατία στεγάστηκε το Ελληνικό Γενικό Προξενείο Θεσσαλονίκης, μυστικό επιτελικό κέντρο του Αγώνα στην ένοπλη φάση του, με επικεφαλής τον πρόξενο Λάμπρο Κορομηλά.

 Γράφει ο Νίκος Δ.Παπαδιονυσίου

Μεσάνυκτα Οκτώβρη του 1905. Ο Δημήτριος ή Δημητρός ή Μήτσος, πατέρας του Νικόλα, στα δεκαπέντε του ξεφεύγει απ’ την κομιτατζήδικη επιτήρηση για να μπει στην Ελλάδα. Ήθελε  να φθάσει στην Αθήνα. Καβάλα σ’ άλογο με αγωγιάτη του σογιού που τον περίμενε στην άκρη της πόλης του, της Στρώμνιτσας (της Στρούμτσας της σημερινής FYROM, της βόρειας Μακεδονίας) φθάνει στον σιδηροδρομικό σταθμό του Ούντοβο. Απ’ εκεί, στη οθωμανική Σαλονίκη, στον θείο του Γιώργη Λιώτη, αδελφό της μάνας του  Μαριγώς. Έμεινε λίγες ημέρες, εφοδιάζεται με χαρτιά και με το τούρκικο τρένο και το Θεσσαλικό Ελληνικό μετά, φθάνει στον προορισμό του.

Η ανάγκη για το φευγιό του ήταν άμεση. Όλοι οι άνδρες του σογιού, εχθροί των κομιτατζήδων, ήσαν σ’ επιτήρηση. Απρίλης 15 του 1904, Τετάρτη, κομιτατζήδες του Τσερνοπέεφ μαχαίρωσαν πισώπλατα τον μεγαλύτερο θείο του Δημητρού, Χαρίτωνα Λιώτη, πρωτεργάτη του Μακεδονικού Αγώνα στη Στρώμνιτσα, καθώς σταμάτησε για πηγαίο νερό στον δρόμο για το Βαλάντοβο. Μήνα μετά, σκυλιασμένοι απ΄ τ’ αντίποινα Ελλήνων κι΄ Ελληνόφωνων με την εκτέλεση του πρωτοπαλίκαρού του, παραμόνευαν να δολοφονήσουν τον δεύτερο αδελφό Χρήστο Λιώτη, που τέλειωνε τη Σχολή Ευελπίδων στην Αθήνα. Πήγε κρυφά για το μνημόσυνο του αδελφού του. Τους απέφυγε με την αστραφτερή του εξυπνάδα που γνώρισε ο Νικόλας χρόνια πολλά μετά. Φεύγοντας κρυφά από Στρώμνιτσα, Ούντοβο μετά, ταξίδεψε για Τεργέστη, απ’ όπου γύρισε Πειραιά- Αθήνα με πλοίο.

Μεταξύ εθνικής και οθωμανικής συνείδησης

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=868501

*Καρτ ποστάλ του 1895 που απεικονίζει την προκήρυξη του Οθωμανικού Συντάγματος τον Νοέμβριο του 1876. Διακρίνονται ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ και οι επικεφαλής των μιλέτ 

που σηκώνουν την ελεύθερη Τουρκία

Γράφει ο κ. Μάρκος Καρασαρίνης

«Γεννήθηκα τον Ιανουάριο του 1844 στην Αυλώνα, την αλβανική πόλη από όπου πολλά χρόνια αργότερα διακήρυξα την ανεξαρτησία της πατρίδας μου».

Η εναρκτήρια πρόταση των απομνημονευμάτων του Ισμαήλ Κεμάλ Μπέη Βλόρα (1844-1919) διαγράφει έναν κύκλο από τη γέννηση προς το τέλος της πολιτικής του σταδιοδρομίας εγκλείοντας μέσα του, θα πίστευε κανείς, έναν συνεπή κήρυκα της εθνικής ιδεολογίας του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα.

Ωστόσο, η περίπτωσή του αποδεικνύεται πολύ πιο περίπλοκη, εφόσον ο πρωτεργάτης της ανεξαρτησίας της Αλβανίας υπήρξε για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα της πλούσιας διοικητικής και πολιτικής σταδιοδρομίας του σημαίνον στέλεχος της κρατικής μηχανής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μεταξύ εθνικής και οθωμανικής συνείδησης, ευρωπαϊκών και ανατολικών πολιτισμικών επιδράσεων, ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος του Ισμαήλ Κεμάλ, εκτός από απολαυστικό ανάγνωσμα εθνογραφικού χαρακτήρα ή πολιτικής ίντριγκας, προσφέρεται και για την ανίχνευση  πεποιθήσεων και ταυτοτήτων της πολυεθνικής εγγράμματης ελίτ που χειρίστηκε τις τύχες του κράτους στην κρίσιμη περίοδο του Τανζιμάτ, της απόπειράς του μεταξύ 1839 και 1876 να εκσυγχρονιστεί με όρους δικαίου, διοικητικής μεταρρύθμισης, πολιτικών ελευθεριών.

Από τις «τύχες» του Σεφέρη στην «Καθημερινή»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/900863/article/epikairothta/ellada/apo-tis-tyxes-toy-seferh-sthn-ka8hmerinh

*Δεκαετία '50. Ο Γιώργος Σεφέρηςσε ένα από τα πολλά ταξίδια του στην Κύπρο.

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ

«Α​​​​υτή ήταν η κατάσταση όταν βγήκε ο τόμος των ποιημάτων του κ. Γιώργη Σεφέρη “Στροφή”, που προκάλεσε πολύν θόρυβο. Τα ποιήματα αυτά ακολούθησε ένας τριπλάσιος σε έκταση τόμος κριτικής του κ. Καραντώνη, αναλυτικός μέχρι ενδοσκοπήσεως. Και την κριτική ακολούθησε μία κριτική της κριτικής [του Γιώργου Θεοτοκά] στο “Ελεύθερο Βήμα”. Βρισκόμαστε δηλαδή προ μιας Ιερής Συμμαχίας, τριπλής και αδιαίρετης. Αν ήμουνα ο Μεγάλος Ιερεξεταστής κι’ ήταν στο χέρι μου θα τους έκαιγα ζωντανούς και τους τρεις, αφού πρώτα αποδείκνυα το έγκλημα. Δυστυχώς δεν είμαι. Πέρασαν οι ωραίοι εκείνοι καιροί».

Αυτά τα παιγνιώδη και συνάμα δηλητηριώδη έγραφε στην «Καθημερινή» στις 13 Μαρτίου 1932 ο Τάκης Παπατσώνης.

Γνώριμος από χρόνια του Σεφέρη, θαύμαζε «τον διπλωματικόν υπάλληλο, νέο μορφωμένον έξυπνο, με διαίσθηση, με τον καινούργιο τρόπο της συλλήψεως του παντός παραδεγμένο εντός του». Ήταν όμως- επιμένει ο Παπατσώνης- μεγάλη η απογοήτευσή του όταν έπεσε στα χέρια του η «Στροφή». Και εξηγείται: «Όχι πως δεν έχει στίχους σπουδαίους και αξιοπρόσεχτους και στοχασμούς βαθειούς και ποιητικούς. Αλλά γιατί έχει δύο σπουδαία ελαττώματα:  α΄) Είναι μίμηση μέχρι κλοπής ενός ξένου τρόπου, χωρίς την παραμικρότερη παραλλαγή και β΄) είναι κακή μίμηση» του Μαλλαρμέ, του Βαλερύ, του Φαργκ. (Σ’ αυτά και άλλα παρόμοια που του καταλόγισε η επιδρασιθηρία των κριτικών, όπως είναι γνωστό, ο Σεφέρης έχει απαντήσει με τα γνωστά «δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη» και «είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας»· και ακόμα οργισμένος με άλλους για τον τρόπο «καταγγελίας» των δανείων του από τον Έλιοτ: «ο ποιητής / χαμίνια του πετούν μαγαρισιές»).

Από τις αληθινές ιστορίες του Νικόλα. Ο Στρατηγός Χρήστος Λιώτης

*Ο Στρατηγός Χρήστος Λιώτης νεαρός, μάλλον σε φωτό του 1900 της Σχολής Ευελπίδων

 Γράφει ο Νίκος Δ.Παπαδιονυσίου

Ο Νικόλας αναφέρεται σ’ αυτόν με τα λίγα, όσα γνωρίζει για τη ζωή του που ήταν γεμάτη δράση, για τον λόγο ότι επέδρασε πολύ στους γονείς του, ειδικά στον πατέρα του, σ΄ αυτόν και τ΄ αδέλφια του όπως και σε όλο το Μακεδονίτικο σόι. Άλλωστε με τη δράση του υπήρξε ευρύτατα γνωστός τα χρόνια του προσπορίζοντάς τους τιμή.

To 1879 γεννήθηκε στη Στρώμνιτσα της FYROM  όπου έζησε μέχρι τα 17 του χρόνια. Ο Νικόλας έχει την εντύπωση ότι οι ρίζες του, καθώς κι΄ αυτές της αδελφής του γιαγιάς του Νικόλα Μαριγώς, ήσαν αρβανίτικες με το δισύλλαβου επίθετό που, εξελληνισμένοι από πολύ παλιά, όπως των Βορειοηπειρωτών που ζούσαν στο δοβλέτι του Μοναστηρίου με τις επιμειξίες τους με Έλληνες να είναι μεγάλες. Μη ξεχνάμε ότι στη σημερινή FYROM το 25% είναι Αλβανοί.

Το 1896 πέρασε τα τότε σύνορα και ήλθε στην Αθήνα, όπου εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων και σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός. Μάλιστα, εποχή της πολυτάραχης διαδρομής του όταν τον αποστράτευσαν οι βενιζελικοί, μελέτησε και κατασκεύασε το διατηρητέο τεράστιο για την εποχή του πρώην Ξενοδοχείο ΑΠΕΡΓΗ στο Καστρί, πάνω στη λεωφόρο, που σήμερα ανακαινισμένο από χρόνια το έχει πάρει η Αγροτική Τράπεζα και το έκανε κέντρο εκπαίδευσης. Απέναντι, λίγο πριν ήταν η βιλίτσα του.

Από τη Ρώμη του ’57 στην κρίση του ’17

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/902143/article/epikairothta/kosmos/apo-th-rwmh-toy-57-sthn-krish-toy-17

*Η υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης στις 25 Μαρτίου 1957. Η ανάπτυξη της ΕΟΚ/Ε.Ε. 

άλλαξε το πρόσωπο της Γηραιάς Ηπείρου.

Γράφει η κ. ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΡΑΜΟΥΖΗ*

Ο εορτασμός της 60ής επετείου μιας ένωσης 28 κρατών είναι ένα εντυπωσιακό γεγονός. Αλλά καθώς σήμερα, 25 Μαρτίου, τα κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τιμούν το γεγονός, μία σειρά προβλημάτων σκιάζει το «πάρτι γενεθλίων»: η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη χειρότερη υπαρξιακή κρίση της, που συγκροτείται από το Brexit, το δημοσιονομικό τραύμα, τις μεταναστευτικές ροές και τον ανερχόμενο λαϊκισμό.

Η πρόσληψη της ιστορίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει διαμορφωθεί από μια πασίγνωστη φράση της Συνθήκης της Ρώμης του 1957: ότι ο στόχος ήταν μια «διαρκώς στενότερη ένωση» («ever closer union»). Οι πολιτικοί επιστήμονες προώθησαν το «νέο λειτουργικό» μοντέλο για να εξηγήσουν ότι η συνένωση της βιομηχανίας άνθρακα και χάλυβα στις αρχές της δεκαετίας του 1950 οδήγησε σε νέα επέκταση της συνεργασίας με τη δημιουργία της Κοινής Αγοράς και αυτή με τη σειρά της θα οδηγούσε «αναπόφευκτα» σε πολιτική και νομισματική ένωση. Ένα πολυχρησιμοποιημένο κλισέ των Ευρωπαίων αξιωματούχων στις Βρυξέλλες, που αντικατόπτριζε αυτήν ακριβώς την αντίληψη, συνέκρινε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα με ένα ποδήλατο που πρέπει να κινείται για να μην πέσει.

Η εκδίκηση του Δράμαλη… 56 χρόνια μετά, στην Αν. Ρωμυλία!!!

*Από την "Εφημερίδα" του Δημητρίου Κορομηλά.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Είναι άγνωστο, αλλά ο Δράμαλης, ο μεγάλος ηττημένος πασάς της μάχης των Δερβενακίων, πήρε εκδίκηση από τους Χριστιανούς, που τον κατενίκησαν και τον οδήγησαν στο θάνατο, πολλά χρόνια αργότερα, όταν… δεν ζούσε πια!!! Και πήρε εκδίκηση μέσω ενός γιου του το 1877.

                Ας δούμε όμως τα γεγονότα από την αρχή.

                Η Μάχη των Δερβενακίων, είναι μια από τις σημαντικότερες μάχες της Επανάστασης του 1821, γιατί έκρινε αποφασιστικά την πορεία του αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων και επέτρεψε να λάμψει ο στρατηγικός νους του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

                  Ήταν αρχές Ιουλίου του 1822, όταν ισχυρή τουρκική δύναμη υπό τον Μαχμούτ Πασά, γνωστότερο ως Δράμαλη (λόγω της καταγωγής του από τη Δράμα) άρχισε να κατεβαίνει προς την Πελοπόννησο για να καταπνίξει στο αίμα την εξέγερση των Ελλήνων. Η δύναμη αυτή εντυπωσίαζε και τρομοκρατούσε τους πάντες απ’ όπου περνούσε. Ο Δράμαλης απέβλεπε στην ανακατάληψη της Τριπολιτσάς και στον τερματισμό  της Επανάστασης στον Μοριά.

Εμπεριστατωμένη ματιά στην Ιστορία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://www.kathimerini.gr/900859/article/politismos/vivlio/emperistatwmenh-matia-sthn-istoria

*Το βιβλίο του Τόμας Γκάλαντ

*Προδημοσιεύση

Από την «Νεότερη Ελλάδα»

του Τόμας Γκάλαντ

Γράφει ο κ. ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

 «Η ιστορία της Ελλάδας δεν είναι απλώς η ιστορία μιας μικρής χώρας που βρίσκεται ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση και στον παγκόσμιο Βορρά και Νότο, αλλά λειτουργεί ως μετωνυμία της έλευσης και της εξέλιξης της ίδιας της νεωτερικότητας, όπως ελπίζω ότι καταδεικνύεται μέσα από την ιστορία που αφηγείται το βιβλίο», γράφει στον πρόλογο για την ελληνική έκδοση ο Τόμας Γκάλαντ (Thomas W. Gallant), συγγραφέας της μελέτης «Νεότερη Ελλάδα».

Προϊόν πολύχρονης έρευνας, το βιβλίο αποτελεί συναρπαστική καταγραφή της ιστορίας της Ελλάδας από τις αρχές του 19ου αιώνα έως τις μέρες μας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αναλύσεις του για την ελληνική διασπορά και τις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ενώ κορυφαία είναι η διερεύνησή του για τη δημιουργία και την έννοια της ελληνικής εθνικής ταυτότητας και για τον ρόλο που διαδραμάτισε στις μετέπειτα εξελίξεις.

Τσεχοσλοβακικά όπλα στην Κύπρο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/901206/article/epikairothta/kosmos/tsexoslovakika-opla-sthn-kypro

*Από τις συγκρούσεις στην έναρξη της δεύτερης κυπριακής κρίσης, τέλη 1963 - αρχές 1964. Η κρίση στο Κυπριακό μοιραία συνεπαγόταν ότι τα ζητήματα που σχετίζονταν με προμήθεια οπλισμού αποκτούσαν υπαρξιακή σημασία.

Γράφει ο κ. ΑΓΓΕΛΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ*

Ο έλεγχος της συσταθείσας το 1964 Εθνικής Φρουράς ήταν σημείο πολλών τριβών μεταξύ Αθήνας- Λευκωσίας. Αφενός ο Μακάριος θεωρούσε ότι θα έπρεπε δικαιωματικά να την ελέγχει ως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφετέρου η Αθήνα εκτιμούσε, κυρίως μετά τα γεγονότα του 1963, ότι η δική της διοίκηση θα της έδινε ισχυρό στρατιωτικό και πολιτικό προβάδισμα στην προοπτική επίλυσης του Κυπριακού.

Η άφιξη του στρατηγού Γεωργίου Γρίβα το καλοκαίρι του 1964 και η ηγεσία που του ανατέθηκε ως επικεφαλής της Ανωτάτης Στρατιωτικής Διοίκησης Κύπρου με τις ευλογίες της Αθήνας δημιούργησε το στρατιωτικό ζήτημα. Η ελληνική κυβέρνηση απέβλεπε με τον συγκεκριμένο διορισμό στον έλεγχο της Εθνικής Φρουράς και στην ενίσχυση των λεγόμενων ενωτικών κύκλων αλλά και στη δυνατότητα να χρησιμοποιείται ο Γ. Γρίβας ως αντίβαρο του Μακαρίου. Επρόκειτο ουσιαστικά για ένα φαινόμενο δυαδικής εξουσίας που διατηρήθηκε μέχρι το 1974. Δηλαδή την πολιτική εξουσία ασκούσε η κυπριακή κυβέρνηση και τη στρατιωτική ουσιαστικά μέσω του Γ. Γρίβα και του ελέγχου που είχε στην Εθνική Φρουρά, η ελληνική κυβέρνηση.

«Προτροπή των Γραικών», Απρίλιος 1821

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/900780/opinion/epikairothta/politikh/protroph-twn-graikwn-aprilios-1821

*Η "προτροπή πατριωτική προς το γένος των Γραικών" του Νικολόπουλου

Γράφει ο κ. Παντελής Μπουκάλας

Μ​​ε την 25η Μαρτίου μπροστά μας και με το 2021 να αναφέρεται όλο και συχνότερα, και πάντα σε προτρεπτικό τόνο («να βγούμε επιτέλους από την κρίση στα διακόσια χρόνια από την Επανάσταση»), μάλλον λογικό είναι να διεκδικήσει μερίδιο στη μνήμη η «Προτροπή Γραικών».

Μιλώ για ένα μανιφέστο, ένα πολεμιστήριο σάλπισμα, που τυπώθηκε στη Σπάρτη, «κατά μήνα Απρίλιον» του 1821, όπως διαβάζουμε στο εξώφυλλό του. Τίτλος του: «Προτροπή πατριωτική προς το γένος των Γραικών». Συγγραφέας του ο Αριστόβουλος Λακεδαιμόνιος. Πρόκειται για ένα από τα αρχαιότροπα ψευδώνυμα με τα οποία πολιτεύτηκε και έδρασε διά της γραφής ο λόγιος, ελληνιστής και μουσικοσυνθέτης Κωνσταντίνος (Αγαθόφρων) Νικολόπουλος· στον «Λόγιο Ερμή», για παράδειγμα, δημοσίευε τα κείμενά του υπογράφοντας ως Ελληνόφρων Σαλαμίνιος ή Αγαθόφρων Λακεδαιμόνιος.

Η υπόθεση Πολκ όπως την είδε ο Γιάννης Μαρής- το σκοτεινότερο μεταπολεμικό έγκλημα

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ                       

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=862966    

*Η υπόθεση Πολκ όπως την είδε ο Γιάννης Μαρής. Σκηνή από την ταινία 

«Ο φάκελος Πολκ στον αέρα» του Διονύση Γρηγοράτου

*Η δημοσιογραφική έρευνα 

για τη δολοφονία 

του αμερικανού δημοσιογράφου 

στη Θεσσαλονίκη 

τον Μάιο του 1948

Γράφει ο κ. Φίλιππος Φιλίππου

Τον Ιανουάριο του 1977, δύο χρόνια προτού πεθάνει, ο Γιάννης Μαρής, δημοσίευσε στην «Ακρόπολι» μια έρευνα για τη δολοφονία του αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ που έγινε στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο του 1948, όταν αναζητούσε τρόπο να συναντήσει τον Μάρκο Βαφειάδη, τον αρχηγό του Δημοκρατικού Στρατού, για να του πάρει συνέντευξη. Την τιτλοφόρησε «Ποιος σκότωσε τον Πολκ;».

Το έγκλημα είχε αποδοθεί στο ΚΚΕ και μάλιστα είχαν κατονομαστεί ως δράστες δύο στελέχη του, ο Αδάμ Μουζενίδης και ο Βαγγέλης Βασβανάς. Μόνο που εκείνοι οι οποίοι τους επέλεξαν για να τους φορτώσουν το έγκλημα αγνοούσαν πως o μεν πρώτος είχε σκοτωθεί σε μια αεροπορική επιδρομή, ενώ ο δεύτερος βρισκόταν στο βουνό Μπέλλες.

Ο θάνατος του Γιώργου Θεοτοκά

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/900119/article/epikairothta/ellada/o-8anatos-toy-giwrgoy-8eotoka

*6 Ιανουαρίου 1941. Ο Γιώργος Θεοτοκάς με τη στολή του εθελοντή και ο Γιώργος Σεφέρης. Αναμνηστική φωτογραφία από πλανόδιο φωτογράφο, μπροστά στην Εθνική Βιβλιοθήκη.

Γράφει ο κ. ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΒΕΛΑΣ*

Ο θάνατος του Γιώργου Θεοτοκά στις 30 Οκτωβρίου 1966 αποτέλεσε ένα σοβαρό πλήγμα όχι μόνο για την ελληνική διανόηση αλλά και για τον ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό βίο της Ελλάδας. Ο Θεοτοκάς, πολυσχιδής προσωπικότητα με ευρύτατη παιδεία και πνευματικά ενδιαφέροντα, σημάδεψε με τη δημόσια παρουσία του την πνευματική και πολιτική ζωή του τόπου για πάνω από τριάντα χρόνια αφήνοντας πίσω του πλούσια παρακαταθήκη, σημαντικό μέρος της οποίας παραμένει ανεκμετάλλευτο.

Σημαίνον μέλος της λεγόμενης «Γενιάς του ’30», ο Θεοτοκάς ήταν μόλις 24 ετών όταν εμφανίστηκε δυναμικά στη δημόσια σφαίρα με το ριζοσπαστικό για την εποχή «Ελεύθερο πνεύμα» (1929), μέσα από το οποίο ερχόταν σε ευθεία ρήξη με το πρόσφατο παρελθόν (από την κριτική του δεν ξέφυγε ούτε ο Καβάφης), το οποίο ο ίδιος θεωρούσε κυρίως υπεύθυνο για το τέλμα στο οποίο είχε βρεθεί η ελληνική κοινωνία. 

Έλληνας στην Πλέβνα με λάφυρο την Τουρκική σημαία (1877)

*Εικόνα από τον ρωσοτουρκικό πόλεμο 1877-78. Πίνακας του Victor Mazurofski

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η Πλέβνα (σημερινό Πλέβεν) είναι μια ορεινή πόλη στη Βόρεια Βουλγαρία, που έμεινε στην ιστορία, από τη μεγάλη μάχη που έγινε κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου το 1877. Η μάχη ήταν άκρως αιματηρή και έκρινε μαζί με άλλες μάχες την έκβαση αυτού του πολέμου (διάβαση της Σίπκας κ.λπ.).

Στη μάχη αυτή, ανιχνεύονται σημάδια ελληνικής παρουσίας, υπέρ των Ρώσων, που συνήθως μας είναι άγνωστη, πέραν της γνωστής ιστορικής πραγματικότητας, ότι η Ελλάδα δίστασε να βγει στον πόλεμο εκείνο στο πλευρό των Ρώσων, που ήταν οι νικητές. Μαζί με τους Ρώσους πολέμησαν τότε οι Ρουμάνοι (οι ελληνικές εφημερίδες τους αποκαλούσαν Ρωμούνους) οι οποίοι έμπρακτα κατοχύρωσαν την ανεξαρτησία τους από τους Οθωμανούς.

   Η Πλέβνα, με μεγάλη δυσκολία, χρονική καθυστέρηση και τεράστιες απώλειες σε ζωές, καταλήφθηκε από τους Ρώσους προς τα τέλη του 1877, που έτσι μπόρεσαν να προελάσουν και να καταλάβουν διαδοχικά τη Σόφια και τη Φιλιππούπολη και τον Ιανουάριο του 1878 να καταλάβουν την Αδριανούπολη.

Η δράση των Θρακικών συλλόγων το 19ο αιώνα

*Κεφαλίδα επιστολόχαρτου του Θρακικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ραιδεστού, του 1881   (Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων)  

*Η δράση των θρακικών συλλόγων.

*Οι συντεχνίες και ο ρόλος τους.

*Μέριμνα των συλλόγων, 

η παιδεία των αλύτρωτων.

                Η εθνικά επωφελής δράση των ελληνικών συλλόγων στη Θράκη, αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, κατά το δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα, είναι μια πτυχή της εποποιίας του Ελληνισμού κατά τα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας.

                Αυτή η πτυχή αξίζει να προβληθεί, γιατί οι άνθρωποι που συγκροτούσαν εκείνα τα χρόνια τους συλλόγους και έδιναν τα χρήματά τους, έδειξαν αληθινή και ανιδιοτελή φιλοπατρία. Στήριξαν τον υπόδουλο Ελληνισμό, οργάνωσαν την παιδεία των Ελλήνων, διέσωσαν αρχαιολογικούς θησαυρούς, υποστήριξαν την ορθόδοξη πίστη των συμπατριωτών τους, συνετέλεσαν να γίνουν γνωστά τα νέα ρεύματα σκέψης και φιλοσοφίας της Ευρώπης.

                Έχει λεχθεί και είναι σωστό, ότι σε εποχές που το ελληνικό κράτος ήταν αδύναμο, φτωχό και ανοργάνωτο, το ρόλο του υπουργείου Παιδείας για την εκπαίδευση των υπόδουλων Ελλήνων, είχαν αναλάβει άτυπα, οι διάφοροι σύλλογοι που ξεκίνησαν τη δράση τους στην  Κωνσταντινούπολη και απλώθηκαν στις αλύτρωτες περιοχές.

Η εκκένωση της Αν. Θράκης το 1922: Φρικώδης…

*Η θλιβερή εκκένωση της Ανατολικής Θράκης

*Η μέγιστη αδικία εις βάρος της Θράκης

*Η λέξη φρίκη κυριαρχούσε στα ρεπορτάζ

*Από παντού αισχροκέρδεια

*Βροχή, λάσπη και χαλάζι

*Η «κηδεία» της Ανατολικής Θράκης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                «Η εικών των μετακινουμένων πληθυσμών είναι φρικώδης. Η βροχή πίπτει ραγδαία από διημέρου, καθιστώσα τας οδούς αδιαβάτους και ευρούσα όλους τους πληθυσμούς εν υπαίθρω». («Νέα Αλήθεια» 6 Οκτωβρίου 1922).  Αυτή είναι μια λιτή δημοσιογραφική ολιγόλογη περιγραφή του φοβερού δράματος, που έζησαν οι Ανατολικοθρακιώτες, όταν εκόντες άκοντες διατάχθηκαν να εκκενώσουν τις πανάρχαιες εστίες τους, στις οποίες άνθισε ο Ελληνισμός από τα προϊστορικά χρόνια.

                Το μεγάλο κακό άρχισε από τα Μουδανιά.  Ήδη η διάσκεψη των Μεγάλων Δυνάμεων στα Μουδανιά, Στις 28 Σεπτεμβρίου 1922, με την Ελλάδα απούσα, είχε προδιαγράψει λίγες μέρες νωρίτερα την τύχη της Ανατολικής Θράκης. Παραχώρηση στους Τούρκους, που δεν πολέμησαν καθόλου, όταν την απελευθέρωσαν οι Έλληνες τον Ιούλιο του 1920. Ούτε πολέμησαν για να την ανακαταλάβουν. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1922, ήδη η εφημερίδα «Πολιτεία» έγραφε ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε συνομιλία που είχε στο Λονδίνο με τον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών λόρδο Κώρζον «επείσθη ότι η θυσία της Θράκης είναι μοιραία».

                Η Αθήνα ζούσε σε καθεστώς αλλοφροσύνης. Είχε προηγηθεί η Μικρασιατική Καταστροφή στα τέλη Αυγούστου 1922. Είχε εκραγεί η επανάσταση των Γονατά- Πλαστήρα. Η χώρα πλημμύρισε από τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Οι επαναστάτες ετοιμάζονταν να δικάσουν τους υπαίτιους της τρομερής ήττας. Τα πάθη που προκάλεσε ο Εθνικός Διχασμός εξημμένα. Αυτή την ατμόσφαιρα θα επιχειρήσουμε να δούμε μέσα από τα δημοσιεύματα του Τύπου, όσο και αν η δημοσιογραφική κάλυψη της απώλειας της Ανατολικής Θράκης υπήρξε ελλειμματική.

Ο θάνατος του ευέλπιδος Ρωσέττη στο Μπιζάνι, το 1912

*Ο Σκαρλάτος Ρωσέττης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ίσως η καλύτερη εποχή της ελληνικής αστικής τάξης, είναι τα πρώτα χρόνια του 20 αιώνα. Είναι η εποχή της κοινωνικής και οικονομικής ανόδου της, αλλά κυρίως είναι η εποχή, που η τάξη αυτή έδειξε τα καλύτερα δείγματα του πατριωτισμού και της αυτοθυσίας της.

                Υπάρχουν ηχηρά παραδείγματα, που αποδεικνύουν αυτόν τον ισχυρισμό. Έχουν καταγραφεί από την ιστορία ή έχουν αποτυπωθεί ανεξίτηλα στη συλλογική εθνική μνήμη. Μέγιστο παράδειγμα είναι η αυτοθυσία του Παύλου Μελά, γόνου καλής οικογένειας, που έδωσε τη ζωή του στον αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Η ΟΜΗΡΙΑ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΩΝ ΣΕ ΝΑΖΙΣΤΙΚΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ

*Οι κρατούμενοι στρατηγοί. Όρθιοι από αριστερά, Γεώργιος Κοσμάς, Κωνσταντίνος Μπακόπουλος,  Αλέξανδρος Παπάγος, Ιωάννης Πιτσίκας, Παναγιώτης Δέδες. 

Καθιστοί ο Δεκανέας Ν. Δρίβας και ο στρατιώτης Β. Δημητρίου. 

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Μετά τη συγκρότηση των πρώτων αντιστασιακών οργανώσεων ΕΔΕΣ, ΕΑΜ και Ελληνικός Στρατός το φθινόπωρο του 1941, αλλά και άλλων αργότερα, κατά των κατοχικών στρατευμάτων και τις πρώτες συγκρούσεις του ΕΑΜ κατά των άλλων, ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος και οι Αντιστράτηγοι του Ελληνο-Ιταλικού και του Ελληνο-Γερμανικού πολέμου Ιωάν. Πιτσίκας, Δημ. Παπαδόπουλος, Παναγ. Δέδες, Γεωρ. Κοσμάς και Κων. Μπακόπουλος το βράδυ της 20ης Μαΐου 1943 συγκεντρώθηκαν στην οικία του πρώτου.

Ο Παπάγος ανακοίνωσε το σκοπό της συγκέντρωσης και ανέπτυξε τους λόγους για τους οποίους τόσο από εθνικής άποψης, όσον και από άποψης ασφαλείας στο εσωτερικό της χώρας, θα έπρεπε όλοι οι Αντιστράτηγοι να συμφωνήσουν να ενωθούν και να συνεργασθούν για την ένωση και οργάνωση κάτω από τις διαταγές τους όλων των Μονίμων Αξιωματικών και Υπαξιωματικών, μη αποκλειομένων και των Εφέδρων Αξιωματικών.

Το χρονικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους μέσα από εικόνες

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=859436

*Το χρονικό των Γενικών Αρχείων του Κράτους μέσα από εικόνες

Συγχαρητήρια επιστολή προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο μετά την αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα εναντίον του, Αθήνα 5 Δεκεμβρίου 1919

Γράφει η Λαμπρινή  Κουζέλη

Tον Νοέμβριο του 2014, στους χώρους του Ιδρύματος Ευγενίδου, κορυφώνονταν οι εορτασμοί για τα 100 χρόνια από την ίδρυση των Γενικών Αρχείων του Κράτους με την έκθεση «100 χρόνια Γενικά Αρχεία του Κράτους, 500 χρόνια ιστορία». Αν ένας θεσμός είναι το περιεχόμενό του, τα ΓΑΚ είναι το πρόσωπο της ελληνικής Ιστορίας μισής χιλιετίας που σκιαγραφείται παραστατικά στον κατάλογο της έκθεσης που κυκλοφορεί τώρα τυπωμένος από το Εθνικό Τυπογραφείο σε μια καλαίσθητη έκδοση.

Όσοι δεν επισκέφθηκαν την έκθεση το 2014 ξεφυλλίζοντας τον τόμο θα αποκτήσουν ακριβή εικόνα του περιεχομένου και της οργάνωσής της σε εννέα ενότητες, όπου μέσω επιλεγμένων τεκμηρίων καταγράφονταν οι πρώτες μορφές πολιτικής οργάνωσης του ελληνισμού, όψεις του Αγώνα για την Ανεξαρτησία (1821-1827), η θεμελίωση του νέου ελληνικού κράτους κατά τη διακυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια (1828-1832), η περίοδος της βασιλείας του Όθωνα (1833-1862) και οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους (1863-1911).