Το Σχέδιο Άτσεσον για το Κυπριακό

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/870314/article/epikairothta/kosmos/to-sxedio-atseson-gia-to-kypriako

 *Ο μεσολαβητής για το Κυπριακό, πρώην υπουργός Εξωτερικών, Ντιν Άτσεσον ήταν ένας από τους σχεδιαστές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τρούμαν και διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην εξαγγελία του ομώνυμου δόγματος για την Ελλάδα και την Τουρκία.

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

Αν και το Κυπριακό περιγράφεται από ορισμένους ως μια «ιστορία χαμένων ευκαιριών» στην πραγματικότητα ήταν λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες χάθηκε μια ευκαιρία επίλυσης του ζητήματος σύμφωνα με τα συμφέροντα της Ελλάδας και του Κυπριακού Ελληνισμού. Μία απ’ αυτές ήταν το σχέδιο Άτσεσον (Acheson).

Το πλαίσιο εντός του οποίου είχε εξελιχθεί η υπόθεση ήταν πολύπλοκη. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία υπό τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο θεωρούσε ότι το δικαίωμα αρνησικυρίας που διέθεταν οι Τουρκοκύπριοι τόσο σε θέματα εκτελεστικής όσο και νομοθετικής αρμοδιότητας αναιρούσε το δικαίωμα της πλειοψηφίας να κυβερνά. Έτσι η Λευκωσία απέβλεψε τον Νοέμβριο του 1963 στην αναθεώρηση του συντάγματος με στόχο την εξάλειψη των συνταγματικών προνομίων των Τουρκοκυπρίων. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία αν και δεν το ομολογούσε δημόσια παραδεχόταν ήδη από την άνοιξη του 1963 κατά τις διπλωματικές επαφές της και με τον αμερικανικό και με τον βρετανικό παράγοντα ότι δεν απέβλεπε πλέον στην ένωση αλλά σε αδέσμευτη ανεξαρτησία, δηλαδή σε καθεστώς απαλλαγμένο από τους περιορισμούς, εσωτερικούς και διεθνείς, των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου του 1959 που είχαν αποτελέσει το θεμέλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

ΕΜΦΥΛΙΟΣ 1946-49: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΗΤΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ

*Εικόνα από τις μάχες στα βουνά....

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Το ΚΚΕ κήρυξε αποχή από τις βουλευτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, μία ενέργεια, που από τον ίδιο το Στάλιν χαρακτηρίστηκε ως μεγάλη ανοησία της ηγεσίας του ΚΚΕ. Με την επίθεση τη νύκτα της 30ης προς τη 31η Μαρτίου 1946 κατά του Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου κήρυξε τον ένοπλο αγώνα, τη γνωστή ανταρσία, με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας ή την κατάληψη μέρους της Βόρειας Ελλάδας για την αυτονόμησή της ή την προσάρτησή της στις Βόρειες Χώρες, δημιουργώντας σοσιαλιστική δημοκρατία στη Βαλκανική.

 Ένας αιματηρός και τραγικός πόλεμος, που προκάλεσε 43.382 απώλειες μάχης, νεκροί, τραυματίες και αγνοούμενοι ( 8.440 νεκροί) στον Ελληνικό Στρατό, στους αντάρτες 38.421 νεκρούς, χωρίς τους τραυματίες, και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές σε έργα υποδομής και δημόσια- ιδιωτικά κτίρια. Ένας πόλεμος που έληξε στις 29 Αυγούστου 1949 με τη συντριβή των ανταρτικών δυνάμεων στον Γράμμο, στην οποία συνέβαλαν οι παρακάτω παράγοντες:

Ο Παπαδιαμάντης των κατατρεγμένων

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=812017

 *Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

*Ο Σκιαθίτης και ο χριστιανισμός του,

 η γλώσσα του, η αρνητική και η θετική πρόσληψή του,

οι πρακτικές έκδοσης του έργου του

 από την πένα του δοκιμιογράφου Σταύρου Ζουμπουλάκη

Γράφει η κ. Κουζέλη Λαμπρινή

Αναμφισβήτητη είναι η κεντρική θέση του δοκιμιογράφου Σταύρου Ζουμπουλάκη στον χώρο των παπαδιαμαντικών σπουδών. Παρότι παπαδιαμαντολόγος με τη στενή έννοια δεν είναι- με την έννοια δηλαδή της συγγραφής μιας μονογραφίας για τον Παπαδιαμάντη- έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και ημερίδες για τον Σκιαθίτη, έχει μιλήσει για αυτόν σε εκδηλώσεις και φιλολογικές βραδιές, έχει συνεργαστεί με τα «Παπαδιαμαντικά Τετράδια», έχει επιμεληθεί έναν τόμο για τον μυθιστοριογράφο Παπαδιαμάντη, έχει προλογίσει τόμους της έκδοσης των Απάντων του Παπαδιαμάντη από «Το Βήμα», έχει δημοσιεύσει σχετικές βιβλιοκρισίες και άλλα κείμενα σε εφημερίδες και περιοδικά.

Μέσα από τις σελίδες της «Νέας Εστίας» την οποία διηύθυνε (1998-2012) υπήρξε διαρκής συνομιλητής του επιμελητή της κριτικής έκδοσης των παπαδιαμαντικών Απάντων Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου και του εκδότη τους Δημήτρη Μαυρόπουλου και φιλοξένησε πλήθος μελετημάτων για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη.

Η επίσκεψη Παπανδρέου στις ΗΠΑ, το 1964

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/869530/article/epikairothta/ellada/h-episkeyh-papandreoy-stis-hpa

*Ο Γ. Παπανδρέου με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον. Ο Έλληνας πρωθυπουργός διαχειρίστηκε ένα διεθνές ζήτημα με το βλέμμα στραμμένο στην εσωτερική κοινή γνώμη και κατέληξε όμηρός της.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Η κυπριακή κρίση του 1964 αποκαλύπτει ορισμένες περίεργες πτυχές της ελληνικής εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής. Έως τον Ιούνιο του 1964, η εσωτερική αντιπαράθεση στην Κύπρο, οι αλλεπάλληλες τουρκικές απειλές για εισβολή, η μετάβαση της ελληνικής «μεραρχίας», η διατύπωση του δόγματος του «εθνικού κέντρου», είχαν δημιουργήσει μεγάλη ρευστότητα.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου διείδε την πιθανότητα να χρησιμοποιήσει τις εντάσεις αυτές για να επιτύχει την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Πολιτικός έμπειρος, γνώριζε ότι η χώρα δεν είχε τη δυνατότητα να συντρίψει στρατιωτικά την Τουρκία και να επιβάλει την Ένωση. ‘Ηλπιζε, όμως, ότι θα ανάγκαζε τους Αμερικανούς να την επιβάλουν. Για τούτο, άλλωστε, η ελληνική πλευρά τόνιζε στην αμερικανική ότι, χωρίς την Ένωση, η Κύπρος θα μπορούσε να μετατραπεί σε «Κούβα της Μεσογείου». Η επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον, στις 23-27 Ιουνίου 1964, τον έφερε πολύ κοντά στην επίτευξη του στόχου του. Κατά τη συνάντηση αυτή συμφωνήθηκε η διενέργεια μεσολάβησης από την αμερικανική πλευρά, μέσω του πρώην υπουργού Εξωτερικών Ντιν Ατσεσον, ο οποίος και υπέβαλε το ομώνυμο σχέδιο τον Αύγουστο.

Στις πόλεις του Έβρου το 1900- Αντιβουλγαρικοί αγώνες

*Από τη δράση των Βουλγάρων κομιτατζήδων στη Θράκη. Στον Εχίνο... 
Εναντίον Ελλήνων και Τούρκων. Η λεζάντα τα λέει όλα...

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο έντονος φυλετικός ανταγωνισμός μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων στα τέλη του 19^ου αιώνα και στις αρχές του 20^ου αιώνα, υπήρξε μια ουσιαστική και πολυαίμακτη παρενέργεια του Πανσλαβισμού, που ανδρώθηκε από τους Ρώσους με εμπνευστή το Ρώσο διπλωμάτη Ιγνάτιεφ και χρησιμοποίησε ως όργανα του Βουλγάρους.

                Οι Βούλγαροι δεν είχαν εκδηλώσει έντονες εθνικές ανησυχίες έως ότου άρχισαν οι προπαγανδιστικές εκστρατείες των Ρώσων και δημιούργησαν μια νέα τάξη φανατικών Βουλγάρων ιδίως μεταξύ των αστών διανοουμένων της Νότιας Βουλγαρίας κυρίως. Το 1858 ιδρύθηκε η Σλαβική Φιλανθρωπική Εταιρεία. Εκπροσωπώντας τις θεωρίες του πανσλαβισμού, πρόσφερε υποτροφίες σε νεαρούς Βούλγαρους για να σπουδάσουν στη Ρωσία. Από εκεί όμως διαπιστώθηκε, επέστρεφαν φανατικοί και μόνον, βαθύτατα επηρεασμένοι από τις ιδέες του πανσλαβισμού. 

Μια πρώτη εκδήλωση των διαφοροποιήσεων ήταν ο λεγόμενος Βουλγαρικός εθνικοσοσιαλιστικός αγώνας του 1860, από τον οποίο ξεπήδησαν οι πρώτες επιθέσεις κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οι απαιτήσεις απόσχισης της Βουλγαρικής Εκκλησίας. Αυτό επιτεύχθηκε το 1870, όταν με σουλτανικό φιρμάνι η Βουλγαρική Εξαρχία αναγνωρίσθηκε ως αυτοκέφαλη Εκκλησία. Έτσι η έννοια του Βουλγαρικού Εθνικισμού άρχισε να αποκτά υπόσταση.

Ο τελευταίος αντάρτης της Πελοποννήσου, φαγωμένος από κοράκια!!!

 *Ο Ετεοκλής Δουμουλάκης (δεξιά)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                 Ο καπετάν Ετεοκλής, Δουμουλάκης Ετεοκλής στο όνομα, δημιούργησε ένα θρύλο στη διάρκεια της Αντίστασης κατά την Κατοχή, έγινε φόβος και τρόμος των αντιπάλων του στη διάρκεια του Εμφυλίου, αλλά είχε εντελώς άδοξο τέλος, μέσα σε μια σπηλιά, πολύ μετά τη λήξη του Εμφυλίου, γιατί επέμενε να μην παραδοθεί.

                   Δεν πιάστηκε ποτέ από τους διώκτες του και ήταν τελικά, μετά τη λαίλαπα του Εμφυλίου ο τελευταίος εν δράσει αντάρτης στην Πελοπόννησο, καίτοι η ήττα των ανταρτών επήλθε επισήμως τον Αύγουστο 1949. Προτίμησε να συνεχίσει μόνος τον απελπισμένο αγώνα του μετά από 10 χρόνια, που ήταν στο κλαρί!

                   Μέχρι που από τυχαίο περιστατικό, βρέθηκε το πτώμα μου φαγωμένο από τα κοράκια, μέσα σε μια σπηλιά, τον Αύγουστο του 1952.

Η επιστολή Τζόνσον προς Ινονού, το 1964

*Το περιεχόμενο και ο τόνος της επιστολής του Αμερικανού προέδρου Τζόνσον (η φωτ. από την ορκωμοσία του) προς τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού είχαν ως άμεση συνέπεια τη ματαίωση των τουρκικών σχεδίων εισβολής στην Κύπρο.

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*

Το 1964 το Κυπριακό βρισκόταν σε έξαρση. Τη νηνεμία που είχε προκύψει για τρία χρόνια μετά την ανακήρυξη της κυπριακής ανεξαρτησίας, διαδέχθηκε η θύελλα. Τον Δεκέμβριο του 1963, με αφορμή την πρόταση του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για την αναθεώρηση δεκατριών σημείων του κυπριακού Συντάγματος, η συνταγματική τάξη στο νησί κατέρρευσε.

Με την παρότρυνση της Άγκυρας, οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν την κυβέρνηση, τη Βουλή και τα υπόλοιπα δημόσια αξιώματα (συμπεριλαμβανομένης της διοίκησης) και άρχισαν να συγκεντρώνονται σε θύλακες εντός του κυπριακού εδάφους, οι οποίοι πρακτικά λειτουργούσαν ως κράτος εν κράτει. Η πρώτη de facto διχοτόμηση είχε πραγματοποιηθεί. Σχεδόν ταυτόχρονα, στο νησί ξέσπασαν αιματηρές ταραχές ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Η κλιμάκωση της έντασης κινδύνευε να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Η Τουρκία απειλούσε ανοιχτά με εισβολή στην Κύπρο, τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη παραβίαζαν επανειλημμένως τον κυπριακό εναέριο χώρο, ενώ τουρκικά πολεμικά πλοία κινούνταν στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ των μικρασιατικών και των κυπριακών ακτών (ορισμένες φορές ακόμα και εντός των κυπριακών χωρικών υδάτων).

ΝΗΣΑΙΑ ΕΔΑΦΗ ΕΠΙ ΠΟΤΑΜΟΥ ΕΒΡΟΥ. ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΕΠΙ ΝΗΣΙΔΑΣ «ΓΑΜΑ» ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ

*Πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα του Τύπου

     Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Με τη Συνθήκη της Λωζάννης στις 24 Ιουλίου 1923 καθορίστηκε η μέση γραμμή της κοίτης του ποταμού Έβρου ως οριογραμμή μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, πλην ενός χερσαίου τμήματος, Δυτικά του ποταμού, του γνωστού τριγώνου του Καραγάτς, για την ασφάλεια της παρέβριας Αδριανούπολης.

Η συνοριογραμμή οριοθετήθηκε από τριμελή επιτροπή, μέχρι το 1926 με βάση σταθερά και χαρακτηριστικά εδαφικά σημεία. Ανάλογη ρύθμιση είχε γίνει το 1921 μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας σε τμήμα του ποταμού Έβρου, μήκους 15 χιλιομέτρων, Νότια του Σβίλεγκραντ, που αποτέλεσε το φυσικό όριο επί του ποταμού μεταξύ των δύο χωρών. Η κοίτη του ποταμού Έβρου, όπως είχε καταγραφεί στους γεωγραφικούς χάρτες της περιοχής του 1926, σήμερα είναι σε αρκετές περιοχές διαφορετική, καθόσον έχει μετατοπισθεί, είτε Ανατολικότερα, είτε Δυτικότερα, μετά από επιδράσεις της φύσης, όπως πλημμύρες και βλάστηση, ή μετά από ενέργειες των ανθρώπων, όπως κατασκευή προβόλων και τοποθέτηση εγκιβωτισμένων αδρανών υλικών για την ενίσχυση των οχθών και μετατόπιση του ρου του ποταμού. Αποτέλεσμα αυτών των μεταβολών ήταν να σχηματισθούν νησίδες εντός του ποταμού ή να έχουν προσκολληθεί εδάφη στη μια ή στην άλλη όχθη των δύο χωρών. Στο παρελθόν έχουν γίνει προσπάθειες για επαναχαράξεις ή ευθυγραμμίσεις, όπως στο Πέταλο του Πέπλου και στην περιοχή των Φερών, πλην όμως δεν περατώθηκαν για τους γνωστούς λόγους με την Τουρκία.

Η στρατιωτική ενίσχυση της Κύπρου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/867775/article/epikairothta/ellada/h-stratiwtikh-enisxysh-ths-kyproy

*Ασκήσεις εθνοφρουρών στη Μόρφου, 27 Ιουνίου 1965 (Αρχείο Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών Κύπρου).

Γράφει ο κ. ΑΓΓΕΛΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ*

Τα γεγονότα του 1963 και οι συνεχείς αψιμαχίες στην Κύπρο τους πρώτους μήνες του 1964 επέβαλλαν άμεση στρατιωτική ενίσχυση της ελληνοκυπριακής κοινότητας. 

Αν και ο εθελοντικός στρατός αντιμετώπισε τα μέτωπα των ταραχών, ήταν αδύνατον να ανταποκριθεί αποτελεσματικά για δύο σημαντικούς λόγους. Πρώτον, γιατί δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στο καθήκον του, αφού όπως σωστά παρατηρούσε ο στρατηγός Γ. Γρίβας : «Αντί να δημιουργηθή εν Κύπρω στρατός πειθαρχημένος εδημιουργήθησαν και εξωπλίσθησαν φατρίαι και τμήματα χωρίς πειθαρχίαν». Δεύτερον, γιατί είχε να αντιμετωπίσει τις απειλές της Τουρκίας για επέμβαση, τους ισχυρούς στρατιωτικά τουρκοκυπριακούς θύλακες, αλλά και την κατάληψη στρατηγικής σημασίας θέσεων, όπως το φρούριο Αγίου Ιλαρίωνα από τους Τουρκοκυπρίους.

Ως εκ τούτου, ζητούμενο για την κυπριακή κυβέρνηση ήταν η περαιτέρω διαφύλαξη της εδαφικής της ακεραιότητας μέσω στρατιωτικής ενίσχυσης.

ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ 2/39 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΕΥΖΩΝΩΝ

*Παλαιά φωτογραφία στρατιωτών του ευζωνικού συντάγματος 2/39

  

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Το ηρωικό 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων, με έδρα το Μεσολόγγι, είχε συγκροτηθεί στις 23 Δεκεμβρίου του 1913 και είχε αποτελέσει τη συνέχεια του 2ου Τάγματος Ευζώνων, που είχε συγκροτηθεί το 1867 στην περιοχή με κύρια αποστολή τη φρούρηση των συνόρων του Ελληνικού κράτους και την πάταξη της ληστείας. Οι στρατεύσιμοι οπλίτες του προέρχονταν κατά βάση από το Νομό Αιτωλοακαρνανίας και της τότε Επαρχίας Ευρυτανίας.

Η στολή του Εύζωνα παρέπεμπε στον Έλληνα κλεφταρματωλό, με κύριο ένδυμα τη φουστανέλα, το φέσι και τα τσαρούχια, την ελαφριά εξάρτυση, όπως οι αγωνιστές του Απελευθερωτικού αγώνα του 1821. Μετά τη συγκρότηση το Σύνταγμα διοικητικά είχε υπαχθεί στην ΙΙΙ Μεραρχία Πεζικού, που είχε έδρα την Πάτρα, και συμμετέσχε σε όλους τους πολέμους του Έθνους, όπως παρακάτω: