Συνταγματικά Κείμενα της Ηγεμονίας Σάμου

*Το εξώφυλλο της νέας έκδοσης

       Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία παρουσιάζει την ολοκληρωμένη έκδοση των Συνταγματικών Κειμένων της Ηγεμονίας Σάμου. Το ανά χείρας έργο έρχεται σε συνέχεια της έκδοσης τωνΣυνταγματικών Κειμένων των Ιονίων Νήσων, που πραγματοποίησε το Ίδρυμα το 2008.

          Η έκδοση των κειμένων συνιστά μελέτη των πολιτειακών θεσμών έτσι όπως αυτοί αναπτύχθηκαν στην Ηγεμονία Σάμου (1834-1912) με βάση τα παραχωρημένα από την Υψηλή Πύλη συνταγματικά κείμενα. 

          Συνιστούν μια προσπάθεια συγκερασμού των (άτυπων) θεσμών της προεπαναστατικής περιόδου όπως λειτούργησαν στη Σάμο, λ.χ. η συνέλευση της κοινότητας, με τα κανονιστικά πλαίσια που έθετε η οθωμανική κυβέρνηση. Στην έκδοση των συνταγματικών και άλλων– σχετικών με την οργάνωση των θεσμών της Ηγεμονίας της Σάμου– κειμένων αποτυπώνεται η πολιτική διελκυστίνδα μεταξύ των φιλελεύθερων επιδιώξεων των Σαμίων και των ορίων που έθετε το οθωμανικό κράτος. Τα “συντάγματα” συνδέθηκαν με τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του οθωμανικού κράτους κατά την περίοδο του Τανζιμάτ και αποτυπώνουν έως ένα βαθμό τους πειραματισμούς των Οθωμανών ιθυνόντων για τον εκσυγχρονισμό της κρατικής οργάνωσης και την εν μέρει φιλελευθεροποίηση του κράτους.

Την επιστημονική επιμέλεια του τόμου είχε η Σοφία Λαΐου, επίκουρη καθηγήτρια του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Τα τρένα, ο μεγάλος στόχος των ανταρτών 1946-49

 

*Ανατιναγμένο τρένο στη Θράκη, το 1947

*Ανατινάξεις, νάρκες

και ένοπλες επιθέσεις

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο σιδηρόδρομος στη χώρα μας, υπήρξε μεγάλο θύμα της εμφύλιας διαμάχης κατά τα έτη 1946-49. Τα τρένα, οι σιδηροδρομικές γεφυρούλες, και τα οικήματα των σταθμών, συχνά υπήρξαν στόχοι  ανατινάξεων και εμπρησμών. Ήταν εύκολος στόχος, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, όπου οι αντάρτες είχαν ευκολία πρόσβασης στις συνήθως αφύλακτες γραμμές.

          Η λειτουργία των τρένων στη διάρκεια του Εμφυλίου ήταν μια πραγματική εποποιία των σιδηροδρομικών υπαλλήλων, οι οποίοι με πραγματική αυτοθυσία κινούσαν τους συρμούς πάνω στις συχνά υπονομευμένες με νάρκες γραμμές. Ή έπρεπε να αντέξουν τις ένοπλες επιθέσεις των ανταρτών, οι οποίοι χτυπούσαν με όποιο τρόπο μπορούσαν τις διερχόμενες αμαξοστοιχίες.

          Οι ζημιές που προκλήθηκαν στις υποδομές των σιδηροδρόμων ήταν τεράστιες. Τραύματα στο κορμί της χώρας μας, που επουλώθηκαν πολύ αργότερα.

          Σήμερα με βάση διασωθείσες αναφορές των ελληνικών σιδηροδρόμων προς τις στρατιωτικές αρχές, αλλά και δημοσιεύματα εφημερίδων, θα δούμε ένα πανόραμα των ανατινάξεων τρένων και υποδομών. Οι αναφορές αυτές, που υπογράφονταν κυρίως από τους  διευθυντές Σιδηροδρόμων Θεσσαλονίκης Βεκρή και Καβούρη και απευθύνονταν στο Γ΄ΣΣ (Α2 γραφείο), υπάρχουν στα Αρχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού. Οπωσδήποτε, δεν αποτελούν συνολική ιστορία των σιδηροδρόμων κατά τα έτη 1946-49. Αποτελούν όμως ένα μεγάλο ψηφιδωτό αρμολογημένο από τις μικρές ψηφίδες των κατά τόπους περιστατικών. Τα τρένα ήταν συνήθης στόχος των ανταρτών , γιατί αποτελούσαν πολύτιμο συνεργάτη του εθνικού στρατού (μεταφορά οπλιτών, πυρομαχικών κ.λπ.).

          Υπολογίζεται ότι κατά τα έτη 1946-49, πραγματοποιήθηκαν από τους αντάρτες 525 δολιοφθορές σε σιδηροδρομικές γραμμές. Καταστράφηκαν 330 σιδηροδρομικές γέφυρες.  

Οι εκλογές του 1956

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

http://www.kathimerini.gr/766579/article/epikairothta/ellada/oi-ekloges-toy-1956

*1956. Ο Κων. Καραμανλής στις εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου. Η συμμετοχή των γυναικών για πρώτη φορά σε βουλευτικές εκλογές ωφέλησε την ΕΡΕ, καθώς η γυναικεία ψήφος προτιμούσε την πολιτική σταθερότητα. Η αναμέτρηση του 1956 έχει μείνει γνωστή για το περίπλοκο εκλογικό σύστημα διεξαγωγής της.

Της κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ Ε. ΜΠΟΤΣΙΟΥ*

                Στις αφηγήσεις για τη μεταπολεμική Ελλάδα οι εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου 1956 επισκιάζονται συνήθως από τις προηγούμενες, του Νοεμβρίου 1952, και τις επόμενες, του Μαΐου 1958: στις πρώτες ο Ελληνικός Συναγερμός του Αλέξανδρου Παπάγου τερμάτισε μια οδυνηρή διετία πολιτικής αστάθειας σαρώνοντας τις παλαιές δυνάμεις του Εθνικού Διχασμού και το θνησιγενές πλαστηρικό Κέντρο. Στις δεύτερες δέσποσε η ανάδειξη της ΕΔΑ σε αξιωματική αντιπολίτευση, εννέα μόλις χρόνια μετά τον Εμφύλιο, γεγονός που επιτάχυνε τη μετεξέλιξη των παλαιών Φιλελεύθερων σε μια νέα κεντρώα πρόταση που θα αποτελούσε «εθνική αντιπολίτευση» και ανάχωμα προς την Αριστερά.

                Η πιο γνώριμη διάσταση των εκλογών του 1956 είναι το περίπλοκο και αμφισβητούμενο εκλογικό σύστημα διεξαγωγής τους. Στιγματίστηκε ως «τριφασικό» από τα κόμματα της τότε αντιπολίτευσης, η οποία, παρότι πλειοψήφησε στην κάλπη με 1.620.007 ψήφους και ποσοστό 48,15%, συγκέντρωσε πολύ λιγότερες έδρες (132) από την ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος σχημάτισε τελικά κυβέρνηση με άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία 165 εδρών – διαθέτοντας 1.594.112 ψήφους και ποσοστό 47,38%. Επρόκειτο για ένα κατά βάση πλειοψηφικό σύστημα καταγόμενο από τον βενιζελικό νόμο του 1929 για την εκλογή των γερουσιαστών που μετέβαλε την αναλογικότητα μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος ανά τύπο περιφέρειας: ήταν πλειοψηφικό σε περιφέρειες που εξέλεγαν έως τρεις βουλευτές, πλειοψηφικό με περιορισμένη εκπροσώπηση του δεύτερου κόμματος ή συνασπισμού σε μεσαίες περιφέρειες, όπου εκλέγονταν τέσσερις έως δέκα βουλευτές και αναλογικό στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονταν περισσότεροι από δέκα βουλευτές.

Πολεμώντας στον σκληρό Εμφύλιο

*Εμφύλιος. Σκηνή από επίθεση για κατάληψη υψώματος

*Οι σκληρές συνθήκες στα βουνά

*Η καθημερινότητα στο μέτωπο

*Από τα ημερολόγια ταγμάτων πεζικού

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο εμφύλιος πόλεμος, είναι κατάρα για όλα τα έθνη. Η Ελλάδα βασανίστηκε πολύ από τον τελευταίο εμφύλιο των ετών 1946-1949. Χωρίσθηκε στα δυο. Μάτωσαν τα παιδιά της. Γέμισε η χώρα τάφους. Αναγκαστική προσφυγιά για πολλούς. Καταστράφηκαν πολλές υποδομές της χώρας, όταν οι άλλες χώρες της Ευρώπης  μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προχωρούσαν με αλματώδη βήματά την ανάπτυξή τους.

          Η ζωή στο μέτωπο και στις δύο αντίπαλες μερίδες, ήταν  δραματική. Μάλλον πιο δραματική για την μερίδα των ανταρτών, που αντιμετώπιζαν τα δραστικά πυρά του στρατού, την έλλειψη πυρομαχικών πολλές φορές, την ψείρα και την πείνα. Η πείνα συχνά τους θέριζε…

          Αλλά και οι στρατιώτες που πολεμούσαν, ζούσαν σε καθεστώς διαρκούς ανασφάλειας. Νάρκες παντού, ανατίναζαν αυτοκίνητα και σκότωναν όσους τις πατούσαν ανύποπτοι. Γύρω τους σαν φαντάσματα υπήρχαν αντάρτες αθέατοι, έτοιμοι να τραβήξουν τη σκανδάλη. Φόβος απλώνονταν παντού…

Στο Ληξούρι ο θησαυρός της Χάλκης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/764908/article/epikairothta/ellada/sto-lh3oyri-o-8hsayros-ths-xalkhs

 *Ιδρύθηκε το 1843 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γερμανό Δ΄ η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, στην ήρεμη θάλασσα του Μαρμαρά.

Γράφει ο κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ*

            Φάρος ανέσπερος για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία σε χρόνους δύσκολους, από τα μέσα του 19ου αιώνα, και σε χώρο έντονων εθνικοθρησκευτικών κραδασμών, ιδρύθηκε το 1843 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γερμανό Δ΄ κι έμενε φωτίζουσα η περίφημη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.

            Απέναντι από τη βασιλίδα των πόλεων, στην ήρεμη νησίδα της Προποντίδας, όπου η παλαιότερη μονή της Αγίας Τριάδας, υπό τη σκέπη πάντοτε του Οικουμενικού Πατριαρχείου -και παράλληλα με τη Μεγάλη του Γένους Σχολή- με λαμπρούς σχολάρχες και δασκάλους πολυτάλαντους, επιβιώνει στον χρόνο, με θαυμαστή αποτελεσματικότητα, στοχεύουσα «ες αεί» στην παιδεία των πνευματικών ηγετών αυτού του Γένους και των στελεχών της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η ίδρυση της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης, το 1956

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/765410/article/epikairothta/ellada/h-idrysh-ths-e8nikhs-rizospastikhs-enwshs

*Αθήνα, Φεβρουάριος 1956. Εγκαίνια του εκλογικού κέντρου της ΕΡΕ. Η σύντομη προεκλογική περίοδος διεξήχθη σε υψηλούς τόνους. Ο προγραμματικός στόχος ήταν η ευημερία. Η ΕΡΕ προσέφερε μια προοπτική για το μέλλον, ένα υλοποιήσιμο πρόγραμμα, που θα έσπαγε τους φαύλους κύκλους της φτώχειας.

Γράφει ο κ. ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΦΙΛΑΝΔΡΟΣ*

            Στις 4 Ιανουαρίου 1956 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανακοίνωσε την ίδρυση ενός νέου πολιτικού φορέα επανασυντάσσοντας το κομματικό σύστημα της μεταπολεμικής Ελλάδας. Έκτοτε και ως την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος, το 1967, η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση αναδείχτηκε σε ηγέτιδα δύναμη της ελληνικής πολιτικής σκηνής.

            Ασφαλώς τα πρόσωπα, οι ηγεσίες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην Ιστορία, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για την περίπτωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, πολιτικού με εγνωσμένες ηγετικές ικανότητες και αναμφισβήτητο πολιτικό έργο. Η χαρισματική του παρουσία όμως, δεν θα πρέπει να επισκιάσει τα ευρύτερα χαρακτηριστικά και τις ζυμώσεις που είχαν συντελεστεί στη δεξιά παράταξη τα χρόνια που είχαν προηγηθεί.

Η επιστολή των Τσάμηδων στο Μουσολίνι, το 1943

*Τσάμηδες με φιλοναζιστικά σύμβολα, διαδηλώνουν.

*Ομολογείται η φιλία τους

προς τον φασισμό της Ιταλίας

*Ήθελαν να φύγουν από τη Θεσπρωτία

 Γράφει ο Παντελής Στεφ, Αθανασιάδης

                Η κατοχή των ετών 1941-1944, υπήρξε άκρως δραματική για την Ελλάδα, η οποία εκτός των τραύματα που της δημιούργησε ο πόλεμος, την τριπλή κατοχή και τα χιλιάδες θύματα της πείνας, δημιούργησε κινδύνους αποσπάσεως εδαφών της και εθνικού ακρωτηριασμού.

          Τέτοια ήταν, η στόχευση της Βουλγαρίας, που ανέκαθεν εποφθαλμιούσε τη Θράκη και τη Μακεδονία. Προσπάθειες που θα μπορούσαν να καταλήξουν σε αποσπάσεις εδαφών αν η νίκη έγερνε υπέρ των δυνάμεων του Άξονα, υποδαύλισε η Ιταλία σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις.

          Αυτές ήταν η προσπάθεια της δημιουργίας του «Πριγκιπάτου της Πίνδου» με ανακήρυξη των Βλάχων σε απογόνους της 5^ης Ρωμαϊκής Λεγεώνας. Το σχέδιο αυτό δεν στηρίχθηκε από τους Γερμανούς, πολεμήθηκε από τους ίδιους τους Βλάχους και χτυπήθηκε σκληρά από τις αντιστασιακές δυνάμεις του ΕΛΑΣ.

Η κρίση του Σουέζ και η Ελλάδα- Μέρος Β΄

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ     http://www.kathimerini.gr/764420/article/epikairothta/ellada/h-krish-toy-soyez-kai-h-ellada

*Μάλτα, 1956. Συνωστισμένα θωρηκτά του βρετανικού βασιλικού ναυτικού «περιμένουν» 

στο λιμάνι της πόλης Σλιέμα κατά τη διάρκεια της κρίσης του Σουέζ.

Γράφει ο κ. ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΒΕΛΑΣ*

            Η «αδέσμευτη» πολιτική του Νάσερ, που στόχευε στην εκμετάλλευση της αμερικανοσοβιετικής αντιπαλότητας, αποτέλεσε το υπόβαθρο της κρίσης του Σουέζ, του φθινοπώρου του 1956, μιας εκ των σοβαρότερων διεθνών κρίσεων κατά την πρώτη φάση του Ψυχρού Πολέμου.

            Η απόφαση της κυβέρνησης Αϊζενχάουερ να μη χρηματοδοτήσει την κατασκευή του φράγματος του Ασουάν όπως είχε υποσχεθεί, ως αντίδραση στην επίσημη αναγνώριση από την Αίγυπτο του κομμουνιστικού καθεστώτος της Κίνας και στην απόφαση του Νάσερ να προμηθευθεί όπλα από τον ανατολικό συνασπισμό, αποτέλεσε την άμεση αφορμή για την εκδήλωση της κρίσης. Τον Ιούλιο 1956 ο Νάσερ εξήγγειλε την εθνικοποίηση της εταιρείας της διώρυγας του Σουέζ, η οποία ελεγχόταν από βρετανικά κυρίως συμφέροντα και ήταν στρατηγικής σημασίας για τον δυτικό κόσμο. Με τη Βρετανία, η οποία εξέλαβε την εθνικοποίηση της διώρυγας ως ευθεία αμφισβήτηση της θέσης της στη Μέση Ανατολή, συντάχθηκαν η Γαλλία και το Ισραήλ, που από το 1954 είχαν αναπτύξει μία ιδιαίτερη στρατιωτική σχέση, κυρίως με τη μορφή αυξημένης στρατιωτικής ενίσχυσης από την πλευρά της Γαλλίας προς το Ισραήλ.

ΜΙΑ ΠΤΥΧΗ ΤΟΥ ΜΑΥΡΑΓΟΡΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

*Το έγγραφο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, που διασώθηκξε στα Αρχεία της ΔΙΣ/ΓΕΣ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο μαυραγοριτισμός κατά την διάρκεια της Κατοχής, υπήρξε ένα από τα πλέον απεχθέστερα φαινόμενα, που συνδέθηκε με την προσπάθεια εύκολου κέρδους πάση θυσία, όταν πολλοί Έλληνες και κυρίως παιδιά πέθαιναν στους δρόμους από την πείνα.

          Οι δυνάμεις της τριπλής Κατοχής, άρπαζαν με τη βία τους πόρους της κατεχόμενης χώρας μας. Σε συνδυασμό με τα πολεμικά γεγονότα, τους αποκλεισμούς κ.λπ.  πολύ σύντομα η αγορά εμφάνισε σημαντικές ελλείψεις σε είδη πρώτης ανάγκης, γεγονός που επέτρεψε σε διάφορα άτομα ρευστής συνείδησης να πλουτίσουν εκμεταλλευόμενα τις αδήριτες ανάγκες των συμπολιτών τους. Από τα χρόνια της κατοχής η λέξη μαυραγορίτης σημαίνει τον αδίστακτο κερδοσκόπο, χωρίς συνειδησιακούς φραγμούς, χωρίς νοιάζεται για τις παρενέργειες των πράξεών τους, αρκεί να αποκομίσει κέρδος με κάθε τρόπο, ακόμα και αθέμιτο.

          Οι παλαιότεροι, που έζησαν τα μαύρα χρόνια της Κατοχής είχαν να αφηγηθούν πολλές ιστορίες με τα ελεεινά κατορθώματα των μαυραγοριτών, η μετακίνηση των οποίων γινόταν βασικά με τα τρένα  Οι μαυραγορίτες είχαν φτάσει σε τέτοιο επίπεδο αναίδειας που ταξίδευαν ακόμα και…. χωρίς εισιτήριο. Και όταν δεν εύρισκαν θέση ανέβαιναν στην σκεπή των βαγονιών με τα τσουβάλια του εμπορεύματός τους,  μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους.

Η κρίση του Σουέζ το 1956

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/763441/article/epikairothta/kosmos/h-krish-toy-soyez

*Μέλη ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ περιπολούν στην Αίγυπτο, στο πλαίσιο αποστολής, 

την εποχή της κρίσης στο Σουέζ το 1956. 

Γράφει ο κ. ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΑΚΚΑΣ*

          Η κρίση στο Σουέζ το 1956 αποτελεί καμπή στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Μέσης Ανατολής. Δύο ισχυρές αποικιοκρατικές ευρωπαϊκές δυνάμεις, η Βρετανία και η Γαλλία, σε συνεργασία με το Ισραήλ, επενέβησαν στρατιωτικά στην Αίγυπτο με σκοπό να ανατρέψουν τον νέο πρόεδρο της χώρας, Τζαμάλ Αμπντ αλ Νάσερ.

          Η κρίση γρήγορα έλαβε διεθνείς διαστάσεις και απείλησε την παγκόσμια ειρήνη. Τελικά υπό την πίεση των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης οι εισβολείς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το εγχείρημά τους και να αποσυρθούν βαθιά ταπεινωμένοι.

          Οι αιτίες της κρίσης βρίσκονται στην αντιπαράθεση των Αιγύπτιων εθνικιστών με τους Βρετανούς, η οποία κορυφώθηκε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το καθεστώς των Ελεύθερων Αξιωματικών του Νάσερ απέβλεπε στην απομάκρυνση των βρετανικών δυνάμεων από την Αίγυπτο, χωρίς όμως να διαρρήξει τις σχέσεις του με τη Δύση. Η Αίγυπτος δεν έπρεπε να ενταχθεί σ’ ένα αμυντικό σύμφωνο για τη Μέση Ανατολή, στο οποίο θα συμμετείχαν οι ΗΠΑ ή η Βρετανία, αφού στην αραβική κοινή γνώμη αυτό θα φαινόταν ως διαιώνιση της δυτικής κυριαρχίας. Από την άλλη, η συνεργασία των Αράβων με τη Δύση ήταν αναγκαία για την αντιμετώπιση του κομμουνισμού, αλλά οι ίδιοι οι Άραβες θα καθόριζαν τον χρόνο και τον χαρακτήρα αυτής της συνεργασίας.

Άγνωστες πτυχές του Γαλλικού Φιλελληνισμού

*Γαλλική λιθογραφία εποχής με παιδιά που παίζουν "Έλληνες και Τούρκους" 

(όπως εμείς καουμπόυδες και Ινδιάνοι, ,κλέφτες κι αστυνόμοι κ.λπ) στις γειτονιές... 

*"Η ΥΣΤΑΤΗ ΚΡΑΥΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ"

*ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ 19Η ΑΠΡΙΛΙΟΥ,

ΗΜΕΡΑ  ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΚΑΙ  ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Γράφει ο Ανδρέας Ν. Μακρίδης

          Τον Οκτώβριο του 1827 στο Ναυαρίνο, ο στόλος της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, με πρωτοβουλία του άγγλου αντιναυάρχου Εδουάρδου Κόδριγκτον, βύθισε στο Ναυαρίνο τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο του Ιμπραήμ Πασά της Αιγύπτου, δίνοντας το φιλί της ζωής στην ελληνική Επανάσταση, που είχε ηττηθεί στρατιωτικά και λυγίσει ψυχικά.

          Το γεγονός σκόρπισε ρίγη ενθουσιασμό στους φιλελεύθερους της Ευρώπης και σε όσους ευαίσθητους ανθρώπους παρακολουθούσαν με αγωνία το δράμα των Ελλήνων από την ώρα που ξεκίνησαν τον τίμιο "υπέρ Πίστεως και Πατρίδος" αγώνα τους.

          "Η νίκη του Ναυαρίνου, κατακτήθηκε από τους λαούς" αναφέρει ο φιλέλληνας γάλλος ποιητής Πιέρ-Αντονίν Λεμπρούν στο έργο του "Το ταξίδι της Ελλάδας". "Διακηρύττει την αρχή μιας καινούργιας εποχής και τον θρίαμβο της δύναμης της κοινής γνώμης, που για πρώτη φορά επιβάλλεται στις κυβερνήσεις και αναδεικνύεται σε πραγματική ηγέτιδα αρχή, που διαθέτει όπλα και στόλους...".

Έλληνες και Γάλλοι κατά Μπολσεβίκων

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ  http://www.kathimerini.gr/763076/article/politismos/vivlio/ellhnes-kai-galloi-kata-mpolsevikwn

*Θάλαμος στρατιωτικού νοσοκομείου με τραυματίες πολέμου. Όρθιος στο βάθος, ένστολος, ο Νικόλαος Σμπαρούνης, ο οποίος υπηρέτησε με το Υγειονομικό Σώμα στο Μακεδονικό Μέτωπο (1918), στην Ουκρανία (1919) και στη Μικρά Ασία (1919-1922).

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΜΠΑΡΟΥΝΗΣ-ΤΡΙΚΟΡΦΟΣ

Ημερολόγιον της εις Ρωσσίαν εκστρατείας

Εισαγωγή, μεταγραφή κειμένου,

επιμέλεια: Ιωάννα Παπαθανασίου

εκδ. Βιβλιόραμα, σελ. 208

  Γράφει η ΜΑΡΙΑ ΤΟΠΑΛΗ

          Τον Νοέμβριο του 1918 ο «Μεγάλος Πόλεμος», όπως αποκλήθηκε ο Πρώτος Παγκόσμιος, τελείωνε. Η ανθρωπότητα, η Ευρώπη ορισμένως, έμπαινε μόνον επιφανειακά σε έναν δρόμο ειρήνευσης, που επρόκειτο να αποδειχθεί λίαν απατηλός πριν συμπληρωθεί 20ετία.

          Η μικρή Ελλάδα, έχοντας βγει ενισχυμένη από τους Βαλκανικούς Πολέμους, ζούσε τη σύντομη φαντασίωση του μεγαλείου της, που θα κορυφωνόταν με τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 και θα συντριβόταν με τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.

          Δυσοίωνο προανάκρουσμα της τραγικής κατάληξης αποτελεί η σύντομη στρατιωτική περιπέτεια της ελληνικής εκστρατείας στη μεσημβρινή Ρωσία από τον Ιανουάριο μέχρι τον Απρίλιο του 1919. Κομμάτια αυτής της «ουκρανικής εκστρατείας», μιας μάλλον άγνωστης σελίδας της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, αποτυπώνονται στην υπό συζήτηση έκδοση του ημερολογίου του στρατιωτικού γιατρού Νικόλαου Σμπαρούνη- Τρικόρφου (1888-1966). Φυλάσσεται στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), όπου κατατέθηκε μαζί με το υπόλοιπο προσωπικό αρχείο του Σμπαρούνη από τη Λευκή Μολφέση το 1996.

Ένα παράσημο, που δεν παρέλαβε ο τιμημένος με αυτό!!!

 *Από την "Εφετηρίδα του Βασιλείου της Ελλάδος" που εξέδιδε ο ιατρός Κλάδος. 

Ένα ετήσιο αλμανάκ της Οθωνικής περιόδου (1837) με το διάταγμα απονομής "αργυρών νομισμάτων". Ο Γκαλίνα ως απολιτογράφητος αναγράφεται χωριστά.

*Δικαιούχος ο Ιταλός Βικέντιος Γκαλίνα

*Συντάκτης του Συντάγματος της Επιδαύρου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο Ιταλός Βικέντιος Γκαλίνα, σχεδόν ξεχασμένος σήμερα, άφησε βαθύ αποτύπωμα στην ελληνική συνταγματική ιστορία, δεδομένου ότι υπήρξε ο βασικός συντάκτης, με όποιες γνώσεις είχε, του πρώτου φιλελεύθερου μάλιστα συντάγματος, που ψήφισαν οι επαναστατημένοι Έλληνες, μέσα στη φωτιά της μάχης, στην Επίδαυρο, την 1^η Ιανουαρίου 1821.  

                Η Α΄ Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων συνεδρίασε στην Πεδιάδα της Επιδαύρου, την γνωστή Πιάδα, όπως την ονόμαζαν οι κάτοικοι της περιοχής, στις 20 Δεκεμβρίου 1821.

          Η ιστορική αυτή Εθνοσυνέλευση, την 1η Ιανουαρίου 1822,  διακήρυξε την πολιτική ύπαρξη και την ανεξαρτησία του Ελληνικού Έθνους, ψήφισε το πρώτο Σύνταγμα, το Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος και συνέστησε την Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδος. Οι αγωνιστές επειδή δεν ήταν έτοιμοι, αλλά δεν είχαν και τις απαραίτητες γνώσεις, κατέφυγαν στις υπηρεσίες ενός Ιταλού φιλέλληνα του Βικέντιου Γκαλίνα, ο οποίος προετοίμασε ένα σχέδιο Συντάγματος, το οποίο βασίζονταν στο ισχύον τότε Βελγικό Σύνταγμα. Εκείνο το σχέδιο με διάφορες προοδευτικότερες για την εποχή τροποποιήσεις, έγινε δεκτό, από την Α΄ Εθνική Συνέλευση.

          Υπενθυμίζεται πως με το ιστορικό εκείνο σύνταγμα, οι Έλληνες εντελώς πρωτοποριακά για την Ευρώπη της αποικιοκρατίας, θέσπισαν την κατάργηση της δουλείας.

Η προσέγγιση Καραμανλή- Τίτο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/762540/article/epikairothta/ellada/h-proseggish-karamanlh---tito

*Βελιγράδι, 30 Ιουνίου 1960. Ο Καραμανλής συνομιλεί με τον στρατάρχη Τίτο, κατά τη διάρκεια της τριήμερης ανεπίσημης επίσκεψής του στη Γιουγκοσλαβία.

Γράφει ο κ. Ιάκωβος Μιχαηλίδης*

          Οι ελληνογιουγκοσλαβικές σχέσεις, οι οποίες δοκιμάσθηκαν σοβαρά την περίοδο 1945-1949, αναθερμάνθηκαν ραγδαία στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950.

         Ο τερματισμός του ελληνικού εμφυλίου πολέμου και η τελεσίδικη έκβαση του αγώνα για τον πολιτικό έλεγχο της Ελλάδας, η προοδευτική μείωση της ανασφάλειας για το μέλλον των βορείων ελληνικών επαρχιών, η αποπομπή της Γιουγκοσλαβίας από την Κομινφόρμ, η σταδιακή επιστροφή στην Ελλάδα πολλών «απαχθέντων ελληνοπαίδων» που είχαν μεταφερθεί σε γιουγκοσλαβικό έδαφος, ο έλεγχος διαφόρων αποσταθεροποιητικών παραγόντων– κυρίως των αλυτρωτικών στοιχείων που έδρευαν στη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας– καθώς και οι προβληματικές σχέσεις τόσο της Αθήνας όσο και του Βελιγραδίου με την πλειοψηφία των υπόλοιπων Βαλκάνιων γειτόνων τους υπήρξαν γεγονότα που σφυρηλάτησαν τον άξονα Αθήνας- Βελιγραδίου, ώστε σε πολλά ποιοτικά τους σημεία οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών ξυπνούσαν μνήμες του προπολεμικού μεγαλείου τους. Η υπογραφή μάλιστα των Τριμερών Συμφώνων, τη διετία 1953-1954, ανάμεσα στην Ελλάδα, τη Γιουγκοσλαβία και την Τουρκία αποτέλεσε την κορωνίδα της σχετικής πολιτικής και διπλωματικής δραστηριότητας.

Το δραματικό ημερολόγιο της Κατοχής 1941- 44 στη Θράκη

*Κατοχή. Στην πλατεία Διδυμοτείχου κυματίζει η σβάστικα. Η ελληνική σημαία παραπίσω....

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

         Η Θράκη δοκιμάσθηκε ιδιαίτερα από το Ναζισμό και τους συμμάχους του, κατά τα χρόνια 1941-1944, όταν κατακτήθηκε και διαμελίστηκε, από κατακτητές  ιδιαζόντως σκληρούς και ανελέητους .  Η κατάκτηση της Θράκης, αποτέλεσε ένα γεγονός εξαιρετικά δραματικό, αλλά και επικίνδυνο, αφού η κατάκτησή της ακολουθήθηκε από μέτρα δημογραφικής αλλοίωσης της περιοχής, με απώτερο στόχο να αποσπασθεί από τον εθνικό κορμό.

          Είναι γνωστό ότι η Βουλγαρία συμμάχησε με τον Χίτλερ, όταν αυτός επιχειρούσε να κατακτήσει ολόκληρη την Ευρώπη και παραχώρησε τα εδάφη της για να περάσουν οι σιδερόφρακτες στρατιές των Γερμανών, για να επιτεθούν εναντίον της Ελλάδας, η οποία ήδη είχε δώσει ένα σκληρό μάθημα στα βουνά της Ηπείρου, στον άλλο εισβολέα, στον Φασισμό του Μουσολίνι.

          Η ανίερη συμμαχία Βουλγάρων- Γερμανών είχε και τα ανταλλάγματά της. Η Θράκη (πλην του νομού  Έβρου) και η Ανατολική Μακεδονία παραχωρήθηκαν στις ύαινες που ακολουθούσαν τα στρατεύματα του Χίτλερ, δηλαδή τα στρατεύματα του βασιλιά Μπόρις. Μετά την κατάρρευση του μετώπου, η περιοχή από τον ποταμό Στρυμόνα έως τον ποταμό  Έβρο, μαζί με τα νησιά της Θάσου και της Σαμοθράκης παραχωρήθηκαν στη Βουλγαρία, ως ανταμοιβή για την προσχώρησή της στον Άξονα. Εξαιρέθηκε ο νομός Έβρου, (όχι όμως και η περιοχή της Αλεξανδρούπολης και Δερείου) ο οποίος κατά τα ¾ παρέμεινε υπό Γερμανική κατοχή με Έλληνα νομάρχη στο Διδυμότειχο.

Ένας Θρακιώτης πολεμά στο Ρούπελ το 1941

*Ο Θεόδωρος Γιαννακίδης σε βαθύ γήρας, παρίσταται στον εορτασμό της Μάχης του Ρούπελ

*Μια αυθεντική αφήγηση 

για τις πικρές μέρες του Απρίλη 1941.

*Από το Ρούπελ στην Ορεστιάδα.

                Αυτές οι μέρες του Απρίλη, μας γυρίζουν πάντα, κάθε χρόνο, στις μέρες του σκληρού Απρίλη, του 1941, όταν η Ελλάδα, πολεμώντας με δύο αυτοκρατορίες, αναγκάσθηκε να υποκύψει στη σκληρή μοίρα της και να καταληφθεί από τρία κράτη.

                Ένα κράτος που το διοικούσε ένας υπερφίαλος ηγέτης ο Μουσολίνι, το οποίο νικήθηκε κατά κράτος στα Ηπειρωτικά βουνά. Ένα κράτος που το καθοδηγούσε ένας καιροσκόπος βασιλιάς, ο Μπόρις, ο οποίος δεν κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ελλάδος , αλλά κατέλαβε εδάφη της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, κινούμενος πίσω από τους γερμανούς συμμάχους του. Και ένα κράτος, που με ηγέτη τον Αδόλφο Χίτλερ, ναι μεν μπόρεσε να λυγίσει την αντίσταση της Ελλάδας, αλλά την καθυστέρησή του εδώ, την πλήρωσε αργότερα στο ρωσικό μέτωπο, όταν μοιραία τους βρήκε ο «στρατηγός χειμώνας» της στέπας.

                Στον ελλαδικό χώρο, δόθηκαν πολλές μάχες με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς (οι Βούλγαροι δεν πολέμησαν) που επιβεβαίωσαν τον πατριωτισμό και το υπέροχο φρόνημα των Ελλήνων. Κάθε στρατευμένος  της εποχής εκείνης, είχε να αφηγηθεί μια πράξη ηρωισμού και αυτοθυσίας. Τιμή και δόξα σε όσους πολέμησαν το 1940-41.

                Μια τέτοια περίπτωση, ενός ταπεινού πολεμιστή, Θρακιώτη πρόσφυγα, θα παρουσιάσουμε σήμερα εδώ για τιμήσουμε όσους πήραν μέρος σε εκείνο τον πόλεμο. Είναι η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο του αείμνηστου Θεόδωρου Γιαννακίδη από την Ορεστιάδα.  Περιέχεται στο εσχάτως εκδοθέν βιβλίο του κ. Ηλία Κοτρίδη με τίτλο "ΡΟΥΠΕΛ, Αναμνήσεις των πρωταγωνιστών" (σελίδες 325-332).

Όψεις και θεσμοί της Επανάστασης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/759970/article/politismos/vivlio/oyeis-kai-8esmoi-ths-epanastashs 

*Υδατογραφία σε χαρτόνι των Ι. Μακρυγιάννη- Δ. Ζωγράφου με τον τίτλο 

«Μάχη της Λαγγάδας και Κομπότι». (Αθήναι, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη).

Γράφει ο κ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

          Δύο περίπου αιώνες από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, ή ακριβέστερα 193 χρόνια από το ιδρυτικό γεγονός της νεότερης Ελλάδας, θα υπέθετε κανείς ότι η αφήγηση των γεγονότων και των συνεπαγωγών τους έχει κλείσει: στις αρχές του 19ου αιώνα, και με την Ιερά Συμμαχία να ορίζει κατά μείζονα λόγο τις τύχες των λαών, «οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας ενηγγαρεύσεις τας ασπλάχνους», και με την πείρα των εξεγέρσεων του 18ου αιώνα (βλέπε Ρήγας Βελεστινλής, Ορλωφικά, Λάμπρος Κατσώνης), και υπό την επίδραση μιας σειράς ευνοϊκών παραγόντων, αποφάσισαν την κατάλληλη στιγμή να συσπειρωθούν γύρω από τη Φιλική Εταιρεία, και όλοι «απορρίπτοντες τους καρπούς της τυραννίας», με θυσίες και αυταπάρνηση, να μετουσιώσουν σε πραγματικότητα ύστερα από εννέα χρόνια αγώνων και θυσιών το «ευγενές όνειρο», τον πολύχρονο πόθο για ελευθερία και ανεξάρτητη εθνική εστία.

          Όμως, καθώς τόνιζε στα «Ανάλεκτα» ο Νίκος Σβορώνος, «το πραγματικό ιστορικό έργο κάθε εποχής συλλαμβάνει ένα μέρος, ορισμένες όψεις της πολυσύνθετης πραγματικότητας, η οποία κατακτάται μόνο με συνεχείς προσεγγίσεις που δεν είναι ποτέ οριστικές», χώρια τα ζητήματα της μυθοπλασίας, χώρια οι μεθοδολογικές εκτροπές στον χώρο της τρέχουσας ιστοριογραφίας που έχουν μεταφέρει το ερευνητικό πεδίο από τη μελέτη των υπαρκτών παραδόσεων και των κοινωνικών σχέσεων, στον χώρο της όποιας πολιτικής ιδεολογίας. Μολαταύτα, η έρευνα συνεχίζεται, απλώνεται, τα αρχεία εμπλουτίζονται, αυξάνονται, ανοίγουν νέα αρχεία, δημιουργούνται νέες βάσεις δεδομένων, που την ενισχύουν· και κάθε νέο στοιχείο έρχεται να προσθέσει νέες σελίδες, και όχι λίγες φορές, να ανατρέψει παγιωμένες εικόνες της ιστορίας.

Ο Παπάγος και η κληρονομιά του

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/760446/article/epikairothta/ellada/o-papagos-kai-h-klhronomia-toy

*Ο αδριάντας του Παπάγου στη λεωφόρο Μεσογείων 

Γράφει ο δημοσιογράφος ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ

          Η κάθοδος του Αλέξανδρου Παπάγου στην πολιτική, τον Ιούλιο του 1951, ήταν το αποτέλεσμα εξωθεσμικής παρεμβάσεως, συνεργασίας αλλοτρίων δυνάμεων.

          Το εγχείρημα εστήριζαν οι ΗΠΑ, οι αξιωματικοί του ΙΔΕΑ, ισχυρότατοι οικονομικοί παράγοντες, όπως ο Μποδοσάκης Αθανασιάδης και ο Χριστόφορος Στράτος, και εκδότες, μεταξύ των οποίων σημαντικότατος ήταν ο ρόλος του Δημητρίου Λαμπράκη του «Βήματος» και των «Νέων» και φυσικά του Γεωργίου Βλάχου της «Καθημερινής».
          Αλλά πέραν όλων τούτων, το κύρος του αρχιστρατήγου μεταξύ των Ελλήνων πολιτών τόσο κατά το αλβανικό έπος όσο και στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου ήταν τεράστιο και οι επιτυχίες του στο πεδίο των μαχών δημιουργούσαν την ελπίδα εξόδου από την πολιτική κρίση που εμάστιζε τη χώρα. Οι προσδοκίες δεν διαψεύστηκαν.

Αλέξανδρος Παπάγος: Δημιουργός μιας νέας πολιτικής παράταξης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/760450/article/epikairothta/ellada/dhmioyrgos-mias-neas-politikhs-parata3hs

*10 Νοεμβρίου 1952. Περιοδεία Παπάγου με τον Καραμανλή στον νομό Σερρών. 

Ο Παπάγος εξέφρασε μια υπαρκτή κοινωνική δυναμική, δεν την κατασκεύασε.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

          Στην έναρξη της μετεμφυλιακής εποχής, το 1949-50, ο Αλέξανδρος Παπάγος ήταν αδιαμφισβήτητα ο πλέον επιτυχημένος στρατιωτικός στην ιστορία του ελληνικού κράτους: νικητής δύο πολέμων, του ελληνοϊταλικού το 1940-41 και του εμφυλίου το 1949.

          Ασφαλώς, η κυβερνητική νίκη στον εμφύλιο πόλεμο, δεν οφείλεται μόνον στις ικανότητες του Παπάγου ως στρατηγικού σχεδιαστή: επενήργησαν πολλοί παράγοντες, όπως η αμερικανική βοήθεια, η σύμπηξη ενός τεράστιου πολιτικού και κοινωνικού μετώπου (από τη Δεξιά έως την Κεντροαριστερά) αποφασισμένου να διασφαλίσει την παραμονή της Ελλάδας στη Δύση, αλλά και οι μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές αδυναμίες του ΚΚΕ.

Αλέξανδρος Παπάγος: Από τον Εθνικό Διχασμό στη νίκη της Αλβανίας-

                                                   ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ                                                          http://www.kathimerini.gr/760449/article/epikairothta/ellada/apo-ton-e8niko-dixasmo-sth-nikh-ths-alvanias

*Από δεξιά προς τα αριστέρα: Παπάγος, Ρέππας, Κονδύλης (μπροστά), Ρέππας. Οι πρωταίτιοι του παραξικοπήματος κατά της κυβέρνησης Τσαλδάρη

Γράφει ο κ. ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΟΥΜΑΣ*

            Δέκα Οκτωβρίου 1935, ώρα ενδεκάτη πρωινή... Ο υποστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, ο υποναύαρχος Δημήτριος Οικονόμου και ο υποπτέραρχος Γεώργιος Ρέππας σταματούν το αυτοκίνητο που μεταφέρει τον πρωθυπουργό Παναγή Τσαλδάρη από την Κηφισιά στην Αθήνα και τον καλούν να επιστρέψει στην οικία του, προκειμένου να προβούν σε ανακοινώσεις βαρυσήμαντες για το μέλλον της χώρας: η παλινόρθωση της βασιλείας έπρεπε να επέλθει με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης πριν από το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου.

            Ο Τσαλδάρης, αντίθετος στο ενδεχόμενο πραξικοπηματικής μεταβολής του πολιτεύματος, υπέβαλε λίγες ώρες αργότερα την παραίτησή του. Κατόπιν, οι τρεις ανώτατοι αξιωματικοί ανέθεσαν την πρωθυπουργία στον Γεώργιο Κονδύλη, υπουργό Στρατιωτικών της κυβέρνησης Τσαλδάρη. Ο δρόμος για την παλινόρθωση ήταν πλέον ανοιχτός. Η υιοθέτηση ψηφίσματος υπέρ της βασιλείας από τη μονόπλευρη Εθνοσυνέλευση, η διεξαγωγή νόθου δημοψηφίσματος και η επάνοδος του Γεωργίου Β΄ σηματοδότησαν την κατάρρευση της βραχύβιας Δεύτερης Ελληνικής Δημοκρατίας. Κατά το μεταβατικό αυτό διάστημα, η ανάθεση του υπουργείου Στρατιωτικών στον Παπάγο αποτελούσε εγγύηση για την εγκαθίδρυση του νέου καθεστώτος, αφού ο Έλληνας στρατιωτικός απολάμβανε της πλήρους εμπιστοσύνης του σώματος των αξιωματικών, που στη μεγάλη του πλειοψηφία ήταν, μετά την κατάπνιξη του βενιζελικού κινήματος του Μαρτίου, φιλοβασιλικό.