Αιχμαλωτίσθηκε από το στρατό ο καπετάν Γιαννούλης το 1948…

*Ο καπετάν Γιαννούλης φωτογραφίζεται το 1947 στο Γράμμο με τα μέλη της  επιτροπής του ΟΗΕ, που ερευνούσε για τις συνθήκες του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα. 

*Αποκαλύψεις (μετά θάνατον)

του  στρατηγού Γ. Κουμανάκου

στον σκηνοθέτη Ρ. Μανθούλη

            Οι υπενθυμίσεις από το blog αυτό για την άδικη εκτέλεση του καπετάν Γιώργου Γιαννούλη το 1948, από την ζαχαριαδική ηγεσία του ΚΚΕ, προκάλεσαν απ’ ό,τι είδα στα σχόλια και ενδιαφέρον αλλά και δυσφορία, ακόμα και ύβρεις σε μια περίπτωση τουλάχιστον. Ας είναι… Όλοι έχουμε τις απόψεις μας, ακούμε όμως με σεβασμό και τις απόψεις των άλλων τουλάχιστον….

            Πρέπει να εξηγήσω, ότι όταν έγραφα το άρθρο για τον τουφεκισμό του Γιαννούλη, δεν είχα αντιληφθεί ένα ακόμα στοιχείο, εκείνης της τρομερής εποχής. Το στοιχείο αυτό, που ρίχνει κατά ένα μέρος φως στις άγνωστες πτυχές εκείνων των σκοτεινών ημερών, προήλθε από τον γνωστό σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη, ο οποίος γύρισε 7 ταινίες για τον Εμφύλιο 1946-49 και έγραψε και ένα σχετικό βιβλίο. Πρόκειται για μαρτυρία με μεγάλη σημασία (μου την υπέδειξε ο φίλος Νίκος Παπαδιονυσίου) και δημοσιεύθηκε λίγες μέρες νωρίτερα στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» (9 Αυγούστου 2014) με τίτλο «Όλγα Νικολάι Ζαχαριάδη». Αφορά την αιχμαλωσία του Γιώργου Γιαννούλη από τον τότε ταγματάρχη του ελληνικού στρατού Γεώργιο Κουμανάκο. Και εξηγεί ενδεχομένως, γιατί τόση αποστροφή της κομματικής νομενκλατούρας, προς τον άτυχο καπετάνιο. Γενικώς τον θεωρούσαν ύποπτο.

            Έγραφε μεταξύ άλλων ο Μανθούλης:

            «Κάθε τόσο ο Εμφύλιος μου ρίχνει κι από μια μπαταριά. Όταν μεταδόθηκε η ταινία μου στη Γαλλία, μου γράφει ένας χασαπο-έλλην από ένα χωριό του Βελγίου «ωραία η ταινία σας, αλλά πρέπει να σας πω ότι είμαι πολύ περήφανος που έσφαξα με τα χέρια μου δύο κομμουνιστοσυμμορίτες κι έτσι γλίτωσα από το ταμείο του κράτους δύο συντάξεις!». Μάλιστα. Όχι τίποτα, αλλά είχα δίκιο το 1948 που έλεγα πως αυτός ο πόλεμος έπρεπε να σταματήσει. Τα ίδια έλεγε και ο Μάρκος, ο αρχηγός του Δημοκρατικού Στρατού, τα ίδια και πολλοί από την άλλη πλευρά, ο Σοφούλης και ο Τσαλδάρης. Ο τελευταίος μάλιστα έστειλε τον δημοσιογράφο και πολιτικό του φίλο Γεώργιο Δρόσο στον Μάρκο, με τη βοήθεια του Τίτο, με προτάσεις ειρήνευσης. Τι τον έπιασε τον Ζαχαριάδη και ζητούσε να δικαστεί η κυβέρνηση των Αθηνών, αλλιώς θα συνέχιζε τον πόλεμο μέχρι την τελική νίκη;».

*Τα αυτοκίνητα των μελών στης ερευνητικής αποστολής του ΟΗΕ 

στα κακοτράχαλα μονοπάτια του Γράμμου

Ο Κουμανάκος, αιχμαλωτίζει τον Γιαννούλη!!!

            Και συνέχιζε ο γνωστός σκηνοθέτης:

            «Η δεύτερη φορά ήταν μια μεγάλη ιστορική αποκάλυψη. Μου έγινε από έναν άνθρωπο, που προφανώς μ' έκρινε άξιο της εμπιστοσύνης του. Ο Στρατηγός Γεώργιος Κουμανάκος μού αποκάλυψε ένα κρατικό μυστικό του Εμφυλίου με την υπόσχεση ότι δεν θα το χρησιμοποιήσω όσο θα ζούσε. Για τον Καπετάν Γιαννούλη πρόκειται. Και τελικά για τον Ζαχαριάδη που έδωσε εντολή να σφαγιαστεί ο Γιώργος Γιαννούλης. Ο Κουμανάκος, ταγματάρχης στη Μάχη του Γράμμου, ο εκπορθητής του Κλέφτη, στη μάχη των Ζαγοριών που προηγήθηκε, συνέλαβε τον Γιαννούλη, κάτι που κανείς δεν έμαθε ποτέ. Αντί να τον στείλουν στη φυλακή ή σε στρατόπεδο αιχμαλώτων, τον έκρυψαν, του παρέδωσαν μια επιστολή με ειρηνευτικές προτάσεις για τον Μάρκο και τον Ζαχαριάδη και τον βοήθησαν να περάσει απέναντι στις γραμμές των ανταρτών. Φαίνεται πως ο μεν Μάρκος πρότεινε να γίνουν δεκτές οι προτάσεις και καθαιρέθηκε, ο δε Ζαχαριάδης πίστευε σε σοβιετική βοήθεια και διέταξε να εκτελεστεί ο Γιαννούλης για προδοσία».

            Είναι και αυτή μια εξήγηση, γιατί η ηγεσία του ΚΚΕ, συμπεριφέρθηκε με τέτοια σκληρότητα σε ένα στέλεχός του, με μεγάλη προσφορά στο κόμμα. Και άλλοι καπετάνιοι των ανταρτών είχαν χάσει μεγάλες μάχες, αλλά δεν οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα και μάλιστα πριν στηθεί κανονικό ανταρτοδικείο…

*Ανταρτίνες και αντάρτες βάλλουν με όλμους κατά των θέσεων του στρατού

            Αλλά ο Ροβήρος Μανθούλης, είχε ξαναγράψει για την υπόθεση αυτή μέσες- άκρες, στο «Βήμα» στις 16 Ιανουαρίου του 2000. Συγκεκριμένα σε ένα κείμενο για την ταινία του σχετικά με τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, ανέφερε:

            «Πολλές ήταν οι ευκαιρίες που δόθηκαν στην ηγεσία της επαναστατημένης Αριστεράς για ειρήνευση, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Όλες τις απέρριψε ο σταλινικότερος του Στάλιν και προσωπικός φίλος τού Μπέρια Νίκος Ζαχαριάδης. Μια μεγάλη ευκαιρία προσέφερε ο Σοφούλης με τη Γενική Αμνηστία τον Σεπτέμβρη του '47. Μια άλλη έφθασε στον Μάρκο, στα μετόπισθεν των ανταρτών, μέσα στη μεγάλη μάχη για τον Γράμμο του '48. (Αμέσως μετά την αποπομπή του Τίτο από την Κομινφόρμ). Φαίνεται ότι ο Τίτο μεσολάβησε για να φθάσουν οι Ελληνες­ και ίσως Αμερικανοί ­ απεσταλμένοι ως το Αρχηγείο των ανταρτών. Περιέργως, δεν υπάρχει ακόμη καμιά επίσημη διαβεβαίωση για την ακρίβεια αυτών των πληροφοριών. Κάποτε θα πρέπει να δημοσιευτούν τα αρχεία της ΚΥΠ εκείνης της εποχής. Έχουν κλείσει ήδη 50 χρόνια. Από έγκυρη ελληνική στρατιωτική πηγή, που επίσης δεσμεύεται να μιλήσει δημόσια, πληροφορηθήκαμε­ κατά τη διάρκεια της έρευνας γι' αυτήν την ταινία­ ότι και μια τρίτη ειρηνευτική πρόταση μεταφέρθηκε, τις ίδιες ημέρες, με τον γνωστό Καπετάνιο του Δημοκρατικού Στρατού Γιαννούλη, ο οποίος­ κατά την πηγή μας ­ αιχμαλωτίστηκε στη μάχη και αφέθηκε ελεύθερος για να διαβιβάσει στον Μάρκο επίσημη πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι ο Γιαννούλης κατηγορήθηκε από τους συντρόφους του για προδοσία και εκτελέστηκε κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες».

            Ζούσε ακόμα ο στρατηγός Κουμανάκος και ο Μανθούλης τήρησε τη δέσμευσή του. Δεν αποκάλυψε το όνομα της πηγής του.

*Από τα αρχεία της ΔΙΣ/ΓΕΣ....Ανέλαβε ο Κουμανάκος το 583 Τάγμα Πεζικού

Οι μάχες για την κατάληψη του Κλέφτη

            Οι μάχες για την κατάληψη του υψώματος Κλέφτης στα δυτικά του Γράμμου, ήταν από τις πιο σκληρές του Εμφυλίου. Ο Ιούλιος εκείνος του 1948, κυριολεκτικά έσταζε αίμα επάνω στα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας.

            Ο Ευάγγελος Αβέρωφ στο βιβλίο του «Φωτιά και Τσεκούρι» δίνει μια περιεκτική περιγραφή των αιματηρών μαχών για την κατάληψη του Κλέφτη:

            «Στις 26 Ιουλίου, την αυγή, έπειτα από ισχυρή προετοιμασία πυροβολικού, τακτικά τμήματα κατελάμβαναν την από τη φύση και από τον άνθρωπο ισχυρότατα οχυρωμένη θέση «Κλέφτης«, σε υψόμετρο 1.846. Η κορυφογραμμή ήταν πολύ απότομη αλλά αποφασιστικής σημασίας για την εξέλιξη της επιθέσεως. Ήταν η θύρα του δυτικού Γράμμου. Μετά από δύο ωρών πυκνά πυρά όλων των όπλων και μια θυελλώδη αντεπίθεση, οι αντάρτες επέτυχαν να ανακαταλάβουν την κρίσιμη θέση. Αλλά και τα τακτικά τμήματα δεν ήθελαν να δεχθούν ότι ηττήθησαν, και «γαντζώθηκαν» στα βράχια, σε απόσταση 200 μέτρων από την κορυφογραμμή.

*Το 583 Τάγμα Πεζικού για την κατάληψη του Κλέφτη. Αρχεία ΔΙΣ/ΓΕΣ

            Επί πέντε ημέρες και πέντε νύκτες, στρατιώτες και αντάρτες, ανεφοδιαζόμενοι μόνο κατά τη νύκτα σε τρόφιμα, νερό και πολεμοφόδια μεταφερόμενα από πεζούς, αμφισβήτησαν ο ένας από τον άλλον τους βράχους, πολεμώντας με τις χειροβομβίδες, τα όπλα, τις λόγχες. Σε μια πρόταση συμπτύξεως από τις κατεχόμενες θέσεις, ο Τσακαλώτος, από τον Προφήτη Ηλία της Κονίτσης, από όπου διηύθυνε τις επιχειρήσεις, απαντούσε: «Ούτε 50 εκατοστά σύμπτυξη. Θα μείνετε εκεί που βρίσκεστε. Ο Κλέφτης θα καταληφθεί, έστω και εάν πρόκειται να περάσει όλο το Α΄ Σώμα Στρατού από εκεί».

*Ο πίνακας απωλειών του 583 Τάγματος Πεζικού. Στον Κλέφτη χάθηκαν 29 άνδρες, τραυματίσθηκαν 180 και εξαφανίσθηκαν 4. Ο αριθμός των απωλειών των ανταρτών είναι άγνωστος. Άδικα χυμένο αίμα...

            Τελικά, στις 04.30 της 1ης Αυγούστου, εξόρμησε αιφνιδιαστικά κατά του Κλέφτη το Τάγμα 583, με επικεφαλής τον διοικητή του Ταγματάρχη Γ. Κουμανάκο και κλιμάκιο κρούσεως αποτελούμενο από επίλεκτους αξιωματικούς και στρατιώτες. Οι πρώτες ομάδες «πήδησαν» κυριολεκτικά στα χαρακώματα των ανταρτών και, έπειτα από σύντομο αγώνα στον οποίο τα κύρια όπλα ήταν οι λόγχες και οι χειροβομβίδες, ολοκλήρωσαν την κατάληψη της τοποθεσίας. Αμέσως κατόπιν, τα τμήματα μάχης ενισχύθηκαν από το Τάγμα 584 και μια διλοχία του 527, και, πάντοτε υπό την ηγεσία του Κουμανάκου, ανέλαβαν άλλες επιθέσεις κατά μήκος της αγρίας κορυφής του Σμόλικα. Έπειτα από φονικές συμπλοκές και πολλούς τοπικούς, ταχείς ελιγμούς, τα τμήματα αυτά κατελάμβαναν στις 19.45′ τον ορεινό όγκο του υψώματος 2221. Κατέρρεε έτσι ολόκληρη η προς τα νοτιοδυτικά αμυντική γραμμή των ανταρτών στον απόρθητο Σμόλικα».

            Τότε συνελήφθη ο Γιαννούλης και του δόθηκαν οι προτάσεις ειρήνευσης, αλλά δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα, πλην της εκτέλεσης του Γιαννούλη. Η ιστορία συνήθιζε να γράφεται με αίμα…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Υ.Γ. Για την εκτέλεση του καπετάν Γιαννούλη στο Γράμμο, βλέπετε και στη θέση  http://sitalkisking.blogspot.gr/2014/09/1948.html

*Στρατιώτης- σκοπός κάπου στα βουνά, στον εμφύλιο