Ανατολικοθρακιώτες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης στις ομάδες του Τσαούς Αντών

*Ο Αντώνιος Φωστηρίδης ή Τσαούς Αντών

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Οι Θρακιώτες κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής, έκαναν το καθήκον τους και εντάχθηκαν στις ομάδες εθνικής αντίστασης που σχηματίσθηκαν στις περιοχές της Δυτικής Θράκης, πολεμώντας τον κατακτητή. Σημειώθηκαν «παρατράγουδα»; Ναι σημειώθηκαν και κυρίως οφείλονταν σε ιδεολογικές υπερβολές και προσωπικές φιλοδοξίες. Μελανό σημείο, ήταν οι δολοφονίες του νομάρχη Έβρου Ιωάννη Φραγκούλη στο Διδυμότειχο και του δημάρχου Πασχάλη Νάνου στο Σουφλί το 1942, η εκτέλεση από τον καπετάν Οδυσσέα του ΕΛΑΣ του ταγματάρχη Γεωργίου Σταθάτου τις μέρες των Χριστουγέννων του 1943 στη Δαδιά και οι πολλές δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων.

               Ωστόσο, υπήρξαν αγωνιστές της εθνικής αντίστασης, με καταγωγή από την Ανατολική Θράκη, που βρέθηκαν να κατοικούν στην Ανατολική Μακεδονία, την οποία είχαν παραχωρήσει οι Ναζί στους συμμάχους τους, τους Βούλγαρους. Επρόκειτο για Ανατολικοθρακιώτες, που γνώρισαν την βάρβαρη γενοκτονική πολιτική των Νεοτούρκων, ευτύχησαν να ζήσουν τη σύντομη χαρά της λευτεριάς το 1920 και δοκίμασαν την πίκρα του ξεριζωμού τον Οκτώβριο του 1922. Ρίζωσαν σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Αλλά και πάλι η μοίρα τους επεφύλασσε άλλη μια δυστυχία, την Ναζιστική Κατοχή και σε ορισμένες περιοχές την άγρια Βουλγαρικής Κατοχή. 

               Αυτοί οι Ανατολικοθρακιώτες, είναι οι άγνωστοι ήρωές μας, που οφείλουμε να τους τιμούμε. Είναι όμως σχεδόν βέβαιο, ότι κανένας σήμερα δεν τους γνωρίζει πέρα από το οικογενειακό τους περιβάλλον. Την μνήμη αυτών των αγωνιστών, οφείλουμε να ανακαλούμε και να προσπαθούμε να μην τους καλύψει, η σκόνη του χρόνου και η λήθη των ανθρώπων.

*Ο Αντώνιος Φωστηρίδης μετά την προαγωγή στο βαθμό του αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού

               Πολύτιμο εργαλείο στην επιβεβλημένη αυτή προσπάθεια, αποτελεί το βιβλίο που είχε εκδώσει το 1959 ο Γενικός Αρχηγός των Εθνικών Ομάδων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Αντώνιος Φωστηρίδης και επανεκδόθηκε το 2003 επί προεδρίας του Ηλία Παπαδόπουλου, με τίτλο «Εθνική Αντίστασις κατά της Βουλγαρικής Κατοχής 1941-1945».

               Εδώ θα πρέπει να εξηγήσουμε, ότι υπάρχουν και άλλοι Ανατολικοθρακιώτες, που πήραν μέρος στην Εθνική Αντίσταση των περιοχών της Ανατολικής Μακεδονίας, που παραμένουν άγνωστοι. Ανήκοντας σε κομμουνιστικές οργανώσεις της Κατοχής, μετά την ήττα του 1949 σκόρπισαν σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ή σε εξορίες εντός της Ελλάδας. Άλλωστε στην δράση τους χρησιμοποιούσαν ψευδώνυμα. Αρχεία καταστράφηκαν, οργανώσεις διαλύθηκαν…

Παράδειγμα η περίπτωση του Νίκου Χατζηνικολάου που ήταν γνωστός στο βουνό ως «Μαύρος» ο οποίος γεννήθηκε το 1917 στο χωριό Δελλιώνες της Ανατολικής Θράκης. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκαταστάθηκε στην Ζαρκαδιά Χρυσούπολης. Το καλοκαίρι του 1942 εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ όπου εξελίχθηκε σε καπετάνιο ανεξάρτητης ομάδας. Σε συμπλοκή με βουλγάρικο απόσπασμα σκοτώθηκε η νεότερη κατά δύο χρόνια αδελφή του Αριστέα, ενώ ό ίδιος τραυματίστηκε. Με την απελευθέρωση διορίστηκε Αρχηγός του ΕΛΑΣ στη Χρυσούπολη - αργότερα ανέλαβε καθήκοντα στην περιοχή της Δράμας. Εδώ τον βρήκε η Συμφωνία της Βάρκιζας στην οποία αντιτάχθηκε σθεναρά. Μετά την ήττα των κομμουνιστών ανταρτών, και αφού πολέμησε στο Γράμμο Βίτσι διέφυγε στην Αλβανία και από εκεί κατέληξε στην Πολωνία. Το 1952 διαγράφτηκε από το ΚΚΕ, μαζί με τη γυναίκα του. Πέθανε στο Βρότσλαβ της Πολωνίας το 1985.

*Ο Αντώνιος Φωστηρίδης βουλευτής Δράμας, μετά το 1952

Ο Αντώνιος Φωστηρίδης ή Τσαούς Αντών

 

               Ο Πόντιος οπλαρχηγός Αντώνιος Φωστηρίδης γεννήθηκε το 1912 στο Ερουκλί της Μπάφρας του Πόντου. Από παιδί ακολούθησε τον οπλαρχηγό πατέρα του κατά τα έτη 1918-21, στους αγώνες για την απελευθέρωση του Πόντου. Αργότερα μετά το 1923, βρέθηκε στην Ελλάδα και κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου υπηρέτησε ως λοχίας Πυροβολικού στο σύνταγμα με διοικητή τον συνταγματάρχη Κερασοβίτη. Ο βαθμός του λοχία, ήταν αυτός που του έδωσε το αγωνιστικό του όνομα Τσαούς (λοχίας στα τουρκικά) Αντών. Μετά την κατάρρευση του μετώπου και την Κατοχή της Ελλάδας από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Βουλγάρους, ο Φωστηρίδης άρχισε να κινείται στην περιοχή Φιλίππων Καβάλας από τον Οκτώβριο του 1941. Το πρώτο του λημέρι το έστησε στον Όρβηλο σε μια κορυφή γνωστή με το όνομα Τσαλ- Νταγ. Εκεί συγκεντρώθηκαν και άλλοι οπλαρχηγοί, οι οποίοι ενοποίησαν τις ομάδες τους, τον ανακήρυξαν Γενικό Αρχηγό και γνωστοποίησαν την απόφαση τους στην εξόριστη Ελληνική κυβέρνηση στο Κάιρο. Σταδιακά συνδέθηκαν και με αξιωματικούς της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην κατεχόμενη Βόρεια Ελλάδα.    

               Εκτός από την έδρα του Γενικού Αρχηγείου στο Τσαλ Νταγ, είχαν συγκροτηθεί αρχηγεία στο Καρά Ντερέ, στο Μποζ Νταγ, στο Μπαϊράμ Τεπέ στο Παγγαίο, στο Κοτζά Ορμάν  και στη Χαϊντού.

               Στις αντιστασιακές ομάδες του Φωστηρίδη, κυριαρχούσαν οι Πόντιοι, μερικοί από τους οποίους ήταν έμπειροι πολεμιστές και όλοι τους σκληροί αγωνιστές.

*Ο Ανατολικοθρακιώτης αγωνιστής Μιμίκος Μουρτζόπουλος

 

Οι Ανατολικοθρακιώτες αγωνιστές στις ομάδες Φωστηρίδη

 

               Ας δούμε τώρα τους Ανατολικοθρακιώτες αγωνιστές της εθνικής αντίστασης, που εντάχθηκαν μαζί με τους Πόντιους στις ομάδες, που ακολούθησαν των Τσαούς Αντών. Οι αγωνιστές αυτοί αναφέρονται από τον Γενικό Αρχηγό, ως καταγόμενοι από την Ανατολική Θράκη, χωρίς ειδικότερη αναφορά στον τόπο γέννησής τους.

               -Μιμίκος Μουρτζόπουλος, γεννήθηκε στην Ανατολική Θράκη το 1905. Ξεκίνησε την αντιστασιακή του δράση επικεφαλής ομάδας 70 ανδρών, αλλά σε στενή συνεργασία με την Αντώνιο Φωστηρίδη. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε δράσει ως κατάσκοπος των Άγγλων. Η δράση του εναντίον των Βουλγάρων κατά τα έτη 1941-1945 ήταν πολυσχιδής και πάντα νικηφόρος. Το Αρχηγείο της Μέσης Ανατολής το απένειμε τιμητικό δίπλωμα για τη συμβολή του στον συμμαχικό αγώνα. Ο Μουρτζόπουλος έχασε τη ζωή του στο νομό Έβρου τον Δεκέμβριο του 1946, μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστών ανταρτών, που είχαν ξεκινήσει τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα.

*Ο Απόστολος Κυρατσούδης

               -Κυρατσούδης Απόστολος, καταγόμενος από τη Θράκη, 39 ετών κάτοικος Δασοχωρίου του νομού Σερρών. Συμμετείχε στις μάχιμες ομάδες του Αρχηγείο Στρυμόνα, το οποίο υπάγονταν στο Αρχηγείο του Μποζ Νταγ.

               - Καραγιώργης Παναγιώτης, γεννήθηκε στη Θράκη το 1921, κάτοικος Δασοχωρίου Σερρών. Αναμείχθηκε στις πρώτες αντιστασιακές ομάδες της περιοχής του και τέθηκε επικεφαλής ομάδας, ως οπλαρχηγός της περιοχής Στρυμόνα αναγνωρισμένος  από το Αρχηγείο Μποζ Νταγ. Αγωνίσθηκε έως ότου διαλύθηκαν οι ομάδες στις 12 Μαρτίου 1945.

               -Σταυρακάρας Δημήτριος, καταγόμενος από τη Θράκη, κάτοικος Δασοχωρίου Σερρών. Κατετάγη εθελοντικά στις μάχιμες ομάδας της αντίστασης και έδρασε αποτελεσματικά. Ήταν θεοσεβούμενος.

*Μπουραζάνης Κωνσταντίνος και Ζαχαρής Φραντζής

               - Μπουραζάνης Κωνσταντίνος, γεννήθηκε στη Θράκη το 1920. Κάτοικος Δασοχωρίου Σερρών. Είχε συμμετοχή στους αγώνες του Αρχηγείου Στρυμόνα και του Αρχηγείου Μποζ Νταγ. Θαρραλέος μαχητής στις μάχες εναντίον των Βουλγάρων.

               -Ζαχαρής Φραντζής, γεννήθηκε στη Θράκη το 1916. Κατοικούσε στο Δασοχώριο Σερρών. Αγωνίσθηκε με τις μάχιμες ομάδες του Αρχηγείου Στρυμόνα και του Αρχηγείου Μποζ Νταγ. Αγωνιστής πρώτης γραμμής.

*Ο Παναγιώτης Σωτηρέλης

               -Σωτηρέλης Παναγιώτης, γεννήθηκε στην Ανατολική Θράκη το 1909. Κατοικούσε στην Γεωργιανή Παγγαίου. Ξεκίνησε την αντιστασιακή του δράση από το όρος Σύμβολο αγωνιζόμενος ως επικεφαλής μάχιμης ομάδας εναντίον των Βουλγάρων κατακτητών, έως τις 12 Μαρτίου 1945.

               -Βεργίδης Δημήτριος, γεννήθηκε στην Ανατολική Θράκη το 1904 και ήταν κάτοικος Γεωργιανής Παγγαίου. Φιλότιμος και ριψοκίνδυνος αγωνιστής, πολέμησε στο Παγγαίο και διακρίθηκε στις μάχες. Έλληνες και σύμμαχοι αξιωματικοί που βρέθηκε στην περιοχή επαίνεσαν τις πολεμικές αρετές του Βεργίδη.

               -Ταβουλάρης Γεώργιος, γεννήθηκε στην Ανατολική Θράκη το 1907, εγκατεστημένος στη Γεωργιανή Παγγαίου. Γεωργός στο επάγγελμα, αψήφησε όλους τους κινδύνους και πήρε μέρος στην εθνική αντίσταση.

               -Κούνδουρος Πουλημένος εκ Θράκης καταγόμενος, κάτοικος Γεωργιανής Παγγαίου. Αναμίχθηκε στην εθνική αντίσταση περιφρονώντας όλους τους κινδύνους.

*Ο Ανατολικοθρακιώτης αγωνιστής Νικόλαος Τοπουσλής

               -Τοπουσλής Νικόλαος, γεννηθείς στη Θράκη το 1919. Κατοικούσε στη Δράμα. Τον Μάιο του 1941 επιστρέφοντας από το Αλβανικό μέτωπο, βρήκε τους Βουλγάρους που ήδη είχαν καταλάβει τη Δράμα. Τον Μάιο του 1943 βγήκε στο βουνό και πήρε μέρος σε διάφορες ριψοκίνδυνες αποστολές. Το Δεκέμβριο του 1944 αιχμαλωτίσθηκε από κομμουνιστές του καπετάν Κόζακα, φυλακίσθηκε στη Δράμα, υπέστη τρομερά βασανιστήρια και δικάσθηκε δις εις θάνατον από Λαϊκό Δικαστήριο. Τελικά απελευθερώθηκε από την Εθνοφρουρά. Το Σεπτέμβριο του 1945 κατετάγη στο στρατό και πήρε μέρος σε πολλές μάχες του εμφυλίου. Απελύθη στις 30 Οκτωβρίου 1948.

               -Στον κατάλογο αυτό περιλαμβάνονται και οι ακόλουθοι κάτοικοι της Ξυλαγανής Ροδόπης: Σκουταρίδης Αθανάσιος, γεννηθείς το 1906, Παπαδόπουλος Δημήτριος (1889), Καλλιγάς Πασχάλης (1911) Τσατλάκης Κωνσταντίνος (1917) Πυριλίδης Μιχαήλ (1901) Ζεματόπουλος Στέργιος (1922) Τσερκέζης Νικόλαος (1913).

*Ο Νικόλαος Τσερκέζης, από την Ξυλαγανή Ροδόπης

               Κατά τα μέσα του 1941 οι Ξυλαγανιώτες αυτοί και άλλοι συγχωριανοί τους πραγματοποίησαν μυστική σύσκεψη και αποφάσισαν να αντιδράσουν στις βουλγαρικές ωμότητες. Αρχικά η δράση τους περιορίσθηκε στον τομέα της προπαγάνδας με σκοπό να αποτρέψουν τους κατοίκους να δεχθούν βουλγαρική υπηκοότητα (οι λεγόμενοι «βουλγαρογραμμένοι»).Στις αρχές του 1943 η ομάδα της Ξυλαγανής προσφέρθηκε να παράσχει τις υπηρεσίες της σε μάχιμες ομάδες και εντάχθηκαν στις ένοπλες εφεδρικές δυνάμεις.

               -Ναγκουλίδης Μιχαήλ. Καταγόμενος εκ Θράκης. Γεννήθηκε το 1915. Κατοικούσε στους Παπάδες Δράμας. Στην αντίσταση μπήκε από τις πρώτες μέρες, αρχικά ως τροφοδότης και σύνδεσμος. Το 1944 εντάχθηκε στο Αρχηγείο Καρά Ντερέ και έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες έως τη διάλυση των ομάδων του Τσαούς Αντών το 1945. Προήχθη επ’ ανδραγαθία στο βαθμό του ομαδάρχη.

               -Καπουσούδης Κωνσταντίνος, εκ Θράκης καταγόμενος. Γεννήθηκε το 1899. Κατοικούσε στους Παπάδες Δράμας. Ενίσχυσε τον εθνικό αγώνα ως τροφοδότης και πληροφοριοδότης, προσφέροντας ανεκτίμητες υπηρεσίες. Στις αρχές του 1944 εντάχθηκε στις ένοπλες ομάδες και έλαβε μέρος σε μάχες εναντίον των Βουλγάρων. Έπεσε μαχόμενος στη μάχη του Καλλικάρπου στις 28 Αυγούστου 1944.

               -Αστερίου Στέργιος, με καταγωγή από τη Θράκη. Ανήκε στρατολογικά στην κλάση του 1926. Κάτοικος Κάτω Νευροκοπίου. Αναμίχθηκε στον αγών της εθνικής αντίστασης  ως τροφοδότης του Αρχηγείου Καρά Ντερέ και ως πληροφοριοδότης. Απολύθηκε στις 12 Μαρτίου 1945.

               -Μουστάκας Γεώργιος, στρατολογικά της κλάσης του 1936. Κατοικούσε στη Φωλεά Καβάλας. Πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στο ζήτημα της τροφοδοσίας και των πληροφοριών αρχικά. Στα μέσα του 1943 εντάχθηκε στις ένοπλες ομάδες του Παγγαίου, όπου είχε ενταχθεί και ο αδελφός του Ιωάννης.

               -Μουστάκας Ιωάννης, από τη Θράκη και αυτός αδελφός του προηγούμενου. Κάτοικος Φωλεάς Καβάλας. Στα μέσα του 1943 κατετάγη στις ένοπλες ομάδες του Παγγαίου και αγωνίσθηκε με απαράμιλλο ηρωισμό. Απελύθη στις 12 Μαρτίου 1945. Αργότερα εκλήθη στο στρατό και πολέμησε στον εμφύλιο. Το 1949 εστάλη στο Γράμμο και στο Βίτσι. Σε μία από εκείνες τις πολύνεκρες μάχες έχασε τη ζωή του.

*Ο Κίμων Γκαγκαλίδης

               -Γκαγκαλίδης Κίμων, κλάσεως 1914, Κάτοικος Πολυσίτου Ξάνθης. Αναμίχθηκε ενεργά στην αντίσταση, οργανώνοντας και αποστέλλοντας στο Αρχηγείο Κοτζά Ορμάν πατριώτες της περιοχής του, μεριμνώντας για τον εξοπλισμό και την τροφοδοσία τους. Στις αρχές Φεβρουαρίου 1944 προσήλθε στην Αρχηγείο του Κοτζά Ορμάν και τέθηκε επικεφαλής μάχιμου τμήματος με το βαθμό του οπλαρχηγού. Αργότερα πήρε μέρος και στον εμφύλιο.

 

Και άλλα ονόματα Θρακών

 

               Σε άλλους καταλόγους αναφέρονται χωρίς άλλες πληροφορίες, οι καταγόμενοι από τη Θράκη, αρχηγός Καρανάσος Ευάγγελος, κάτοικος Χρυσούπολης, οπλαρχηγοί Β΄ τάξεως Θεοχαράκης Δ. Χαράλαμπος, και Κουρκούτας Χρήστος, κάτοικοι Λυγαριάς, πράκτορας Χιτόγλου Διαμαντής, κάτοικος Δράμας, πληροφοριοδότες Κουνιάρης Ανδρέας, κάτοικος Τραγύλου, Καλλίμνιος Ευάγγελος, κάτοικος Γέροντα, Πεταλωτής Κωνσταντίνος κάτοικος Αλεξανδρούπολης, τροφοδότες Χατζόπουλος Ιωάννης, κάτοικος Ξάνθης, Τσακμάκης Δημήτριος, κάτοικος Έβρου,  Μπούτος Πέτρος, κάτοικος Αλεξανδρούπολης, Δαλακούρας Θεόδωρος, κάτοικος Ξάνθης, διμοιρίτες Μπαράκης Στέφανος, κάτοικος Αλιστράτης, Ανεστάκης Δοξάκης, κάτοικος Λυγαριάς, Καμαράκης Ευάγγελος κάτοικος Τραγύλου, Θεοδωρίδης Θεόδωρος κάτοικος Σερρών, Πουλάς Δοξάκης, κάτοικος Λυγαριάς, Μαρίνος Θεολόγος, κάτοικος Σουφλίου, Χατζηγιουβανάκης Νικόλαος, κάτοικος Φιλίππων, Γούλας Αθανάσιος, κάτοικος Πολίστρου, ομαδάρχες Παπαγερασίμου Γεώργιος, κάτοικος Σιδηρόπετρας, ομαδάρχες Σιδερίδης Γεράσιμος, κάτοικος Γύρου, Ξανθόπουλος Εμμανουήλ, κάτοικος Νέου Νευροκοπίου, Μαργαρίτης Αθηνόδωρος, κάτοικος, κάτοικος Κοκκινογείων, Μανταζέλης Θεόδωρος, κάτοικος Μαυρολεύκης, Ψιλίδης Φραντζής, κάτοικος Κοκκινογείων, Κεκελέκης Αχιλλεύς, κάτοικος Κάτω Νευροκοπίου, Χασάπης Χριστάκος, κάτοικος Αλιστράτης, Κώστογλου Καρυοφίλης, κάτοικος Σιδηροκάστρου, Βερζίδης Δημήτριος, κάτοικος Γεωργιανής, Πολίτης Κωνσταντίνος, κάτοικος Χρυσούπολης, Λύτσιος Γεώργιος, κάτοικος Νέας Καρυάς, Αθανασιάδης Δαμιανός, κάτοικος Ξάνθης, Κάϊκας Πέτρος και Κάϊκας Ιωάννης, κάτοικοι  Κίρκης, Καραμανάβης Καρυόφιλλος, κάτοικος Κουτσού, Παπασιμόπουλος Γεώργιος, κάτοικος Ξάνθης, Πανταζίδης Ευάγγελος, κάτοικος Γενησαίας, οπλαρχηγοί Παζδάνης Παναγιώτης, κάτοικος Φιλίππων, Τσαπανίδης Ιωάννης, κάτοικος Οροπεδίου.

 

Και άλλη δράση του Τσαούς Αντών

              

               Στις 12 Μαρτίου 1945, όταν έληξε η Κατοχή στην Ελλάδα ο Αντώνιος Φωστηρίδης, διέταξε την διάλυση των ομάδων του και την αποστράτευση των ανδρών του. Το 1946 όμως άρχισε ο εμφύλιος. Ο εθνικός στρατός, είχε πολλά οργανωτικά κενά και στον νομό Έβρου σημειώθηκε η πρώτη σημαντική ήττα του στο χωριό Κόρυμβος. Οι αντάρτες άρχισαν να εξαπλώνονται. Τότε ο Φωστηρίδης, κινήθηκε οικειοθελώς και συγκρότησε ένα απόσπασμα. Δημιούργησε το τάγμα 370 οπλιτών, επίλεκτων οπλαρχηγών, καπεταναίων και αγωνιστών της Ε.Α.Ο-Ε.Σ.Ε.Α με την επωνυμία «Τάγμα Α. Φωστηρίδη ΚΕΡΑΥΝΟΣ». Ανέλαβε μεγάλο βάρος και ευθύνη των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και κυρίως στην περιοχή του Έβρου.

Από δημοσιεύματα της 21ης Δεκεμβρίου 1946 προκύπτει ότι ομάδα 60 ατόμων, που ανήκαν στον πολέμαρχο Αντών Τσαούς (Αντώνιο Φωστηρίδη), ο οποίος πολεμούσε με τους κυβερνητικούς, υπέστη επίθεση ανταρτών κάπου στο Φυλακτό Έβρου. Δύο σκοτώθηκαν και άλλων δύο αγνοείτο η τύχη.

               Την επόμενη ημέρα, δηλαδή στις 22 Δεκεμβρίου 1946 μια πολυμελής ομάδα ανταρτών υπό τους καπετάνιους Ρίζο και Κωνσταντάρα (που έφτασαν εκεί από το Μπούλκες), επιτέθηκαν εναντίον του χωριού Δαδιά, στην περιφέρεια Σουφλίου. Τους αντιμετώπισε ένα απόσπασμα 30 χωροφυλάκων μαχόμενο επί μια σχεδόν μέρα, υπό τον ενωμοτάρχη Κυριαζόπουλο. Σε ενίσχυσή τους, έσπευσε από την Κορνοφωλιά η ομάδα του Τσαούς Αντών και από το Σουφλί ο μοίραρχος Μουρκογιάννης, επικεφαλής δύο αποσπασμάτων. Οι ενισχύσεις έφτασαν στη Δαδιά αφού διέσπασαν τις διαδοχικές ενέδρες των ανταρτών και πολέμησαν μέσα στο χωριό επί μία ώρα κατορθώνοντας να απωθήσουν τους επιτιθέμενους προς την τοποθεσία Κατραντζήδες. Κατέλαβαν επίσης τέσσερις βοϊδάμαξες με τρόφιμα από τις 30 που είχαν πάρει οι αντάρτες από τη Δαδιά και κατά τον καπετάν Κρίτωνα από σπίτια Χιτών. Τότε έχασαν την ζωή τους οι Α. Καρυδόπουλος και Κ.  Στάικος του τμήματος Τσαούς Αντών.

Επίσης στην περίπτωση της μάχης του Κορύμβου, είχαν λάβει μέρος με το στρατό και εθελοντικές ομάδες του Πόντιου οπλαρχηγού Τσαούς Αντών, όπως έγραψαν οι εφημερίδες.

Ο Φωστηρίδης όταν η κατάσταση κατέστη επικίνδυνη έσπευσε και στην Κομοτηνή και την Ξάνθη. Το Αύγουστο του 1947 βρέθηκε μαχόμενος με τους άνδρες του στην περιοχή της Δράμας, παίρνοντας μέρος σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις.

*Ο Τάφος του Φωστηρίδη στη Δράμα

               Στις 28 Αυγούστου 1948 προτάθηκε η μονιμοποίησή του με το βαθμό του αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού.

Αργότερα, διετέλεσε βουλευτής Δράμας με το κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» του Στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου (1952) και το κόμμα των Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη.

               Η εθνική αντίσταση αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Όπως συμβαίνει όμως και σε αρκετά άλλα κεφάλαια, υπάρχουν και κάποιες μαύρες σελίδες… Τουλάχιστον, ας αποτελούν διδάγματα για τις επερχόμενες γενιές και οι μαύρες σελίδες ας αποτελούν παραδείγματα προς αποφυγή…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Το υπόμνημα Τσουδερού προς τον Ρούζβελτ, με τις εθνικές διεκδικήσεις και η στάση των συμμάχων

*Όταν οι μεγάλοι μοίραζαν τον κόσμο... Τσώρτσιλ, Ρούζβελτ, Στάλιν

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η Ελλάδα, από την αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έβλεπε καθαρά, τη νίκη των συμμάχων και προσπάθησε με κάθε τρόπο να εξασφαλίσει στην μεταπολεμική εποχή τις εθνικές διεκδικήσεις. Γι’ αυτό υποβλήθηκε σε θυσίες κάθε είδους. Πολέμησε, σε θάλασσες και στεριές. Εξορίσθηκε η κυβέρνησή της. Υποδουλώθηκε από Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους. Γνώρισε το θανατικό από την πείνα της Κατοχής. Στο τέλος του πολέμου και με τους συμμάχους νικητές, η χώρα μας αμείφθηκε ουσιαστικά με… ελάχιστες παραχωρήσεις!

               Ο τότε πρωθυπουργός Εμμανουήλ Τσουδερός, συνέταξε το 1941 ένα αναλυτικό υπόμνημα που το υπέβαλε στο βασιλέα Γεώργιο Β΄ και την επόμενη χρονιά ένα σχεδόν παρόμοιο υπόμνημα παρέδωσε ο βασιλιάς στον πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούζβελτ. Η ιστορία αυτών των υπομνημάτων δείχνει, ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις διαχειρίζονται τις καταστάσεις με γνώμονα τα δικά τους γεωστρατηγικά συμφέροντα, χωρίς ίχνος συναισθηματισμού, που συνήθως κατέχει τους μικρότερους σε δύναμη συμμάχους τους.

               Ας παρακολουθήσουμε την ιστορία αυτών των υπομνημάτων, που η εξέλιξη των πραγμάτων τότε, μας έδωσε πίκρες γιατί δεν ευοδώθηκαν οι εθνικές επιδιώξεις, αλλά μας χάρισαν ως ελάχιστη ικανοποίηση για τους αγώνες μας στο πλευρό των συμμάχων, την απελευθέρωση τουλάχιστον των Δωδεκανήσων (το 1948 τελικά) από την Ιταλική κατοχή.

Η Ραιδεστός, λιμάνι διαφυγής Μικρασιατών προσφύγων, το 1922

*Πρόσφυγες στο λιμάνι της Ραιδεστού περιμένουν τα ατμόπλοια.

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Το λιμάνι της Ραιδεστού στις ακτές της Προποντίδας, αποδείχθηκε σωτήριο στις τρομερής Μικρασιατικής Καταστροφής για χιλιάδες Μικρασιάτες πρόσφυγες της Βιθυνίας και άλλων περιοχών της βόρειας Μικράς Ασίας, που έτρεχαν απελπισμένοι να σωθούν από τις σφαγές. Και η διάσωση αυτών των προσφύγων βρέθηκε στο ενδιαφέρον των διπλωματών που έδρευαν στην Κωνσταντινούπολη, αλλά η λήψη των αποφάσεων σωτηρίας πάντα ήταν καθυστερημένες και πάντα λαμβάνονταν μετά από τις σφαγές.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1922 ξέσπασε η μεγάλη πυρκαγιά στη Σμύρνη, ξεκινώντας από την αρμενική συνοικία. Ήδη από τις 9 Σεπτεμβρίου είχαν μπει στην πόλη οι πρώτοι ιππείς Τούρκοι, και δύο μέρες αργότερα ο Μουσταφά Κεμάλ με το επιτελείο του.

               Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στην Σμύρνη, από τους πρώτους που συνέλαβαν με εντολή του Νουρεντίν Πασά, ήταν ο μητροπολίτης Χρυσόστομος, που τον υπέβαλαν σε φρικιαστικά μαρτύρια και εξευτελισμούς και τελικά τον κατακρεούργησαν στις 27 Αυγούστου 1922, εξαφανίζοντας τελικά ό,τι είχε μείνει από το σεπτό σώματα Ιεράρχη. Η είδηση για έγκλημα αυτό  έγινε  γνωστή στην Ελλάδα με καθυστέρηση κάποιων ημερών!!!

               Από την πρώτη μέρα εκείνου του μαύρου Σεπτέμβρη του 1922, οι ειδήσεις έδειχναν τι θα ακολουθήσει. Μεγάλες δυσχέρειες παρουσίαζε η Σμύρνη όπου είχαν συγκεντρωθεί από πολλές μέρες νωρίτερα άνω των 500.000 ελληνικής καταγωγής προσφύγων, που ήθελαν να φύγουν, πάση θυσία, λόγω των σφαγών και να εγκατασταθούν στην Ελλάδα.

               Σημαντικό τότε αποδείχθηκε το λιμάνι της Ραιδεστού. Χιλιάδες πρόσφυγες από τη Βιθυνία, την Προύσα και άλλες περιοχές της βόρειας Μικράς Ασίας, οδοιπορώντας κατέφευγαν στο λιμάνι των Μουδανιών και από εκεί περνούσαν σχετικά εύκολα στο λιμάνι της Ραιδεστού. Υπολογίσθηκε τότε ότι πλέον των 150.000 ατόμων βρήκαν προσωρινό καταφύγιο στη Ραιδεστό και από εκεί πήραν το δρόμο για την ελεύθερη Ελλάδα. Στο λιμάνι των Μουδανιών και της Πανόρμου κατευθύνθηκε και το Γ΄ Σώμα Στρατού, για να περάσει συντεταγμένο στο λιμάνι της Ραιδεστού. Άλλωστε στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου 1922 πολλές χιλιάδες ΑνατολικοΘρακιωτών, διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν τα πάντα και να φύγουν και αυτοί. Απελπισία παντού… 

               Από την πλευρά της Ελλάδας έγιναν διαβήματα προς τις λεγόμενες συμμαχικές κυβερνήσεις για τη διάσωση των προσφύγων. Κατά την ειδησεογραφία των αρχών Σεπτεμβρίου, όλοι γνώριζαν ότι χωρίς τη βοήθεια των συμμάχων αλλά και της Αμερικής αυτή η σωτηρία θα ήταν δύσκολη. «Η Κυβέρνησις όθεν επικαλείται τα χριστιανικά αισθήματα των Δυνάμεων τούτων και παρακαλεί όπως δοθεί έμπρακτος βοήθεια δια την διάσωσίν και εγκατάστασίν των». Ο υπουργός Εξωτερικών Νικόλαος Καλογερόπουλος πραγματοποίησε σχετικές συνεννοήσεις με τους πρέσβεις της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας και αργότερα έγινε σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Νικόλαο Τριανταφυλλάκο.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης προς τον Αλέξανδρο Μπάτενμπεργκ, για τη Θράκη

*Αριστερά ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Χαρίλαος Τρικούπης και δεξιά ο Ηγεμών της Βουλγαρίας πρίγκιπας Αλέξανδρος Μπάτεμπεργκ

*Ο  Ελληνισμός, δεν θα δεχτεί 

να διακόψει 

την εδαφική  συνέχεια 

με τη Θράκη

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Βαθειά στη σκέψη του Χαρίλαου Τρικούπη και όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών και όταν ήταν πρωθυπουργός, ήταν ριζωμένη η μέριμνα για τον αλύτρωτο Ελληνισμό, που ζούσε στη σκλαβιά, κάτω από την εξουσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά από τις άλλες ανιστόρητες βλέψεις των Βουλγάρων. Η Χερσόνησος του Αίμου, στα τέλη του 19^ου αιώνα ζούσε τόσο με τις συνέπειες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, όσο και με τις προσδοκίες των λαών που ασφυκτιούσαν κάτω από την σουλτανική επιβολή. 

               Η στρατηγική αντίληψη του Χαρίλαου Τρικούπη για το μέλλον της Θράκης, αφορούσε την αναγκαία ύπαρξη της εδαφικής συνέχειας με τη Μακεδονία. Και αυτήν άποψη την είπε ξεκάθαρα και κοφτά στον ηγεμόνα της Βουλγαρίας πρίγκιπα Αλέξανδρο Μπάτενμπεργκ, που επισκέφθηκε την Αθήνα το 1883. Επρόκειτο για τον πρώτος ηγεμόνα της Βουλγαρίας (1879 - 1886).

Ο Αλέξανδρος, που γεννήθηκε στη Βερόνα της Ιταλίας, γνωστός και με το χαϊδευτικό «Σάντρο» ήταν ο δευτερότοκος γιος του Αλέξανδρου της Έσσης και της Ιουλίας φον Χάουκε. Η μητέρα του ήταν κυρία των τιμών της Τσαρίνας και εκεί τη γνώρισε ο πατέρας του, Αλέξανδρος. Ο γάμος του πατέρα του ήταν μοργανατικός. Στην Ιουλία και στα παιδιά της απονεμήθηκε ο τίτλος των πριγκίπων του Μπάτενμπεργκ, από τη ονομασία  μιας παραδοσιακής κατοικίας των μεγάλων δουκών της  Έσσης. Ο πατέρας του ανήκε στον Οίκο της Έσσης-Ντάρμστατ και έγινε ιδρυτής του κλάδου του Μπάτενμπεργκ, που αργότερα μετονομάστηκε σε Οίκο των Μαουντμπάτεν. Το 1878, μετά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο και τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, ακολούθησε το συνέδριο του Βερολίνου. Τότε οριστικοποιήθηκε η δημιουργία αυτόνομης Βουλγαρικής Ηγεμονίας που περιλάμβανε τη χώρα μεταξύ του ποταμού Δούναβη και της οροσειράς του Αίμου. Στη Βουλγαρική Ηγεμονία τοποθετήθηκε τον Απρίλιο του 1879, Ηγεμόνας ο Αλέξανδρος Μπάτενμπεργκ, ηλικίας 22 ετών, Αυστριακός, συγγενής της τσαρικής οικογένειας, προσκείμενος προς την ρωσική πανσλαβιστική πολιτική.

Η περιοχή στα νότια της οροσειράς του Αίμου έως την οροσειρά της Ροδόπης αποτέλεσε αυτόνομη επαρχία με την ονομασία «Ανατολική Ρωμυλία» με την πολιτική και στρατιωτική επικυριαρχία του Σουλτάνου. Το 1885 έγινε η βίαιη προσάρτησή της στην Βουλγαρική επικράτεια, την οποία αποδέχθηκε ο Αλέξανδρος Μπάτεμπεργκ. Έτσι ενοποιήθηκε με το Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας επίσης υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και συνέχισε να είναι de jure Οθωμανική επαρχία, μέχρι το 1908, οπότε η Βουλγαρία ανακηρύχτηκε ανεξάρτητη.

Η εθελοντική δράση του καπετάν Κρομμύδα στους Βαλκανικούς Πολέμους

*Ο Σπύρος Μήτσης ή καπετάν Κρομμύδας

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους, πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν η γενναιότητα και η μαχητικότητα των στρατευμένων, η διοικητική ικανότητα των αξιωματικών όλων των βαθμών και ο ασίγαστος πατριωτισμός όλων και η πίστη στον αγώνα τους, που οδήγησαν την Ελλάδα, στο διπλασιασμό του εδάφους της και στο διπλασιασμό του πληθυσμού της. Μέσα σ’ αυτές τις αρετές, αναδείχθηκε και το πνεύμα του πατριωτικού εθελοντισμού, ο οποίος πρόσφερε στο αγωνιζόμενο έθνος σημαντικές δυνάμεις.

               Το φαινόμενο του πατριωτικού εθελοντισμού, συνήθως παραβλέπεται, αν και η προσφορά του υπήρξε μεγίστη για την κατάκτηση της τελικής νίκης. Εθελοντές τότε, από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, όπου ανθούσε Ελληνισμός, όπως από την Αμερική, από τη σκλαβωμένη Κύπρο, από την Αίγυπτο κ.λπ. αλλά και από τα μέρη του αλύτρωτου Ελληνισμού, που προσδοκούσε εναγωνίως να απελευθερωθεί, έσπευσαν να παράσχουν κάθε είδους βοήθεια στην αγωνιζόμενη Ελλάδα. Μια πτυχή αυτού φαινομένου ήταν και τα εθελοντικά ανταρτικά σώματα, που σχηματίσθηκαν επιτόπου και στήριξαν τις ένοπλες δυνάμεις.

               Ειδικά στην Ήπειρο ήταν τόσο μεγάλη η βοήθεια των εθελοντών, που ο στρατός δημιούργησε το Μικτό Στράτευμα Ηπείρου (ΜΣΗ) στο οποίο υπήγαγε όλες τις εθελοντικές ομάδες ιδιωτών που προσήλθαν αυτοβούλως να πολεμήσουν, κατά την εφημερίδα «Εμπρός» (28 Νοεμβρίου 1912). Επικεφαλής τους είχε τοποθετηθεί ο απόγονος των Μποτσαραίων του Σουλίου μόνιμος αξιωματικός Δημήτριος Νώτη Μπότσαρης.

               Το ΜΣΗ κάτω από δυσμενέστατες καιρικές συνθήκες πήρε μέρος σε διάφορες μάχες και συνετέλεσε στην εκκαθάριση της Ηπείρου από σώματα Αλβανοτσάμηδων, που καταδυνάστευαν τον εγχώριο πληθυσμό. Ο Μπότσαρης είχε την ατυχία να τραυματισθεί σοβαρά στη φτέρνα, να κακοφορμίσει το τραύμα του από τις συνεχείας πορείες και να αναγκασθεί να μεταβεί στην Άρτα για να χειρουργηθεί. Στη θέση του τοποθετήθηκε ο αντισυνταγματάρχης Μηχανικού Χρήστος (ή Κίτσος) Μαλάμος και αυτός απόγονος Σουλιωτών.

«Η Σμύρνη μάννα, καίγεται…» οι άμαχοι σφάζονται και οι διπλωμάτες ενημερώνουν!!!

*Η πυρκαγιά της Σμύρνης

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η Μικρασιατική Καταστροφή, η μεγαλύτερη καταστροφή της χώρας μας από την εποχή της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, έχει καταγραφεί με επάρκεια, έχουν καταλογισθεί ευθύνες πολιτικές και στρατιωτικές, έχει αναλυθεί και συνεχίζει να αναλύεται από ιστορικούς και άλλους μελετητές και δεν θα πάψει ποτέ να αποτελεί ανοιχτή πληγή στη συλλογική μνήμη του έθνους.

               Κορυφαία γεγονότα, παραμένουν η κατακρεούργηση του Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου, η πυρπόληση της Σμύρνης και η αντίδραση του στρατού. Μαζί μ’ αυτά υπάρχει η τραγωδία της προσφυγιάς, οι σφαγές αμάχων, τα βάσανα των αιχμαλώτων, οι βιασμοί γυναικών, η εγκατάλειψη περιουσιών και τόσα άλλα περιστατικά, ατομικά, οικογενειακά ή συλλογικά.

        Σήμερα, όλοι γνωρίζουμε τι συνέβη στη Σμύρνη και στα πέριξ τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο του 1922. Η αντεπίθεση των Τούρκων είχε αρχίσει από τις 13 Αυγούστου και οδήγησε στη διάσπαση και τελικώς στην κατάρρευση του μετώπου. Στις 27 Αυγούστου η πόλη Σμύρνης παραδόθηκε στο καταστροφικό μένος των Τούρκων και οι άμαχοι κάτοικοί της υπέστησαν τρομερές σφαγές. Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν μια απίστευτη εθνική τραγωδία, που εκτός των άλλων οδήγησε στον οριστικό ξεριζωμό του ελληνικού πληθυσμού της Ιωνίας.

         Το άρθρο αυτό δεν φιλοδοξεί να περιγράψει το σύνολο εκείνης της τραγωδίας. Επιχειρεί όμως να ρίξει μια διαφορετική ματιά σε εκείνο το δράμα του Ελληνισμού, με βάση άγνωστες αναφορές αμερικανών διπλωματών, οι οποίες βρίσκονται σήμερα στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

        Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές των διπλωματών εκείνες τις τραγικές μέρες, γιατί και αυτές με τον τρόπο τους μας δίνουν μια εικόνα της μεγάλης περιπέτειας κυρίως των αμάχων, που ουσιαστικά εγκαταλείφθηκαν ανυπεράσπιστοι στην Τουρκική εκδικητικότητα.

        Θα επιχειρήσουμε να δούμε τα γεγονότα, ημερολογιακά.

Στις 24 Αυγούστου ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη Χένρυ Μοργκεντάου προειδοποίησε με την ακόλουθη ξεκάθαρη δήλωση, η οποία δημοσιεύθηκε και σε εφημερίδες της Αθήνας:

Τα Δεκεμβριανά του 1944 με διπλωματική ματιά

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

  Τα Δεκεμβριανά του 1944, αποτελούν άκρως μελανές σελίδες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Γιατί, όταν οι λαοί της Ευρώπης έβλεπαν την πτώση του Ναζισμού, που έρχονταν ραγδαία σε όλα τα μέτωπα, στην Ελλάδα ξεσπούσε ένας ανωφελής, αλλά αιματηρός εμφύλιος πόλεμος. Τα γεγονότα εκείνων των ημερών δεν είναι άγνωστα. Ενδιαφέρον όμως είναι να μην τα ξεχνάμε, αλλά και να βλέπουμε πώς η Ελλάδα με τη βοήθεια των συμμάχων απέφυγε ένα θανάσιμο κίνδυνο, να βρεθεί ξαφνικά στο Ανατολικό μπλοκ, αν επικρατούσε η ανταρσία των ημερών εκείνων.    

               Βασικά γνωρίζουμε σήμερα, ότι η μεγάλη σύγκρουση ήταν μεταξύ του ΚΚΕ, που θέλησε αμέσως μετά την απελευθέρωση της χώρας από τους Ναζί, βασισμένο στον ΕΛΑΣ, που αριθμούσε δύναμη 50.000 ανδρών σε όλη την Ελλάδα, να επιβληθεί καταλαμβάνοντας ουσιαστικά την εξουσία. Ο αστικός κόσμος, δηλαδή η λεγόμενη Δεξιά και το Κέντρο, ήταν πρακτικά εκμηδενισμένος.

               Τα αιματηρά γεγονότα άρχισαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, με πυροβολισμούς των αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως δυναμική απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου την 1η Δεκεμβρίου 1944 για τον αφοπλισμό όλων των ένοπλων ομάδων της Αριστεράς. Η αντίδραση του ΚΚΕ συνδυάστηκε με μεγάλη απεργία στις δημόσιες υπηρεσίες.

               Ξαφνικά η Ελλάδα, βρέθηκε στο κέντρο του ενδιαφέροντος των διπλωματικών αντιπροσωπειών της Αθήνας. Ειδικά οι Βρετανοί, που διέθεσαν στρατεύματα και είχαν άμεση ανάμιξη στις μάχες, που μαίνονταν στους δρόμους της πρωτεύουσας. Ο πληθυσμός της Αθήνας βρέθηκε ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά, αλλά και σε ελλείψεις βασικών αγαθών. Πείνα και φόβος συμπλήρωναν το εφιαλτικό σκηνικό, των επιλεκτικών δολοφονιών και πολυάριθμων απαγωγών ομήρων.

               Ταυτόχρονα με τις άγριες μάχες στους δρόμους της Αθήνας, η χώρα αντιμετώπιζε και πολιτική αστάθεια.

Η φοβερή πείνα του 1917, αποτέλεσμα του Εθνικού Διχασμού

*Ψωμί κριθαρένιο στον κόσμο, και μάλιστα με δελτίο. 

 

 

*Η αθέατη οδυνηρή πλευρά

μιας εθνικής τραγωδίας

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Οι χρονιές 1916 και 1917, ήταν από τις πιο ντροπιαστικές της ελληνικής πολιτικής ιστορίες, καθώς συνέβησαν γεγονότα, που αποτελούν μελανές σελίδες. Ήταν το αποκορύφωμα του Εθνικού Διχασμού, όταν στην Ευρώπη εξελίσσονταν ο πολύνεκρος Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Και ενώ στην κεντρική πολιτική σκηνή η Ελλάδα σπαρασσόταν από τη σύγκρουση ανάμεσα στο βασιλιά Κωνσταντίνο Α' και τον Ελευθέριο Βενιζέλο, παρέμενε αθέατη η οδυνηρή τραγωδία του λαού, που υπέφερε από φοβερή πείνα και ελλείψεις αγαθών πρώτης ανάγκης, εξαιτίας του αποκλεισμού της χώρας, από τους συμμάχους της Αντάντ.

               Στην αθέατη τραγωδία της πείνας του λαού θα εστιάσουμε, γιατί τα γεγονότα που αφορούν τους πρωταγωνιστές του Εθνικού Διχασμού είναι γνωστά και έχουν φωτισθεί επαρκώς από τους ιστορικούς.

               Μερικά από τα πιο γνωστά γεγονότα εκείνης της δραματικής διετίας, ήταν το χωριστικό κίνημα και η δημιουργία του κράτους της Θεσσαλονίκης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1916. Τα φοβερά «Νοεμβριανά» το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, δηλαδή τα γεγονότα αντεκδίκησης των φιλοβασιλικών εναντίον των βενιζελικών, μέσα σε κλίμα φοβερής τρομοκρατίας. Ο βομβαρδισμός του κέντρου της Αθήνας από συμμαχικά στρατεύματα κυρίως γαλλικά. Η κατάληψη ελληνικών εδαφών από συμμαχικά στρατεύματα. Ο αποκλεισμός των ελληνικών λιμανιών. Η Ελλάδα βρέθηκε με δύο κυβερνήσεις αντιμαχόμενες. Εκτός από την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, υπήρχε στην Αθήνα η κυβέρνηση η κυβέρνηση του Σπυρίδωνος Λάμπρου, η οποία αντικαταστάθηκε στις 21 Απριλίου 1917 με την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη.

               Στις 24 Μαΐου 1917 ο ύπατος αρμοστής των συμμάχων ο Γάλλος Ζοννάρ, έφτασε στην Ελλάδα. Με τελεσίγραφο προς τον Ζαΐμη απαίτησε την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου . Το απόγευμα της ίδια μέρας έγινε Συμβούλιο του Στέμματος. Ο Ζαΐμης συμβούλευσε τον Κωνσταντίνο να παραιτηθεί υπέρ του δευτερότοκου γιου του Αλέξανδρου. Κάποιοι άλλοι τον συμβούλευσαν να αντισταθεί.  Ήταν  μάταιο. Τελικά ο Κωνσταντίνος αποδέχθηκε τη συμβουλή του Ζαΐμη και αποφάσισε να αποσυρθεί, αλλά χωρίς να παραιτηθεί από τα δικαιώματά του επί του θρόνου της Ελλάδας.

               Στις 11 Ιουνίου παραιτήθηκε και η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη και η εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνηση δόθηκε στον Ελευθέριο Βενιζέλο, που τον είχαν φέρει οι σύμμαχοι από τις 7 του μηνός στην Πειραιά και παρέμενε φιλοξενούμενος στο γαλλικό καταδρομικό «Jurien de la Graviere». Ο Βενιζέλος περίμενε να έρθουν από τη Θεσσαλονίκη και οι άλλοι συνεργάτες του και τελικά η κυβέρνησή του ορκίσθηκε στις 13 Ιουνίου.

Στη βίλα «Ματζέστικ» στο Παρίσι, συζητήθηκαν λεπτομέρειες για την ελληνική απόβαση στη Σμύρνη

*Τα ελληνικά πολεμικά πλοία, εισέρχονται στο λιμάνι τη Σμύρνης.

 

 

*Οι αθέατες πλευρές 

της σύγχρονης Ιστορίας

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η απόβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη το Μάιο του 1919, υπήρξε ένα γεγονός μείζονος ιστορικής σημασίας, άσχετα με τη δυσμενή εξέλιξη του 1922, που σφραγίσθηκε με την ολέθρια για τον Ελληνισμό Μικρασιατική Καταστροφή. Η απόβαση εκείνη ήταν αποτέλεσμα απόφασης του Ανωτάτου Συμβουλίου της Αντάντ.

Τα γεγονότα είχαν αρχίσει να εξελίσσονται από τον Απρίλιο του 1919. Στις συνεδριάσεις του «Συμβουλίου των Τεσσάρων» το οποίο απάρτιζαν ο πρωθυπουργό της Βρετανίας Λόυδ Τζωρτζ, ο πρόεδρος των Η.Π.Α Γούντροου Ουίλσον, ο Γάλλος πρωθυπουργός Ζωρζ Κλεμανσώ και ο Ιταλός πρωθυπουργός Βιττόριο Ορλάντο, η Ιταλία συγκρούσθηκε με τους υπόλοιπους συμμάχους διεκδικώντας κυρίως εδάφη στη Ριέκα αλλά και στη Μικρά Ασία. Με ιταλικές δυνάμεις από την ιταλοκρατούμενη τότε Ρόδο, κατέλαβαν την περιοχή της Αττάλειας. Οι Ιταλοί επέμεναν με ανένδοτο τρόπο, επιδιώκοντας να επιτύχουν στις εδαφικές αξιώσεις τους. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι τάσσονταν υπέρ της παραχώρησης της Σμύρνης και των Κυδωνιών (Αϊβαλί) με ένα τμήμα της ενδοχώρας τους στην Ελλάδα. Σε κάποια φάση, οι Ιταλοί εγκατέλειψαν τις συνομιλίες. Αυτό οδήγησε τους Γάλλους και τους Άγγλους να καλέσουν το Βενιζέλο και να τον ρωτήσουν αν η Ελλάδα διέθετε τις αναγκαίες δυνάμεις για κατάληψη της Σμύρνης. Ο Βενιζέλος δεν δίστασε και απάντησε αμέσως καταφατικά.

               Ο Λόυδ Τζωρτζ στην συνεδρίαση της 6ης Μαΐου για να αποφύγει την επέκταση του ιταλικού στρατού στη Μικρά Ασία, που απειλούσε να βαδίσει ακόμα και προς την Σμύρνη, ύστερα από προσωπικές συνεννοήσεις με τον Ελευθέριο Βενιζέλο πρότεινε στους συμμάχους, την αποστολή ελληνικού σώματος στρατού για την κατοχή της Σμύρνης και την ειρήνευση στην περιοχή. Ο Βενιζέλος ήταν ανήσυχος. Η ελληνική δύναμη που είχε σταλεί στην Ουκρανία για να ενισχύσει τους Γάλλους να αντιμετωπίσουν τους μπολσεβίκους, έπρεπε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Αυτό όμως σήμαινε ότι προέκυπτε για την Ελλάδα θέμα υποδοχής προσφύγων, που εκπατρίζονταν αναγκαστικά. Η παράταση των εκκρεμοτήτων αναθάρρυνε τα εξτρεμιστικά στοιχεία της Τουρκίας με αποτέλεσμα τον άμεσο κίνδυνο διωγμών του χριστιανικού πληθυσμού με τις αγριότητες που ήδη είχαν γνωρίσει οι Έλληνες τα χρόνια 1914-1919.

               Οι Ιταλοί, που κατάλαβαν το σφάλμα τους επανήλθαν στη Διάσκεψη αλλά ήταν αργά. Γιατί ακόμα και ο Αμερικανός πρόεδρος που αρχικά στήριζε τις Ιταλικές αξιώσεις, τελικά είχε συμφωνήσει για την ελληνική απόβαση στη Σμύρνη.

               Η κατάληψη της Σμύρνης ανατέθηκε στην 1^η Μεραρχία του Α’ Σώματος Στρατού  με διοικητή το συνταγματάρχη Πυροβολικού Νικόλαο Ζαφειρίου. Η διαταγή δόθηκε στις 8 Μαΐου 1919 και η αναχώρηση της Μεραρχίας από το λιμάνι των Ελευθερών της Καβάλας έγινε στις 13 Μαΐου. Τα ελληνικά πλοία άρχισαν να μπαίνουν το λιμάνι της Σμύρνης στις 15 Μαΐου το πρωί…

Σελίδα από τις καταπιέσεις των Βουλγάρων στους Μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης το 1913-1919

*Η αίθουσα συνεδριάσεων της Σοβράνιε (από το site LostBulgaria)

 

 

*Η αποκάλυψη μιας συνεδρίασης

της Βουλγαρικής Βουλής, που έγινε

«κεκλεισμένων των θυρών»

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Με άρθρο στη σελίδα αυτή, στις 27 Αυγούστου, αναφερθήκαμε με λεπτομέρειες στις επιστολές των Μουσουλμάνων βουλευτών της Βουλγαρικής Βουλής Σοβράνιε,  οι οποίοι ζητούσαν από το Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων το 1919 να απαλλάξει τους ομοδόξους τους, από την τυραννία των Βουλγάρων.

Υπενθυμίζουμε, ότι οι Μουσουλμάνοι βουλευτές της Βουλγαρίας, προερχόμενοι από τη Δυτική Θράκη, αντέδρασαν μεταφέροντας το πρόβλημά τους στην Ευρώπη με μια αποστολή επιστολής για το θέμα των άγριων διωγμών τους από τους Βουλγάρους, στον αρχηγό της Ελληνικής Στρατιωτικής Αποστολής στη Σόφια, συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Μαζαράκη. Επίσης ενημέρωσαν με επιστολή από τη Σόφια στις 31 Δεκεμβρίου 1918 και τον στρατηγό Φρανσαί Ντ’ Εσπεραί, αρχιστράτηγο των συμμαχικών στρατευμάτων της Ανατολής. Επόμενο βήμα τους ήταν να καταφύγουν στον πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο, βλέποντας ότι έχει σημαντική αποδοχή και συμπαράσταση από τους ηγέτες των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, που συνεδρίαζαν στο Παρίσι μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Την ιστορική επιστολή, υπέγραφαν οι βουλευτές Μεχμέτ Τζελάλ Μπέης, Ισμαήλ Χακκί, Καλίμ Νουρί, Τεβφήκ, Ετέμ Ρουχί, Σαφέτ, Χατσίμ και Κεμάλ.

Στη Γαλλική πρωτεύουσα επιχειρήθηκε από την πλευρά των Αμερικανών να διαστρεβλωθεί η ουσία του διαβήματος αυτού και να αποδοθούν ευθύνες στον Βενιζέλο, προκαλώντας την αντίδρασή του (Λεπτομέρειες για την υπόθεση αυτή μπορείτε να βρείτε στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2023/08/1919_27.html).  Οι Αμερικανοί, υπονοούσαν ότι ο Βενιζέλος είχε κάνει χρήση… πλαστού εγγράφου για να επηρεάσει τη Συνδιάσκεψη των Παρισίων, σχετικά με τις διαθέσεις των Μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης, έναντι του ενδεχομένου να υπαχθούν υπό την ελληνική διοίκηση. Ότι δηλαδή επιθυμούσαν να ενταχθούν στην Ελλάδα. Κάτι που δεν ήταν ακριβές, σε ό,τι αφορούσε τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Για τη Δυτική Θράκη: Αγγλογάλλοι κατά Αμερικανών, στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, το 1919

*Παρίσι 1919. Οι ηγέτες των Μεγάλων Δυνάμεων στο Συνέδριο της Ειρήνης.

Από δεξιά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, οι πρωθυπουργοί της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, της Βρετανίας Λόυδ Τζώρτζ και της Ιταλίας Βιτόριο Ορλάντο. 

 

 

*Πρακτικά κρίσιμης συνεδρίασης

*Ανένδοτοι οι Αμερικανοί

*Μας έσωσε ο όρος της ομοφωνίας

 

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ήταν η τελευταία μέρα του Ιουλίου 1919. Τα ρολόγια όλων έδειχναν 3.30 μεσημέρι. Ο ήλιος έκαιγε. Οι Γάλλοι ετοιμάζονταν να φύγουν μαζικά για διακοπές, αλλά οι εργασίες του Συνεδρίου της Ειρήνης στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας συνεχίζονταν εντατικά. Οι Θράκες αγωνιούσαν για το μέλλον της πατρίδας τους. Η στάση όμως των μελών της αμερικανικής αντιπροσωπείας, είχε εκνευρίσει τους πάντες. Ο φιλοβουλγαρισμός τους από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, έως τον τελευταίο αντιπρόσωπο ήταν έκδηλος και προκλητικός.

Εκείνη τη μέρα, 31 Ιουλίου, τίποτα δεν προμήνυε, ότι θα προέκυπτε έντονη διαφωνία για το μέλλον της Θράκης. Στη συνεδρίαση μετείχαν ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, από τη Βρετανία ο Άρθουρ Μπάλφουρ, από τις ΗΠΑ ο Χένρυ Ουάιτ και ο στρατηγός Φρανκ Λυόν Πολκ, από την Ιταλία ο υπουργός Εξωτερικών Τομάσο Τιττόνι και από την Ιαπωνία ο πρέσβης Κεϊσίρο Ματσούι, με τους αντίστοιχους γραμματείς. Επίσης μετείχαν ως εμπειρογνώμονες οι Tardieu, Laroche, Pichon, Coolidge κ.ά.

Ήδη είχε αποφασισθεί η απομάκρυνση του Βουλγαρικού στρατού από τη Δυτική Θράκη. Η «Ακρόπολις» την ίδια μέρα στην Αθήνα έγραφε ότι η ταξιαρχία του Ιππικού, που έδρευε στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή) δύο τάγματα Πεζικού, το βαρύ Πυροβολικό και πολεμικό υλικό μεταφέρθηκαν στα υψώματα Ζεμανώτς στα παλαιά βουλγαρικά εδάφη. Στο Διδυμότειχο παρέμεναν αρκετές δυνάμεις του Βουλγαρικού στρατού με ανάλογο Πυροβολικό. Γάλλοι στρατιωτικοί παρακολουθούσαν την αποχώρηση του Βουλγαρικών δυνάμεων από τη Δυτική Θράκη.

Όταν άρχισε η συνεδρίαση, πρώτος κλήθηκε ο εμπειρογνώμονας Αντρέ Ταρντιέ ο οποίος ανέλυσε  την έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής για εδαφικά ζητήματα σχετικά με τα σύνορα της Βουλγαρίας στα νότια της χώρας.

Κεντρικό σημείο των εξηγήσεων ήταν οι αποκλίνουσες απόψεις της αμερικανικής και της ιταλικής αντιπροσωπείας από τη μια πλευρά και της βρετανικής, γαλλικής και ιαπωνικής αντιπροσωπείας από την άλλη.

Τα πληθυσμιακά της Θράκης, στη συνδιάσκεψη των Παρισίων, το 1919

*Από τις εργασίες της συνδιάσκεψης των Παρισίων, το 1919

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η συνδιάσκεψη ειρήνης των Παρισίων  του 1919, ήταν το κορυφαίο διπλωματικό γεγονός που οργανώθηκε από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με στόχο να υπογραφούν οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ των αντιμαχομένων.

Οι αποφάσεις των νικητριών δυνάμεων περιστράφηκαν κυρίως στο διαμελισμό των τριών κεντρικών αυτοκρατοριών, δηλαδή της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη δημιουργία νέων κρατών στην Ευρώπη.

Για την Ελλάδα, η συνδιάσκεψη ειρήνης, υπήρξε μέγιστη ευκαιρία να πραγματοποιήσει τους εθνικούς πόθους της, που απέβλεπαν κυρίως στην απελευθέρωση των αλύτρωτων ελληνικών πληθυσμών, οι οποίοι ειδικά τα χρόνια 1914-1918 είχαν υποστεί πρωτοφανείς απηνείς διωγμούς στην Θράκη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Η Ελλάδα πέτυχε πολλά, αλλά σύντομα, το 1922 έχασε επίσης πολλά.

Η Συνδιάσκεψη των Παρισίων του 1919 και το μέλλον της Θράκης

*Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, το 1919

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων  του 1919, ήταν πολυσύνθετη και πολυεθνική σύνοδος, την οποία είχαν οργανώσει από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι στόχοι που τέθηκαν ήταν φιλόδοξοι και σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείχθηκαν ανεπιτυχείς.  Κύριος στόχος ήταν αφενός να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, η γνωστή μας Κοινωνία των Εθνών, και αφετέρου να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ αυτών και των ηττημένων κεντρικών δυνάμεων.

Οι νικήτριες δυνάμεις με σημαντικές διαφοροποιήσεις αποσκοπούσαν στη ρύθμιση του γερμανικού ζητήματος, που θα διαιώνιζε τη μειονεκτική θέση της ώστε να μην αποκτήσει ξανά ισχύ επικίνδυνη και στη χάραξη νέων συνόρων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στην Εγγύς Ανατολή, με γνώμονα τα συμφέροντα των διαφόρων εθνοτήτων.

Η Συνδιάσκεψη, το μεγάλο αυτό πολιτικό και διπλωματικό γεγονός άρχισε τις εργασίες της στη γαλλική πρωτεύουσα στις 18 Ιανουαρίου του 1919 (ν.η.) και τερματίσθηκε τον Αύγουστο του 1920.

Για την Ελλάδα, η Συνδιάσκεψη αυτή υπήρξε η μεγάλη ευκαιρία να υλοποιηθούν οι εθνικοί πόθοι της απελευθέρωσης των αλύτρωτων περιοχών, με επιμέρους συνθήκες, όπως η Συνθήκη των Σεβρών, που δημιουργούσε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Η συνθήκη αυτή τελικά ναυάγησε. Η συνθήκη του Νεϊγύ, η οποία επιβεβαίωσε την ελληνική κυριαρχία στα εδάφη μεταξύ των ποταμών  Έβρου και του Νέστου. Η περιοχή τέθηκε προσωρινά υπό συμμαχική  διοίκηση. Είναι η γνωστή μας ολιγόμηνη Διασυμμαχική Θράκη. Ακολούθησε η συνθήκη του Σαν Ρέμο με την οποία εξουσιοδοτήθηκε ο ελληνικός στρατός να καταλάβει τη Θράκη.

Πέτρος Λεβαντής: Φυλακίσθηκε στην ελληνική Αδριανούπολη, το 1921. Αποφυλακισμένος, περιέγραψε τη βίαιη εκκένωσή της, το 1922.

*Ο αείμνηστος Πέτρος Ξ. Λεβαντής 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ο Πέτρος Ξ. Λεβαντής, υπήρξε ένας λαμπρός δημοσιογράφος με έντονη δημοσιογραφική, κοινωνική, αλλά και πολιτική δράση. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1892 και πέθανε στη Θεσσαλονίκη, στις 22 Νοεμβρίου 1957. Απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής, άρχισε να δημοσιογραφεί στην πόλη που γεννήθηκε. Λόγω πιέσεων και απειλών των Τούρκων δραπέτευσε στην Ελλάδα, κατατάχτηκε εθελοντής στον ελληνικό στρατό και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης και διευθυντής στη εφημερίδα «Μακεδονία», από το 1912.

               Διώχθηκε κατ΄ επανάληψη για την μαχητική του αρθρογραφία, ενώ κατηγορήθηκε  και φυλακίστηκε για τη συμμετοχή του στο βενιζελικό κίνημα του 1935. Τον Ιούνιο του επόμενου έτους 1936, εξέδωσε την εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» με τη συμπαράσταση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η εφημερίδα διέκοψε την έκδοσή της μετά την επιβολή της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά και ο εκδότης της Πέτρος Λεβαντής εξορίσθηκε στη  Ζάκυνθο. Η εφημερίδα του επανεκδόθηκε το 1945, υποστηρίζοντας τους Φιλελεύθερους, και το 1952 τον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου και αργότερα υποστήριξε την ΕΡΕ, του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο Λεβαντής είχε πολιτευθεί αρχικά με το Κόμμα των Φιλελευθέρων και εκλέχτηκε κατ’ επανάληψη βουλευτής Θεσσαλονίκης  από το 1929 έως το 1936. Χρημάτισε υπουργός Προνοίας και Υγιεινής στην κυβέρνηση Πλαστήρα το 1945. Υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση Αλέξανδρου Παπάγου (1954). Στην κυβέρνηση Καραμανλή υπηρέτησε ως υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας και αργότερα Παιδείας ως τον Μάιο του 1957, που παραιτήθηκε για λόγους  υγείας.

               Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συμμετείχε  στις αντιστασιακές οργανώσεις ΠΑΟ και ΕΔΕΣ. Υπήρξε πρόεδρος του ΠΑΟΚ από το 1931 ως το 1933.

Δημήτρη Α. Μαυρίδη! «Από το θρίαμβο στην Καταστροφή». Ένα βιβλίο εθνικής αυτογνωσίας

*Το σύγγραμμα του κ. Δημήτρη Μαυρίδη

 

 

*Σημαντικά διαφωτιστικά κείμενα.

*Πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

 

 

Το βιβλίο του κ. Δ. Μαυρίδη «Από το Θρίαμβο στην Καταστροφή- 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τη Μικρασιατική Καταστροφή» που κυκλοφόρησε το 2022, πρέπει να αποτελεί βασικό απόκτημα γνώσης, χρήσιμο εργαλείο έρευνας και εθνικής αυτογνωσίας και εκλεκτό κόσμημα κάθε ελληνικής βιβλιοθήκης δημόσιας ή ιδιωτικής. Η έκδοση έγινε από την Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας και Κομοτηνής.

Ο συγγραφέας του εκλεκτού πονήματος προέρχεται από οικογένεια, που κατάγεται από τη Ραιδεστό της Ανατολικής Θράκης. Γεννήθηκε στη Φλώρινα αλλά μεγάλωσε στην Ξάνθη. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Διαμένει στην Αθήνα, αλλά διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Θράκη. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων. Το 2017 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας της Σχολής Κλασσικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Το συγκεκριμένο ογκώδες σύγγραμμα περιλαμβάνει σημαντικά κείμενα του κ. Μαυρίδη και 469 φωτογραφίες προερχόμενες κυρίως από το συλλογή του. Ο συγγραφέας έχει κατανείμει την πολύτιμη ύλη του βιβλίου του σε τρία μέρη.

Ένας τόμος με προστιθέμενη αξία, για τις δύο ιστορικές συνθήκες, των Σεβρών και της Λωζάνης.

*Ο σημαντικός τόμος του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. με 296 σελίδες

 

 

               Το δραστήριο Κέντρο Σπουδής και Ανάδειξης του Μικρασιατικού Πολιτισμού (ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.) του Δήμου Νέας Ιωνίας, παρουσίασε πριν από λίγες μέρες τον πολύτιμο τόμο με τίτλο: «Πρακτικά 10ου Συμποσίου – Από τη Συνθήκη των Σεβρών στη Συνθήκη της Λωζάνης», που είχε γίνει το τριήμερο 6-8 Μαΐου 2022, υπό την Αιγίδα της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου, με ειδικούς εισηγητές, οι οποίοι ανέπτυξαν όλες τις πτυχές του πολύπλευρου αυτού ιστορικού θέματος.

               Η αξία του τόμου αυτού έγκειται στο γεγονός, ότι υπάρχουν συγκεντρωμένες 15 εισηγήσεις επιστημόνων, για τα χρόνια 1919-1923 όταν η Ελλάδα, από την χαρά της δόξας που της χάριζε πρόσκαιρα η Συνθήκη των Σεβρών, δοκιμάσθηκε σκληρά από την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και τον συμβιβασμό της Συνθήκης της Λωζάνης το 1923. Ο τόμος αυτός περιέχει συμπυκνωμένη γνώση και θα πρέπει να υπάρχει στις βιβλιοθήκες των Πανεπιστημίων, γιατί είναι βέβαιο, ότι η παρουσία του θα είναι χρήσιμη παρακαταθήκη για φοιτητικές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές εργασίες.

Η Αδριανούπολη της Ιστορίας και του ακμαίου Ελληνισμού

  

*Η Αδριανούπολη

           Τον Ιούλιο του 2022 το δραστήριο Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού, παρουσίασε την έκδοση ενός τόμου 610 σελίδων με τίτλο «1922-2022, 100 Χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή- Ο τραγικός ξεριζωμός των Χριστιανικών Πληθυσμών της Ανατολής- Οι διαδρομές σωτηρίας προς την Ελλάδα».

             Ο τόμος αυτός αποτελεί συλλογική έκδοση 50 συγγραφέων  για 47 πόλεις της καθ’ ημάς Ανατολής, που είχαν αποτελέσει εστίες πολιτισμού και παιδείας, κέντρα ανάπτυξης και εμπορίου, σημεία ανεξίτηλα του διάσπαρτου Ελληνισμού. Την ευθύνη για τη σημαντική αυτή έκδοση είχε ο πρόεδρος του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Λουκάς Χριστοδούλου.

Για όσους θέλουν να διαβάσουν ηλεκτρονικά ολόκληρο το βιβλίο, έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ, στις εκδόσεις του (https://kemipo-neaionia.gr/.../XERIZOMOS_1922_2022_KEMIPO...).

Είχα την τιμή να συμμετάσχω στην έκδοση αυτή με ένα κείμενό μου για την μητρόπολη του Θρακικού Ελληνισμού, την ιστορική Αδριανούπολη.

Στον σημαντικό αυτό τόμο, γίνεται αναφορά και σε άλλες τρείς πόλεις της Ανατολικής Θράκης. Του Καραγάτς (συγγραφείς Δημήτριος Κιηγμάς και Γεώργιος Ρυζιώτης) της Ραιδεστού (συγγραφέας Φάνης Μαλκίδης) και των Σαράντα Εκκλησιών (συγγραφέας Ελευθέριος Χατζόπουλος).

Αναδημοσιεύω σήμερα το κείμενο αυτό για την Αδριανούπολη, για τους συμπατριώτες μου Θράκες, που δεν είχαν την ευκαιρία να αποκτήσουν τον πολύτιμο τόμο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

*Ο σημαντικός τόμος του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.

 

Η ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ

Η Αδριανούπολη, ήταν πάντα, η μητρόπολη του Θρακικού Ελληνισμού, αρχόντισσα, πανέμορφη και ιστορική. Η σπουδαιότερη πόλη της Θράκης από το πανάρχαια χρόνια, έως τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα. Πολυεθνική και φυσικά πολυπολιτισμική στη σύνθεσή της, με κυρίαρχο πάντα και άκρως ακμαίο και δυναμικό, το Ελληνικό στοιχείο, πλούσια στο εμπόριο, προχωρημένη στα γράμματα, πρωτοπόρα στον πολιτισμό.

Στην πόλη αυτή, στις 14 Σεπτεμβρίου 1829, μετά από τον νικηφόρο πόλεμο των Ρώσων εναντίον των Τούρκων, υπεγράφη η ομώνυμη συνθήκη, με το άρθρο 10 της οποίας, η Τουρκία αποδέχθηκε χωρίς όρους όλες τις διατάξεις της συνθήκης του Λονδίνου, που αποτέλεσαν την αφετηρία της αναγνώρισης της Ελλάδας, ως ανεξάρτητου κράτους, μετά την νικηφόρα Επανάσταση του 1821.