Οι βουλγαρικές προσπάθειες ελέγχου της Θράκης περί το 1900

*Η Αδριανούπολη το 1893

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Ο εικοστός αιώνας, όταν ανέτειλε, βρήκε τη Θράκη να αγωνίζεται  εναντίον του βουλγαρικού εθνικισμού, ο οποίος άρχισε να αναπτύσσεται από το  1878, τότε που οι Ρώσοι νίκησαν τους Τούρκους και έφτασαν ως τις παρυφές της Κωνσταντινούπολης. Με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου δημιούργησαν τη λεγόμενη Μεγάλη Βουλγαρία. Η Συνθήκη ανετράπη από το Συνέδριο του Βερολίνου, το οποίο ωστόσο δεν εξάλειψε τον Πανσλαβισμό και τον Βουλγαρικό επεκτατισμό.

Η Θράκη, επίζηλη περιοχή, δοκιμάστηκε από τις κινήσεις των Βουλγάρων, που θέλησαν με κάθε τρόπο να εμφανίσουν την ύπαρξή τους ως σημαντική, συνοδευόμενη από ανάλογες απαιτήσεις.

Η μεγαλύτερη απογοήτευση για τους Έλληνες, από τον ρωσοτουρκικό πόλεμο ήταν η διάψευση των ελπίδων τους από το λεγόμενο «ξανθό γένος» των διαφόρων ψευδοπροφητειών. Αντίθετα μάλιστα, οι Ρώσοι εφαρμόζοντας τα πανσλαβιστικά σχέδια, ενίσχυσαν με κάθε τρόπο τους Βουλγάρους, αγνοώντας τους Έλληνες. Χαρακτηριστικά η εφημερίδα «Αγών» έγραφε στις 7 Ιανουαρίου 1900:

«Νικήσαντες οι Ρώσοι ελησμόνησαν, ότι εξεστράτευσαν υπέρ της αναξιοπαθούσης ορθοδοξίας, προς αυτών δε υπαγορεύσαντες την συνθήκην του Αγίου Στεφάνου δεν έβλεπον άλλους αξίους προστασίας ή τους Βουλγάρους. Οι Τούρκοι της ρωσοκρατήτου τότε Αδριανουπόλεως και της άλλης Θράκης δεν ηδύναντο ως πολεμία φυλή να ληφθώσιν υπ’ όψιν υπό των Ρώσων, οι δε τριακοντακισχίλιοι  Έλληνες της δευτέρας  της Θράκης πόλεως ήσαν μεν χριστιανοί, αλλά δεν ήσαν Βούλγαροι. Παν ό,τι ελληνικόν περιεφρονείτο και παρηγκωνίζετο και κατά παντοίους τρόπους κετεδιώκετο υπό των Ρώσων, η ελαχίστη δε μειονότης των κατοίκων της Αδριανουπόλεως οι μόλις εις χιλίους ανερχόεμνοι Βούλγαροι των προαστείων, οι πρώην είλωτες εκλήθησαν να μετάσχωσιν της διοικήσεως, να αστυνομεύωσι, να απονέμωσι δικαιοσύνην».

Η εφημερίδα αυτή δημοσίευσε πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατούσε περί το 1899 και το 1900.

 *Δρόμος της Αδριανούπολης το 1900

Η κατάσταση στην Αδριανούπολη

Το Μάρτιο του 1899 είχαν αποθρασυνθεί οι Βούλγαροι κομιτατζήδες στην περιοχή της Θράκης. Οι Τούρκοι εξέφρασαν φόβους επειδή και στην Σερβία υπήρχε αναστάτωση, ότι η Ρωσία κρύβεται πίσω από όλα αυτά. Γι’ αυτό άρχισε η συγκέντρωση στρατού περί την Αδριανούπολη.

Οι κάτοικοι της μεγάλης αυτής θρακικής πόλης διάβαζαν στις εφημερίδες ότι η κυβέρνηση των Αθηνών πρόκειται να συνεννοηθεί με την κυβέρνηση της Σόφιας και ήταν βέβαιοι ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να συμβεί, γιατί έβλεπαν τις διαθέσεις των Βουλγάρων και την επιθετικότητά τους προς τους Έλληνες.

«Από της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου το φυλετικόν πάθος των δύο τούτων λαών έφθασεν εις το κατακόρυφον ενταύθα» έγραφε Αδριανουπολίτης ανταποκριτής στην εφημερίδα «Αγών». Ο ίδιος σε άλλη ανταπόκρισή του επεσήμαινε ότι οι Βούλγαροι αγνοούν τις υφιστάμενες διεθνείς συνθήκες από το Συνέδριο τους Βερολίνου και ακολουθούν το πρόγραμμα που τους υπαγορεύουν από την Πετρούπολη, αυτοί που κινούσαν τα νήματα του Πανσλαβισμού.

Βασικός στόχος τους ήταν να δημιουργήσουν Βουλγαρισμό, ακόμα και εκεί που δεν υπήρχε ίχνος Βούλγαρου.  Έτσι τα τελευταία 20 χρόνια είχαν αρχίσει σιωπηρά να εγκαθιστούν διάφορους  χειρώνακτες Βουλγάρους έξω από την Αδριανούπολη στα προάστια Κιγίκιοϊ και Κιρισχανέ, αλλά έως το 1899 τουλάχιστον, δεν είχαν κατορθώσει να διεισδύσουν μέσα στην Αδριανούπολη ως κάτοικοί της. Ούτε ακούγονταν πουθενά η βουλγαρική γλώσσα. Όμως στον αρχικό εκείνο πυρήνα των δύο προαστίων κατόρθωσαν να ιδρύσουν ιερατική σχολή και σχολαρχείο. Και επειδή δεν υπήρχαν πολλά παιδιά, έφερναν  μαθητές από την κυρίως Βουλγαρία, την Ανατολική Ρωμυλία και από την βουλγαρόφωνη Μακεδονία.

*Το ελληνικό Γυμνάσιο της Αδριανούπολης το 1904

Η Αδριανούπολη με 90.000 κατοίκους

Η υπεροχή όμως του πληθυσμού της Αδριανούπολης σε Τούρκους και Έλληνες δεν τους επέτρεπε να επιτύχουν τους σκοπούς τους, δηλαδή να εμφανίσουν Βουλγάρικο πληθυσμό.

Τα χρόνια εκείνα ο νομός της Αδριανούπολης περιλάμβανε 6 τμήματα.  Ήταν η διοίκηση της  Αδριανούπολης με την περιοχή της , που εκτείνονταν ως τα τουρκοβουλγαρικά σύνορα στο Μουσταφά Πασά (σήμερα Σβίλεγκραντ). Η Αδριανούπολη είχε τότε 90.000 κατοίκους,  Οι Τούρκοι ήταν 40.000. Οι Έλληνες 30.000. Οι Εβραίοι 15.000, οι Αρμένιοι 3.000 (είχαν δύο εκκλησίες). Οι Βούλγαροι 2.000. Υπήρχαν και λίγοι Ευρωπαίοι.

Οι Έλληνες είχαν 13 εκκλησίες, άριστα οργανωμένο Γυμνάσιο, ανώτερο Παρθεναγωγείο  εφάμιλλο του Αρσακείου της Αθήνας, που τροφοδοτούσε την ελληνική γυναικεία εκπαίδευση, από τις παρυφές της Κωνσταντινούπολης έως τις μακεδονικές πόλεις με άριστες δασκάλες σε μόρφωση και ήθος. Υπήρχαν και άλλα κατώτερα παρθεναγωγεία και νηπιαγωγεία, καθώς και τρείς Αστικές Σχολές που δίδασκαν την ελληνική γλώσσα σε 1.500 μαθητές και των δύο φύλων.

*Μαθήτριες του Ζαππείου Παρθεναγωγείου της Αδριανούπολης 

Στη μεγάλη αυτή Θρακική πόλη υπήρχαν και πέντε Φιλεκπαιδευτικοί και Φιλανθρωπικοί Σύλλογοι, ενώ υπήρχε αρχαιολογικό μουσείο στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο, με πλούσια νομισματική συλλογή θρακικών νομισμάτων.

Στη συνοριακή πολίχνη Μουσταφά Πασά οι Έλληνες διατηρούσαν υπέρτερα σχολεία από αυτά των Βουλγάρων.

Πέριξ της Αδριανούπολης κατοικούσε ακμαίος, αδιάσπαστος  και πυκνό ς Ελληνισμός. Στις Σαράντα Εκκλησιές και τη Χάφσα, όπως και στα γύρω χωριά υπήρχε έντονο Έλληνικό φρόνημα. Οι γλώσσες που ακούγονταν ήταν η Τουρκική, η Ελληνική και η Αλβανική. Ανάμεσα στα αλβανόφωνο χωριά, φημίζονταν το Μέγα Ζαλούφι  «κέντρον ακμαίον Ελληνικής Παιδείας» όπως το χαρακτήριζαν.  

Τα άλλα τμήματα του νομού της Αδριανούπολης ήταν:

*Των Σαράντα Εκκησιών.

*Της Σαλμηδυσσού.

*Του Εργίνη ποταμού.

*Της Προποντίδος και της Θρακικής Χερσονήσου και

*Της  Ροδόπης.

 *Οι Σαράντα Εκκλησιές

Οι Σαράντα Εκκλησίες

Τις Σαράντα Εκκλησιές οι Βούλγαροι ονόμαζαν στα βουλγαρικά Λόζενγκραντ, δηλαδή Αμπελούπολη. Και αυτό γιατί έτυχε να δημιουργηθεί ένας μικρός συνοικισμός από ολιγάριθμούς χειρώνακτες αμπελουργούς. Οι Έλληνες όμως υπερείχαν πληθυσμιακά και διατηρούσαν σχολεία αρένων και θηλέων, ακόμα και στα τούρκικα χωριά.  Μόνο βορειοδυτικά του όρους Στράντζα υπήρχε πυκνός βουλγαρικός πληθυσμός κυρίως περί την κωμόπολη του Τιρνόβου. Το τμήμα των Σαράντα Εκκλησιών εκτείνονταν έως τον Εύξεινο Πόντο. Ο Ελληνισμός εκεί υπερείχε όπως στις μεγάλες κωμοπόλεις Ι ένας, Πέτρας, Σκοπέλου, Εφκαρίου, Σκοπού, Σκεπαστού, Σαμακόβου, Αγαθουπόλεως, Θυνιάδος, Μηδείας, Βασιλικού, Μπαμπά Εσκή, Λουλέ Μπουργκάς και Βιζύης.

Το τμήμα της Σαλμηδυσσού (Στράντζας) εκτείνονταν από τη Βιζύη  έως τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης και είχε πληθυσμό τουρκικό και ελληνικό. Τουρκιά ήταν ορισμένα χωριά, που κατοικούσαν Κιρκάσιοι (Τσερκέζοι) διωγμένοι από τη Ρωσία, τους οποίους η τουρκική κυβέρνηση είχε εγκαταστήσει εκεί. Κέντρα ελληνικά, που συντηρούσαν και ανθηρά ελληνικά σχολεία ήταν η Τυρολόη (Τσορλού) οι Μέτρες (Τσατάλτζα) η Στράντζα, η Τσαντώ και η Συληβρία.

Το τμήμα του Εργίνη απλώνονταν από τις πηγές του ομώνυμου ποταμού έως το λεγόμενο Ιερόν Όρος (Τεκίρ Νταγ). Το τμήμα αυτό ήταν ανέκαθεν τουρκικό και πύκνωσε ο τουρκικός πληθυσμός από εποικισμούς που είχαν γίνε με τη μεταφορά Τούρκων προσφύγων από τη Βουλγαρία. Στο τμήμα αυτό υπάγοντας και τα  Ύψαλα (Κύψελα) με φανατικούς Τούρκους κατοίκους. Υπήρχαν όμως και πολυάριθμα ελληνικά χωριά καθώς και οι πόλεις Ουζούν Κιοπρού (Μακρά Γέφυρα) Κεσάνη, Μάλγαρα, Χαριούπολη και Φέρες. Οι Βούλγαροι είχαν μόνο κάποιους αραιούς αγροτικούς συνοικισμούς.

*Η Κοσμοσώτειρα, όταν ήταν τζαμί

Η Κοσμοσώτειρα τζαμί!!!

Για τις Φέρες αναφέρεται η ύπαρξη του περικαλλούς ναού της Κοσμοσώτειρας (μικρή Αγία Σοφία, τον αποκαλεί η εφημερίδα) που τον είχαν αρπάξει οι Τούρκοι και τον μετέτρεψαν σε τέμενος. Υπενθυμίζει επίσης  ο ανταποκριτής, ότι οι Τούρκοι κάτοικοι των Φερών και των Υψάλων (Κυψελών) όταν έγινε η Επανάσταση του 1821 κατέστρεψαν έως την Αίνο τα ελληνικά χωριά και νέμονταν τα χωράφια τους μαζί με πρόσφυγες από τη Βουλγαρία. Οι Τούρκοι των Φερών και των Υψάλων κατά τον «Αγώνα»  είναι «οι φανατικώτεροι των Τούρκων της Θράκης, εξ ού και παρ’ αυτών ακόμη, αποκαλούνται «κανλή γερί» ήτοι αιμοχαρείς».

Στις Φέρες η πλειοψηφία ήταν τουρκικές οικογένειες και μειοψηφία οι 60 ελληνικές. Σ’ αυτούς προστέθηκαν βαθμηδόν και μερικές  βουλγαρικές οικογένειες, που ήταν σχισματικές. Κατόρθωσαν όμως οι Έλληνες να αποκτήσουν σιγά- σιγά εκκλησία και δημοτικά σχολεία, που τα υποστήριξε η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα της Κωνσταντινούπολης.

Το τμήμα Προποντίδος και Θρακικής Χερσονήσου.  Εδώ δεν υπήρχαν καθόλου Βούλγαροι, παρά μόνο ακμαίος Ελληνικός πληθυσμός.  Εδώ υπήρχε η Ηράκλεια με πανίσχυρο μητροπολίτη, ο οποίος όπως ελέγετο ανέβαζε και κατέβαζε πατριάρχες! Η Υψηλή Πύλη όμως ήταν εχθρική απέναντι του μητροπολίτη και  τον εμπόδιζε να γίνει πατριάρχης.  Το τμήμα αυτό είχε ακμαιότατα ελληνικά χωριά και πόλεις όπως η Καλλίπολη, η Μάδυτος, η Αίνος, ο Γάνος, η Χώρα, το Μυριόφυτο, η Περίσταση, η Ηρακλείτσα, οι Επιβάται, η Ραιδεστός, η Πέρινθος και η Ηράκλεια. Όλες εστίες Ελληνισμού.

Η Ροδόπη

Το τμήμα της Ροδόπης. Με πληθυσμό κατεξοχήν τουρκικό και έντονες διεκδικήσεις της περιοχής από τους Βουλγάρους αν και οι Έλληνες υπερείχαν.

Για την κυρίως Ροδόπη, δηλαδή την ορεινή η εφημερίδα «Αγών» διέκρινε τρείς κατηγορίες πληθυσμού. Τους Πομάκους με έξοχα ηρωικά άσματα, που κατείχαν από τις βορειότερες υπώρειες την περιοχή έως τη Στενήμαχο της Ανατολικής Ρωμυλίας. Τους Κιζιλμπάσηδες, που ακολουθούσαν την μουσουλμανική αίρεση της λατρεία του Αλή και διατηρούσαν συνήθειες ανάμικτες με ειδωλολατρικές και χριστιανικές συνήθεις και νοτιότερα τους Αχριάνηδες, που τους θεωρούσαν Τούρκους και κατά πάσα πιθανότητα εξισλαμισθέντες Θράκες.  

Στο τμήμα αυτό υπήρχαν Βούλγαροι, αλλά ήταν διάσπαρτοι εργαζόμενοι αγρότες στους Τούρκους τσιφλικάδες. Δεν υπήρχε δηλαδή ισχυρό βουλγαρικό κέντρο, που θα μπορούσε να καλλιεργεί βουλγαρικής εθνική συνείδηση. Κάπως πολυανθρωπότεροι  βουλγαρικοί οικισμού υπήρχαν στις περιοχές Λιτίτζης (Ορτάκιοϊ ) Διδυμοτείχου και Γκιουμουρτζίνας (Κομοτηνής). Γενικά οι Έλληνες επικρατούσαν παντού έναντι των Βουλγάρων. 

*Το Διδυμότειχο σε γκραβούρα το 1829

Το Διδυμότειχο

Στο Διδυμότειχο κατοικούσαν Τούρκοι, Έλληνες, Αρμένιοι και Εβραίοι. Ήταν έδρα μητροπολίτη και καϊμακάμη (έπαρχου) και περιλάμβανε περί τα 40 ελληνικά χωριά και απείχε από την Αδριανούπολη με τον σιδηρόδρομο 2,5 ώρες. Τα βυζαντινά τείχη της σώζονταν το 1900. Υπήρχαν και οθωμανικοί στρατώνες.

Η πόλη είχε 10.000 κατοίκους με πλειοψηφούντες τους Τούρκους. Ακολουθούσαν 3.500 Έλληνες. Υπήρχαν επίσης Αρμένιοι και Εβραίοι, που είχαν δικές τους συνοικίες.

Οι Έλληνες διατηρούσαν ωραία Αστική Σχολή με 5 δασκάλους, Παρθεναγωγείο και τρία Νηπιαγωγεία. Στα σχολεία αυτά φοιτούσαν 500 μαθητές και μαθήτριες. Οι Βούλγαροι, όπως συνέβαινε τότε σε ολόκληρη  κατέβαιναν προς τα πεδινά ως εργάτες, από το ορεινά χωριά της Ροδόπης και το Μικρό και Μεγάλο Δερβέντ (Μικρό και Μεγάλο Δέρειο). Οι επήλυδες αυτοί το 1897 αποσκίρτησαν από την Ορθοδοξία και προσχώρησαν στην σχισματική βουλγαρική εκκλησία. Η εφημερίδα «Αγών» υποστήριζε ότι είχαν την ανεξήγητη συμπαράσταση του μητροπολίτη Κωνσταντίνου Βαφείδη, που είχε σπουδάσει στη Ρωσία. Ο διάδοχος και αδελφός του Φιλάρετος Βαφείδης τηρούσε αντίθετη στάση και μάλιστα με αυστηρότητα. Στο Διδυμότειχο πήγαινε ο Ρώσος πρόξενος της Αδριανούπολης και με τις δύο θυγατέρες του χόρευε στα βουλγάρικα πανηγύρια στα χωριά. Έτσι οι Βούλγαροι χωρίς να υφίστανται πληθυσμιακά μπόρεσαν να λειτουργήσουν σχολείο θηλέων με δύο δασκάλες και μια πρόχειρη εκκλησία.

«Αλλά οι Διδυμοτειχίται, οίτινες φημίζονται καθ’ όλην την Θράκην και δια την φιλοπατρίαν των, ιδία δε δια την πανουργίαν των προκειμένου περί των συμφερόντων των, εγκαίρως θα κατορθώσωσι να καυτηριάσωσι την γάγγραιναν, εσμέν βεβαιότατοι», έγραφε ο «Αγών».

*Σχολικές εξετάσεις στο Ορτάκιοϊ το 1902

Στο Ορτάκιοϊ υπήρχαν 7.000 κάτοικοι. Υπήρχαν ακόμα είκοσι ελληνικά χωριά, όπως η Παλαιοκράβα, η Πλαβού, το Τσεκερντακλή, το Τοκμάκ (σήμερα Μεταξάδες), το Άκαλαν, το Αλεποχώρι, η Μάνδριτσα κλπ. Σήμερα μόνο οι Μεταξάδες και το Αλεποχώρι ανήκουν στην Ελλάδα. Τα άλλα χωριά ανήκουν στην Βουλγαρία. Όλα αυτά τα χωριά το 1900 διατηρούσαν ελληνικά Δημοτικά σχολεία και βεβαίως μιλούσαν μόνο ελληνικά.

*Το χαμάμ του Σουφλίου

Το Σουφλί

Το Σουφλί με 10.000 κατοίκους «καθαρωτάτους Έλληνας ών ο πατριωτισμός, μη αρκούμενος να ιδρύη εν αυτή τη πόλει του Σουφλίου άριστα εκπαιδευτικά ιδρύματα, επεξέτεινε τας προστατευτικάς  αυτού φροντίδας επί την Ελληνικήν εκπαίδευσιν και των άλλων της περιφερείας αυτού χωρίων».  Το Σουφλί  γνώριζε εκείνα τα χρόνια μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Μιλάμε για το 1899. Απείχε μία ώρα με το σιδηρόδρομο από το Διδυμότειχο.

Ενδιαφέρουσες είναι και άλλες πληροφορίες για το Σουφλί, το οποίο τότε υπολογίζονταν ως η πλουσιότερη πόλη της Θράκης χάρη στην αμπελουργία και στην παραγωγή μεταξιού. Είχε τότε 10.000 κατοίκους, μόνο Έλληνες, ενώ γύρω υπήρχαν τα καθαρώς ελληνικά χωριά Κορνοφωλιά, Δαδιά, Κιουπλί  κ.λπ.

Στο Σουφλί λειτουργούσε Αστική Σχολή, Δημοτικό, Παρθεναγωγείο και Νηπιαγωγείο στα οποία φοιτούσαν 800 μαθητές και μαθήτριες.

Δεκαπέντε χρόνια νωρίτερα δηλαδή περί το 1885 στο Σουφλί υπήρχε μία πλήρης αστική σχολή με 6 τάξεις και 400 μαθητές, ένα παρθεναγωγείο με μια διδασκάλισσα και 140 μαθήτριες και ένα νηπιαγωγείο με 120 νήπια. Τότε η πόλη αριθμούσε 6.500 κατοίκους. Αλλά και τα γύρω χωριά είχαν σπουδαία σχολεία όπως το Καδήκιοϊ (εκείθεν του ποταμού Έβρου) με 300 ελληνόφωνες οικογένειες, το Κιουπλί (εκείθεν του ποταμού Έβρου)  με 400 ελληνικές οικογένειες, η Μάνδριτσα (σήμερα ανήκει στη Βουλγαρία) με 320 αλβανόφωνες ελληνικές ορθόδοξες οικογένειες, η Δαδιά με 150 οικογένειες ελληνικές, η Κορνοφωλιά με 350 ελληνικές οικογένειες  και ελληνικά σχολεία παντού.

*Αλεξανδρούπολη: Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου

Η Αλεξανδρούπολη

Το Δεδέαγατς (η σημερινή Αλεξανδρούπολη) ήταν μια καινούργια πόλη που άρχισε να αναπτύσσεται τα τελευταία 30 χρόνια, σε συνδυασμό με την λειτουργία σιδηροδρομικής γραμμής. Είχε το 1900 4.000 κατοίκους, από τους οποίους τα δύο τρίτα περίπου ήταν Έλληνες και οι άλλοι Οθωμανοί και Αρμένιοι. Οι κάτοικοί της προέρχονταν κυρίως από τη Μαρώνεια, τη Μάκρη, την Αίνο, την Αδριανούπολη και από νησιά του Αιγαίου, ενώ ήρθαν και αρκετοί Ηπειρώτες. Αρχικά είχαν χτίσει μια πρόχειρη εκκλησία, και αργότερα ανήγειραν τον  περικαλλή ναό του Αγίου Νικολάου. Στο Δεδέαγατς το 1900 λειτουργούσε Αστική Σχολή Αρρένων με δύο δασκάλους και 90 μαθητές, Παρθεναγωγείο με μία δασκάλα και 50 μαθήτριες και νηπιαγωγείο με μία νηπιαγωγό και 70 νήπια.

Οι Βούλγαροι της Ροδόπης προωθήθηκαν με εποικιστές στο χωριό Γενήκιοϊ. Και σύντομα μετακίνησαν και αυτό το χωριό για να έρθουν πιο κοντά στο Δεδέαγατς, προσπαθώντας να δημιουργήσουν και εκεί εικόνα Βουλγαρισμού. Μπόρεσαν μάλιστα να δημιουργήσουν και εμπορικό επιμελητήριο, με ικανό διευθυντή.

Αναφορά στις ανταποκρίσεις του «Αγώνα» γίνεται και γα την Μαρώνεια και την Ξάνθη, με την παρατήρηση ότι «εν μεν τας πόλεις επικρατούσιν αναμφισβητήτως οι Έλληνες, εν δε τοις αγροίς οι Μωαμεθανοί» .  

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΗ

*Αρχείο εφημερίδος «Αγών» των ετών 1899 και 1900

Άλλες φωτογραφίες

*Βούλγαροι κομιτατζήδες

*Το παλαιό Διδυμότειχο

*Περιοχή Αδριανούπολης: Ιερέας και χωρικοί

*Αλεξανδρούπολη: Η Οθωμανική τράπεζα