Αντρέ Σενιέ: Ο Γάλλος ποιητής, που ένιωθε Θραξ!!!

*Ο ποιητής Αντρέ Σενιέ

*Τον καρατόμησε 

σε ηλικία 32 ετών

η Γαλλική Επανάσταση

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Αντρέ Σενιέ, είναι ένας μεγάλος Γάλλος ποιητής, που τίμησε ποιητικά τη Θράκη, αλλά όπως συνήθως συμβαίνει, τον αγνοούμε. Το τέλος του ήταν τραγικό αφού καρατομήθηκε στην λαιμητόμο της Επανάστασης του 1789!

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, στο Γαλατά, το 1762 από Γάλλο πατέρα και Ελληνίδα μητέρα την Ξανθή- Ελισάβετ και σπούδασε στη Γαλλία. Ο πατέρας του έμπορος υφασμάτων επί 20 χρόνια, ήταν ο Λουί Σενιέ, που είχε διορισθεί πρόξενος της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη. Όταν ο Αντρέ ήταν τριών ετών, ο πατέρας του επέστρεψε στη Γαλλία και από το 1768 έως το 1775 υπηρέτησε ως γενικός πρόξενος της Γαλλίας στο Μαρόκο.  Η Ελληνίδα μητέρα του είχε ρίζες κυπριακές, αλλά ζούσε στη Βασιλεύουσα. Απέκτησαν πέντε παιδιά. Στη Λευκωσία, κοντά στο γνωστό οδόφραγμα της Λήδρας υπάρχει ένα δρομάκι που τιμάται  στο όνομα της μητέρας του ποιητή, οδός  Ξανθής …Ξενιέρου, σε πλήρη εξελληνισμό του ονόματός της!!! .  Ένα βιβλίο της, που περιέχει επιστολές της μητέρας του Αντρέ Σενιέ, ελληνικού ενδιαφέροντος, κυκλοφόρησε αργότερα (Lettres Grecques de Μadame Chénier, précédées d’une étude sur sa vie, par Robert de Bonnières. Paris, 1879).

Λήσταρχος Στάικοφ: Έδρασε στη Ροδόπη, θάφτηκε στο Διδυμότειχο, το 1927

*Τα πτώματα του Στάικοφ και του συντρόφου του και το καταδιωκτικό απόσπασμα 
(Αρχείο Μ. Μινόπουλου)

*Από πατέρα Βούλγαρο και μάνα Ελληνίδα

*Φόβος και τρόμος σε Βουλγαρία και Ελλάδα

*Επικηρύχθηκε από Βουλγαρία και Ελλάδα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Θράκη, και από τις δύο πλευρές των συνόρων προς τη Βουλγαρία, δοκιμάσθηκε σκληρά κατά τα πρώτα σαράντα χρόνια του 20^ου αιώνα, από τη δραστηριότητα βουλγαρικών ληστρικών ομάδων, αφού μάλιστα είχαν λήξει οι πολεμικές συρράξεις στα Βαλκάνια και είχαν αραιώσει οι δράσεις των εθνικιστικών βουλγαρικών ομάδων, οι γνωστοί κομιτατζήδες, που είχαν στόχους διαφορετικούς, πέραν των εγκληματικών.

                Η λήξη των πολεμικών συρράξεων μεταξύ των βαλκανικών κρατών και η εξέλιξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν οδηγήσει σε παγίωση τουλάχιστον των εθνικών συνόρων.

Τα διάφορα κομιτάτα σε Βουλγαρία αλλά και Τουρκία, έδρασαν έως το 1932 και πλέον. Αλλά από το 1927 με τη Βουλγαρία και το 1932 με την Τουρκία οπότε άρχισαν οι διμερείς διαπραγματεύσεις, που κατέληξαν σε σημαντικές συμφωνίες, αντιμετωπίστηκε δραστικά το φαινόμενο αυτό, αφού μεταξύ των ετών 1928-1929 εκτελέσθηκαν τέσσερις Βούλγαροι αρχηγοί συμμοριών και διάφοροι άλλοι συνεργοί τους φυλακίσθηκαν.

Το Τύχιο άντεξε στην επίθεση των ανταρτών το 1948

*Έτος 1948. Αξιωματικοί και οπλίτες την ώρα του συσσιτίου στο Τυχερό. 

Φωτογραφία από το blog "Μια φορά κι έναν καιρό στο Τυχερό Έβρου". 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το Τυχερό Έβρου είναι μια υπέροχη παραγωγική κωμόπολη, στο κέντρο ενός εύφορου κάμπου, δίπλα στον μεθοριακό ποταμό  Έβρο, η οποία δοκιμάσθηκε σκληρά κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου.

                Έχει πληθυσμό 2.311 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Το 1987 είχε πραγματοποιηθεί εθελούσια συνένωση των κοινοτήτων Τυχερού και Φυλακτού και δημιουργήθηκε ο πρώην Δήμος Τυχερού, ο οποίος με τον τότε  δήμαρχό του Χρήστο Χατζόπουλο, διακρίθηκε για την αναπτυξιακή πολιτική, την ικανότητα απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων και την προοδευτικότητά του και βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1995. Αργότερα με τον «Καλλικράτη» της τοπικής αυτοδιοίκησης το 2011 ο Δήμος Τυχερού καταργήθηκε και πλέον αποτελεί την Δημοτική Ενότητα Τυχερού του Δήμου Σουφλίου.

Ιστορικά, μετά την αναγκαστική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης το 1922 ογδόντα τουλάχιστον οικογένειες από το Ιβρίκ Τεπέ, εγκαταστάθηκαν στο Τυχερό, το παλιό Μπίντικλι, στην δυτική όχθη του Έβρου προσμένοντας μια γρήγορη επιστροφή απέναντι στο χωριό τους. Μια επιστροφή που αλίμονο, δεν ήρθε ποτέ. Επίσης κατοίκησαν εκεί πρόσφυγες από το Σουλτάνκιοϊ για τους αρβανιτόφωνους Μπιθκούκι και στα ελληνικά Λείβηθρο και από το Ντουαντζί. Το 1924 το χωριό ανακηρύχθηκε σε κοινότητα με το όνομα Τύχιο. Το 1953 μετονομάσθηκε σε Τυχερό.

Οι Θράκες προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ουίλσον, το 1919

*Μια αναμνηστική φωτογραφία από το συνέδριο στην Ουάσιγκτον, για την υποστήριξη των δικαίων της Ελλάδας σε Θράκη και Ήπειρο, από την εφημερίδα "Πατρίς". 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η λήξη του αιματηρού Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου βρήκε την Ελλάδα να αγωνίζεται να κατοχυρώσει τα εθνικά της δίκαια, κυρίως έναντι των Βουλγάρων και των Οθωμανών, που είχαν συνταχθεί με τις δυνάμεις των Κεντρικών Αυτοκρατοριών, δηλαδή είχαν συμμαχήσει με τους ηττημένους τελικά Γερμανούς. Εκείνο το διάστημα, παίχτηκε και η τύχη της Θράκης, που η Διάσκεψη του Βουκουρεστίου το 1913 την παρέδωσε στην ηττημένη του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου Βουλγαρία, ενώ η Ελλάδα την είχε απελευθερώσει. Ταυτόχρονα η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν έπαυε να έχει βλέψεις.

                Το κλίμα αυτό την επομένη του μεγάλου πολέμου όπως ήταν επόμενο, είχε κινητοποιήσει τους Θράκες, που ζούσαν στην ελεύθερη Ελλάδα, οι οποίοι κινητοποιήθηκαν αμέσως με κορωνίδα το Πανθρακικό Συνέδριο του 1918 (βλέπετε σχετικά στη θέση   https://sitalkisking.blogspot.com/2018/10/1918.html#more) που είχε θέσει ως κορυφαίο το αίτημα της ένωσης της Θράκης με την Ελλάδα.

Οι εφημερίδες στις 22 Οκτωβρίου 1918 δημοσίευσαν τηλεγραφικές πληροφορίες από το Παρίσι, ότι ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος έθεσε στο Συμμαχικό Συμβούλιο των Βερσαλλιών το ζήτημα της τύχης της Θράκης. Αυτό φούντωσε τις ελπίδες των Θρακών, που είχαν συνωστισθεί στην ελεύθερη μητέρα πατρίδα, διωγμένοι από τις εστίες τους λόγω των νεοτουρκικών γενοκτονικών διωγμών. Χρειάστηκαν όμως μεγάλοι αγώνες διπλωματικοί και πολιτικοί για να κατακυρωθεί η Θράκη στην Ελλάδα. Κάτι που συνέβη οριστικά στις 14 Μαΐου 1920.

Η επίθεση των ανταρτών κατά της Μάκρης Αλεξανδρούπολης, το 1948

 

*Δημοσίευμα της εφημερίδας "Ελευθερία" (15/12/1948). Πρόκειται για ανακοινωθέν του υπουργείου Στρατιωτικών. Είναι εντελώς λιτό στη διατύπωση. Υπάρχει μια μικρή αναντιστοιχία ως προς τις απώλειες από την επίθεση κατά της Μάκρης, σε σχέση με την αναφορά των στρατιωτικών αρχών  Θράκης.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η Μάκρη είναι μια όμορφη παραλιακή κωμόπολη δυτικά της Αλεξανδρούπολης, σε απόσταση περίπου 12 χιλιομέτρων. Είναι γνωστή για λεγόμενο σπήλαιο του Κύκλωπα Πολύφημου και για τον λεγόμενο αρχαίο Ελαιώνα της. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές, που έγιναν τα τελευταία χρόνια, έφεραν στο φως ένα νεολιθικό οικισμό περίπου του 3000 π.Χ.

Η ιστορική αυτή κωμόπολη, δοκιμάσθηκε, όπως πολλές πόλεις και χωριά σε όλη την Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1946-49).

Ας δούμε όμως τα γεγονότα της επίθεσης των ανταρτών εναντίον της Μάκρης, το Δεκέμβριο του 1948.

                Ένας πράκτορας του στρατού μέσα στις ανταρτικές ομάδες, αλλά και ομολογίες συλληφθέντων ανταρτών στο Ασπρονέρι Διδυμοτείχου, από δυνάμεις της 27^ης Ταξιαρχίας, οδήγησαν τους  επιτελείς της Διοίκησης της Εθνοφρουράς Θράκης να σκεφθούν πως τα γεγονότα αυτά οδηγούν, στην επίθεση που προετοίμαζαν οι αντάρτες κατά της σημαντικής κωμόπολης της Μάκρης στα παραθαλάσσια δυτικά της Αλεξανδρούπολης. Ήδη στην περιοχή είχαν σταλεί από το αρχηγείο των ανταρτών τρείς ελεύθεροι σκοπευτές για να συγκεντρώσουν πληροφορίες.

Γρηγόριος Παππαδόπουλος: Ένας αφανής υποστηρικτής Μακεδονίας και Θράκης

*Ο Γρηγόριος Παππαδόπουλος

*Επιφανής λόγιος του 19^ου αιώνα

*Βρήκε άδοξο θάνατο στις Σέρρες

*Παππαδόπουλος με δύο π-

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Στη Θράκη αγνοούμε πολλές φορές πτυχές της ιστορίας μας και προσπερνάμε αδιάφορα τα πρόσωπα που μόχθησαν γι’ αυτήν με κάθε τρόπο και από κάθε μετερίζι. Αυτά δεν πρέπει να συνεχίζονται. Πρέπει να σκαλίζουμε πάντα τις στάχτες της ιστορίας για να ανακαλύπτουμε λαμπερά καρβουνάκια, που έχουν σκεπαστεί και μπορούν να ξαναπυρώσουν τις καρδιές μας, με ανανεωμένη αγάπη για την πατρίδα μας τη Θράκη.

                Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Γρηγόριος Παππαδόπουλος (με δύο π-  παρακαλώ!) που δεν ήταν Θραξ. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1819. Εργάσθηκε όμως από το 1866 για τη σύσταση συλλόγου, που θα είχε ως αποστολή τη διάδοση των ελληνικών γραμμάτων και την καλλιέργεια της εθνικής ιδέας, ιδίως στη Μακεδονία και τη Θράκη, γιατί έγκαιρα διέβλεπε τον κίνδυνο για τις περιοχές αυτές, λόγω της διασποράς βουλγαρόφωνων πληθυσμών και την υποδαύλιση του βουλγαρικού εθνικισμού από αυτούς που απεργάζονταν τα πανσλαβιστικά σχέδια. Το όραμά του αυτό ο Παππαδόπουλος, το υλοποίησε τελικά το 1869 με τη βοήθεια σημαντικών Ελλήνων, όπως ήταν ο Αλέξανδρος Σούτσος, ο Κωνσταντίνος Δόσιος, ο Μάρκος Ρενιέρης, ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο Λέων Μελάς, ο Χαρίλαος Τρικούπης κ.ά. Τον Απρίλιο εκείνου του έτους ιδρύθηκε ο Σύλλογος προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων με πρώτο πρόεδρο τον Αλέξανδρο Σούτσο και γραμματέα τον Γρηγόριο Παππαδόπουλο, ο οποίος κράτησε το πόστο αυτό έως το 1873.

Ο μητροπολίτης Ιωακείμ από το Μοναστήρι και την Κερασούντα στο Διδυμότειχο

*Ο Ιωακείμ κατά κόσμον Σιγάλας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               

                Ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου Ιωακείμ κατά κόσμον Σιγάλας, που εποίμανε την περιοχή αυτή επί σχεδόν 30 χρόνια, υπήρξε μια σπάνια δυναμική και πατριωτική μορφή. Νέος ακόμα, έδρασε στην περιοχή του Μοναστηρίου και αναμίχθηκε ενεργά στο Μακεδονικό Αγώνα, έζησε το μαρτύριο των σφαγών της Γενοκτονίας του Πόντου, γλίτωσε από εκτέλεση που διέταξε ο σφαγέας του Πόντου Τοπάλ Οσμάν, οργάνωσε την περιοχή του Διδυμοτείχου αυτοδιορισθείς ανώτατη αρχή, όταν τα πάντα διαλύθηκαν ενώπιον των Γερμανών, που κατέλαβαν την Ελλάδα και πρωταγωνίστησε την ημέρα, που το Διδυμότειχο απελευθερώθηκε από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ στις 29 Αυγούστου 1944.     

                Ο Σιγάλας, γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1881, ως Γεώργιος, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα. Στη συνέχεια φοίτησε στο Γυμνάσιο των Κυδωνιών (Αϊβαλί). Αποφοίτησε το 1898. Επόμενο βήμα του ήταν να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη και να φοιτήσει στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Μετά την αποφοίτησή του αμέσως εστάλη το 1902 ως καθηγητής στο Μοναστήρι (τα βυζαντινά Βιτώλια, σήμερα Μπίτολα). Την εποχή εκείνη είχε αρχίσει να φουντώνει ο βουλγαρικός εθνικισμός, ειδικά με την επανάσταση των Βουλγάρων, γνωστή με την ονομασία του Ήλιντεν,  το 1903.

                Στο Μοναστήρι, κόχλαζε η βουλγαρική προπαγάνδα, αλλά και η φοβερή τρομοκρατία, που στόχευε να προσελκύσει χριστιανούς στη σχισματική Εξαρχία των Βουλγάρων. Αυτό οδήγησε τους Έλληνες να αντιστέκονται και να αμύνονται. Είναι η εποχή που έχει καταγραφεί στην Ιστορία ως Μακεδονικός Αγώνας και ο Σιγάλας καταγράφηκε στην Ιστορία ως Μακεδονομάχος.

                Τα Χριστούγεννα του 1903 χειροτονήθηκε διάκονος στον ιερό ναό Αγίου Δημητρίου στο Μοναστήρι, από τον μητροπολίτη Πελαγονίας Ιωακείμ Φορόπουλο.

Ιωάννης Ρούκης, ο παράτολμος αγωνιστής του 1821

*Το καριοφίλι του Γιάννη Ρούκη, που πουλήθηκε σε δημοπρασία το 2016 αντί 53.100 ευρώ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Ιωάννης Ρούκης, υπήρξε ένας παράτολμος αγωνιστής της Επανάστασης του 1821, που ένα του τόλμημα υπήρξε αρκετό για να διασώσει τη μνήμη του ταπεινού αυτού πατριώτη και σημαντικού οπλαρχηγού της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας.

                Ειδικότερα στην εκπόρθηση του φρουρίου της Λιβαδειάς όταν εξερράγη η Επανάσταση του 1821, διακρίθηκε ο Ιωάννης Ρούκης, ο οποίος ανέβηκε με θάρρος στα τείχη και μπήκε μέσα στο φρούριο μαχόμενος. Ο ίδιος μπόρεσε να ανεβεί ξανά στα τείχη και να βγει έξω σώος!!! Οι Οθωμανοί που έβλεπαν τέτοιες τολμηρές κινήσεις, αναγκάσθηκαν επειδή αντιμετώπιζαν και μεγάλη έλλειψη τροφών να παραδοθούν. Υπενθυμίζουμε ότι ο Αθανάσιος Διάκος, όταν του ανατέθηκε η αρχηγία των επαναστατών στην περιοχή του, παρέλαβε μαζί τους άλλους οπλαρχηγούς και πλήθος χωρικών, πήγε στη Λιβαδειά στις 29 προς 30 Μαρτίου 1821, την πολιόρκησε και την κατέλαβε. Οι Οθωμανοί κάτοικοι και οι 300 υπερασπιστές της μαζί με κάποιους Αλβανούς, αποσύρθηκαν. Το κατόρθωμα του Ρούκη, έμεινε στην ιστορία…

                Ο Ρούκης, διακρίθηκε λίγο αργότερα και στην πολιορκία του Πατρατζηκίου. Δηλαδή της Υπάτης, όπως ονομάζονταν τότε. Οι Τούρκοι όταν έμαθαν για το ξεσήκωμα των Ελλήνων συγκεντρώθηκαν 700 και πλέον στην Υπάτη, η οποία βρίσκονταν σε σημαντική οχυρή θέση. Οι Έλληνες την πολιόρκησαν στενά, αλλά δεν μπόρεσαν να την κυριεύσουνκε να νοσηλευθεί πολύ καιρό. Στην ανάρρωσή του συνέβαλε με επιμελείς περιποιήσεις του τραυματία, ο Οθωμανός χειρουργός Κουρτ Αλή, καταγόμενος από την Αταλάντη.

Ο Φιλικός Αθανάσιος Ζαρείφης, που τον κήδεψαν με ελεημοσύνη

*Από τα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, έγγραφο για τον Αθανάσιο Ζαρείφη 

"δια τας μαρτυρημένας παρά πολλών προς την πατρίδα πιστάς εκδουλεύσεις".

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Στη χώρα μας, συχνά απαντάται το φαινόμενο, άνθρωποι που πρόσφεραν τα πάντα για την πατρίδα, περιουσία και σωματική ακεραιότητα, να πεθαίνουν στη  ψάθα πάμπτωχοι και αγνοημένοι, χωρίς καν η οικογένειά τους να έχει ακόμα και τα έξοδα κηδείας. Αυτό το φαινόμενο, ήταν έντονο μετά την Επανάσταση του 1821, όταν πολλοί αγωνιστές, κατέληξαν ανάπηροι και πένητες.

                Μια τέτοια περίπτωση, είναι ο Ηπειρωτικής καταγωγής Αθανάσιος Ζαρείφης (ή Ζαρίφης κατ’ άλλη γραφή του ονόματός του).

                Ο Ζαρείφης δούλεψε εντατικά για την Φιλική Εταιρεία και πήρε μέρος στην Επανάσταση, στη Βοιωτία και την Αττική. Θεωρείται μάλιστα, ότι ήταν αυτός, που κατήχησε και μύησε στη Φιλική Εταιρεία, τον Αθανάσιο Διάκο.

                Ελάχιστα στοιχεία γνωρίζουμε για τη ζωή του. Από ένα ειδησάριο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Άγγελος» στις 4 Αυγούστου 1843 (παλαιό ημερολόγιο), όταν πέθανε, πληροφορούμαστε ότι ήταν Ηπειρώτης και υπήρξε ο πρώτος απόστολος της Φιλικής Εταιρείας στην Αττική και στη Βοιωτία.  Όταν άρχισε η μεγάλη εθνική εξέγερση ο Ζαρείφης πήρε μέρος και αγωνίσθηκε έως το τέλος της, υπέστη πολλές ταλαιπωρίες, αλλά στο τέλος είδε την πατρίδα ελευθερωμένη. Ο ζήλος του για τον αγώνα, υπήρξε απαράμιλλος. Θυσίασε όλη την περιουσία του για την ανάσταση του Έθνους και τελικά πέθανε στις 31 Ιουλίου (παλαιό ημερολόγιο) 1843 στον Πειραιά σε ηλικία 70 ετών, «πένης πενήτων» κατά την εφημερίδα. Η δε κηδεία του «εγένετο δι’ ελέους» δηλαδή με ελεημοσύνες άλλων συνανθρώπων μαζεύτηκαν τα έξοδα για την ταφή του.

Ο εθνομάρτυς Αναστ. Χρυσάφης και η προφητική επιστολή του από τις Σέρρες

*Ο εθνομάρτυς Αναστάσιος Χρυσάφης

Γράφει ο Αθανασιάδης Στεφ. Παντελής

                Η πόλη των Σερρών είναι μια μαρτυρική πόλη με δεκάδες σφαγιασθέντες από τους Βουλγάρους κατοίκους, στην κυριολεξία εθνομάρτυρες. Η περιγραφή αυτή αφορά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο, όταν η Ελλάδα, με ορμή άρχισε να εκδιώκει από τα εδάφη της Μακεδονίας τους χθεσινούς συμμάχους της, που τα είχαν καταλάβει από τους Οθωμανούς κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο.

                Ανάμεσα στους εθνομάρτυρες των Σερρών εξέχουσα θέση καταλαμβάνει ο ιατρός Αναστάσιος Χρυσάφης, θύμα των Βουλγάρων, που τα οστά του παραμένουν ακόμα στη σημερινή Βουλγαρία.

                Ο Αναστάσιος Χρυσάφης ήταν ένθερμος πατριώτης. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, 1904-1908, θυσίασε την προσωπική περιουσία του, ενισχύοντας  τους μακεδονομάχους. Ως ιατρός νοσήλευσε τραυματίες μακεδονομάχους. Επανειλημμένα διώχθηκε και φυλακίσθηκε και τελικά θυσίασε και τη ζωή του για την πατρίδα.

                Είχε γεννηθεί στις Σέρρες από φτωχούς γονείς. Το 1875 άρχισε να φοιτά στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Νυμφεύθηκε με την πλούσια Αθηναία Αθανασία Ηλιοπούλου. Με τη βοήθεια της οικογένειας της συζύγου του συνέχισε τις σπουδές του στη Βιέννη και έλαβε την ειδικότητα του χειρουργού- μαιευτήρα. Αργότερα επέστρεψε με τη σύζυγό του και τον νεογέννητο γιο του Κωνσταντίνο στις Σέρρες.

Η τηλεοπτική μετάδοση της ομιλίας μου στην Νέα Ορεστιάδα

Ευχαριστώ θερμά 

την Δημοτική Τηλεόραση 

της Νέας Ορεστιάδας,

για την τηλεοπτική κάλυψη 

της ομιλίας μου,

στις 11 Νοεμβρίου 2018

Οι βουλγαρικές προσπάθειες ελέγχου της Θράκης περί το 1900

*Η Αδριανούπολη το 1893

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο εικοστός αιώνας, όταν ανέτειλε, βρήκε τη Θράκη να αγωνίζεται  εναντίον του βουλγαρικού εθνικισμού, ο οποίος άρχισε να αναπτύσσεται από το  1878, τότε που οι Ρώσοι νίκησαν τους Τούρκους και έφτασαν ως τις παρυφές της Κωνσταντινούπολης. Με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου δημιούργησαν τη λεγόμενη Μεγάλη Βουλγαρία. Η Συνθήκη ανετράπη από το Συνέδριο του Βερολίνου, το οποίο ωστόσο δεν εξάλειψε τον Πανσλαβισμό και τον Βουλγαρικό επεκτατισμό.

Η Θράκη, επίζηλη περιοχή, δοκιμάστηκε από τις κινήσεις των Βουλγάρων, που θέλησαν με κάθε τρόπο να εμφανίσουν την ύπαρξή τους ως σημαντική, συνοδευόμενη από ανάλογες απαιτήσεις.

Η μεγαλύτερη απογοήτευση για τους Έλληνες, από τον ρωσοτουρκικό πόλεμο ήταν η διάψευση των ελπίδων τους από το λεγόμενο «ξανθό γένος» των διαφόρων ψευδοπροφητειών. Αντίθετα μάλιστα, οι Ρώσοι εφαρμόζοντας τα πανσλαβιστικά σχέδια, ενίσχυσαν με κάθε τρόπο τους Βουλγάρους, αγνοώντας τους Έλληνες. Χαρακτηριστικά η εφημερίδα «Αγών» έγραφε στις 7 Ιανουαρίου 1900:

«Νικήσαντες οι Ρώσοι ελησμόνησαν, ότι εξεστράτευσαν υπέρ της αναξιοπαθούσης ορθοδοξίας, προς αυτών δε υπαγορεύσαντες την συνθήκην του Αγίου Στεφάνου δεν έβλεπον άλλους αξίους προστασίας ή τους Βουλγάρους. Οι Τούρκοι της ρωσοκρατήτου τότε Αδριανουπόλεως και της άλλης Θράκης δεν ηδύναντο ως πολεμία φυλή να ληφθώσιν υπ’ όψιν υπό των Ρώσων, οι δε τριακοντακισχίλιοι  Έλληνες της δευτέρας  της Θράκης πόλεως ήσαν μεν χριστιανοί, αλλά δεν ήσαν Βούλγαροι. Παν ό,τι ελληνικόν περιεφρονείτο και παρηγκωνίζετο και κατά παντοίους τρόπους κετεδιώκετο υπό των Ρώσων, η ελαχίστη δε μειονότης των κατοίκων της Αδριανουπόλεως οι μόλις εις χιλίους ανερχόεμνοι Βούλγαροι των προαστείων, οι πρώην είλωτες εκλήθησαν να μετάσχωσιν της διοικήσεως, να αστυνομεύωσι, να απονέμωσι δικαιοσύνην».

Η εφημερίδα αυτή δημοσίευσε πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατούσε περί το 1899 και το 1900.

Η θλιβερή εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, το 1922

*Η αίθουσα κατάμεστη...

Η Νέα Ορεστιάδα, μου έδωσε την Κυριακή 11 Νοεμβρίου 2018, μεγάλη χαρά, χάρη στην ευγενική πρόσκληση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της πόλης, να μιλήσω σε ειδική εκδήλωση με θέμα: «Η δραματική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης το 1922- Μια αφήγηση, ένας λυγμός, μια διεθνής ατιμία» υπό την αιγίδα του Δήμου.

Η αίθουσα του Δημοτικού Πολιτιστικού Πολυκέντρου ήταν κατάμεστη, ενώ υπήρχαν και όρθιοι. Παρέστησαν μεταξύ άλλων, ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ.κ. Δαμασκηνός, οι βουλευτές Δημήτρης Ρίζος (ΣΥΡΙΖΑ) και Αναστάσιος Δημοσχάκης (ΝΔ) ο πρώην υφυπουργός Παιδείας Αλέξανδρος Δερμεντζόπουλος, ο δήμαρχος Διδυμοτείχου Παρασκευάς Πατσουρίδης, ο αντιδήμαρχος Ορεστιάδας Χρήστος Ορμανλίδης, πρώην δήμαρχοι της πόλης, εκπρόσωποι της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, των στρατιωτικών αρχών και άλλοι επίσημοι.

Με την ευκαιρία αυτής της ομιλίας, παρέδωσα στον πρόεδρο του Μουσείου κ. Πασχάλη Μαυρίδη μια σπάνια καρτ ποστάλ της Αδριανούπολης, της Πρωτοχρονιάς του 1908 με ιδιόγραφες ευχές από τον τότε υπολοχαγό Στυλιανό Γονατά, που δρούσε με το ψευδώνυμο Στέργιος Γρηγορίου, οργανώνοντας τον υπόδουλο Ελληνισμό της Θράκης, μαζί με άλλους αξιωματικούς.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας υπήρξε χαρακτηριστική διάχυτη συγκίνηση… Άλλωστε στο ακροατήριο υπήρχαν πολλοί απόγονοι προσφύγων της Ανατολικής Θράκης,που έχουν μεγαλώσει με τις αφηγήσεις των δικών τους ανθρώπων, που έζησαν αυτό το δράμα του 1922.

Ακούσθηκαν επίσης τραγούδια από τα  μέλη της Ενόργανης Θρακικής Χορωδίας του Μουσείου.

Η ομιλία μου συνοδεύτηκε από προβολή ψηφιακών εικόνων, σχετικών με το θέμα.

(Οι φωτογραφίες της εκδήλωσης που ακολουθούν, είναι των Γρηγόρη Αζορίδη και Σταύρου Παπαθανάκη).

                                                 *Μια αφήγηση, ένας λυγμός, 

μια διεθνήςατιμία.  

*Ομιλία του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη

στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο 

της Νέας Ορεστιάδας.

Καλησπέρα σας

                Όταν κοιτάζουμε πέρα από τον ποταμό Έβρο, το βλέμμα μας ταξιδεύει σε μια αλησμόνητη πατρίδα. Την ελληνική Ανατολική Θράκη, από την οποία τα διεθνή συμφέροντα το 1922, ξερίζωσαν τον ελληνισμό με τις πανάρχαιες ρίζες. Η βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, που με σημερινούς όρους θα την χαρακτηρίζαμε στυγνή εθνοκάθαρση, δεν έπαψε να αποτελεί καταδικαστέα πρακτική της τακτικής των μεγάλων κρατών, που επιβάλουν τις θελήσεις τους όχι με βάση τους ηθικούς νόμους, αλλά τα ανομολόγητα συμφέροντά τους.

                Αυτή την εκκένωση, όπως την είδε και ο Τύπος της εποχής εκείνης, έχω την τιμή να σας αφηγηθώ σήμερα, χάρη στην ευγενική πρόσκληση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της Νέας Ορεστιάδας και της Περιφέρειάς της.

*Ο ομιλητής

Στις απαρχές της ελληνικής δημοσιογραφίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 
http://www.kathimerini.gr/988285/opinion/epikairothta/politikh/stis-aparxes-ths-ellhnikhs-dhmosiografias

*Το βιβλίο του Λ. Βαζαίου για την ¨Ανεξάρτητον Εφημερίδα της Ύδρας του Π. Κ. Παντελή

Του κ. Παντελή Μπουκάλα

T​​ο ’χει η μοίρα μας φαίνεται να συνδέεται η γέννηση του ελληνικού Τύπου, σε κάθε περίοδο μιας μακράς ιστορίας, με τον πόλεμο και τη λογοκρισία. Στις «Βασιλείους Εφημερίδες», ημερολόγιο των εκστρατειών του Μεγαλέξανδρου, εργαζόταν ως συντάκτης και ο Καλλισθένης ο Ολύνθιος, μικρανιψιός του Αριστοτέλη και μαθητής του. Οσον καιρό ο Καλλισθένης έγραφε δοξαστικά για τον στρατηλάτη, δεν υπήρχε πρόβλημα. Το 327 π.Χ. όμως, οπότε πέρασε στην αντιπολίτευση και αρνήθηκε την «προσκύνησιν» που απαιτούσε ο Αλέξανδρος, μιμούμενος τους Πέρσες βασιλιάδες, περιέπεσε σε δυσμένεια. Και εκτελέστηκε.

Στους δικούς μας καιρούς, γενέθλιο έτος του νεοελληνικού Τύπου θεωρείται το 1784, όταν ο Ζακυνθινός Γεώργιος Βεντότης εξέδωσε στη Βιέννη μια εφημερίδα που δεν γνωρίζουμε καν τον τίτλο της, αφού δεν σώθηκε κανένα φύλλο της.

Στην Ελλάδα πάντως η πρώτη εφημερίδα, η «Σάλπιγξ Ελληνική», εκδόθηκε λίγο μετά το ξεκίνημα του Αγώνα, τον Αύγουστο του 1821, στην Καλαμάτα, από τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, εκδότη του «Λόγιου Ερμή» στη Βιέννη. Όπως και με τις μεγαλεξανδρινές «Εφημερίδες», το νεογέννητο άκουσε πολεμικά τραγούδια και απαγορευτικές εντολές: Το τέταρτο μόλις τεύχος της «Ελληνικής Σάλπιγγος» ήταν το τελευταίο. Ο Δημήτριος Υψηλάντης ήθελε να επιβάλει προληπτική λογοκρισία στις ελεύθερες περιοχές και ο Φαρμακίδης προτίμησε τη σιωπή παρά τη φίμωση.

Η διαθήκη του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη

*Η σορός του Παύλου Κουντουριώτη, στο Παλαιό Φάληρο, μεταφερόμενη στο ατμόπλοιο, 

για να γίνει ο ενταφιασμός στην Ύδρα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Παύλος Κουντουριώτης, δεν υπήρξε μόνο ένας θρυλικός ναυμάχος στον οποίο οφείλουμε την κυριαρχία μας στο Αιγαίο, αλλά και ένας συνειδητός και ένθερμος πατριώτης, πιστός χριστιανός και καλός οικογενειάρχης. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και από την διαθήκη του, που ήταν η τελευταία βούλησή του.

                Η διαθήκη του ναύαρχου Παύλου Κουντουριώτη, ανοίχθηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών στις 22 Μαΐου 1936. Ο ναύαρχος και πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε πεθάνει στις 22 Αυγούστου 1935 και είχε ενταφιασθεί στην Ύδρα.

                Η διαθήκη του είχε παραμείνει στο σπίτι του Κουντουριώτη και βρέθηκε τυχαία αργότερα, όταν οι κληρονόμοι του άνοιξαν το σπίτι.

                Το σπίτι του ναυάρχου από την ημέρα του θανάτου του είχε παραμείνει κλειστό. Όταν βρέθηκε τυχαία η χειρόγραφη διαθήκη, ο πληρεξούσιος δικηγόρος της χήρας του ναυάρχου Α. Κυριακίδης, την παρέδωσε στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκεί, ο πρόεδρος Ι. Αποστολόπουλος και οι δικαστές Γ. Τσακωνόπουλος και Ε. Κοκκινόπουλος, ο αντεισαγγελέας Μανδραπίλιας και η γραμματέας Γεωργία Κουτσουμάδη, άνοιξαν τη διαθήκη, που είχε συντάξει ο Κουντουριώτης και η οποία έγραφε:

Ο σεισμός του 1855, που γκρέμισε την Προύσα

*Η Προύσα σε παλαιά γκραβούρα (Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ένας σεισμός κατέστρεψε την Προύσα το 1855. Η Προύσα σημαντική βυζαντινή πόλη αλλά αργότερα και Οθωμανική, έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1326 και ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.  Έως την κατάληψη της Αδριανούπολης το 1365, η Προύσα κατείχε εξέχουσα θέση στην Αυτοκρατορία.

Εκεί κατοικούσαν πάντα Έλληνες, πολλοί από τους οποίους μετά την καταστροφή του 1922 κατέφυγαν στην Ελλάδα. Καταγωγή από την Προύσα είχε ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος, και ο φημισμένος σκηνοθέτης Κάρολος Κουν. Από την Προύσα κατάγονταν επίσης  και η πρώτη γυναίκα πιλότος πολεμικού αεροπλάνου της Τουρκίας, Σαμπιχά Γκιοκτσέν.

Η Προύσα με τα περίφημα μουσουλμανικά τεμένη της και τους άλλους τόπους λατρείας των Μουσουλμάνων, δοκιμάσθηκε σκληρά από σεισμό το 1855. Μετρήσεις μεγέθους της έντασης των σεισμών την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν. Τα αποτελέσματα φαίνονταν δια γυμνού οφθαλμού, στις καταστροφές, που άφηναν πίσω τους οι δονήσεις.

Το Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856, εφαρμόζεται στην Αδριανούπολη

*Η Αδριανούπολη

*Η καταδίκη του Ρουστέμ Πασά

*Το Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856

*Οι μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Ρουστέμ Πασάς, υπήρξε διοικητής της Αδριανούπολης από το 1854 ως το 1856. Τυπικός εκπρόσωπος της ανώτατης κάστας του Οθωμανικού κατεστημένου, δεν δίστασε να επιδοθεί σε πράξεις διαφθοράς και σε οικονομικές καταχρήσεις, που τον οδήγησαν σε εξορία στη Μυτιλήνη. Αυτός ο επιφανής Οθωμανός, υπήρξε ένα από τα πρώτα θύματα του Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856!!! 

Το Χατ-ι Χουμαγιούν του 1856, είναι το πλέον γνωστό αυτοκρατορικό διάταγμα που εκδόθηκε αμέσως μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο, στις 18 Φεβρουαρίου του 1856. Επρόκειτο για το δεύτερο σημαντικό σταθμό των μεταρρυθμίσεων που είχαν επιβάλει στην Τουρκία οι Μεγάλες Δυνάμεις, τα λεγόμενα Τανζιμάτ.

Ο Κριμαϊκός Πόλεμος που άρχισε τον Οκτώβριο του 1853 και τερματίσθηκε τον  Φεβρουάριος του 1856, ήταν μια μεγάλη πολεμική σύγκρουση μεταξύ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας έναντι των συμμαχικών δυνάμεων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, της Γαλλικής Αυτοκρατορίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της Σαρδηνίας. Η σύγκρουση, η οποία υπήρξε πολύνεκρη, ήταν το αποτέλεσμα ενός μακρόχρονου ανταγωνισμού συμφερόντων ανάμεσα στις κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις, για επιρροή και εκμετάλλευση των ανατολικών εδαφών της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Δ. Εφραιμίδης: Ένας ευπατρίδης της Αλεξανδρούπολης τον 19ο αιώνα

*Από το δημοσίευμα της εφημερίδας "Αρμονία" της Σμύρνης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η σημερινή υπέροχη πόλη Αλεξανδρούπολη, που ξεκίνησε την αναπτυξιακή πορεία της περίπου από το 1870, κυριάρχησε στην οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή της περιοχής και ανέδειξε σημαντικές προσωπικότητες, που σήμερα τις καλύπτει η λήθη. Είναι γνωστό ότι η Αλεξανδρούπολη, η νέα αυτή πόλη, από τη στιγμή που απέκτησε η περιοχή σιδηροδρομικό δίκτυο, αναδείχθηκε σε σημαντική κυψέλη του Ελληνισμού.

Στη Βιβλιοθήκη της Βουλής υπάρχουν ορισμένα έγγραφα Θρακικού ενδιαφέροντος. Ένα από αυτά το έγγραφα, είναι έκθεση  του Ν. Γ. Χατζόπουλου, διακεκριμένου εκπαιδευτικού με εθνική δράση, που αναφέρεται στην Αλεξανδρούπολη του 1883, τότε που ήταν μια μικρή κωμόπολη, ένα ψαροχώρι. Στην έκθεση αυτή, υπογραμμίζεται, ότι υπερισχύει ο Ελληνισμός, παρά την πανσπερμία των φυλών, που κατοικούσαν εκεί. Γράφει ειδικότερα:           

ΔΕΔΕΑΓΑΤΣ: «Αρτισύστατος κωμόπολις εμπορική παράλιος και ο τελευταίος των εν τη Νοτιοδυτική Θράκη Σιδηροδρόμων σταθμός. Έχει τανύν 450-500 νεοδμήτους οικοδομάς και περί τας 1500-2000 ψυχάς.

          Οικογενείας δε μονίμους οικούσας εις Δεδέαγατς περί τας 100-120 προερχομένας εκ διαφόρων μερών και εθνικοτήτων και διαφόρων ιδεών ηθών και εθίμων. Τανύν υπερισχύει εκείσε ο Ελληνισμός. Διότι ου μόνον εκ των ως άνω είρηται οικογενειών τα 3/4 εισίν ομογενείς, αλλά και το εμπόριον ενεργείται υπό Ελλήνων είτε ως εμπόρων ή εργατοϋπαλλήλων και μεσιτών είτε τεχνιτών ή εργατών.

          Έχει νυν η εν Δεδέαγατς Ελληνική Κοινότης Εκκλησίαν ξυλίνης οικοδομής, λιθόκτιστον Δημοτικήν Σχολήν, εν ή φοιτώσι περί τα 100-120 παιδία, εν οίς και 20-25 θήλεα. Ανήγειρε δε και έτερον ευρύ κτίριον λίθινον προορισμένον δια Παρθεναγωγείον....».

Η Ξάνθη το 1913 εκλιπαρεί: Όχι στη βουλγαρική κατοχή

*Το καλλιγραφικό ψήφισμα προς τον βασιλέα Κωνσταντίνο

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Ξάνθη με ψηφίσματα του λαού της, προσπαθούσε έως την έσχατη ώρα της συμφωνίας στο Βουκουρέστι, αν αποφύγει την τραγική υποδούλωσή της στους ηττημένους Βουλγάρους του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, το 1913. Ένα από τα ψηφίσματα, που δημοσιεύουμε εδώ, δείχνει την απελπισία του λαού της πόλης και των περιχώρων, μόλις άρχισαν να φτάσουν οι κακές ειδήσεις. Υπενθυμίζουμε ότι η Ξάνθη έζησε την απελευθέρωσή της από τον ελληνικό στρατό το 1913 σχετικά λίγες μέρες. Από τις νίκες των Βουλγάρων στον πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο του 1912 η Ξάνθη περιήλθε σε πρώτη φάση υπό Βουλγαρική κατοχή. 

                Φαίνεται πώς στην Ξάνθη τον Ιούλιο του 1913 έγιναν δύο πάνδημα συλλαλητήρια. Το ένα οργανώθηκε από το Δήμο της πόλης και το άλλο από επιτροπή κατοίκων. Το ψήφισμα της επιτροπής κατοίκων, εκπληκτικά καλλιγραφημένο, απευθύνθηκε στο Βασιλέα Κωνσταντίνο, που βρίσκονταν ακόμα στην Ανατολική Μακεδονία και ετοιμάζονταν να επιστρέψει στην Αθήνα λόγω της ανακωχής, που επέβαλλαν οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής, ανακόπτοντας την ορμή του ελληνικού στρατού, ο οποίος προήλαυνε ακατανίκητος και με δυνάμεις να εισέλθει ακόμα και στη Σόφια.

                Το ψήφισμα του λαού της Ξάνθης, που οργάνωσε επιτροπή Ξανθιωτών στις 28 Ιουλίου 1913, είναι το ακόλουθο:

Ψήφισμα

Λαού Ξάνθης και περιχώρων

Προς την Α. Μεγαλειότητα τον

Βασιλέα Ημών Κωνσταντίνον τον ΙΒ΄

                Απέλπιδες και περίτρομοι επί τω απαισίω αγγέλματι της επαναφοράς της πλουσιωτάτης πλην δυστήνου και πολυπαθούς ημών επαρχίας υπό τον απαίσιον Βουλγαρικόν ζυγόν τον επί οκτάμηνον δηώσαντα, λεηλατήσαντα και τρομοκρατήσαντα αυτήν, του οποίου τα ίχνη πρόσφατα επί της περιουσίας, τιμής, εθνισμού, θρησκείας και ζωής ημών, συνήλθομεν σήμερον εις αυθόρμητον και πάνδημον συλλαλητήριον, Έλληνες και Μουσουλμάνοι, πόλεως και περιχώρων και ομοφώνως εψηφίσθη όπως παρακληθεί και πάλιν η Υμ. Μεγαλειότης ίνα επέμβη δραστηρίως και επιτύχη προσάρτησιν εις την Ελλάδα, στοιχείον προόδου και πολιτισμού.

                Εξαιτούντες έλεος παρά της Υμετ. Μεγαλειότητος επαναλαμβάνομεν ευσεβάστως ότι άλλως θέλομεν αναγκασθή να καταστρέψωμεν εκ θεμελίων την πόλιν και τας κωμοπόλεις μας παραδίδοντες αυτάς εις το πυρ ίνα μη μιανθώσιν εκ του παρά των απαισίων τυράννων, στιγμάτων του πολιτισμού και της ανθρωπότητος.

Εν Ξάνθη τη 28^η Ιουλίου 1913

Η Επιτροπή

Γ. Χεκίμογλους

Δυσανάγνωστη υπογραφή με την παλαιοτουρκική γραφή

Κ. Α. Ζερβουδάκης

Οι έντιμοι εύζωνοι της Μικρασιατικής Καταστροφής

*Η πυρπολημένη Σμύρνη και οι απελπισμένοι πρόσφυγες, είναι η εικόνα του τέλους 
της Μικρασιατικής Εκστρατείας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, είχε πολλές πτυχές. Δραματικές, τραγικές, ηρωικές… Είχε πολύ πόνο και δάκρυ… Σφυρηλάτησε τους χαρακτήρες των ανθρώπων που συμμετείχαν σ’ αυτήν. Ανέδειξε μαχητές, αλλά και λιποτάκτες. Κλέφτες, αλλά και έντιμους.

                Η ήττα που υπέστη ο Ελληνισμός παρομοιάζεται με την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Ο ελληνικός στρατός είχε φτάσει λιγότερα από 100 χιλιόμετρα από την Άγκυρα, όταν τα πάντα άλλαξαν. Η πορεία του αναχαιτίσθηκε και υποχρεώθηκε σε επώδυνες συμπτύξεις, που σύντομα τον οδήγησαν στα πλοία των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασία. Ήττα σε όλα τα πεδία. Διάλυση των πάντων, πλην ελαχίστων περιπτώσεων, όπως η υποχώρηση του 5/42 Συντάγματος του Πλαστήρα, η ανεξάρτητη Μεραρχία του Θεοτόκη, το συγκρότημα Φράγκου κ.λπ.