Η Βουλγαρία περίμενε να επωφεληθεί από την αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών.

*Το ανέκδοτο έγγραφο του Αμερικανού πρέσβη στη Σόφια

 

 

*Οι Βουλγαρικές βλέψεις

για να μην γίνει ελληνικό

το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Συνθήκη των Σεβρών, υπήρξε ένα μεγάλο επίτευγμα της ελληνικής διπλωματίας, αλλά δεν επιβεβαίωσε καμιά από τις ελληνικές προσδοκίες που γέννησε. Και γέννησε πολλές, αφού στην Ελλάδα για προεκλογικούς λόγους διαφημίστηκε ότι δημιουργεί την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, αλλά σε επίπεδο συμμάχων εγκαταλείφθηκε γρήγορα και η Ελλάδα, από τη δόξα βρέθηκε σε δύο χρόνια να μαζεύει τα κουρέλια της μεγάλης καταστροφής. Η Συνθήκη αυτή δεν επικυρώθηκε από κανένα συμμαχικό κοινοβούλιο ούτε καν από το Ελληνικό. Και από την επομένη της υπογραφής της άρχισαν να σκέφτονται την αναθεώρησή της.

Ένα από τα κράτη που κινήθηκαν για την αναθεώρησή της ήταν η Βουλγαρία, που μετά τη συνθήκη του Νεϊγύ, κατ’ εφαρμογή της Συνθήκης των Σεβρών, έχασε τη Δυτική Θράκη και τη έξοδό της στο Αιγαίο. Η Βουλγαρία δεν έπαψε να δραστηριοποιείται σε όλα τα διεθνή fora και κυρίως στο διπλωματικό τομέα, διεκδικώντας τη Δυτική Θράκη. Στις συνομιλίες που διεξήχθησαν στη Γένοβα το 1922 και στη Διάσκεψη της Λωζάνης κατά τα έτη 1922-1923, επεδίωξε την εδαφική της διέξοδο στο Αιγαίο και χρησιμοποιώντας διαστρεβλωτικά επιχειρήματα ζητούσε  την αναθεώρηση του άρθρου 48 της συνθήκης του Νεϊγύ.

Επίσης κατά τη διάσκεψη του Λονδίνου το 1921 (που σηματοδότησε και την αρχή της Μικρασιατικής Καταστροφής) η Βουλγαρία προσπάθησε να ξαναζεστάνει τις απαιτήσεις για τη Θράκη και την έξοδό της στο Αιγαίο. Ελπίζοντας πάντοτε στη βοήθεια του προέδρου των ΗΠΑ Γούντρoου Ουίλσον η δεύτερη θητεία το οποίου έληξε στις 4 Μαρτίου 1921.

Τις προσπάθειες της Βουλγαρίας να επιδιώκει ανακατάληψη της Δυτικής Θράκης και έξοδο προς τη «θερμή θάλασσα» του Αιγαίου μια επιστολή του Αμερικανού επιτετραμμένου στη Σόφια προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 2 Φεβρουαρίου 1921. Η επιστολή αυτή διασώζεται στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

Η επιτυχημένη επιστημονική διημερίδα στην Νέα Ορεστιάδα, που γιορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της

*Εικόνα από τις εργασίες στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο Νέας Ορεστιάδας

 

 

Με μεγάλη επιτυχία και προσέλευση κοινού πραγματοποιήθηκε στην Νέα Ορεστιάδα η επιστημονική διημερίδα (18 Μαρτίου 2023) με θέμα «Η ίδρυση της Νέας Ορεστιάδας στο ιστορικό γίγνεσθαι: Διεθνείς συγκυρίες και προοπτικές». Η Νέα Ορεστιάδα, γιορτάζει εφέτος τα πρώτα 100 χρόνια από την ίδρυσή της το 1923.

Στην ημερίδα, που έγινε στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο της πόλης παρέστησαν οι βουλευτές του νομού Τάσος Δημοσχάκης, Χρήστος Δερμεντζόπουλος της ΝΔ και Νατάσα Γκαρά του Σύριζα και ο δήμαρχος της Νέας Ορεστιάδας Βασίλης Μαυρίδης, οι οποίοι χαιρέτισαν την εκδήλωση. Παρέστησαν επίσης αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι, ο πρώην δήμαρχος Διδυμοτείχου Παρασκευάς Πατσουρίδης, εκπρόσωποι συλλόγων, πολλοί δημότες της πόλης, κυρίως απόγονοι Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών, αλλά και πολίτες από το γειτονικό Διδυμότειχο.

Τον συντονισμό, είχε η φιλόλογος καθηγήτρια Μαρία Πέτσου.

ΘΡΑΚΙΚΑ: Θησαυροφυλάκιο γνώσης και ιστορίας

*Από την παρουσίαση του νέου τόμου των Θρακικών στη Μέγαρο Μουσικής

                                                                                                                    

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Τα «Θρακικά» η γνωστή επιστημονική έκδοση του Θρακικού Κέντρου- Εταιρείας Θρακικών Μελετών, αποτελεί το μακροβιότερο όργανο, υπόμνησης της Θρακικής ιστορίας, της παράδοσης και του πολιτισμού των Θρακών, της ενιαίας Θράκης, η οποία έχει κατατμηθεί και παραχωρηθεί σε τρία κράτη. Στην Ελλάδα δικαιωματικά και βάσει ιστορικών υποθηκών, στη Βουλγαρία η οποία προσάρτησε βίαια τη Βόρεια Θράκη και στην Τουρκία, η οποία κατέχει την απελευθερωμένη Ανατολική Θράκη με βάση την αλλαγή στάσης των θεωρούμενων «συμμάχων» μας και την επαίσχυντη διάσκεψη των στρατηγών της Αντάντ στα Μουδανιά. Η Ελλάδα κατέχει το μικρότερο «κομμάτι» της Θράκης.

               Η ιστορία των «Θρακικών» ανάγεται στο 1927. Τότε διακεκριμένοι Θράκες διωγμένοι βίαια από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους ίδρυσαν στην Αθήνα το Θρακικό Κέντρο, το οποίο κατά το πρώτο έτος της λειτουργίας του είχε 383 μέλη. Το 1938 ιδρύθηκε και η εταιρεία Θρακικών Μελετών. Το 1992 ενώθηκαν τα δύο αυτά σωματεία και αποτέλεσαν πλέον τον ενιαίο φορέα με την ονομασία Θρακικό Κέντρο- Εταιρεία Θρακικών Μελετών

               Μια από τις βασικές μέριμνες τις πρώτες μέρες της ίδρυσης του Θρακικού Κέντρου, ήταν και η έκδοση επιστημονικού περιοδικού. Στόχος που επιτεύχθηκε τον αμέσως επόμενο χρόνο, το 1928, με την έκδοση των Θρακικών.

Τα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία για τα «ντουρντουβάκια» του 1941-1944 σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

 

*Απόσπασμα από τα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία για τη Βουλγαρική Κατοχή

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η Βουλγαρία βαρύνεται ιστορικά με σειρά εγκλημάτων, μερικά από τα οποία- δυστυχώς- δεν δικαιώθηκαν ποτέ. Ένα από αυτά ήταν η καταναγκαστική εργασία που επέβαλε, σε κατακτημένες περιοχές. Καταναγκαστική εργασία, με κρυφό στόχο την εξόντωση χιλιάδων ανθρώπων. Ο απάνθρωπος αυτός θεσμός, έμεινε στη μνήμη των γειτονικών προς τη Βουλγαρία χωρών με την ονομασία «ντουρντουβάκια». Θύματα αυτού του θεσμού, υπήρξαν χιλιάδες Θράκες και Μακεδόνες.

            Η λέξη «τα ντουρντουβάκια» είναι εξελληνισμένη  παραφθορά της βουλγαρικής λέξης трууJдови войски (τρούντοβι βόιτσκι) που σημαίνει τάγματα εργασίας ή του трууJдов войник (τρούντοβ βόινικ) δηλαδή φαντάρος για αγγαρείες.

Βασικά κατά τα έτη 1916-1918, δηλαδή κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου θεσμοθετήθηκε από το Βουλγαρικό κράτος η καταναγκαστική εργασία, με ελάχιστο φαγητό και νερό. Εργάζονταν σε τρομερές συνθήκες άνδρες από τις κατεχόμενες περιοχές, ηλικίας από 16 μέχρι 60 χρονών, που τους οδηγούσαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Βουλγαρία.  Οι συνθήκες θύμιζαν τα παρόμοια στρατόπεδα συγκέντρωσης που λειτούργησαν αργότερα από τους Χιτλερικούς ή τα τάγματα εργασίας, τα λεγόμενα «Αμελέ Ταμπουρού» των Τούρκων στη Μικρά Ασία, που και αυτά έγιναν με εισήγηση Γερμανών συμβούλων.

Η Βουλγαρία που δεν τιμωρήθηκε ποτέ για τα εγκλήματα στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, επανέλαβαν την ίδια τακτική όταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κατέλαβαν τη Δυτική Θράκη (πλην του νομού Έβρου) και την Ανατολική Μακεδονία, κατά παραχώρηση των Χιτλερικών, χωρίς δηλαδή να πολεμήσουν.

Μια άγνωστη ιστορία γλωσσικής τρέλας στο Ιμπρίκ Τεπέ Ανατολικής Θράκης, το 1909!

*Το δημοσίευμα της εφημερίδας "Ακρόπολις" του 1909

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Πώς μπορεί να μπλέξει κανείς όταν έχει να αντιμετωπίσει ένα καχύποπτο αστυνομικό της Τουρκίας του 1909 και ένα κακό διερμηνέα, που δεν γνωρίζει καλά Ελληνικά… Μια ιστορία καθημερινής τρέλας στη μακρινή αλύτρωτη Θράκη.

               Το γεγονός που θα αφηγηθούμε, είχε αφετηρία το Ιμπρίκ Τεπέ, ελληνικό χωριό με αρβανιτόφωνους κατοίκους στην περιφέρεια της διοίκηση του Ουζούν Κιοπρού (Μακρά Γέφυρα). Συνέβη στα μέσα Ιουνίου 1909.

               Συγκεκριμένα ο δάσκαλος Ευστάθιος Παπακωνσταντίνου με καταγωγή από την Αγαθούπολη επρόκειτο να αποχωρήσει από το Ιμπρίκ Τεπέ για την Κωνσταντινούπολη. Έστειλε τις αποσκευές του  στον γνωστό του Αθανάσιο Αθηνοδώρου για να φροντίσει αυτός να τις στείλει στην Κωνσταντινούπολη. Έγραψε και μια επιστολή προς το φίλο του, η οποία είχε ένα υστερόγραφο, που έγραφε:

               «Εάν τι πλείον δώσητε του ενός μετζηδιέ τον οποίον σας στέλλω δια τα έξοδα της αποστολής των αποσκευών, γράψατέ μου υπό την ανωτέρω διεύθυνσιν εν Κων/πόλει και σας τα στέλλω».

               Η αθώα αυτή επιστολή, έπεσε- άγνωστο πώς- στα χέρια της Αστυνομίας του νεοτουρκικού καθεστώτος και με την ασχετοσύνη του μεταφραστή, συνετέλεσε στην άμεση σύλληψη του δασκάλου.

               Συνελήφθη και οδηγήθηκε στο Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) με αστυνομική συνοδεία και από εκεί στο Ουζούν Κιοπρού, όπου υπήρχε το… σώμα του εγκλήματος!!!

               Ο ατυχής δάσκαλος μετά από σειρά περιπετειών οδηγήθηκε στην εκατόνταρχο (γιούζμπαση) της Αστυνομίας του Ουζούν Κιοπρού και υποβλήθηκε σε ανάκριση, αλλά κανένα ενοχοποιητικό στοιχείο δεν προέκυψε. Τι συνέβη;

               Ο δυστυχής Παπακωνσταντίνου είχε κατηγορηθεί ως μέλος της Εθνικής Εταιρείας που δρούσε στην Ελλάδα!!! Οι Τούρκοι καχύποπτοι όντες έβλεπαν την Εθνική Εταιρεία ως συνωμοτούσα εναντίον τους.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το πολίτευμα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

https://www.kathimerini.gr/world/562240183/o-eleytherios-venizelos-kai-to-politeyma/ 

*Αριστερά: Η «Τριανδρία», ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής, που πραγματοποίησε το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας. Ο Βενιζέλος στην επιστολή του αφήνει πολύ προσεκτικά υπονοούμενα για το πρόσωπο του βασιλιά, γράφοντας ότι δεν επιθυμεί να αλλάξει τον «βασιλεύοντα οίκο». Δεξιά: 14 Ιουνίου 1913. Ο Ελ. Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. [ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ, 20ός ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»]

 

*Μια σημαντική επιστολή 

του αρχηγού των Φιλελευθέρων

τον Οκτώβριο του 1916, 

περίοδο κορύφωσης 

του Εθνικού Διχασμού

 

Του κ. ΣΠΥΡΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ*

 

Οκτώβριος 1916. Ο Εθνικός Διχασμός κορυφώνεται, όπως αποδεικνύουν και τα «Νοεμβριανά», που θα ακολουθήσουν έναν μήνα αργότερα. Η Ελλάδα έχει χωριστεί στα δύο: το Κράτος των Αθηνών με τους βασιλικούς, απέναντι στην «Προσωρινή κυβέρνηση» της Θεσσαλονίκης με ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η επιστολή που παρουσιάζεται σήμερα στην «Καθημερινή» αποδεικνύει ότι, ακόμη και σε συνθήκες διχασμού και οξείας πολιτικής σύγκρουσης, η θεσμική προσέγγιση των μεγάλων προβλημάτων είναι και εφικτή και επιβεβλημένη.

Όπως είναι γνωστό, αιτία του Εθνικού Διχασμού ήταν η διαφωνία μεταξύ του βασιλιά Κωνσταντίνου και του Ελευθερίου Βενιζέλου γύρω από τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Κωνσταντίνος επεκαλείτο τη διαδεδομένη αντίληψη στις μοναρχίες της εποχής εκείνης, ότι στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας αποκλειστικά αρμόδιος ήταν ο βασιλιάς, ως «ενοποιητικό στοιχείο του έθνους» και πρόσωπο «υπεράνω» των πολιτικών αντιπαραθέσεων. Αντίθετα, ο Βενιζέλος στηριζόταν στην ουσία της δημοκρατίας και του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος, που καθιστούσε την κυβέρνηση αρμόδια και πολιτικά υπεύθυνη για όλα ανεξαιρέτως τα ζητήματα του τόπου. Η θεσμική αυτή διαφωνία δεν άργησε να προσωποποιηθεί. Ο Βενιζέλος χαρακτηρίστηκε από μεγάλη μερίδα του αντιβενιζελικού Τύπου και πολιτικού κόσμου ως «αντιδυναστικός». Πράγματι, ο Βενιζέλος είχε κάθε λόγο να είναι εναντίον της βασιλείας. Λόγω της στάσης του Κωνσταντίνου, ο Βενιζέλος δεν μπόρεσε να εφαρμόσει την πολιτική για την οποία εκλέχθηκε, εξαναγκαζόμενος σε παραίτηση και σε δημιουργία μιας δεύτερης κρατικής οντότητας.

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη: Εκπέμπει και «άρωμα» Θράκης

*Ο Γεώργιος Γεννάδιος, Εθνική Πινακοθήκη, έργο του Ludwig Thiersch,

 

 

*Ο Γεώργιος Γεννάδιος 

γεννήθηκε στη Σηλυβρία

*Εξελίχθηκε σε διδάσκαλο του Γένους

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη είναι μία από τις πλέον πλούσιες σε βιβλία και οργανωμένες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Πήρε το όνομα «Γεννάδειος» προς τιμήν του Θρακός Γεωργίου Γενναδίου (1786-1854), μεγάλου Διδασκάλου του Γένους και πατέρα του ιδρυτή της Βιβλιοθήκης διπλωμάτη Ιωάννη Γενναδίου, λογίου και μεγάλου συλλέκτη των βιβλίων.

Η φημισμένη αυτή βιβλιοθήκη σχετίζεται με το Γεώργιο Γεννάδιο, ο οποίος γεννήθηκε στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης και διέπρεψε στα γράμματα, ώστε σήμερα να συγκαταλέγεται στους μεγάλους διδάσκαλους του Γένους. Υπενθυμίζεται ότι στη Σηλυβρία γεννήθηκε και ο Άγιος Νεκτάριος.

Ο Γεώργιος Γεννάδιος γεννήθηκε στη Σηλυβρία το 1786. Η οικογένειά του ήταν ευσεβής και κατά παράδοση ένα από τα παιδιά της έπρεπε να αφιερωθεί στη διακονία της Εκκλησίας. Αυτό συνέβαινε από γενεά σε γενεά. Μετά το θάνατο του πατέρα του η οικογένειά του μετακόμισε στα Δολιανά Ηπείρου, όπου διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα. Συμπλήρωσε τις σπουδές του στα Ιωάννινα και σε ηλικία 11 ετών εστάλη στη Ρουμανία σε ένα θείο του ηγούμενο σε ελληνικό μοναστήρι του Βουκουρεστίου. Εκεί συνέχισε τις σπουδές του με δάσκαλο τον επιφανή Λάμπρο Φωτιάδη. Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 1809 συνόδευσε ως παιδαγωγός αν και νεότατος, τους γιους ενός Έλληνα μεγιστάνα της Ρουμανίας στη Λειψία, όπου επωφελήθηκε από την ευκαιρία που του δόθηκε και έκανε νέες σπουδές στην ιατρική, στη Γερμανία. Επειδή όμως το μάθημα της ανατομίας τους προκαλούσε αποτροπιασμό, στράφηκε τελικά στη φιλολογία. Έτσι κατόρθωσε να αναδειχθεί σε ένα σπουδαίο φιλόλογο και ο αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Δούκας να τον καλέσει να διδάξει το 1815 στη Αυθεντική Σχολή Βουκουρεστίου.

Λήσταρχος Κεχαγιάς: Λήστευε στο Παγγαίο, συνελήφθη κοντά στο Διδυμότειχο το 1929

*Πρωτοσέλιδο, η σύλληψη του Κεχαγιά στο Διδυμότειχο

 

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Κανένας σήμερα δεν γνωρίζει ότι η περιοχή του Διδυμοτείχου αποτέλεσε το 1928-1929 το κρησφύγετο ενός ληστή, που ταλαιπώρησε από το 1922 τις περιοχές μεταξύ Δράμας και Καβάλας. Πρόκειται για το ληστή Κωνσταντίνο Κεχαγιά, ο οποίος συνελήφθη όταν αποσύρθηκε από τη διάπραξη ληστειών γιατί η καταδίωξή των ληστών είχε γίνει ασφυκτική. Κατέφυγε κοντά στον αδελφό του.

               Η σύλληψη έγινε- και εδώ είναι η μεγάλη απορία μου- στο χωριό Δελεμέτι του Διδυμοτείχου, όπως έγραψαν τότε οι εφημερίδες. Χωριό Δελεμέτι δεν γνωρίζω να υπάρχει εκεί. Άλλωστε είναι γνωστό ότι τα ονόματα πολλών χωριών αποτελούσαν  άγνωστα ακούσματα, στα αυτιά των ανθρώπων που εμπλέκονταν στη μετάδοση πληροφοριών ή ειδήσεων. Άλλωστε το 1929, πολλοί ακόμα χρησιμοποιούσαν τις παλαιές οθωμανικές ονομασίες των χωριών. Μια υπόθεση μπορώ να κάνω, βασισμένος στην περίπου ακουστική ομοιότητα της λέξης Δελεμέτι με την παλαιά ονομασία του χωριού Ντελημοσλούκ και με παραφθορά λέγονταν Ντελήμις, που ήταν κοντά στο Διδυμότειχο. Πρόκειται για το χωριό που μετονομάσθηκε το 1921 σε Δελήτιο και το 1954 πήρε την ονομασία Ευγενικό ((υπ΄ αριθ. 188 ΦΕΚ της 19-08-1954, τ. Α΄) χάρη στην δωρεά του εθνικού ευεργέτη, Ευγένιου Ευγενίδη για να αποκτήσει το χωριό ύδρευση. Το χωριό που είχε Τούρκους κατοίκους, κατοικήθηκε το 1922 από πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης και της Ανατολικής Ρωμυλίας.

               Ας έρθουμε όμως στη δράση του συλληφθέντος ληστή, για τον οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά στοιχεία για τη ζωή του και την κακοποιό δραστηριότητά του. Η  Ήπειρος, η Μακεδονία και η Θράκη, δεινοπαθούσαν έως το 1940 από τους εγχώριους ληστές, αλλά και από Βούλγαρους κομιτατζήδες.

Η Θράκη γιατί υποτιμήθηκε στη φετινή μεγάλη επέτειο των 100 χρόνων;

*Όταν έφευγαν διωγμένοι με τα κάρα... Θυσία που δεν πρέπει να παρασιωπάται!!!

 

*Γίναμε «ουρά» άλλων εκδηλώσεων

 

 

               Στο έτος 2022 που απέρχεται, συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την τεράστια εθνική καταστροφή, που υπέστη η Ελλάδα με την Μικρασιατική Καταστροφή και την άδικη απώλεια της Ανατολικής Θράκης, με όλες τις παρεπόμενες συνέπειες. Σε εθνικό επίπεδο η επέτειος αυτή τιμήθηκε ποικιλοτρόπως, από κρατικές υπηρεσίες, πνευματικά ιδρύματα, συλλόγους και άλλους φορείς.

               Επίκεντρο όλων αυτών των εκδηλώσεων τιμής και μνήμης, ήταν η καταστροφή της Σμύρνης. Πρωτοστάτησαν και εργάσθηκαν αποτελεσματικά τα μικρασιατική σωματεία, αλλά και ατομικά κάθε Μικρασιάτης. Δικαιωματικά βεβαίως πρωτοστατούσε η καταστροφή της Σμύρνης και οι σφαγές που έγιναν στη  Μικρά Ασία. Έπρεπε να υπομνησθούν όλα τα εγκλήματα που έγιναν εκεί για να μην καλυφθούν από τη λήθη που συσσωρεύει ο χρόνος.

               Από όλες αυτές τις εκδηλώσεις έλειπε η εθνική συλλογική υπόμνηση για την απώλεια της Ανατολικής Θράκης. Σε όλες τις εκδηλώσεις γίνονταν και κάποιες ελάχιστες αναφορές για την απώλεια αυτή. Εξαίρεση αποτέλεσε η άκρως επιτυχημένη και μεγαλειώδης εκδήλωση, που οργάνωσε ο «Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου και Περιφερείας των εν Αθήναις» με τη Ζωή Τηγανούρια στο Πολεμικό Μουσείο με σπουδαίους ηθοποιούς και τραγουδιστές και επετειακές ομιλίες. Εκδήλωση ανεπανάληπτη!  Όπως και οι διήμερες εκδηλώσεις που οργάνωσε ο Γιώργος Αρβανίτης με τους «Θρακιώτες Αθηνών» στον περίβολο του Αγίου Ελευθερίου στην οδό Αχαρνών. Και αυτές βεβαίως υπήρξαν εκδηλώσεις  ιδιωτικής πρωτοβουλίας! Όπως και διάφορες άλλες που έγιναν σε πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και χωριά, με περισσότερο φολκλορικό χρώμα. Αυτό το γεγονός, ας αποτελέσει κύριο στοιχείο της αυτοκριτικής όλων των Θρακών. Τι μπορούσαν να πετύχουν και πόσες ευκαιρίες να προβάλουν τη Θράκη, τους διέφυγαν.

1922: Με Ξιφολόγχη και Γραφίδα στο Μικρασιατικό Μέτωπο- Αρχειακές Συλλογές της ΕΣΗΕΑ

*Ο συλλεκτικός τόμος που εξέδωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ 

 

*Ένας βαρύτιμος τόμος

Απέραντης τιμής και μνήμης

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Η Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών και το Μορφωτικό της Ίδρυμα,  τίμησε την επέτειο των 100 χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή, με ένα βαρύτιμο τόμο με τον ευρηματικό τίτλο «Με ξιφολόγχη και γραφίδα στο Μικρασιατικό Μέτωπο».

               Η παρουσίαση του τόμου έγινε στη βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ «Δημ. Πουρνάρας» παρουσία του Περιφερειάρχη Αττικής Γεώργιου Πατούλη και του Αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού και Αθλητισμού Χάρη Ρώμα, οι οποίοι στήριξαν έμπρακτα αυτή τη μνημειώδη έκδοση. Άλλοι χορηγοί της έκδοσης ήταν η ΔΕΗ, η OPTIMA BANK και η οικογένεια Δημητρίου Ι. Πουρνάρα. Συντονιστής της παρουσίασης ήταν το μέλος του ΔΣ του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ Άρης Ραβανός.  

               Σημαντικό κεφάλαιο του πολύτιμου αυτού μνημείου αποτελούν οι χειρόγραφες εφημερίδες  που εντοπίσθηκαν στη βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ (21 διαφορετικοί τίτλο) και καταλογογραφήθηκαν στο Αρχείο των Συλλογών. Πρόκειται για χειρόγραφες εφημερίδες  που γράφτηκαν από φαντάρους και κυκλοφόρησαν στο μέτωπο από τον Δεκέμβριο του 1921 έως τον Αύγουστο του 1922. Στις εφημερίδες αυτές διακρίνεται το έντονα σατιρικό και ευθυμογραφικό ύφος των μαχόμενων στρατιωτών, που προσπαθούσαν να διακωμωδήσουν τη σκληρή και ανιαρή καθημερινότητά τους. Ανάμεσα στις χειρόγραφες εφημερίδες των στρατιωτών του μετώπου υπήρχε και η επίσημη έκδοση του Στρατού με τίτλο «Ο Συνάδελφος» που διηύθυνε ο δημοσιογράφος και πρώην πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ Ηλίας Βουτιερίδης.

               Ο Δημήτρης Σκλαβενίτης διδάκτωρ Ιστορίας- Ερευνητής, που είχε την επιστημονική επιμέλεια της έκδοσης αυτού του τόμου σε εισαγωγικό του κείμενο με τίτλο «Με ξιφολόγχη και γραφίδα στο μικρασιατικό μέτωπο- Αρχειακές συλλογές της ΕΣΗΕΑ» σημειώνει:

               «Η αξία των εφημερίδων των στρατιωτών της Μικράς Ασίας είναι σημαντική όχι μόνο λόγω του αδιαμφισβήτητου μουσειακού τους χαρακτήρα (κάποια λίγα αντίτυπα εντοπίστηκαν στο Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας και στην Εστία Νέας Σμύρνης) αλλά και της διεύρυνσης του ερευνητικού πεδίου, καθώς η έρευνα με κεντρικό άξονα τη ζωή – διαβίωση των στρατιωτών στα στρατόπεδα μπορεί  να δώσει νέες ερμηνείες για τη έκβαση και κατάληξη του πολέμου».

Ο ευπατρίδης Ευγένιος Ευγενίδης- Εθνικός ευεργέτης γεννημένος στο Διδυμότειχο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

https://www.kathimerini.gr/culture/562191808/o-eypatridis-eygenios-eygenidis/

*Ο Ευγένιος Ευγενίδης δραστηριοποιήθηκε οικονομικά στην Κωνσταντινούπολη, έπειτα στον Πειραιά, στο Κέιπ Τάουν, στο Μπουένος Άιρες, στη Γένοβα, στο Βεβέ της Ελβετίας και πάλι στον Πειραιά.

 

              

*140 χρόνια συμπληρώνονται φέτος

από τη γέννηση του μεγάλου εθνικού ευεργέτη 

*Η ζωή και το έργο του

 

 

Γράφει η κ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΑΡΡΑ

 

Ο ελληνικός ευεργετισμός, ένα μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο, έκανε την εμφάνισή του πριν από την Ελληνική Επανάσταση, τότε που άρχισε να κυοφορείται η ιδέα της Εθνικής Ανεξαρτησίας, και συνεχίστηκε δυναμικά στα χρόνια της συγκρότησης του ελληνικού κράτους. Αποτελεί δε μια σημαντική σελίδα της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας της Ελλάδος από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού.

Ο εθνικός ευεργέτης Ευγένιος Ευγενίδης, του Αγάπιου και της Χαρίκλειας, το γένος Αφεντάκη, γεννήθηκε στο Διδυμότειχο της Ανατολικής Θράκης (σ.σ. αυτό είναι μεγάλο λάθος, γιατί όλοι γνωρίζουμε πού βρίσκεται το Διδυμότειχο) στις 22 Δεκεμβρίου 1882. Ο πατέρας του, ανώτατος δικαστικός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, του έδωσε από νεαρή ηλικία τα βασικά εφόδια μιας ευρείας ανθρωπιστικής παιδείας. Με την ολοκλήρωση της βασικής του εκπαίδευσης μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και φοίτησε στην Αμερικανική Ροβέρτειο Σχολή. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του εργάστηκε για τρία χρόνια στον εμπορικό Οίκο «Doro’s Brothers» και αργότερα στο Ναυτικό Πρακτορείο «Reppen», του οποίου τη διεύθυνση ανέλαβε δύο χρόνια μετά.

Χάρη στην οξυδέρκεια και τη διορατικότητα που τον χαρακτήριζε γίνεται συνεταίρος στο πρακτορείο «Reppen», και αρχίζει να ασχολείται εντατικά με την εισαγωγή ξυλείας στην Κωνσταντινούπολη. Αντιλαμβανόμενος δε την ανάγκη για μεταφορικά μέσα, κατασκευάζει 24 φορτηγίδες σε δικό του ναυπηγείο στον Κεράτιο Κόλπο, προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες της αγοράς. Αυτή του η επαγγελματική επιλογή τον φέρνει σε επαφή με μία από τις μεγαλύτερες ναυπηγικές και εφοπλιστικές εταιρείες, την Brostrom Concern, μια γνωριμία που θα διευρύνει την επαγγελματική δραστηριότητά του στη ναυτιλία, αναλαμβάνοντας την οργάνωση της γραμμής Βόρεια Ευρώπη – Εγγύς Ανατολή, με την ίδρυση το 1907 του «Σκανδιναβικού Πρακτορείου Εγγύς Ανατολής».

Μια σειρά από επιτυχείς επαγγελματικές επενδύσεις κατέστησαν τον Ευγένιο Ευγενίδη έναν από τους σημαντικότερους οικονομικούς παράγοντες της Κωνσταντινούπολης πριν από τα τραγικά γεγονότα του 1922, όταν με χιλιάδες ομοεθνείς του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την «εστία» του και να εγκατασταθεί στην Ελλάδα. Εκεί, σε ηλικία 40 ετών, έχοντας το πλεονέκτημα της προηγούμενης επιτυχίας του και έναν ευρύ κύκλο γνωριμιών, ξεκινάει τον δεύτερο κύκλο της επιχειρηματικής του δραστηριότητας, με έδρα το λιμάνι του Πειραιά, και διευρύνει τον κύκλο εργασιών του πέρα από την εμπορία ξυλείας, με την πρακτόρευση της Σουηδικής Ανατολικής Γραμμής (SOL).

*Διδυμότειχο: Η γενέτειρα του Ευγένιου Ευγενίδη

Το Πρακτορείο αναπτύσσεται σημαντικά και γίνεται υπόδειγμα πρακτόρευσης όλης της Μεσογείου, καθώς σύντομα οι δραστηριότητες της εταιρείας επεκτείνονται στην ανατολική ακτή της Νοτίου Αμερικής και στη Νότιο Αφρική. Η επιτυχία του Πρακτορείου Εγγύς Ανατολής δίνει τέτοια ώθηση στο εμπόριο και τις μεταφορές, ώστε καθίσταται αναγκαία η αύξηση του στόλου της εταιρείας SOL.

Παράλληλα, ο Ευγένιος Ευγενίδης γίνεται αρωγός ανάπτυξης διμερών σχέσεων της Ελλάδας με τις Σκανδιναβικές και Βαλτικές χώρες, κάτι που αποτέλεσε εφαλτήριο για τη δυναμική ανάπτυξη του εμπορίου της Εγγύς Ανατολής με τη Σκανδιναβία, στο οποίο και ηγήθηκε. Αποτέλεσμα αυτής του της ικανότητας και διαχειριστικής του δραστηριότητας ήταν η ίδρυση δύο γραμμών σύνδεσης της Ελλάδας με την Πολωνία και τη Φινλανδία.

Παράλληλα με τις λοιπές επιχειρηματικές του δραστηριότητες, το 1937 αγοράζει το πλοίο Α/Π «Αργώ», με ελληνική σημαία, ξεκινώντας τη δράση του στον χώρο του εφοπλισμού. Το πλοίο αυτό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου βυθίστηκε στο Κέιπ Τάουν από γερμανικό υποβρύχιο.

*Το Ιδρυμα Ευγενίου Ευγενίδου έχει σκοπό τη «συμβολή στην εκπαίδευση των νέων Ελλήνων εν τω τεχνικώ και επιστημονικώ πεδίω».

 

Η γερμανική εισβολή

 

Με τη γερμανική εισβολή στη χώρα μας μεταφέρει εκτός Ελλάδος τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες, αρχικά στην Αίγυπτο και στη Νότιο Αφρική. Από το Κέιπ Τάουν όπου εγκαθίσταται, λειτουργεί τακτική γραμμή με τη Νότιο Αμερική. Στη συνέχεια μετακομίζει στο Μπουένος Άιρες, όπου συνεχίζει, καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, τη διαχείριση των πλοίων του Σουηδικού Εφοπλιστικού Οίκου Brostrom. Η δημιουργία της γραμμής Νότιας Αφρικής – Αμερικής και η μεταφορά σιτηρών μεταξύ Αμερικής και Αργεντινής αποτελούν κορυφαία επιτεύγματα αυτής της περιόδου.

Πολίτης του κόσμου και οξυδερκής επιχειρηματίας, διαβλέπει τις ναυτιλιακές και οικονομικές εξελίξεις που ακολουθούν το τέλος του πολέμου, και προσαρμόζει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες με σκοπό να διατηρήσει την ηγετική του θέση και το προσωπικό όραμα ανάπτυξης. Με το τέλος του πολέμου επιστρέφει στην Ευρώπη, και με έδρα τη Γένοβα ιδρύει την εταιρεία «Ηome Lines», η οποία εξυπηρετεί το οξύ μεταναστευτικό ρεύμα από την κατεστραμμένη Ευρώπη σε άλλες ηπείρους.

Τα τέσσερα υπερωκεάνια που διαθέτει η εταιρεία δρομολογούνται αρχικά προς Νότιο Αφρική και Αυστραλία και στη συνέχεια προς ΗΠΑ και Καναδά, κατακτώντας την τρίτη θέση στην επιβατική κίνηση του Βορείου Ατλαντικού. Το 1947 μεταφέρει την έδρα των επιχειρήσεών του στο Βεβέ της Ελβετίας, ενώ το 1949, με το τέλος του Εμφυλίου και την αποκατάσταση της πολιτικής σταθερότητας στη χώρα, εκτιμά ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις επιστροφής του στη χώρα του. Η απόφασή του αυτή λαμβάνεται το 1953 και είναι συνυφασμένη με την τότε κυβερνητική βούληση για επαναπατρισμό της ελληνόκτητης ναυτιλίας. Ο Ευγένιος Ευγενίδης ήταν ο πρώτος Έλληνας εφοπλιστής που έδωσε το παράδειγμα επαναπατρισμού εγγράφοντας πλοίο του στο ελληνικό νηολόγιο.

Το πρώτο δρομολόγιο της γραμμής που συνδέει τον Πειραιά με τη Νότιο Αμερική πραγματοποιείται την 13η Νοεμβρίου 1953, με το πλοίο «Αθήναι», το οποίο αγοράστηκε από το κράτος σε πλειοδοτικό διαγωνισμό. Σε αυτόν τον διαγωνισμό ο Ευγένιος Ευγενίδης κατέβαλε συνειδητά πολύ υψηλότερο τίμημα από τον αμέσως επόμενο υποψήφιο αγοραστή, δηλώνοντας, με αυτή τη συμβολική κίνηση, την πρόθεσή του για στήριξη της ανάπτυξης του ελληνικού κράτους. Στη συνέχεια υψώνει την ελληνική σημαία στο υπερωκεάνιο «Ατλάντικ» και στις 4 Δεκεμβρίου υπογράφει σχετική σύμβαση με την οποία διευκολύνει την Ελλάδα να διατηρήσει την επαφή με τα ξενιτεμένα παιδιά της στον Νέο Κόσμο.

 

Φιλανθρωπική δράση

 

Η επιστροφή του στην πατρίδα δεν αφορούσε μόνο την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά συνοδεύτηκε από φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες που στόχο είχαν τη στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. H προσωπική και επαγγελματική του ηθική τον κατατάσσει στους μεγάλους πατριώτες και εθνικούς ευεργέτες της χώρας. Τον Αύγουστο του 1953, μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στο Ιόνιο, προσέφερε γενναιόδωρα κεφάλαια, ένα προκατασκευασμένο νοσοκομείο, σπίτια για την αντιμετώπιση της εθνικής ανάγκης, συσπειρώνοντας παράλληλα, διά της μεσολάβησής του, σκανδιναβικές χώρες για να ανταποκριθούν στην ελληνική κρίση.

Η ανθρωπιστική του δραστηριότητα, παρότι άγνωστη, ηθελημένα, στο ευρύ κοινό, συνεχίστηκε μέχρι τον θάνατό του το 1954. Πέθανε στο απόγειο των δυνάμεών του, χαίροντας μεγάλης εκτίμησης σε όλη την Ελλάδα και σύμφωνα με τη συχνά εκπεφρασμένη επιθυμία του «να πεθάνει απροσδόκητα, στην ακμή του».

Ο Ευγένιος Ευγενίδης, προβλέποντας την αλματώδη εξέλιξη της βιομηχανοποίησης της Ελλάδας και την επιτακτική κατά συνέπεια ανάγκη ύπαρξης πολλών και επαρκώς καταρτισμένων τεχνιτών, αποφάσισε ότι ο καταλληλότερος τρόπος για να βοηθήσει την πατρίδα του ήταν η δημιουργία ενός ιδρύματος που θα συνέβαλλε στην εκπαίδευση των νέων Ελλήνων στο τεχνικό και επιστημονικό πεδίο. Την υλοποίηση του οράματός του ανέλαβε η αδελφή του Μαριάνθη Σίμου, η οποία εργάστηκε σκληρά ώστε το Ίδρυμα Ευγενίδου να εξελιχθεί σε πυλώνα προαγωγής της τεχνικής παιδείας στην Ελλάδα.

Στο πλάι της είχε τον Νικόλαο Βερνίκο-Ευγενίδη, ο οποίος, σύμφωνα με τη θέληση του Ευγένιου Ευγενίδη, είχε αναλάβει ήδη από το 1954 τη διοίκηση όλων των επιχειρήσεών του, βοηθώντας παράλληλα τη Μαριάνθη Σίμου στα πρώτα βήματα οργάνωσης και λειτουργίας του Ιδρύματος Ευγενίδου και τη διαδέχεται μετά τον θάνατό της το 1981 στην προεδρία του Ιδρύματος.

Ο Ευγένιος Ευγενίδης υπήρξε διορατικός επιχειρηματίας, με εκπληκτική ικανότητα να μετασχηματίζει τις ιδέες του σε έργο, με όραμα που ακόμη παραμένει επίκαιρο, αλλά και με μεγάλη αγάπη για την Ελλάδα. Με την επιχειρηματική του δράση συνέβαλε στην οικονομική ανόρθωση της χώρας του και άφησε «κτήμα ες αεί» το Ίδρυμα Ευγενίδου, διαχρονικό πυλώνα της τεχνικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Πάνω απ’ όλα ήταν ένας άνθρωπος που εξακολουθεί να εμπνέει με την προσωπικότητα και το έργο του. Όπως ο ίδιος είχε πει: «Η χαρά μου έγκειται εις τον αγώνα, και τον καρπόν της νίκης τον επιφυλάσσω διά την πατρίδα μου».

 

* Η κ. Χριστίνα Σάρρα είναι υπεύθυνη επικοινωνίας του Ιδρύματος Ευγενίδου.

Θράκη 1922: Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη… Από το Παρίσι στα Μουδανιά!!!

*Οι τρείς μοιραίοι πρωταγωνιστές: Από αριστερά Πουανκαρέ, Κώρζον και Σφόρτσα

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ο Σεπτέμβριος του 1922, ήταν από τους χειρότερους που έχει ζήσει η Ελλάδα. Το κλίμα εκείνο το μοιραίο Σεπτέμβριο, είχε βαρύνει παντού. Θλίψη και κατήφεια για την ήττα στη Μικρά Ασία, την καταστροφή της Σμύρνης και τις σφαγές αμάχων. Η Ανατολική Θράκη έμενε ακόμα ελεύθερη, αλλά ήδη είχαν αρχίσει να τρίζουν τα θεμέλια της ελληνικής παρουσίας. Δύο συναντήσεις, η μία στο Παρίσι και η άλλα στα Μουδανιά, έκριναν το μέλλον της Ανατολικής Θράκης.

               Στην Αδριανούπολη, όπου πλέον αγωνιούσαν οι πάντες,  κηρύχθηκε γενικό πένθος για τα θύματα των σφαγών στη Μικρά Ασία και τα καταστήματα στις 9 Σεπτεμβρίου έμειναν κλειστά ως το μεσημέρι. Στον μητροπολιτικό ναό τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση, χοροστατούντος του μητροπολίτη Πολύκαρπου. Ο ναός ήταν ασφυκτικά γεμάτος από Αδριανουπολίτες αλλά και πρόσφυγες της Μικράς Ασίας που κατέφευγαν στην Ανατολική Θράκη για να γλιτώσουν τις σφαγές. Και φυσικά δεν μπορούσαν να προβλέψουν, ότι σε 20 μέρες περίπου, θα έπρεπε να γίνουν ξανά πρόσφυγες, μαζί με τους Θρακιώτες!!! Θλίψη παντού…

               Η ζωή στην Ανατολική Θράκη δεν έπαψε να έχει κινδύνους. Παρά την ύπαρξη  ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και Χωροφυλακής, οι επιθέσεις από Τούρκους άτακτους. Λίγο πριν από τις 12 Σεπτεμβρίου είχαν αναφερθεί από την Αδριανούπολη τέτοια περιστατικά. Στο Δρογγύλιο (Λαλά Πασά) Τούρκοι τσέτες επιτέθηκαν σε διμοιρία Πεζικού, που του καταδίωξαν και κρύφτηκαν σε παρακείμενο πυκνό δάσος. Στον Αρτίσκο (Μπαμπά Εσκή) άλλη ομάδα Τούρκων συνεπλάκη με μικτό απόσπασμα στην περιοχή «Ακουστή», Αποτέλεσμα αυτής της συμπλοκής ήταν ο φόνος ενός Τούρκου συμμορίτη, επάνω στον οποία βρέθηκαν πέντε χειροβομβίδες. Μια άλλη συμμορία από 200 τσέτες έβαλε εκρηκτικά στο σιδηροδρομική γραμμή κοντά στην Αλεξανδρούπολη, οι οποίες τελικά δεν εξερράγησαν. Αλλά χολωμένοι οι τσέτες από την ατυχία τους πυροβόλησαν τη διερχόμενη αμαξοστοιχία και τραυμάτισαν επτά επιβάτες, από τους οποίους οι πέντε σοβαρά. Στο σημείο σκόρπισαν και επαναστατικές προκηρύξεις.

Το βίντεο της ομιλίας για τον ξεριζωμό της Ανατολικής Θράκης - Πολεμικό Μουσείο- 7 Δεκεμβρίου 2022

*Η Ζωή Τηγανούρια σκορπάει μελωδίες...

           Η ομιλία για την βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης το 1922, στην μεγάλη εκδήλωση που οργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου και Περιφερείας με την διεθνούς φήμης συνθέτη Ζωή Τηγανούρια και το Πολεμικό Μουσείο, για να τιμηθεί η μνήμη των άδικα ξεριζωμένων Θρακών, πριν από 100 χρόνια. 

            Η όλη εκδήλωση πλαισιώθηκε με τα εξαιρετικά τραγούδια που έγραψε η συνθέτης Ζωή Τηγανούρια σε στίχους Κώστα Ασμανίδη και άλλων στιχουργών και ερμήνευσαν ο Βαγγέλης Δημούδης, η Μαριώ, η Πέγκυ Ζήνα και πολλοί νέοι και σημαντικοί τραγουδιστές. Επίσης γνωστοί ηθοποιοί διάβασαν αποσπάσματα από ανέκδοτο βιβλίο του Θρακιώτη συγγραφέα Κώστα Τριανταφυλλάκη.

Ευχαριστίες προς το 

Evros-news.gr

για τη βιντεοσκόπηση

*Τα τραγούδια της Ζωής Τηγανούρια ξεσήκωσαν και συγκίνησαν

Μετά την εκδήλωση. Από δεξιά, Διογένης Παπανικολάου, Ελένη Τσελεμπίδου, Ζωή Τηγανούρια. Αναστάσιος Δημοσχάκης, Παντελής Αθανασιάδης

*Πολεμικό Μουσείο. Από δεξιά Χαράλαμπος Γιαννακίδης, Σίσσυ Καζακίδου,

Αναστάσιος Δημοσχάκης, Παντελής Αθανασιάδης

Η ΘΡΑΚΗ ΜΙΛΗΣΕ ΧΘΕΣ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ!!!

*Ζωή Τηγανούρια, Σίσσυ Καζακίδου, Αν. Λιάσκος

 

              Ήταν άκρως επιτυχημένη η εκδήλωση που οργάνωσε χθες ο Πολιτιστικός Σύλλογος Διδυμοτείχου και Περιφερείας με την διεθνούς φήμης συνθέτη Ζωή Τηγανούρια και το Πολεμικό Μουσείο, για να τιμηθεί η μνήμη των άδικα ξεριζωμένων Θρακών, πριν από 100 χρόνια.

               Το αμφιθέατρο του Πολεμικού  Μουσείου ήταν κατάμεστο. Ούτε οι πρόσθετες καρέκλες που μπήκαν δεν άρκεσαν και πολλοί παρακολούθησαν την εκδήλωση όρθιοι.

               Η Ζωή Τηγανούρια, εκθαμβωτική, αεικίνητη και φιλική προς όλους  παρουσίασε το νέο CD της  με δικές της συνθέσεις για την βίαιη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, αλλά και την καταστροφή της Σμύρνης. Τα περισσότερα γραμμένα από τον Θρακιώτη στιχουργό Κώστα Ασμανίδη. Τα ερμήνευσαν γνωστοί τραγουδιστές, όπως η Μαριώ, η Πέγκυ Ζήνα, ο Βαγγέλης Δημούδης και μια πλειάδα νέων ταλαντούχων τραγουδιστών. Ανάμεσα στα τρούδια υπήρχε και ένα που τους στίχους έγραψε ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης κ.κ. Άνθιμος, ο οποίος παρακολούθησε την συναρπαστική εκδήλωση.

Τουρκοβουλγαρική συνωμοσία σε Διδυμότειχο και Κομοτηνή τις μέρες της απελευθέρωσης του 1920

*Το Διδυμότειχο με τον Ερυθροπόταμο

 

 

               Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Οι μέρες της απελευθέρωσης της Δυτικής Θράκης, το Μάιο του 1920, επιχειρήθηκε από Τούρκους και Βουλγάρους να μετατρέψουν τη χαρά σε μέγιστη λύπη και τραγωδία, εξαιτίας της απόπειρας σκοτεινών κύκλων και από τις δύο πλευρές να συνωμοτήσουν και να ανατρέψουν τις συνθήκες του Νεϊγύ η οποία διέταξε την απομάκρυνση των Βουλγάρων από την  περιοχή και της συνθήκης του Σαν Ρέμο, που παραχωρούσε ολόκληρη τη Θράκη στους Έλληνες.

               Πρωταγωνιστής στην συνωμοσία αυτή ήταν ο διαβόητος Φουάτ Μπέης, αξιωματικός του Τουρκικού στρατού, που έδρασε με παράνομες ληστανταρτικές ομάδες. Μετά τη συνθηκολόγηση της Τουρκίας με τη συνθήκη του Μούδρου, παρέμεινε στα βουνά της Θράκης με εντολή των Μουσταφά Κεμάλ και Ισμέτ Πασά, με στόχο την συνεχή απασχόληση Ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων, ώστε να μην περισσεύουν για να σταλούν στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Η δράση του Φουάτ Μπέη έχει εξιστορηθεί  στην ιστοσελίδα αυτή με τρία άρθρα (Τα links τους στο τέλος του άρθρου).

               Ας έρθουμε όμως στο σημερινό μας θέμα. Την άγνωστη εξουδετέρωση της συνωμοσίας αυτής στο Διδυμότειχο, χάρη στην προθυμία ιδιωτών, που συνέλαβαν έξω από τα Λάβαρα αγγελιοφόρους των συνωμοτών.

*Το Διδυμότειχο της δεκαετίας του 1920

Η σύλληψη των αγγελιοφόρων

 

Σύμφωνα με αναφορά της υπομοιραρχίας Διδυμοτείχου στις 18 Μαΐου 1920 εμφανίσθηκαν δύο ιδιώτες ο Νικόλαος Χατζάρας, ο Δημήτριος Πασχάλης και ο Σαράντης Δρόσος, που ανέφεραν τα ακόλουθα:

               Νωρίς το πρωί εκείνης της μέρας βρίσκονταν έξω από το χωριό Σαλτίκιοϊ (σήμερα Λάβαρα) αντιλήφθηκαν δύο άτομα, που κατάλαβαν ότι είναι Οθωμανοί. Προφανώς κινούνταν ύποπτα. Ζήτησαν να εξακριβώσουν την ταυτότητά τους και τον τόπο προέλευσής τους. Οι Οθωμανοί όμως τράπηκαν σε φυγή. ΟΙ τρεις ιδιώτες τους καταδίωξαν και τους συνέλαβαν, μετά από μικρή συμπλοκή στην οποία σημειώθηκαν και τραυματισμοί.  Έκαναν σωματική έρευνα και ανακάλυψαν στον Αλή Χασάν Ογλού μια επιστολή προερχόμενη από τον αρχηγό του Τουρκοβουλγαρικού κομιτάτου Τεφήκ Μπέη. Ο Οθωμανός ομολόγησε ότι την επιστολή τη μετέφερε στο Διδυμότειχο για να την παραδώσει στον εκεί διαμένοντα Χασάν Μπέη. Στους δύο Οθωμανούς προσφέρθηκαν οι πρώτες βοήθειες, ενώ οι τρείς ιδιώτες κατευθύνθηκαν στη Χωροφυλακή όπου έκαναν τις σχετικές καταγγελίες.

               Οι δύο Οθωμανοί εξετάσθηκαν στη  συνέχεια από τις αρχές ασφαλείας και κατέθεσα ότι στις 16 Μαΐου 1920 πήγε στο χωριό τους Μεχρικόζ (σήμερα Κέχρος) της περιφέρειας Σουφλίου ο Τεφήκ Μπέης επικεφαλής μιας ομάδας 255 ενόπλων και προσκάλεσε μέσω του παρέδρου του χωριού Μποσταντζή Ογλού Αμέτ τον Οθωμανό χωρικό Αλή Χασάν Ογλού και του παρέδωσε την επιστολή για την μεταφέρει  στο Διδυμότειχο και να την παραδώσει στον ιδιώτη Χασάν Μπέη.

*Διδυμότειχο, το μαυσωλείο του Ουρούτς Πασά, γνωστό και ως "Πυροστιά"

Σύμφωνα με την κατάθεσή του «αγγελιοφόρου» αρχικά αρνήθηκε να παραλάβει την επιστολή, από φόβο γιατί ο Ελληνικός στρατός είχε μόλις καταλάβει τα μέρη τους και φοβόταν μήπως τον ανακαλύψουν. Τελικά-ισχυρίσθηκε- τον απείλησαν και έτσι αναγκάσθηκε να υπακούσει. Αμέσως πήγε σε ένα διπλανό χωριό και πήρε μαζί του το φίλο του Ντελή Μπεκίρ Ογλού Αμέτ. Μαζί ξεκίνησαν για το Διδυμότειχο, για να παραδώσουν την επιστολή στον Χασάν Μπέη.

Καθ’ οδόν όμως συνελήφθησαν και η επιστολή κατασχέθηκε και παραδόθηκε στη Χωροφυλακή.

*Το Διδυμότειχο της εποχής της απελευθέρωσης

Η σύλληψη του Χασάν Μπέη στο Διδυμότειχο

 

Άμεση ήταν και η σύλληψη του Χασάν Μπέη. Ταυτόχρονα μεταφράσθηκε η επιστολή, που ήταν γραμμένη στην παλαιοτουρκική γραφή, από ειδικό υπάλληλο της υποδιοίκησης Διδυμοτείχου. Από την επιστολή φάνηκε ότι προϋπήρχε συνεννόηση και συνεργασία του Χασάν Μπέη με το Τουρκοβουλγαρικό κομιτάτο. Ο ίδιος αρνήθηκε κάθε κατηγορία εναντίον του. Πρόσθεσε ότι ουδέποτε συνάντησε, ούτε γνώριζε τον Τεφήκ Μπέη. Παραδέχθηκε όμως ότι δύο μήνες νωρίτερα ο Τεφήκ Μπέης του είχε στείλε επιστολή και του ανήγγειλε, ότι είχε εκλεγεί πρόεδρος της Οθωμανικής κοινότητας της Γκιουμουλτζίνας (Κομοτηνή) γιατί ο προκάτοχός του είχε αναχωρήσει για την Κωνσταντινούπολη, όταν καταλήφθηκε η Δυτική Θράκη από τους Γάλλους (σ.σ. εννοεί την δημιουργία της Διασυμμαχικής Θράκης).

Τότε ο Τεφήκ Μπέης με επιστολή του προς την Μουσουλμανική κοινότητα Διδυμοτείχου ζήτησε πληροφορίες για τον μουσουλμανικό πληθυσμό του Διδυμοτείχου, αλλά η κοινότητα των Μουσουλμάνων, δεν έδωσε καμιά απάντηση.  Πρόεδρος της Μουσουλμανικής κοινότητας Διδυμοτείχου είχε εκλεγεί ο αδελφός του Αλή Εφέντη, ενώ ο ίδιος ο Χασάν Μπέης είχε εκλεγεί πάρεδρος.

               Η υπομοιραρχία Διδυμοτείχου είχε υποβάλει τότε στην Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Δυτικής Θράκης στην Κομοτηνή αντίγραφο της ύποπτης επιστολής σε μετάφραση, γιατί η πρωτότυπη επιστολή του Τεφήκ Μπέη και μία προκήρυξη υποβλήθηκαν στον κυβερνητικό εκπρόσωπο στη Διασυμμαχική Θράκη, τον Χαρίσιο Βαμβακά. Η άλλη προκήρυξη είχε περιληφθεί στη σχετική δικογραφία.

*Απόσπασμα της Τουρκοβουλγαρικής συνωμοτικής επιστολής σε μετάφραση

Η επίμαχη επιστολή

 

               Με την επιστολή του ο Τεφήκ Μπέης ανέφερε ότι σχηματίσθηκε κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας Δυτικής Θράκης και ότι οι προκηρύξεις έπρεπε να προωθηθούν στην Αδριανούπολη. Στο Διδυμότειχο αλλά και σε άλλα μέρη υπό την διοίκηση του Χασάν Μπέη θα έπρεπε να σχηματισθεί μία αρχή ασφαλείας με εξουσία αλλά και με χωροφύλακες που θα πρέπει να βρεθούν. Στο Διδυμότειχο επίσης θα πρέπει να σχηματισθεί  μια ταχυδρομική υπηρεσία, που θα αποτελεί κέντρο εξασφάλισης της διανομής αλληλογραφίας μεταξύ του ενεργού στρατού του Τζαφέρ Ταγιάρ διοικητή της Αδριανούπολης και της Εθνικής Αμύνης Δυτικής Θράκης, που έδρευσε στο Μεχρικόζ (Κέχρος). Αμέσως μόλις ολοκληρωθεί η συμπλήρωση όλων των εντολών, αυτά να γίνουν γνωστά στους κατοίκους. Την επιστολή υπέγραφε ο γραμματέας του Κέντρου Εθνικής Αμύνης. Η υπογραφή του είναι δυσανάγνωστη.

               Αποκαλυπτική των προθέσεων Τούρκων και Βουλγάρων ήταν η προκήρυξη, ο οποία απευθύνονταν προς «τους κατοίκους της Δυτικής Θράκης» και άρχιζε με τη φράση:

«Ο αποτελών την αρχαίαν πλειονοψηφίαν της Δυτικής Θράκης Οθωμανικός λαός από την σύναψη της ανακωχής μέχρι σήμερον και υπό την σκέπην του αντιπροσώπου της Γαλλίας ευρίσκετο εις συνεννοήσεις με τους διαφόρους πολιτικούς προς επίτευξιν ανεξαρτησίας. Το αποτέλεσμα της πολιτικής ταύτης υπήρξεν η διοίκησις της Δυτικής Θράκης με τα γνωστά σημερινά σύνορά της και η οποία ανετέθη εις τον γενικόν Διοικητήν της Ανατολικής δυνάμεως στρατηγόν Δεσπεραί, εκ μέρους του οποίου διορισθείς διοικητής Θράκης είναι ο στρατηγός Σαρπύ».

*Το Συμβούλιο της Διασυμμαχικής Θράκης με τον στρατηγό Σαρπύ

               Στην προκήρυξη εκφράζονταν η άποψη ότι υπό την σκέπη της Γαλλίας το Οθωμανικό έθνος θα εξασφάλιζε μια διεθνή διοίκηση για τη Θράκη και για το σκοπό αυτό ασχολήθηκε η πολιτική τους. Τόνιζαν επίσης ότι η βάση των ενεργειών τους ήταν οι διακηρύξεις του Αμερικανού προέδρου Ουίλσον περί ισότητας και ελευθερίας, αλλά εξέφραζαν την λύπη τους γιατί η επιθυμία του λαού θυσιάσθηκε στην πολιτική της Ελλάδας.

«Η δοθείσα απόφασις εις την συνδιάσκεψιν του Σαν Ρέμο αφήνει την Πατρίδα μας εις την κατάληψιν της Ελλάδος. Ιδού οι κάτοικοι Τούρκοι και Βούλγαροι της Δυτικής Θράκης σήμερον επί των σημείων αυτών απεφάσισαν σύμφωνοι και σύσσωμοι να αμυνθούν προς περιφρούρησιν της υπάρξεώς των. Όλη η ανθρωπότης συμφωνεί. Ιδού σήμερον σύμφωνοι με τους Εθνικούς πόθους και με την γενικήν επιθυμίαν η σύμπραξις των Βουλγάρων δια την Εθνικήν  Άμυναν και υπό την σκέπην της Γαλλίας επισήμως δηλούται. Το κράτος μας με όλας τας δυνάμεις τους εις το ζήτημα τούτο θα υποστηρίξη τα δίκαια των Θρακών» αναφέρονταν στην τουρκοβουλγαρική προκήρυξη.  

               Η προκήρυξη κατέληγε με την ευχή «να ζήσει η υπό την σκέπην της Γαλλίας μέλλουσα κυβέρνησις της Εθνικής Αμύνης Δ. Θράκης» και με ζητωκραυγή υπέρ των κατοίκων της Δυτικής Θράκης.

               Στην προκήρυξη υπήρχε και η σύνθεση της ψευδοκυβέρνησης των Τουρκοβουλγάρων, που αξίζει- για την ιστορία- να τους γνωρίζουμε:

        Πρόεδρος Τεφήκ Μπέης

Υπουργός Εσωτερικών  Χασάν Ταχσίν Μπέης

Υπουργός Στρατιωτικών Φουάτ Μπέης

Δικαιοσύνης Αμντουλχαλίμ Εφέντης

Εμπορίου- Γεωργίας δόκτωρ Δότσκωφ

Ταχυδρομείων- Τηλεγραφείων Βαγγέλ Γεωργίεφ

Μααρίφ (Εκπαίδευσης) Τζελάλ Μπέης

Οικονομικών Τεφήκ Μπέης (επιτροπικώς)

Θρησκευτικών Χασάν Χουσί Εφέντη

Οδοποιΐας (Ναφά) Κόστα Γεωργίεφ

Όλο αυτό το ευχολόγιο για τη σκέπη της Γαλλίας, επιβεβαιώνει τη φημολογία των ημερών εκείνων, ότι Γάλλοι των μυστικών υπηρεσιών κινούνταν στο παρασκήνιο για να δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο κρατίδιο Θράκης, το οποίο θα λειτουργούσε ως Γαλλικό προτεκτοράτο. Ιδιαίτερο ρόλο είχε παίξει ο Γάλλος λοχαγός Ζαμπά, ο οποίος είχε στενή συνεργασία στην Αδριανούπολη με το συνταγματάρχη Τζαφέρ Ταγιάρ, προωθώντας τις ιδέες αυτές.

*Ο Τάνε Νικολώφ και ο Φουάτ Μπέης

 

Ο ρόλος του Φουάτ Μπέη

 

               Σημαντικός για την προώθηση των Τουρκοβουλγαρικών σχεδίων- αν και απέτυχε τελικά- ήταν ο ρόλος του ταγματάρχη Φουάτ Μπέη, που ενεργούσε με βάση τις εντολές του Μουσταφά Κεμάλ.

Η ιστορία του Φουάτ Μπέη, άρχισε πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Έδρασε εναντίον των Σέρβων στην ευρύτερη περιοχή των Σκοπίων και των Ελλήνων στη Δυτική Θράκη και Ανατολική Μακεδονία, συνεργαζόμενος με Βούλγαρους κομιτατζήδες.  Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1887 και πέθανε το 1970.

Φοίτησε στη στρατιωτική σχολή της Αδριανούπολης και ως υπολοχαγός εντάχθηκε στο Κίνημα των Νεοτούρκων, των οποίων αποτέλεσε δραστήριο στέλεχος, αναλαμβάνοντας διάφορες αποστολές κατασκοπείας ή υπονομευτικής δράσης στα Βαλκάνια. Επιδόθηκε από μικρός στο άθλημα της ξιφασκίας, όπου και διέπρεψε. Στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες των Παρισίων το 1924 αγωνίστηκε αλλά έχασε μεταξύ άλλων και από τον Έλληνα Κωνσταντίνο Κοτζιά, ο οποίος είχε χρηματίσει αργότερα δύο φορές δήμαρχος Αθηναίων και υπουργός στην κυβέρνηση Ιωάννη Μεταξά. Στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ το 1928 έφτασε στους ημιτελικούς. Ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη την αθλητική ομάδα Μπεσίκτας.

Στη Θράκη φαίνεται να έδρασε κατά διαστήματα από το 1913 έως το 1923. Η δραστηριότητά  του, κυμάνθηκε στα πλαίσια της δράσης άτακτων ληστανταρτών και κομιτατζήδων, που σκόρπισαν αίμα και πόνο, αλλά δεν κατόρθωσαν να αποσπάσουν τη Θράκη από την Ελλάδα. Ο Φουάτ Μπέης έδρασε κυρίως ως πράκτορας της Teşkîlât-ı Mahsûsa. Η μυστική αυτή παρακρατική οργάνωση ιδρύθηκε από τον Εμβέρ Πασά στο πλαίσιο της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου των Νεοτούρκων. Στόχος της ήταν να πραγματοποιεί, αναταραχές, προπαγάνδα και δολοφονίες στην Τουρκία και στο εξωτερικό.

*Το Νοέμβριο του 1922, ο Φουάτ Μπέης περιφέρονταν στην περιφέρεια Διδυμοτείχου 

Ο ίδιος ο Φουάτ Μπέης στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του αναφέρει ότι το 1913 επί Προσωρινής Αυτόνομης Διοίκησης της Θράκης, με τουρκικές δυνάμεις έκαψε τα χωριά Έβρου και Ροδόπης Teke (σήμερα Ταύρη), Torbalı (σήμερα Πυλαία), Pişman (σήμερα Πεσσάνη), Vakıf (σήμερα Βάκος), Çamurdere, Domuzdere (τοποθεσία ΒΑ κοντά στην Πόρπη Ροδόπης με πολλά αγριογούρουνα),Çukur, Bahadirviran (σήμερα Νέα Σάντα), Derbent (σήμερα Δέρειο), Papaz, Fındıcak (σήμερα Λεπτοκαριά), Şıçanlık (σήμερα Ποντίκια, χωριό επάνω από τη Νέα Σάντα), Merhemli (σήμερα Πέπλος), Balik (σήμερα Μελία).

Το 1920 συμμετείχε στην οργάνωση της πολύνεκρης εισβολής κομιτατζήδων στα Πετρωτά και το Μάιο του 1923 πήρε μέρος στην επίθεση στον Εχίνο, που κατέληξε στο φόνο του ταγματάρχη Πετρουτσάκου.

Επί Διασυμμαχικής Θράκης το 1919, ο Τεφήκ Μπέης και οι συνεργάτες του Σαμπρή και Μαχμούτ Νεδήμ είχαν επισκεφθεί κατ’ επανάληψη τον Χαρίσιο Βαμβακά, τον οποίο διαβεβαίωναν ότι εργάζονται για την προσέγγιση με την Ελλάδα, αλλά παρασκηνιακά δρούσαν εναντίον της. Για τον Τεφήκ Μπέη γνωρίζουμε ότι τελικά κατέφυγε στη Βουλγαρία.

Το 1921 είχαν  διατυπωθεί κατηγορίες ότι η αντιβενιζελική κυβέρνηση, προσπαθούσε να προσεγγίσει το τουρκικό στοιχείο. Και επέτρεψε να επιστρέψει από τη Βουλγαρία ο Τεφήκ Μπέης, πρόεδρος της λεγόμενης Θρακικής κυβέρνησης, προστατευόμενος του νομάρχη Ροδόπης  Γιαννόπουλου. Επετράπη επίσης να επιστρέψουν και πολλοί φυγάδες Τούρκοι, που εντάσσονταν στο κόμμα του Δημητρίου Γούναρη.

Η Τουρκοβουλγαρική συνομωσία, που πλανιόταν επάνω από την μόλις απελευθερωθείσα Θράκη, σκόνταψε τελικά στο Διδυμότειχο...

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Υστερόγραφο

*Για να γίνει κατανοητή η δράση του Φουάτ Μπέη, που κατόπιν μετονομάστηκε σε Φουάτ Μπαλκάν, συνιστώ να διαβάσετε και τρία επιπλέον άρθρα, που αναφέρονται στην δράση του εναντίον της απελευθέρωσης της Θράκης, στους ακόλουθους συνδέσμους:

1)  https://sitalkisking.blogspot.com/2021/05/blog-post_22.html

2) https://sitalkisking.blogspot.com/2021/07/blog-post_18.html

3) https://sitalkisking.blogspot.com/2021/06/blog-post_5.html

 

ΠΗΓΗ

*Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών

 

              

 ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ"