Πέτρος Λεβαντής: Φυλακίσθηκε στην ελληνική Αδριανούπολη, το 1921. Αποφυλακισμένος, περιέγραψε τη βίαιη εκκένωσή της, το 1922.

*Ο αείμνηστος Πέτρος Ξ. Λεβαντής 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ο Πέτρος Ξ. Λεβαντής, υπήρξε ένας λαμπρός δημοσιογράφος με έντονη δημοσιογραφική, κοινωνική, αλλά και πολιτική δράση. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1892 και πέθανε στη Θεσσαλονίκη, στις 22 Νοεμβρίου 1957. Απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής, άρχισε να δημοσιογραφεί στην πόλη που γεννήθηκε. Λόγω πιέσεων και απειλών των Τούρκων δραπέτευσε στην Ελλάδα, κατατάχτηκε εθελοντής στον ελληνικό στρατό και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης και διευθυντής στη εφημερίδα «Μακεδονία», από το 1912.

               Διώχθηκε κατ΄ επανάληψη για την μαχητική του αρθρογραφία, ενώ κατηγορήθηκε  και φυλακίστηκε για τη συμμετοχή του στο βενιζελικό κίνημα του 1935. Τον Ιούνιο του επόμενου έτους 1936, εξέδωσε την εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» με τη συμπαράσταση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η εφημερίδα διέκοψε την έκδοσή της μετά την επιβολή της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά και ο εκδότης της Πέτρος Λεβαντής εξορίσθηκε στη  Ζάκυνθο. Η εφημερίδα του επανεκδόθηκε το 1945, υποστηρίζοντας τους Φιλελεύθερους, και το 1952 τον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου και αργότερα υποστήριξε την ΕΡΕ, του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο Λεβαντής είχε πολιτευθεί αρχικά με το Κόμμα των Φιλελευθέρων και εκλέχτηκε κατ’ επανάληψη βουλευτής Θεσσαλονίκης  από το 1929 έως το 1936. Χρημάτισε υπουργός Προνοίας και Υγιεινής στην κυβέρνηση Πλαστήρα το 1945. Υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση Αλέξανδρου Παπάγου (1954). Στην κυβέρνηση Καραμανλή υπηρέτησε ως υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας και αργότερα Παιδείας ως τον Μάιο του 1957, που παραιτήθηκε για λόγους  υγείας.

               Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συμμετείχε  στις αντιστασιακές οργανώσεις ΠΑΟ και ΕΔΕΣ. Υπήρξε πρόεδρος του ΠΑΟΚ από το 1931 ως το 1933.

*Το όνομά του στην προμετωπίδα της "Μακεδονίας"

Το ριζικό του έγραφε… Αδριανούπολη!!!

 

               Αξίζει όμως να δούμε πώς το όνομά του συνδέθηκε με την Αδριανούπολη, στα κρίσιμα ιστορικά χρόνια. Ο Λεβαντής, δραστήριος και ακάματος δημοσιογράφος, εξελίχθηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία» η οποία ιδρύθηκε από τον Κωνσταντίνο Βελλίδη το 1911, σε ανώτερο διευθυντικό στέλεχος. Από το 1919 το όνομα του εμφανίζονταν στην προμετωπίδα της εφημερίδας «Πέτρος Ξ. Λεβαντής, Αρχισυντάκτης- Υπεύθυνος». Η εφημερίδα στήριξε πολιτικά τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος έχασε τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 και έφυγε στο εξωτερικό. Κυβέρνηση σχημάτισε η Ηνωμένη Αντιπολίτευση με πρωθυπουργό αρχικά το Δημήτριο Γούναρη.

               Εκείνα τα χρόνια, στην πολιτική και κοινωνική ζωή, κυριαρχούσαν τα πάθη, που είχε γεννήσει και έθρεψε ο Εθνικός Διχασμός. Ο λαός είχε χωριστεί σε βενιζελικούς και βασιλικούς αλληλομισούμενους. Η Ελλάδα από το Μάιο του 1919 είχε αποβιβασθεί στη Σμύρνη και βρίσκονταν σε πόλεμο με την Τουρκία του Μουσταφά Κεμάλ. Οι διάδοχοι του Βενιζέλου συνέχισαν τον πόλεμο και τον Αύγουστο 1921 οι Ελληνικές δυνάμεις είχαν φτάσει στον ποταμό Σαγγάριο. Οι επιπτώσεις του πολέμου ήταν εμφανείς στο εσωτερικό της χώρας. Στον Τύπο είχε επιβληθεί προληπτική λογοκρισία.

               Ένας από τους αξιωματικούς, που διαφώνησαν ήταν ο συνταγματάρχης Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, που υπέβαλε παραίτηση και ζούσε στην Έδεσσα. Δεν έπαψε όμως να είναι πολιτικά δραστήριος, αφού είχε πολιτευθεί με το κόμμα των Φιλελευθέρων το 1920 χωρίς να εκλεγεί.

               Στις 10 Απριλίου η «Μακεδονία» κυκλοφόρησε με ένα άρθρο αριστερά στην κορυφή της πρώτης σελίδας, που το υπέγραφε ο Νεόκοσμος Γρηγοριάδης. Τίτλος «Ο αληθής στρατηγός». Εξηγούσε τη στρατηγική του προηγούμενου αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων στην Μικρά Ασία στρατηγού Λεωνίδα Παρασκευόπουλου, τον οποίο είχε αντικαταστήσει ο στρατηγός Παπούλας από το Νοέμβριο του 1920 ο στρατηγός Αναστάσιος Παπούλας.

*Η είδηση της σύλληψης του Πέτρου Λεβαντή

 

Η σύλληψη του Πέτρου Λεβαντή

 

               Στις 7.30 μ.μ. μέρα Σαββάτου, 10 Απριλίου 1921, ένας ανθυπασπιστής της Αστυνομίας, εκτελώντας διαταγή, συνέλαβε και οδήγησε στη Διεύθυνση της Αστυνομίας το διευθυντή σύνταξης της «Μακεδονίας» Πέτρο Λεβαντή. Ο διακεκριμένος δημοσιογράφος κρατήθηκε στο αστυνομικό κατάστημα χωρίς να του απαγγελθεί καμιά κατηγορία.

               Η πρώτη σκέψη των συναδέλφων του στην εφημερίδα ήταν ότι η σύλληψη του Λεβαντή οφείλονταν στο άρθρο της προηγούμενης μέρας με τίτλο «Αληθής Στρατηγός». Όλοι εξέφραζαν την άποψη ότι ο Λεβαντής θεωρήθηκε συνυπεύθυνος του συνταγματάρχη ε.α. Νεόκοσμου Γρηγοριάδη, που είχε γράψει το επίμαχο άρθρο. Και αυτό το συμπέρασμα, έβγαινε από το γεγονός ότι εκείνη τη νύχτα καταζητήθηκε και συνελήφθη και ο απόστρατος συνταγματάρχης Γρηγοριάδης.

               Την επομένη σύμφωνα με την πρωινή εφημερίδα «Ταχυδρόμος» της Θεσσαλονίκης επί μία ολόκληρη μέρα οι Λεβαντής και Γρηγοριάδης περιφέρονταν από γραφείο σε γραφείο, από την Αστυνομία στην Αναπληρωματική Διοίκηση και από εκεί στην Εισαγγελία για να σταλούν ξανά πίσω στην Αστυνομική Διεύθυνση. Μύλος…. Καμιά δικαστική αρχή δεν αναλάμβανε την ευθύνης της προφυλάκισης των δύο συλληφθέντων. Έτσι αφέθηκαν προσωρινά ελεύθεροι.

               Η υπόθεση της δίωξης του Λεβαντή είχε όμως συνέχεια τον επόμενο μήνα.

               Ο συνταγματάρχης ε.α. Νεόκοσμος Γρηγοριάδης εκτοπίσθηκε τελικά από την Έδεσσα, που ήταν ο τόπος της μόνιμης κατοικίας, του στην Τρίπολη, από όπου αργότερα έστειλε και επιστολή διαμαρτυρίας προς τον αρμόδιο υπουργό για την παράνομη εξορία του (13 Ιανουαρίου 1922).

*Η δεύτερη σύλληψη μέσα σε ένα κουρείο στο Λευκό Πύργο

Η σύλληψη του Λεβαντή μέσα σε ένα κουρείο

 

               Το μεσημέρι της 8^ης Μαΐου 1921 αξιωματικός του Φρουραρχείου, εκτελώντας εντολή του Φρουράρχου συνέλαβε μέσα σε ένα κουρείο κοντά στο Λευκό Πύργο τον Πέτρο Λεβαντή και τον οδήγησε στο Φρουραρχείο, όπου τέθηκε σε αυστηρότατη  απομόνωση.

               Το απόγευμα με συνοδεία τεσσάρων στρατιωτών και ενός λοχία, τον επιβίβασαν σε τρένο και ξεκίνησαν για… την Αδριανούπολη! Οι συνάδελφοί του στην εφημερίδα είχαν την πληροφορία ότι για όλα αυτά υπήρχε διαταγή της Στρατιάς Θράκης.

               Ο Λεβαντής δεν μπόρεσε να πάρει μαζί του ρούχα. Οι δημοσιογράφοι της εφημερίδας έστειλαν στο σταθμό υπάλληλο με την εντολή να του παραδώσει κάποια χρήματα για τις ανάγκες του, αλλά ο υπάλληλος… δεν είχε επιστρέψει στην εφημερίδα ως αργά τη νύχτα!!! Στο σταθμό όμως βρέθηκε τυχαία ο δικηγόρος Ι. Μιχαήλ, που επιχείρησε να μιλήσει με τον Λεβαντή. Μάταια όμως… Συνελήφθη αμέσως και οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα και εν συνεχεία στο Φρουραρχείο… Όπως κατά την εφημερίδα «Πατρίς» των Αθηνών, συνελήφθη και ο υπάλληλος της «Μακεδονίας» που είχε σταλεί να του δώσει χρήματα για τις ανάγκες του.         

               Αυθημερόν η εφημερίδα «Μακεδονία» έστειλε τηλεγράφημα στην Αδριανούπολη με αποδέκτες το Διοικητή Στρατιάς Θράκης, τον Φρούραρχο Αδριανούπολης, και τον πράκτορα της εφημερίδας Βασίλειο Τσαλαπάτα για να το παραδώσει στον συλληφθέντα διευθυντή της. Τον ειδοποιούσαν:

               «Εάν πρόκειται δικασθήτε αυτόθι Στρατοδικείον ζητήσατε εγγράφως, όπως προσδιορισμός δίκης σας αφήση ανάλογον χρόνον ώστε δυνηθούν έλθουν αυτόθι δικηγόροι Γαρδίκης, Σταθάκης, αφ’ ού δεν ανεκοινώθη ενταύθα αιτίας συλλήψεώς σας και αγνοείται σκοπός μεταφοράς σας. Stop.  Διορισμόν ανωτέρω υπερασπιστών σας, δηλώσατε εγγράφως επί αποδείξει Βασιλικόν Επίτροπον. Τηλεγραφήσατε».

               Τελικά λίγες μέρες αργότερα, στις 15 Μαΐου ο Πέτρος Λεβαντής προφυλακίσθηκε  με την κατηγορία δυσφήμισης της αρχής, ανακοινώσεις δια του Τύπου ανησυχαστικών ειδήσεων, αναγομένων σε στρατιωτικές κινήσεις. Ο Λεβαντής απολογήθηκε  και φυλακίσθηκε στις ποινικές φυλακές.

*Αδριανούπολη: Γενική άποψη

Δεν έφτανε η καταδίκη του…

 

Η μοίρα όμως επεφύλασσε και άλλες εκπλήξεις  στον Πέτρο Λεβαντή.

               Στα μέσα Ιουνίου 1921 έγινε γνωστό ότι διεκόπη η προφυλάκιση του δημοσιογράφου, αλλά αμέσως διατάχθηκε η κατάταξή του στη Στρατιά της Θράκης!!!

               Η «Μακεδονία υπέβαλε αίτηση αναστολής της κατάταξής του, όπως είχαν κάνει και άλλες εφημερίδες για το απαραίτητο για την έκδοσή τους προσωπικό. Εννοείται ότι πρόκειται για δημοσιογράφους και τυπογράφους. Επιπλέον ο Λεβαντής ανήκε σε κλάση στην οποία είχε δοθεί αναστολή κατάταξης, ενώ ο ίδιος είχε βγει από τις φυλακές σε κακή κατάσταση της υγείας του, λόγω των άθλιων συνθηκών των φυλακών της Αδριανούπολης. Ο Λεβαντής εισήχθη αμέσως για νοσηλεία στο νοσοκομείο της Αδριανούπολης.

*Το Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αδριανούπολης

               Σύντομα όμως πήρε το δρόμο για το μέτωπο της Μικράς Ασίας.

               Τον Αύγουστο του 1922 η «Μακεδονία» αντιμετώπισε και άλλη δίωξη ενώπιον του Στρατοδικείου της Αδριανούπολης, με κατηγορούμενο τον εκδότη Κωνσταντίνο Βελλίδη, για κάποια δημοσιεύματα, αλλά αποδείχθηκε από τη δικαστική διαδικασία ότι ο Βελλίδης δεν είχε ανάμιξη στη σύνταξη της εφημερίδας. Η απόφαση τελικά ήταν αθωωτική.

*Ο διοικητής της Στρατιάς Θράκης με τον μητροπολίτη Πολύκαρπο

               Η μακρά απουσία του και η ειδική μεταχείριση του Λεβαντή, προκάλεσε αντιδράσεις. Η εφημερίδα «Πατρίς» των Αθηνών στις 11 Σεπτεμβρίου 1921 ξεσπάθωσε με σχόλιο της. Μίλησε για μεταφορά του δημοσιογράφου από τρώγλη σε τρώγλη και απεστάλη στο μέτωπο, χωρίς να ληφθεί υπ‘ όψη ο κλονισμός της υγεία του. Υπενθύμιζε ότι δεν εφαρμόσθηκε η διαταγή του υπουργού Στρατιωτικών για εξαίρεση από την κατάταξη στο στρατό ορισμένων (ένας- δυο συντάκτες) που είχαν κριθεί απαραίτητοι για την έκδοση των εφημερίδων.

*Το σχόλιο της εφημερίδας "Πατρίς" στις 11 Σεπτεμβρίου 1921

               Το αξιοσημείωτο στο σχόλιο αυτό είναι το γεγονός, ότι η «Πατρίς» κατονομάζει ως υπεύθυνο της συγκεκριμένης δίωξης τον διοικητή της Στρατιάς Θράκης συνταγματάρχη Γεώργιο Μομφεράτο. Κάτι που δεν είχε κάνει η «Μακεδονία» που δεν είχε αναφερθεί ονομαστικά στον υποστράτηγο. «Ποίος τέλος πάντων κυβερνά, ο κ. Γούναρη; Σεις ή ο κ. Μομφεράτος, ο σατράπης της Θράκης; Η υπόθεσις του κ. Λεβαντή αποτελεί σκάνδαλον» έγραφε η βενιζελική αθηναϊκή εφημερίδα.

               Μετά από αρκετούς μήνες, ο Λεβαντής απολύθηκε και επέστρεψε στην εργασία του. Αλλά όλα πλέον στην Ελλάδα, αντιμετώπιζαν το φάσμα της κατάρρευσης.

               Το μέτωπο που είχε επεκταθεί έως το Σαγγάριο είχε αρχίσει να καταρρέει… Στην Αθήνα δύο κυβερνήσεις του Δημητρίου Γούναρη είχαν πέσει. Λίγες μέρες κράτησε η κυβέρνηση του Νικόλαου Στράτου. Έπεσαν μετά και οι κυβερνήσεις Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη και Νικόλαου Τριανταφυλλάκου. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1922 επαναστάτησε ο στρατός και ανέλαβε την εξουσία. Εν τω μεταξύ με εντολή των συμμαχικών  δυνάμεων παραχωρήθηκε η Ανατολική Θράκη με απόφαση των στρατηγών τους στα Μουδανιά. Η Σμύρνη είχε καεί, ο μητροπολίτης της Χρυσόστομος είχε κατακρεουργηθεί και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες κατέφυγαν στην Ελλάδα.

*Από το δράμα της εκκένωσης της Ανατολικής Θράκης

Το δράμα της Ελλάδας κορυφώνονταν στην Ανατολική Θράκη, όπου ο στρατός και ο γηγενής χριστιανικός πληθυσμός έπρεπε να εγκαταλείψει τις πατρογονικές εστίες, εγκαταλείποντας σπίτια και χωράφια και μάλιστα μέσα σε ασθματική προθεσμία 15 ημερών. Το απόλυτο δράμα, από τις άδικες αποφάσεις που λήφθηκαν από συμμάχους στρατηγούς στο Μουδανιά.

               Ο Λεβαντής επιχείρησε να γράψει. Να αφυπνίσει συνειδήσεις για τους κινδύνους που αντιμετώπιζε η Ελλάδα. Μάταια… Επάνω από τη γραφίδα του δημοσιογράφου έστεκε η ψαλίδα του λογοκριτή. Και έκοβε, ό,τι ήθελε και έμεναν τα χαρακτηριστικά λευκά στις τυπωμένες σελίδες. Για παράδειγμα, είχε γράψει ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα στις 6 Σεπτεμβρίου 1922. Η λογοκρισία, έκοψε τον τίτλο και κάποια αποσπάσματα, με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνει κανείς τι ήθελε να πει ο αρθρογράφος!!! Ευτυχώς άφησε… το όνομά του στο τέλος των λευκών….

*Από τα... κατορθώματα της λογοκρισίας!!!

               Σε μια άλλη περίπτωση πολύ νωρίτερα, στις 13 Μαρτίου  1922, η «Μακεδονία» θέλησε να δημοσιεύσει ένα άρθρο, δεν γνωρίζουμε για ποιο θέμα, αλλά η λογοκρισία το έκοψε ολόκληρο. Ακόμα και τον τίτλο!!! Άφησε όμως το όνομα του αρθρογράφου του γνωστού Μακεδονομάχου και πολιτικού Γεωργίου Μόδη!!! Και η εφημερίδα κυκλοφόρησε με το τεράστιο λευκό στην πρώτη σελίδα της.

               Πάντως ο Λεβαντής με την επιστροφή του από το μέτωπο, δραστηριοποιείται αντιμετωπίζοντας κυρίως το δράμα των προσφύγων. Καθιερώνει στην εφημερίδα στήλη για τους πρόσφυγες, οι οποίοι απελπισμένα αναζητούσαν τους δικούς τους που είχαν χαθεί μέσα στην κοσμοχαλασιά της Καταστροφής. Είχε καθιερώσει και έρανο για την περίθαλψη των ορφανών της Μικράς Ασίας.

*Ο Λεβαντής από τις Σαράντα Εκκλησίες στις 10 Οκτωβρίου 1922

Ο Λεβαντής ξανά στην Αδριανούπολη

 

               Στην πρώτη γραμμή της καθημερινότητας, μάχεται με την πέννα στα χέρια πλέον. Κυριαρχούν τα εθνικά θέματα για τη συγκράτηση μιας πατρίδας που καταρρέει.

               Στις 12 Σεπτεμβρίου η εφημερίδα του δημοσιεύει κύριο άρθρο ανυπόγραφο, με ενδεικτικό τίτλο «Ο κίνδυνος της Θράκης και κίνδυνος της Ελλάδος όλης».  Στο άρθρο αυτό τονίζονταν: «Χωρίς θρήνους, δίχως ύβρεις, χωρίς υστερισμούς και δίχως σπασμωδικάς κινήσεις, αλλά με σώφρονα αποφασιστικότητα ας βροντοφωνηθή απ’ άκρου εις άκρον της Ελλάδος όλης, ότι η ΕΛΛΑΣ ΟΛΗ ευρίσκεται εν κινδύνω. Κίνδυνον, πράγματι δια την Ελλάδα όλην αποτελεί ο κίνδυνος της Θράκης μας και με το σύνθημα τούτο ας οργανωθή η άμυνα. Υπέρ βωμών και εστιών είναι ο αγών».

               Την επομένη φιλοξενεί στην πρώτη σελίδα άρθρο του Γ. Μπουσίου, πρώην υπουργούμε, τίτλο «Ω, Θράκες εγερθήτε».

               Ο Λεβαντής συνεχίζει την αρθρογραφία του ενώ η εφημερίδα του περιέχει πολλές ειδήσεις για όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Θράκη η οποία τελεί πλέον εν βρασμώ…

               Ακολουθεί στις 21 Σεπτεμβρίου πρωτοσέλιδο άρθρο του βουλευτή Σαράντα Εκκλησιών Νικόλαου Κωνσταντόπουλου με τίτλο «Μολών Λαβέ!».             

               Η συνολική ειδησεογραφία είναι σαν να κραυγάζει τον πόνο της Ανατολικής Θράκης που χάνεται… Καθημερινή κραυγή αγωνίας, χωρίς ελπίδα…

               Ανήσυχος ο Λεβαντής παίρνει το τρένο και από τα τέλη Σεπτεμβρίου 1922 βρίσκεται στην Ανατολική Θράκη. Εν τω μεταξύ ο διοικητής της Στρατιάς Θράκης υποστράτηγος Κωνσταντίνος Νίδερ με τηλεγράφημά του τονίζει ότι «εις στιγμάς τόσον τραγικάς δια τύχην χριστιανικού πληθυσμού Ανατολικής Θράκης ουδείς Έλληνα ανταποκριτής ευρίσκεται εν αυτή ίνα δώση πιστήν εικόνα κόσμου της αδικωτέρας τύχης ής ποτέ έτυχε λαός». Ο Λεβαντής όμως ήταν εκεί… Στην πόλη της φυλάκισής του.

               Εκτός από την ημερήσια ειδησεογραφία στις 9 Οκτωβρίου μεταδίδει από την Αλεξανδρούπολη ότι «αλλόφρονες οι κάτοικοι της Ανατολικής Θράκης φεύγουν πανοικεί δυσπιστούντες προς πάσαν βεβαίωσιν προ των διδαγμάτων της πείρας και των διαπιστωθέντων τουρκικών αποφάσεων όπως θέσουν εις πλήρη εφαρμογήν τα διδάγματα του φον Λίμαν Σάντερς Πασά περί της τελείας εξοντώσεως των χριστιανικών μειονοτήτων πανταχού της Τουρκίας».

               Την ίδια μέρα από το Διδυμότειχο μεταδίδει ότι όλη η περιοχή από την Αλεξανδρούπολη έως το Διδυμότειχο είναι γεμάτη με καραβάνια προσφύγων. Το θέαμά τους οικτρό «αι γυναίκες λυσίκομοι βυθίζονται μέχρι γονάτων εις την λάσπην, μικρά παιδιά στιβαγμένα επί αραμπάδων δέρονται υπό ραγδαιοτάτης βροχής, πιπτούσης από πρωίας αδιακόπως».

               Για το Καραγάτς γράφει ότι «σιγή θανάτου βασιλεύει». Για την Αδριανούπολη και τη Βιζύη, γράφει ότι κατέφθασαν συμμαχικές δυνάμεις για να μην συναντηθεί ο ελληνικός με τον τουρκικό στρατό.

Στην πρώτη εκτεταμένη ανταπόκρισή του στις 9 Οκτωβρίου «βροντοφωνάζει» ότι η Ανατολική Θράκη χάνεται και γράφει! «Η σκληρά πραγματικότης είναι ορατή  και χειροπιαστή ενταύθα με τα καραβάνια των προσφύγων, άτινα συρρέουν εκ πασών των περιοχών της χανομένης χώρας».

Στις 10 Οκτωβρίου δημοσιεύει ανταπόκριση από τις Σαράντα Εκκλησίες όπου έφτασε με αυτοκίνητο. Ο δρόμος ήταν γεμάτος καραβάνια, που καθιστούσαν δύσκολη την κίνηση. Έγραφε ότι διέτρεξε την απόσταση  επί οκτώ ώρες!!! Από την Αδριανούπολη έστειλε τηλεγράφημα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ζητώντας να στείλει άνθρωπο να συνεννοηθεί με την Κοινωνία των Εθνών για τα σιτηρά που εγκατέλειπαν οι πρόσφυγες.

Την επομένη ο Λεβαντής ταξιδεύοντας με τρένο δημοσιεύει νέα ανταπόκριση για την απώλεια της Ανατολικής Θράκης, στην οποία παρεμβάλει αναμνήσεις του, όταν αν και ασθενής πήγε στην Θράκη το 1920, για να παρακολουθήσει τις επιχειρήσεις της απελευθέρωσής της. «Τότε- σημείωνε- ήμην βέβαιος, πώς μετέβαινα, δια να παρασταθώ εις της Θράκης την πλήρη απολύτρωσιν. Τώρα… Τώρα, ποτέ άλλοτε, όσον τώρα, δεν ένιωσα τόσο βαθειά την αλήθειαν, ότι είναι φρικτόν να ενθυμήτε κανείς τας ευτυχείς στιγμάς εις ημέρας δυστυχίας».

Την ίδια μέρα δημοσιεύεται και η περιγραφή του για την τελευταία θεία λειτουργία που έγινε στην Αδριανούπολη στις 9 Οκτωβρίου μέσα σε κλίμα συγκλονιστικής συγκίνησης, τότε που λυγμοί και θρήνοι των πιστών διέκοπταν- κατά την περιγραφή του Λεβαντή- τον εμπνευσμένο λόγο του μητροπολίτη Πολύκαρπου, ο οποίος μιλούσε με δάκρυα στα μάτια.

*Απόσπασμα περιγραφής του Λεβαντή με τον μητροπολίτη Πολύκαρπο

Σε άλλη ανταπόκρισή του ο Λεβαντής περιγράφει την ιδιαίτερη συνάντησή με τον μητροπολίτη Πολύκαρπο στη Μητρόπολη, στις 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα. Και τη συγκίνηση που επικράτησε…

Οι ανταποκρίσεις του Λεβαντή συνεχίζονται στη «Μακεδονία» και στις 16 Οκτωβρίου… Στις 17 Οκτωβρίου δημοσιεύει μια ανυπόγραφη ανταπόκριση για τα αίσχη του τουρκικού όχλου που έβγαινε από τα διάφορα χωριά και πραγματοποιούσε επιθέσεις στα αργοκίνητα καραβάνια των δυστυχών προσφύγων. Έκλεβαν, σκότωναν, ατίμαζαν.

Η Ελλάδα στέναζε κάτω από το βάρος της μεγάλης εθνικής καταστροφής. Ο Λεβαντής έκανε το καθήκον του. Οι ανταποκρίσεις του για την άδικη παραχώρηση από τις Μεγάλες Δυνάμεις της Ανατολικής Θράκης στους Τούρκους, παραμένουν ως υποθήκη μνήμης για τις νεώτερες γενιές.

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

ΠΗΓΕΣ

*Αρχείο εφημερίδων «Μακεδονία» Θεσσαλονίκης και «Πατρίς» Αθηνών, 1921 και 1922

*Wikipedia.