ΜΙΑ ΠΤΥΧΗ ΤΟΥ ΜΑΥΡΑΓΟΡΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

*Το έγγραφο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, που διασώθηκξε στα Αρχεία της ΔΙΣ/ΓΕΣ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο μαυραγοριτισμός κατά την διάρκεια της Κατοχής, υπήρξε ένα από τα πλέον απεχθέστερα φαινόμενα, που συνδέθηκε με την προσπάθεια εύκολου κέρδους πάση θυσία, όταν πολλοί Έλληνες και κυρίως παιδιά πέθαιναν στους δρόμους από την πείνα.

          Οι δυνάμεις της τριπλής Κατοχής, άρπαζαν με τη βία τους πόρους της κατεχόμενης χώρας μας. Σε συνδυασμό με τα πολεμικά γεγονότα, τους αποκλεισμούς κ.λπ.  πολύ σύντομα η αγορά εμφάνισε σημαντικές ελλείψεις σε είδη πρώτης ανάγκης, γεγονός που επέτρεψε σε διάφορα άτομα ρευστής συνείδησης να πλουτίσουν εκμεταλλευόμενα τις αδήριτες ανάγκες των συμπολιτών τους. Από τα χρόνια της κατοχής η λέξη μαυραγορίτης σημαίνει τον αδίστακτο κερδοσκόπο, χωρίς συνειδησιακούς φραγμούς, χωρίς νοιάζεται για τις παρενέργειες των πράξεών τους, αρκεί να αποκομίσει κέρδος με κάθε τρόπο, ακόμα και αθέμιτο.

          Οι παλαιότεροι, που έζησαν τα μαύρα χρόνια της Κατοχής είχαν να αφηγηθούν πολλές ιστορίες με τα ελεεινά κατορθώματα των μαυραγοριτών, η μετακίνηση των οποίων γινόταν βασικά με τα τρένα  Οι μαυραγορίτες είχαν φτάσει σε τέτοιο επίπεδο αναίδειας που ταξίδευαν ακόμα και…. χωρίς εισιτήριο. Και όταν δεν εύρισκαν θέση ανέβαιναν στην σκεπή των βαγονιών με τα τσουβάλια του εμπορεύματός τους,  μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους.

          Τα θυμηθήκαμε αυτά με αφορμή ένα έγγραφο, των αρχείων της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, για την συμπεριφορά των χαμερπών αυτών ατόμων.

          Συγκεκριμένα, το Δεκέμβριο του 1941, όταν η πείνα θέριζε τον κόσμο και τα καροτσάκια κάθε πρωί  μάζευαν νεκρούς από τους δρόμους, οι μαυραγορίτες προκάλεσαν το δημόσιο αίσθημα για άλλη μια φορά.

*Ο θάνατος στους δρόμους, όταν πλούτιζαν οι μαυραγορίτες

          Ο κατοχικός υπουργός Εθνικής Άμυνας Γεώργιος Μπάκος έστειλε επείγον έγγραφο στις 20 Δεκεμβρίου 1941 προς το υπουργείο Συγκοινωνιών διότι παρατηρούνταν διάφορα έκτροπα στους σιδηροδρομικούς σταθμούς επιβίβασης και ιδιαίτερα της Αθήνας «προκαλούμενα κατά το πλείστον παρά των μη εχόντων εξασφαλίσει εισιτήρια ταξιδίου πολιτών και ειδικώτερον παρά των  εκτελούντων το εμπόριον της μαύρης αγοράς».

          Στο έγγραφο επισημαίνεται ότι οι μαυραγορίτες «εμφανιζόμενοι εις σοβαρόν αριθμόν είτε διότι δεν παρέχεται αυτοίς ευχέρεια χορηγήσεως αδείας ταξιδίου παρά των αρχών Κατοχής, είτε διότι οι συρμοί εν γένει κυκλοφορούν περιορισμένως λόγω της καταστάσεως συγκεντρώνονται εις τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και επιδιώκουν την παντί σθένει επιβίβασίν των, δυσχεραίνοντας τους δικαιουμένους βάσει των αδειών των αναχωρήσεως και των εισιτηρίων των, δι’ ων εξησφάλισαν και τας αντιστοίχους θέσεις όπως ταξιδεύσωσιν».

          Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι εκείνο τον σκληρό χειμώνα του 1941, με την πείνα και το κρύο να θερίζουν με τα νοσοκομεία γεμάτα ακόμα από νοσηλευόμενους τραυματίες του μετώπου, με τις ελλείψεις καυσίμων και την καταπίεση των κατακτητών, η σιδηροδρομική συγκοινωνία στην Ελλάδα, είχε αποκατασταθεί μερικώς. Για παράδειγμα δρομολόγια τρένου των ΣΕΚ προς τη Θεσσαλονίκη, είχε μόνο τρεις φορές την εβδομάδα. Οι ΣΠΑΠ, που κάλυπταν την Πελοπόννησο χρησιμοποιούσαν αυτοκινητάμαξες, οι οποίες μοιραία είχαν περιορισμένο αριθμό θέσεων. Οι ΣΠΑΠ είχαν δρομολόγια τρεις φορές την εβδομάδα για Τρίπολη και τέσσερις φορές για Καλαμάτα και κάθε μέρα στην κατεύθυνση Αθήνα- Πύργος.  Εύκολα μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι κάθε φορά που έφευγε τρένο προς οποιαδήποτε κατεύθυνση γινόταν στους σταθμούς ο κακό χαμός!!!

*Πείνα, πείνα, πείνα παντού...και οι μαυραγορίτες μάζευαν λίρα με ουρά!!!

          Ο Μπάκος στο έγγραφό του που προαναφέραμε, έλεγε  ότι τα καθημερινά έκτροπα είναι πάμπολλα, που οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι και οι αστυνομικοί δεν μπορούν να επιβληθούν ούτε ακόμα και η παρουσία φρουρών των στρατευμάτων Κατοχής!!!

          Το τραγικό ήταν ότι οι θέσεις που προορίζονταν για αναπήρους και τραυματίες  στρατιώτες που ολοκλήρωναν τη θεραπεία τους και έπρεπε να πάνε στα σπίτια τους, καταλαμβάνονταν μέσα στη σύγχυση που επικρατούσε, ενώ πολλοί κινδύνευσαν να κακοποιηθούν από το συνωστιζόμενο πλήθος «ενίοτε δε υφιστάμενοι τας συνεπείας των παρά του στρατού κατοχής εφαρμοζομένων βιαίων μέτρων προς επικράτησιν σχετικής τάξεως».

          Τα ίδια βέβαια συνέβαιναν, αλλά σε μικρότερη κλίμακα και στο σταθμό του Πειραιά.

          Ο Μπάκος ζητούσε τη λήψη μέτρων με την προσθήκη βαγονιών ή το κλείσιμο ορισμένων, ώστε να μην μπαίνουν άσχετοι και μαυραγορίτες  προς αποφυγή του φαινομένου «της αταξίας και του διαγκωνισμού».

          Τέτοιοι λοιπόν ήταν οι μαυραγορίτες, το όνειδος της ελληνικής ιστορίας, οι οποίοι δυστυχώς εξαιτίας των ανώμαλων καταστάσεων κατόρθωσαν να υποστούν ελάχιστες τιμωρίες και να απολαύσουν σε πολλές περιπτώσεις τον παράνομο πλούτο τους…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης