Το υπαρκτό φάντασμα του εμφυλίου πολέμου

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=748239

*Οι πρωταγωνιστές της Συμφωνίας της Βάρκιζας ύστερα από την υπογραφή της 

*Οι πολιτικοί επιστήμονες

Στάθης Καλύβας και Νίκος Μαραντζίδης

ξανασυζητούν, ανεξίθρησκα και με μέθοδο,

τη σύγχρονη ελληνική διχοστασία

*Το νέο βιβλίο των Καλύβα και Μαραντζίδη

Στάθης Ν. Καλύβας, Νίκος Μαραντζίδης

Εμφύλια Πάθη.

23 ερωτήσεις και απαντήσεις για τον Εμφύλιο

Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2015,

σελ. 528, τιμή 16,60 ευρώ

Γράφει ο Αναστάσης Βιστωνίτης

                Υποθέτει κανείς πως μετά τις χιλιάδες σελίδες που έχουν γραφτεί για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο το θέμα θα είχε εξαντληθεί και το σύνολο του επιστημονικού κόσμου της χώρας μας, σε κάποιο γενικό τουλάχιστον πλαίσιο, θα είχε συμφωνήσει ως προς τα αίτιά του. Είναι βεβαίως αδύνατον να υπάρξει συμφωνία ως προς τον καταλογισμό των ευθυνών της κάθε πλευράς. Δεδομένου ότι απουσιάζει η συμφωνία όσον αφορά τα αίτια, ο καταλογισμός των ευθυνών μοιάζει αν όχι αδύνατος, τουλάχιστον εξαιρετικά δυσχερής.

                Ο Στάθης Ν. Καλύβας, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Yale, και ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ανήκουν στους νεότερους επιστήμονες που ερευνούν το θέμα συστηματικά εδώ και μερικά χρόνια και έχουν δημοσιεύσει σχετικές εργασίες. Οι απόψεις τους έχουν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων από μεγάλη μερίδα της Αριστεράς και είναι σχεδόν βέβαιο ότι το ίδιο θα συμβεί και με το πρόσφατο βιβλίο Εμφύλια πάθη που έγραψαν από κοινού, μολονότι είναι η πιο «ανεξίθρησκη» εργασία τους σε σύγκριση με τις προηγούμενες, χωρίς ωστόσο να αφίσταται των παλαιότερων απόψεών τους - γι' αυτό και αξίζει ιδιαίτερης προσοχής.

ΜΝΗΜΕΣ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1946-1949. ΜΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΔΙΣ/ΓΕΣ

*Η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Πρόσφατα η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού του Γενικού Επιτελείου Στρατού εξέδωσε τόμο με τίτλο «Μνήμες Πολέμου 1897-1974. Οι αγώνες του Ελληνικού Έθνους μέσα από προσωπικές μαρτυρίες». Η έκδοση αυτή δεν αποτελεί προϊόν ιστορικής έρευνας βασισμένης σε επίσημες πηγές, αλλά, όπως δείχνει ο τίτλος της, παρουσιάζει τις πολεμικές αναμετρήσεις του Ελληνικού Στρατού με βάση τις προσωπικές μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι καταγράφουν τα γεγονότα μέσα από προσωπική, ενδεχομένως πιο συναισθηματική και εκ των πραγμάτων υποκειμενική ματιά.

                Οι μαρτυρίες αυτές, οι περισσότερες των οποίων έχουν αντληθεί από ημερολόγια αγωνιστών, συνιστούν μια επιπλέον «ηρωική» πράξη των ανθρώπων αυτών. Η ιστορική πραγματικότητα που αποτυπώνεται μέσα από τις προσωπικές μαρτυρίες και από την αβίαστη έκφραση συνειδήσεων αναδεικνύει τους ευρύτατους ορίζοντες του Έθνους και φέρνει κοντά το σήμερα με τις αξίες και τις παραδόσεις του χθες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να φωτισθούν αμφίπλευρα το παρελθόν και το παρόν.

Ρωγμές στην αφήγηση για τον εμφύλιο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/833127/article/politismos/vivlio/rwgmes-sthn-afhghsh-gia-ton-emfylio

*Έκρηξη βόμβας ναπάλμ σε οχυρώσεις του Δημοκρατικού Στρατού από την Αεροπορία, με το Πεζικό έτοιμο να εφορμήσει. Υψώματα Τσάγκος και Καραούλι, Γράμμος, Αύγουστος 1949.

Της κ. ΣΙΣΣΥΣ ΑΛΩΝΙΣΤΙΩΤΟΥ

                Το Πάσχα του 1795 ο Friedrich August Wolf, Γερμανός μελετητής του Ομήρου, υποστήριξε ότι η γραφή ήταν ακόμη άγνωστη στον Όμηρο και ότι τα ομηρικά έπη, καθώς είχαν συντεθεί από μνήμης και παραδοθεί από στόμα σε στόμα, δεν πήραν τη σταθερή μορφή τους παρά αιώνες αργότερα, και ότι, με τα δεδομένα αυτά, η ενότητα και το αδιαίρετο του Ομήρου ήταν πράγματα πολύ αμφίβολα.

                Ο Botiiger, φίλος του Wolf, ήθελε τότε, όπως έγραψε στον Wolf από τη Βαϊμάρη, να χτυπήσει «τις καμπάνες του κινδύνου» και να ειδοποιήσει για την «πυρκαγιά»: «Κινδυνεύει η ενότητα και το αδιαίρετο του Ομήρου! Από παντού υψώνονται φλόγες! Όποιος έχει διάθεση και καρδιά να βοηθήσει, ας τρέξει με τον πυροσβεστικό του κάδο!». Όποιος ήθελε να τη σβήσει έτρεχε με τον κάδο του. Καθώς όμως άλλοι, από αντίδραση, συδαύλιζαν ακόμα περισσότερο τη φωτιά, ο αγώνας των στοιχείων συνεχίστηκε (Wolfgang Schadewaldt, Από τον κόσμο και το έργο του Ομήρου, Α΄ τόμος, σελ.19, εκδ. ΜΙΕΤ).

Μικρές ιστορίες της μεγάλης κατάρας του Εμφυλίου

*Περίπολος στρατιωτών στην περιοχή της Κόνιτσας 

Από τα... παραλειπόμενα

του εμφυλίου πολέμου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Ο εμφύλιος πόλεμος, σε κάθε χώρα, είναι μια κατάρα. Μια τέτοια κατάρα δοκίμασε η χώρα μας αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κράτησε από το 1946 έως το 1949. Σκόρπισε το θάνατο και την καταστροφή και στις δυο αντιμαχόμενες μερίδες. Οι πληγές σε ορισμένες περιπτώσεις παραμένουν ακόμα ανεπούλωτες. Στα νεκροταφεία πόλεων και χωριών υπάρχουν μνήματα ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας ανελέητα, στα βουνά της πατρίδας μας. Και υπάρχουν νεκροί, που σκόρπισαν τα κόκκαλά τους, εκεί που σκοτώθηκαν και δεν βρέθηκαν ποτέ, για να τους κάνουν οι δικοί τους ένα απέριττο μνήμα.

                Η φρίκη αυτού του πολέμου, έχει αποτυπωθεί στις περιγραφές των μεγάλων μαχών,  στα απομνημονεύματα των πρωταγωνιστών, στις σελίδες των εφημερίδων της εποχής και στην μνήμη των ανθρώπων, που έζησαν εκείνη την εποχή και ζουν ακόμα.

                Ένα είναι αναμφισβήτητο γεγονός: Όταν μετά την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ήττα του ναζισμού και του φασισμού, οι λαοί της Ευρώπης, σήκωναν τα μανίκια και έπεφταν με τα μούτρα στη δουλειά για να ανασυγκροτήσουν τις χώρες τους, στην Ελλάδα πολεμούσαμε μεταξύ μας, με υποδαύλιση και απέξω, και προσθέταμε θανάτους και ερείπια, σε όσα έμειναν από την γερμανική, την ιταλική και τη βουλγαρική λαίλαπα!

                Στο άρθρο αυτό δεν θα περιγράψουμε μεγάλες μάχες και σφοδρές συγκρούσεις. Δεν θα περιγράψουμε προσωπικούς ηρωισμούς ούτε της μιας ούτε της άλλης πλευράς. Θα περιγράψουμε μικρά, ίσως και ταπεινά περιστατικά της καθημερινότητας των μαχόμενων. Με κοινό παρονομαστή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα φρίκης ένθεν κακείθεν, συμβουλευόμενοι τα στρατιωτικά και άλλα αρχεία.

Εμφύλιος: Μια νύχτα κόλασης στη Φθιώτιδα, από το… χιόνι!!!

*Χιόνι σε όλα τα μέτωπα, με επακόλουθο τα κρυοπαγήματα.

*Κρουστάλιασαν τα μουστάκια των φαντάρων

*Στόμωσαν οι κάννες των όπλων από το χιόνι

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Φλεβάρης του 1949, ήταν ένας δραματικός μήνας. Ο εμφύλιος μαίνονταν. Η Ελλάδα πνιγμένη στο αίμα από το 1946. Οι συνθήκες τραγικές και για τους στρατιώτες που πολεμούσαν να καταστείλουν την ανταρσία και για τους αντάρτες, που προσπαθούσαν να γαντζωθούν στα βουνά, πιστεύοντας στη δική τους νίκη. Συνθήκες κακουχίας για τους μεν, αλλά συνθήκες κακουχίας και για τους δε.

                Το μίσος κυριαρχούσε στη χώρα. Αλλά και το πείσμα για νίκη ήταν μεγάλο. Όμως πολλές φορές οι συνθήκες δημιουργούσαν ανυπέρβλητες δυσχέρειες, επάνω στα βουνά, όσο και αν ήθελαν οι μαχητές ένθεν κακείθεν, να φέρνουν εις πέρας τις αποστολές τους.

                Επειδή σήμερα η απόσταση του χρόνου μας κάνει να ξεχνάμε τι συνέβη τότε (και δεν πρέπει να συμβεί ξανά στη χώρα ποτέ) και επειδή οι νεώτεροι δεν γνωρίζουν, θα αφηγηθούμε σήμερα τι συνέβη μια τρομακτική νύχτα στα βουνά της Ρούμελης, το Φλεβάρη του 1949.

                Φθιώτιδα. Πιο πάνω από τη Μεγάλη Κάψη. Στην περιοχή λόγω του ορεινού και δασωμένου εδάφους δρούσαν αντάρτες. Το 630 Τάγμα Πεζικού, με διοικητή τον ταγματάρχη Ιωάννη Αργυρόπουλο, είχε εντολή να πραγματοποιήσει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και να καταλάβει την τοποθεσία Πικροβούνι με υψόμετρο 1512 μ.

ΔΣΕ: Μια κριτική επισκόπηση της συγκρότησής του.

 

 *Άνδρες του ΔΣΕ στο Γράμμο

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

          Ο Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949, ο τρίτος γύρος του ΚΚΕ, για την κατάληψη της εξουσίας με ένοπλο αγώνα, θεωρείται ότι άρχισε την νύκτα της 30ης Μαρτίου 1946,την παραμονή των βουλευτικών εκλογών, με την επίθεση των ανταρτών στον Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου. Βασικοί αντίπαλοι το Κομουνιστικό Κόμμα από την μία και το αντικομουνιστικό στρατόπεδο από την άλλη ,έστω διαιρεμένο και διχασμένο.

          Από τον Οκτώβριο του 1946 η ηγεσία του ΚΚΕ εισήλθε σε νέα φάση ένοπλης δράσης, μετά τις ληφθείσες αποφάσεις στις συσκέψεις της Ζιάκας και της Ανθρακιάς, χωριών της  περιοχής των Χασίων. Έτσι  την 28η  Οκτωβρίου 1946 εξαγγέλθηκε  επίσημα η ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου των Ανταρτικών Δυνάμεων και ακολούθως την 27η Δεκεμβρίου 1946 η μετονομασία των Ανταρτικών Δυνάμεων σε Δημοκρατικό  Στρατό  Ελλάδας (ΔΣΕ), υπό τις διαταγές του Μάρκου Βαφειάδη.

           Η  συγκρότηση του  ΔΣΕ δεν αποτέλεσε μία ενστικτώδη αντίδραση στη λευκή τρομοκρατία ή μία πράξη που επιδίωκε  έναν πολιτικό  συμβιβασμό. Απεναντίας  υπήρξε ενσυνείδητη  πολιτική επιλογή της ηγεσίας του ΚΚΕ για την κλιμάκωση του ένοπλου αγώνα της, με στόχο την κατάληψη της εξουσίας με έναν  συνδυασμό ενόπλων και πολιτικών μέσων.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

*Συλληφθέντες αντάρτες από αυτούς που κανονιοβόλησαν τη Θεσσαλονίκη 

τα Χριστούγεννα του 1948

*Χριστούγεννα με επιθέσεις ανταρτών

*Η πολιορκία της Κόνιτσας

*Ο Κανονιοβολισμός της Θεσσαλονίκης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

            Χριστούγεννα σήμερα και οι Έλληνες παρά την οικονομική δυσπραγία των περισσοτέρων, συγκεντρώνονται με τις οικογένειες ή τους φίλους τους και γιορτάζουν τη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης.  Η οικονομική δυσχέρεια είναι δεδομένη για το πλείστον του πληθυσμού. Η αγάπη όμως για τους δικούς τους και τους φίλους τους είναι απεριόριστη. Και το κυριότερο, είναι ότι γιορτάζουμε εν ειρήνη!!!

            Γιατί στη νεώτερη ιστορία μας, υπήρξαν και Χριστούγεννα, που οι Έλληνες τα γιόρτασαν σκοτώνοντας άλλους Έλληνες!!!

            Είναι τα δραματικά χρόνια του εμφυλίου πολέμου. Τα χρόνια που ακολούθησαν τα μαύρα χρόνια της ναζιστικής Κατοχής. Στα χρόνια του εμφυλίου 1946-1949 υπήρξαν περιοχές που τα Χριστούγεννα δοκίμαζαν μια πρόσκαιρη ηρεμία, οφειλόμενη είτε στο Στρατό είτε στους αντάρτες, αλλά αυτό δεν αλλάζει την δραματικότητα εκείνης της περιόδου. Είναι οι χρονιές με τα μαύρα Χριστούγεννα.

            Εικόνα- κατ’ ανάγκην όχι πλήρη- των Χριστουγέννων του εμφυλίου, επιχειρούμε να δώσουμε σήμερα, με βάση τα στρατιωτικά αρχεία- όσα διασώθηκαν-  και τον Τύπο της εποχής.

Αιχμαλωτίσθηκε από το στρατό ο καπετάν Γιαννούλης το 1948…

*Ο καπετάν Γιαννούλης φωτογραφίζεται το 1947 στο Γράμμο με τα μέλη της  επιτροπής του ΟΗΕ, που ερευνούσε για τις συνθήκες του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα. 

*Αποκαλύψεις (μετά θάνατον)

του  στρατηγού Γ. Κουμανάκου

στον σκηνοθέτη Ρ. Μανθούλη

            Οι υπενθυμίσεις από το blog αυτό για την άδικη εκτέλεση του καπετάν Γιώργου Γιαννούλη το 1948, από την ζαχαριαδική ηγεσία του ΚΚΕ, προκάλεσαν απ’ ό,τι είδα στα σχόλια και ενδιαφέρον αλλά και δυσφορία, ακόμα και ύβρεις σε μια περίπτωση τουλάχιστον. Ας είναι… Όλοι έχουμε τις απόψεις μας, ακούμε όμως με σεβασμό και τις απόψεις των άλλων τουλάχιστον….

            Πρέπει να εξηγήσω, ότι όταν έγραφα το άρθρο για τον τουφεκισμό του Γιαννούλη, δεν είχα αντιληφθεί ένα ακόμα στοιχείο, εκείνης της τρομερής εποχής. Το στοιχείο αυτό, που ρίχνει κατά ένα μέρος φως στις άγνωστες πτυχές εκείνων των σκοτεινών ημερών, προήλθε από τον γνωστό σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη, ο οποίος γύρισε 7 ταινίες για τον Εμφύλιο 1946-49 και έγραψε και ένα σχετικό βιβλίο. Πρόκειται για μαρτυρία με μεγάλη σημασία (μου την υπέδειξε ο φίλος Νίκος Παπαδιονυσίου) και δημοσιεύθηκε λίγες μέρες νωρίτερα στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» (9 Αυγούστου 2014) με τίτλο «Όλγα Νικολάι Ζαχαριάδη». Αφορά την αιχμαλωσία του Γιώργου Γιαννούλη από τον τότε ταγματάρχη του ελληνικού στρατού Γεώργιο Κουμανάκο. Και εξηγεί ενδεχομένως, γιατί τόση αποστροφή της κομματικής νομενκλατούρας, προς τον άτυχο καπετάνιο. Γενικώς τον θεωρούσαν ύποπτο.

            Έγραφε μεταξύ άλλων ο Μανθούλης:

Το ΚΚΕ τίμησε τον Ζαχαριάδη στη Σιβηρία!!!

*Ο Νίκος Ζαχαριάδης, σε ρωσική καρτ ποστάλ, πριν από την πτώση του

                        Το ΒΗΜΑ ανάρτησε σήμερα το πρωί 8 Σεπτεμβρίου 2014, στην ιστοσελίδα του, την ακόλουθη είδηση με ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον για την πολύπαθη χώρα μας:

                        «Αντιπροσωπεία του ΚΚΕ, με επικεφαλής την Αλέκα Παπαρήγα, βρέθηκε στο Σουργκούτ της Σιβηρίας, τον τόπο εξορίας του Νίκου Ζαχαριάδη, όπου έζησε τα τελευταία 11 χρόνια της ζωής του. 

                        Εκεί, η αντιπροσωπεία του ΚΚΕ συμμετείχε σε εκδήλωση των τοπικών αρχών, στη διάρκεια της οποίας έγιναν τα αποκαλυπτήρια τιμητικής πλάκας για τον Νίκο Ζαχαριάδη, κλείνοντας με αυτόν τον τρόπο τον κύκλο της αποκατάστασής του.

                        Το ΚΚΕ προχώρησε στην πλήρη κομματική και πολιτική αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη, τον Αύγουστο του 2011, δηλαδή 55 χρόνια μετά την αποκαθήλωσή του από το ανώτατο αξίωμα του κόμματος.

«Άνθη» του καλού μέσα στο κακό και τον χαλασμό του Εμφυλίου!

*"Ανταρτόπληκτοι" της Ηπείρου, ξεριζωμένοι από τα χωριά τους... 

               

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

            Ο εμφύλιος πόλεμος 1946-49, υπήρξε πολύ σκληρός. Βιαιότητες πολλές φορές αδικαιολόγητες σημειώθηκαν και από τις δύο πλευρές και το αίμα που χύθηκε έκανε το κλίμα αφόρητο. Οι καταστροφές που προκλήθηκαν στις υποδομές της χώρας, δεν επέτρεψαν την ανάπτυξή της, επί μία δεκαετία, όταν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες έκαναν άλματα αμέσως μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

            Η ιστοριογραφία δίνει βάρος και λογικά, στην εξιστόρηση μαχών που κόστισαν ζωές, σαμποτάζ που άφηναν ερείπια, αντεκδικήσεων που συντηρούσαν το μίσος και πολιτικού αμοραλισμού που εξαγρίωνε τα πολιτικά ήθη. Ο εμφύλιος πόλεμος είναι κάτι που πρέπει να λησμονούμε και να το προσπερνούμε;

            Όχι, είναι η απάντηση. Η μελέτη όλων των πτυχών του βοηθάει στον εντοπισμό των λαθών, ώστε να αποφεύγεται η επανάληψή τους.

            Ωστόσο, όπως ανάμεσα στα άνθη του κακού ανθίζουν και όμορφα λουλούδια, έτσι και στα πολλά και ποικίλα περιστατικά του εμφυλίου, τα μικρά και τα μεγάλα, μπορούμε να απομονώσουμε και ελάσσονα γεγονότα, που μπορούμε και πρέπει να προβάλουμε, παράλληλα με τα άσχημα και δραματικά γεγονότα, που δεν τιμούν κανέναν.

Πολεμώντας στον σκληρό Εμφύλιο

*Εμφύλιος. Σκηνή από επίθεση για κατάληψη υψώματος

*Οι σκληρές συνθήκες στα βουνά

*Η καθημερινότητα στο μέτωπο

*Από τα ημερολόγια ταγμάτων πεζικού

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο εμφύλιος πόλεμος, είναι κατάρα για όλα τα έθνη. Η Ελλάδα βασανίστηκε πολύ από τον τελευταίο εμφύλιο των ετών 1946-1949. Χωρίσθηκε στα δυο. Μάτωσαν τα παιδιά της. Γέμισε η χώρα τάφους. Αναγκαστική προσφυγιά για πολλούς. Καταστράφηκαν πολλές υποδομές της χώρας, όταν οι άλλες χώρες της Ευρώπης  μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προχωρούσαν με αλματώδη βήματά την ανάπτυξή τους.

          Η ζωή στο μέτωπο και στις δύο αντίπαλες μερίδες, ήταν  δραματική. Μάλλον πιο δραματική για την μερίδα των ανταρτών, που αντιμετώπιζαν τα δραστικά πυρά του στρατού, την έλλειψη πυρομαχικών πολλές φορές, την ψείρα και την πείνα. Η πείνα συχνά τους θέριζε…

          Αλλά και οι στρατιώτες που πολεμούσαν, ζούσαν σε καθεστώς διαρκούς ανασφάλειας. Νάρκες παντού, ανατίναζαν αυτοκίνητα και σκότωναν όσους τις πατούσαν ανύποπτοι. Γύρω τους σαν φαντάσματα υπήρχαν αντάρτες αθέατοι, έτοιμοι να τραβήξουν τη σκανδάλη. Φόβος απλώνονταν παντού…

Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΞΑΔΩΝ- ΜΑΪΟΣ ΤΟΥ 1949

*Ανταρτίνες συλληφθείσες στη Μάχη των Μεταξάδων

*Βομβαρδιζόμενοι οι άμαχοι.

 έπιναν τα ούρα τους

*Πετούσαν λεμόνια τα αεροπλάνα,

για τους λιπόθυμους

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Το διάστημα από 15 έως 20 Μαΐου 1949, υπήρξε κρίσιμο και για το αντάρτικο κίνημα αλλά και για τις κυβερνητικές δυνάμεις. Μιλάμε για την πενθήμερη μάχη των Μεταξάδων. Ήταν η μεγαλύτερη και τελευταία μεγάλη και αιματηρή μάχη στον νομό Έβρου.

                Οι Μεταξάδες ένα σημαντικό κεφαλοχώρι εγγύς των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, είχε υποστεί πολλές επιθέσεις των ανταρτών, όπως είδαμε σε προηγούμενες αφηγήσεις, από τότε που άρχισε ο εμφύλιος.

                Το Μάιο του 1949, είχε οχυρωθεί καλύτερα, αφού τότε έδρευε εκεί ένας Λόχος  Ανιχνευτών του 81ου Ελαφρού Συντάγματος Πεζικού και είχαν γίνει οχυρωματικά έργα. Επελέγη ως στόχος για λόγους αντιπερισπασμού, επειδή ο στρατός είχε επιτύχει σημαντικές νίκες σε άλλα σημεία της χώρας, εγκλωβίζοντας σταδιακά τους αντάρτες προς τα βόρεια σύνορα της χώρας.

          Πριν φτάσουμε όμως στη Μάχη των Μεταξάδων πρέπει να δούμε τι συνέβαινε στις τάξεις των αναρτών. Ο Αλεξανδρουπολίτης καπετάν Κρίτωνας (Βαγγέλης Κασάπης) είχε ανακληθεί στο Γενικό Στρατηγείο στο Γράμμο, αφού είχε αρχίσει να πέφτει στη δυσμένεια της ζαχαριαδικής ομάδας του ΚΚΕ. Από εκεί εστάλη στο Μπούλκες και στο Βουκουρέστι και επανήλθε ξανά στον Έβρο με δική του επιμονή, αφού προηγουμένως Ζαχαριάδης, Παρτσαλίδης και Γούσιας του συνέστησαν (σελ.345) προσδιορίζοντας τα νέα καθήκοντά του: «Η επιτυχία σας δεν θα κριθεί από τις μάχες που θα κερδίσετε αλλά από τον αριθμό των καινούργιων ανταρτών που θα επιστρατεύσετε». Ήταν φανερό, ότι οι δυνάμεις των ανταρτών όλο και λιγόστευαν…

Tο τέλος της εμφύλιας τραγωδίας στον Έβρο, το 1949

*Αντάρτες που αιχμαλωτίσθηκαν στη Μάχη των Μεταξάδων 

και μεταφέρθηκαν στην Αλεξανδρούπολη 

*Ο εμφύλιος έληξε, αλλά στον Έβρο

πολεμούσαν ακόμα, απέλπιδες αντάρτες

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το 1949 ήταν το έτος τερματισμού του αιματηρού εμφυλίου πολέμου. Το πένθος είχε καλύψει όλη τη χώρα, γιατί οι νεκροί ήταν παιδιά και των δύο αντιμαχόμενων παρατάξεων, παιδιά της Ελλάδας. Οι καταστροφές που έγιναν ανήκαν  περιουσία του ελληνικού λαού. Το αδελφοκτόνο μίσος είχε περισσέψει…  Ο νομός Έβρου, ήταν στην πρώτη γραμμή της συμφοράς, δυστυχώς. Ο εφιάλτης βασάνιζε ακόμα τους ανθρώπους.

                Η χρονιά εκείνη ήρθε με σημαντικές αλλαγές στις ένοπλες δυνάμεις αλλά κι στο στρατόπεδο των ανταρτών. Οι αλλαγές εκείνες, σε συνδυασμό με την όλο και μεγαλύτερη παροχή βοήθειας από τους Αμερικανούς, καθόρισαν αποφασιστικά την πορεία της ελληνικής τραγωδίας.

1948:Το αίμα συνέχισε να χύνεται στον Έβρο…

*Λίγο πριν χτυπηθεί το Διδυμότειχο με Πυροβολικό των ανταρτών. 

Φωτογραφία από τον   ιστότοπο των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων της Τσεχίας

*Νάρκες παντού. 

*Σκοτώνουν αδιακρίτως…

*Υποστράτηγος και ταξίαρχος νεκροί

*Μάχες και αιματοχυσία

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το 1948 βρήκε τις δυο αντιμαχόμενες παρατάξεις με σοβαρά διλήμματα. Το αστικό κατεστημένο και οι δυνάμεις ασφαλείας του κράτους επικρίνονταν, διότι δεν επέτυχαν το στόχο τους να συντρίψουν την ανταρσία, παρά την έξωθεν βοήθεια, για να ηρεμήσει ο τόπος. Ο κομμουνιστικός κόσμος επικρίνονταν γιατί απέτυχε να καταλάβει την εξουσία ή έστω να σταθεροποιηθεί εδαφικά κάπου, για να υπάρχει δυνατότητα αναγνώρισης της κυβέρνησης ανταρτών, που είχε ήδη αποκτήσει πρωθυπουργό στα βουνά, το Μάρκο Βαφειάδη. Οι αντάρτες είχαν αυξήσει μάλιστα αριθμητικά τις δυνάμεις τους και επέκτειναν τις επιθέσεις τους και σε μεγάλα αστικά κέντρα.

                Το 1948 συνεχίσθηκε η αιματοχυσία. Οι αντάρτες συνέχισαν τις επιδρομές σε χωριά και κωμοπόλεις αλλά και σε μεγαλύτερα αστικά κέντρα στη Θράκη, όπως είναι η Κομοτηνή, η Ξάνθη, το Σουφλί και το Διδυμότειχο. Παράλληλα συνεχίσθηκαν οι δολιοφθορές σε τεχνικά έργα (οδικές και σιδηροδρομικές γέφυρες, σιδηροδρομικές γραμμές κ.λπ.) οι ναρκοθετήσεις, η βίαιη στρατολογία και το παιδομάζωμα (ή παιδοφύλαγμα κατά το ΚΚΕ).

Η μάχη της Κυριακής Έβρου, το 1947 και η ήττα του στρατού

*Στην Αθήνα πανηγυρίζει ο Τύπος, ότι ανακατελήφθη η Κυριακή, 

αλλά κατόπιν εορτής, δυστυχώς...

*Αιχμαλωσία ενός Τάγματος Πεζικού

*Η ανάπτυξη του αντάρτικου στη Θράκη

ανησυχούσε την ηγεσία του στρατεύματος

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Κυριακή Έβρου, μετά τον Κόρυμβο, ήταν τα καυτά εκείνα γεωγραφικά σημαδάκια στους στρατιωτικούς χάρτες, που έκαναν τους στρατιωτικούς κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, να ασχοληθούν σοβαρότερα με την αντιμετώπιση των ανταρτών, οι οποίοι με τις πρόσκαιρες νίκες τους εκεί, έδειξαν να επιτυγχάνουν κατ’ αρχήν το στόχο τους για την δημιουργία «ελεύθερης περιοχής» στον ακριτικό νομό.   

                Με 160 κατοίκους σήμερα, η Κυριακή ανήκει διοικητικά στο Δήμο Σουφλίου και βρίσκεται 88 χιλμ. βόρεια της Αλεξανδρούπολης, εγγύς προς τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

                Στην Αθήνα, πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, πραγματοποιούσαν από τις πρώτες μέρες του 1947, αλλεπάλληλες συσκέψεις για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Βασικό ζήτημα ήταν η αναδιάρθρωση της ηγεσίας του στρατεύματος και η αύξηση του αριθμού των στρατευμένων από 115.000 σε 130.000. 

Το αιματηρό χρονικό του 1947 στον Έβρο…

*Επίθεση στρατιωτών κατά οχυρών θέσεων των ανταρτών

*Μάχες, σκοτωμοί και καμένα σπίτια,

*Ο Γολγοθάς σε μια στενή λωρίδα γης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Το 1947, ήταν η δεύτερη τραγική χρονιά του εμφυλίου. Τραγική για την Ελλάδα, τραγική και για τον Έβρο… Το αίμα κυλούσε ασταμάτητο και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές… Η χρονιά εκείνη όμως έμελλε να είναι σημαδιακή, καθώς συνέβησαν σημαντικά γεγονότα, στη σπαρασσόμενη χώρα μας.

          Στις 24 Ιανουαρίου μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Τσαλδάρη, σχηματίσθηκε κυβέρνηση εθνικής συνεργασίας υπό τον Δημήτριο Μάξιμο. Πέντε μέρες αργότερα κατέφθασε στην Ελλάδα η Διεθνής Εξεταστική Επιτροπή με απόφαση του ΟΗΕ, η οποία θα διερευνούσε τα αίτια της εμφύλιας σύγκρουσης και τα αίτια που την υποκινούσαν. Στις 12 Μαρτίου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρυ Τρούμαν εξήγγειλε το πρόγραμμα βοηθείας για την Ελλάδα και την Τουρκία, γνωστό ως «δόγμα Τρούμαν» που για τη χώρα μας σήμαινε σταδιακή απαγκίστρωση των Άγγλων και εγκατάσταση των Αμερικανών, οι οποίοι πλέον θα κατεύθυναν αποφασιστικά την οργάνωση των ενόπλων δυνάμεων και της οικονομίας της Ελλάδας, για να διατηρηθεί η χώρα στρατηγικά, στο πλευρό των Δυτικών.  

Ο Κόρυμβος Έβρου και η ήττα του στρατού, το 1946

*Ανταρτόπληκτοι χωρικοί του Έβρου. Φωτογραφία από την εφημερίδα "Εμπρός"
 27 Φεβρουαρίου 1947

*Μνημειώδης ασυνεννοησία

μονάδων και αξιωματικών

*Ανησυχίες του στρατηγού Βεντήρη

*Συζήτηση στο συμβούλιο

των αρχηγών των επιτελείων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο Κόρυμβος είναι ένα μικρό χωριό του νομού Έβρου, εγγύτατα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Σήμερα, ανήκει διοικητικά στον Δήμο Ορφέα. Κατά την έναρξη όμως του εμφυλίου πολέμου, ο εθνικός στρατός, δοκιμάστηκε σκληρά εκεί, από τις επιθέσεις των ανταρτών.

          Ήταν ένα από τα γεγονότα, που οδήγησαν τη στρατιωτική ηγεσία σε αλλαγή στάσης, ώστε να αντιμετωπίζονται πιο αποφασιστικά οι αιφνιδιασμοί.

          Σε πρόσφατο άρθρο στο ιστολόγιο αυτό, είχαν αναφερθεί συνοπτικά για τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή του Κορύμβου, τα ακόλουθα:

         Η μάχη του Κορύμβου, στις 4 Δεκεμβρίου 1946 χαρακτηρίσθηκε από την πανωλεθρία των κυβερνητικών δυνάμεων. Στρατιώτες, που είχαν αιχμαλωτισθεί κατά την διάρκεια της μάχης, αλλά απελευθερώθηκαν τελικά, διαβεβαίωναν κατηγορηματικά ότι αντιλήφθηκαν, κατά τις κυβερνητικές πηγές, Βούλγαρους αξιωματικούς να δίνουν εντολές στη βουλγαρική γλώσσα και να έρχονται σε επαφή με τα ηγετικά στελέχη των ανταρτικών σχηματισμών. Επίσης όλμοι ταγμένοι στο βουλγαρικό έδαφος έβαλαν κατά ελληνικών θέσεων. Αλλά αυτό, δεν ήταν το μείζον. Ήταν ήδη γνωστό...

Ο αδελφοκτόνος χειμώνας του 1946 στον Έβρο

*Αντάρτες που συνελήφθησαν στον Έβρο και μεταφέρθηκαν στις φυλακές της Αλεξανδρούπολης. Από την εφημερίδα "Εμπρός" 27 Δεκεμβρίου 1946

*Αγωνία των ανταρτών για τρόφιμα

*Σκληρός και ανελέητος χειμώνας

*Από τον Έβρο στην ΟΗΕ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

           Ο χειμώνας του 1946 υπήρξε δριμύς στον Έβρο. Σκληρός και αδυσώπητος από κάθε άποψη. Τα μαύρα σύννεφα του εμφυλίου πολέμου, άρχισαν φουντώνουν και να καλύπτουν το νομό και ολόκληρη την Ελλάδα. Χιονοπτώσεις πολλές. Ομίχλη πυκνή. Κρύο αφόρητο και υγρασία. Στα αστικά κέντρα, απαγορευμένη η κυκλοφορία τις νύχτες.

          Ο ανταποκριτής του Ρώυτερ  Ρόμπερτ Μπίτζιο μετέδιδε από το Διδυμότειχο, ότι και οι στρατιώτες (όπως και οι αντάρτες φυσικά) ζούσαν σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες μέσα σε άθλια οικήματα και σε κατάσταση διαρκούς επιφυλακής λόγω της εμφανίσεως και δράσης ανταρτών. «Λόγω της πτώσεως χιόνος, απεκόπησαν όλαι αι συγκοινωνίαι των και επικοινωνούν μόνον δια του ασυρμάτου» τηλεγραφούσε ο Άγγλος ανταποκριτής. Ξεπαγιασμένοι και νηστικοί μάχονταν οι αντάρτες. Αλλά και οι στρατιώτες και χωροφύλακες δεν ήταν σε καλύτερη μοίρα. Με θύμα ανάμεσά τους τον άμαχο πληθυσμό του νομού Έβρου.

          Τα πράγματα στην περιοχή του νομού Έβρου, δεν ήταν ευχάριστα, όταν άρχισαν το 1946 οι πρώτες εχθροπραξίες μεταξύ των ανταρτών και των κυβερνητικών δυνάμεων, που ήταν ο εθνικός στρατός, η Χωροφυλακή και οι επιστρατευμένοι πολίτες στην ύπαιθρο.

Η ανασυγκρότηση μετά τον Εμφύλιο

  ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_05/01/2013_506930

*Μέσα από τα ερείπια και τις καταστροφές του Εμφυλίου, άρχισε η ανασυγκρότηση της χώρας 

        

*Η ανάκαμψη στον αγροτικό τομέα,

στη βιομηχανία και στη βιοτεχνία

και το θαύμα στην ελληνική ναυτιλία

Του Πάνου Καζάκου*

          Ήδη κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου οι ελληνικές κυβερνήσεις (και ο «ξένος παράγοντας») είχαν ως διακηρυγμένους στόχους, ανάμεσα σε άλλα, τη νομισματική σταθερότητα και τη στενά συνυφασμένη με αυτήν ανασυγκρότηση της παραγωγικής μηχανής και την ταχύτερη δυνατή επάνοδο στα προπολεμικά επίπεδα παραγωγικών δραστηριοτήτων. Αυτά βέβαια υπό ακραία δυσμενείς συνθήκες, αφού, ελεύθερα κατά τον Εμ. Τσουδερό, «οι μισοί έχτιζαν και οι άλλοι μισοί γκρέμιζαν».

          Ανασυγκρότηση δεν σημαίνει ανάπτυξη, είναι όμως προϋπόθεσή της. Και όπως συνέβη συνήθως σε παρόμοιες περιπτώσεις, η γρήγορη ανασυγκρότηση μετά από καταστροφές συντελέστηκε σχετικά γρήγορα. Σε αυτή συνέβαλε, στον αγροτικό τομέα, η βοήθεια στο πλαίσιο της UNRRA μέσω της οποίας εισήχθησαν ζώα και ζωοτροφές. Επίσης, η βιομηχανία και η βιοτεχνία χρηματοδοτήθηκαν από την UNRRA και την Τράπεζα της Ελλάδος. Εδώ προτεραιότητα είχαν οι επιχειρήσεις που παρήγαν καταναλωτικά αγαθά ή τροφοδοτούσαν άλλους κλάδους. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η βιομηχανική παραγωγή πλησίασε το προπολεμικό επίπεδο προς τα τέλη του 1949 και το ξεπέρασε το επόμενο έτος. 

Μνήμη και λήθη του Εμφυλίου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_22/12/2012_505901

 *Σταυροί στο μέτωπο του εμφυλίου. "Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε....".

*Οι δύο πλευρές επιχείρησαν

να ξεχάσουν το παρελθόν

και να επιστρέψουν σε μια ειρηνική συμβίωση

Της Ελένης Πασχαλούδη*

          Η θεσμική μνήμη μιας κοινωνίας συνήθως συγκροτείται από ιστορικά γεγονότα και σύμβολα που προάγουν την κοινωνική και την εθνική συνοχή, αλλά και την αίσθηση της ιστορικής συνέχειας στον χώρο και στον χρόνο. Γι’ αυτό, κατά κανόνα δεν θεωρούνται αξιομνημόνευτες όλες οι ιστορικές στιγμές μιας χώρας ούτε και φυσικά εορτάσιμες.

          Αντίθετα, επιλέγονται για να αναδειχθούν και να εορταστούν γεγονότα θετικής σημασίας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σύμβολα εθνικής υπερηφάνειας και ως παραδείγματα προς μίμηση. Τέτοια γεγονότα μπορεί να είναι, για παράδειγμα, η απόκρουση ενός παντοδύναμου ή επικίνδυνου εχθρού (28 Οκτωβρίου 1940) ή η επανάσταση με σκοπό την ίδρυση εθνικού κράτους (25 Μαρτίου 1821).