Λήσταρχος Κεχαγιάς: Λήστευε στο Παγγαίο, συνελήφθη κοντά στο Διδυμότειχο το 1929

*Πρωτοσέλιδο, η σύλληψη του Κεχαγιά στο Διδυμότειχο

 

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Κανένας σήμερα δεν γνωρίζει ότι η περιοχή του Διδυμοτείχου αποτέλεσε το 1928-1929 το κρησφύγετο ενός ληστή, που ταλαιπώρησε από το 1922 τις περιοχές μεταξύ Δράμας και Καβάλας. Πρόκειται για το ληστή Κωνσταντίνο Κεχαγιά, ο οποίος συνελήφθη όταν αποσύρθηκε από τη διάπραξη ληστειών γιατί η καταδίωξή των ληστών είχε γίνει ασφυκτική. Κατέφυγε κοντά στον αδελφό του.

               Η σύλληψη έγινε- και εδώ είναι η μεγάλη απορία μου- στο χωριό Δελεμέτι του Διδυμοτείχου, όπως έγραψαν τότε οι εφημερίδες. Χωριό Δελεμέτι δεν γνωρίζω να υπάρχει εκεί. Άλλωστε είναι γνωστό ότι τα ονόματα πολλών χωριών αποτελούσαν  άγνωστα ακούσματα, στα αυτιά των ανθρώπων που εμπλέκονταν στη μετάδοση πληροφοριών ή ειδήσεων. Άλλωστε το 1929, πολλοί ακόμα χρησιμοποιούσαν τις παλαιές οθωμανικές ονομασίες των χωριών. Μια υπόθεση μπορώ να κάνω, βασισμένος στην περίπου ακουστική ομοιότητα της λέξης Δελεμέτι με την παλαιά ονομασία του χωριού Ντελημοσλούκ και με παραφθορά λέγονταν Ντελήμις, που ήταν κοντά στο Διδυμότειχο. Πρόκειται για το χωριό που μετονομάσθηκε το 1921 σε Δελήτιο και το 1954 πήρε την ονομασία Ευγενικό ((υπ΄ αριθ. 188 ΦΕΚ της 19-08-1954, τ. Α΄) χάρη στην δωρεά του εθνικού ευεργέτη, Ευγένιου Ευγενίδη για να αποκτήσει το χωριό ύδρευση. Το χωριό που είχε Τούρκους κατοίκους, κατοικήθηκε το 1922 από πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης και της Ανατολικής Ρωμυλίας.

               Ας έρθουμε όμως στη δράση του συλληφθέντος ληστή, για τον οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά στοιχεία για τη ζωή του και την κακοποιό δραστηριότητά του. Η  Ήπειρος, η Μακεδονία και η Θράκη, δεινοπαθούσαν έως το 1940 από τους εγχώριους ληστές, αλλά και από Βούλγαρους κομιτατζήδες.

               Τις μέρες της δράσης μάλιστα του Κεχαγιά μεσουρανούσε στην ειδησεογραφία η σύλληψη της μεγάλης συμμορίας των διαβόητων αδελφών Ρετζαίων και η παράδοσή τους μέσω Βουλγαρίας όπου είχαν καταφύγει, στη Ελλάδα. Εκτελέσθηκαν το 1930 στην Κέρκυρα. Μεσουρανούσαν επίσης οι αδελφοί Κουμπαίοι άλλοι διαβόητοι ληστές της Ηπείρου, οι οποίοι μεταξύ άλλων είχαν απαγάγει τους βουλευτές Μυλωνά και Μελά. Κατέφυγαν στην Αλβανία. Οι αλβανικές αρχές τους παρέδωσαν στην Ελλάδα το Νοέμβριο του 1928. Εκτελέσθηκαν στου Γουδή το 1930. Το φθινόπωρο του 1920 ο ληστής Μήτρος Τζατζάς είχε απαγάγει το γερουσιαστή Τρικάλων Σωτήριο Χατζηγάκη (για την απαγωγή αυτή βλέπετε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2009/12/1929.html#more). Είχε προηγηθεί το 1927 η εκτέλεση στο Φυλακτό  και η ταφή στο Διδυμότειχο του Βούλγαρου λήσταρχου Στάικοφ (για την υπόθεση αυτή βλέπετε στο https://sitalkisking.blogspot.com/2019/02/1927.html).

               Δεν είναι τυχαίο ότι κρατούμενοι ληστές στις φυλακές της Δράμας στασίασαν στις 30 Ιουνίου 1928 και τραυμάτισαν με πέτρες ένα λοχία και ένα στρατιώτη της φρουράς, που τους εμπόδισαν να αποδράσουν. Επικεφαλής τους ήταν ο διαβόητος Αρμένιος ληστής Αγκόπ. Σε όλες τις φυλακές οι περισσότεροι κρατούμενοι ήταν ληστές. Αυτό ήταν το κλίμα που επικρατούσε τότε…

*Η ληστεία μεταξύ Νικήσιανης και Ελευθερούπολης

Η δράση του Κεχαγιά

 

               Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε η εφημερίδα «Θάρρος» της Δράμας στην περιοχή του Κάτω Νευροκοπίου, που τότε ακόμα ήταν γνωστό με την παλαιά του ονομασία Ζύρνοβο, είχε κάνει την εμφάνισή της μια συμμορία ληστών στις 11 Νοεμβρίου 1928.

               Εκείνο το βράδυ άγνωστοι πλησίασαν τις σκηνές των εργατών οδοποιίας έξι  χιλιόμετρα  και άρχισαν να πυροβολούν. Τραυμάτισαν μάλιστα στο δεξιό πόδι τον εργάτη Νικόλαο Ψαλίδα. Από τους πυροβολισμούς ξύπνησαν οι οδηγοί αυτοκινήτων της εταιρείας, που πήραν τα οχήματά τους και με τα φώτα αναμμένα φόβισαν τους ληστές που τράπηκαν σε φυγή, νομίζοντας ότι ήταν στρατιωτικά αυτοκίνητα.   

               Επιτόπου μετέβη καταδιωκτικό απόσπασμα με επικεφαλής τον μοίραρχο Τσίπα, ενώ ειδοποιήθηκαν και τα στρατιωτικά φυλάκια της μεθορίου.  Οι έρευνες των αρχών στράφηκαν προς δύο κατευθύνσεις. Προς την εκδοχή της ληστείας από ημεδαπούς ληστές και προς την εκδοχή της εισβολής κομιτατζήδων  από τη Βουλγαρία για τη διάπραξη εγκλημάτων.

               Την ίδια μέρα 11 Νοεμβρίου 1928 άλλο περιστατικό ληστείας σημειώθηκε έξω από την Ελευθερούπολη Καβάλας, που τότε ήταν γνωστή με την παλιότερη ονομασίας Πράβι, προς την Νικήσιανη.

               Άγνωστοι οπλισμένοι  συνέλαβαν έξω τον υπάλληλο του Δημοτικού Φόρου ονόματι Χριστοδούλου, τον οποίο απείλησαν με θάνατο, απαιτώντας να τους παραδώσει όσα χρήματα είχε από εισπράξεις φόρων και το κυνηγετικό του όπλο. Στον τόπο της ληστείας έσπευσε ο διοικητής Χωροφυλακής Καβάλας Σπύρου, ο οποίος κατόρθωσε να εντοπίσεις τους δράστες που είχαν διαφύγει, αλλά δεν ανακοίνωσε τα ονόματά τους.

               Κατόρθωσε ο Σπύρου μέσα σε δύο μέρες να συλλάβει ένα ληστή, ενώ ένας δεύτερος διέφυγε προς την περιοχή της Δράμας. Αλλά και αυτός συνελήφθη γρήγορα. Έτσι στις 17 Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε ότι συνελήφθησαν τα μέλη της συμμορίας Λάλος Στράτζαλης και Νικόλαος Ράδος και οι δύο κάτοικοι του χωριού Καλαμπάκι. Και οι δύο μετήχθησαν στην Καβάλα, όπου απολογούμενοι ομολόγησαν την ενοχή τους και αποκάλυψαν ότι διέπραξαν τη ληστεία λόγω της φτώχειας τους και της πείνας που αντιμετώπιζαν και γιατί υποκινήθηκαν από τον Κωνσταντίνο Κεχαγιά, ο οποίος τους είχε πείσει ότι ο  Χριστοδούλου μεταφέρει πολλά λεφτά μαζί και ότι ο ίδιος θα αναλάβει… να συγκαλύψει την υπόθεση!!! Ο Κεχαγιάς όμως εξαφανίσθηκε και η Χωροφυλακή τον… αναζητούσε.

*Διδυμότειχο 1929. Αφίσα για την μεγάλη εμποροζωοπανήγυρη του 1929 (Έκθεμα του Λαογραφικού Μουσείου Διδυμοτείχου)

Η σύλληψη του Κεχαγιά στην περιοχή Διδυμοτείχου

 

               Η είδηση της σύλληψης του Κεχαγιά στην περιοχή του Διδυμοτείχου έπεσε σαν κεραυνός. Ήταν πρωτοσέλιδη σε εφημερίδα της Θεσσαλονίκης στις 8 Ιανουαρίου 1929!!!

               Κανένας όμως στο Διδυμότειχο δεν γνώριζε κάτι για τη δράση του. Η Χωροφυλακή δούλεψε μεθοδικά και αθόρυβα και έδωσε τέλος στην κακοποιό δράση του. Η αλληλογραφία μεταξύ των αστυνομικών αρχών της Δράμας και του Διδυμοτείχου είχε αίσιο τέλος.

               Όπως έγινε γνωστό τις μέρες της Πρωτοχρονιάς έγινε η σύλληψη του Κωνσταντίνου Κεχαγιά ή Γιαρμάκη έγινε στο χωριό όπου είχε καταφύγει και η μεταγωγή του έγινε στη Δράμα. Όταν συνελήφθη, εξακριβώθηκε πως είναι ο φοβερός ληστής, που βαρύνονταν με σωρεία εγκληματικών πράξεων.

               Από τις ανακρίσεις, διαπιστώθηκε –δηλαδή το 1929- ότι ο Κεχαγιάς είχε πρωταγωνιστήσει σε αλλεπάλληλες ληστείες το μαρτυρικό έτος 1922 στο δρόμο μεταξύ Δράμας και Καβάλας, όταν πραγματοποιούσε ληστείες με τα μέλη της συμμορίας του που ντύνονταν… Έλληνες στρατιώτες!!! Ο Κεχαγιάς τότε είχε κατορθώσει να παραμείνει ασύλληπτος. Επειδή όμως με το πέρασμα του χρόνου είχε ενταθεί η καταδίωξη των ληστρικών συμμοριών, ο Κεχαγιάς αναγκάσθηκε να διαλύσει τη συμμορία του. Ο ίδιος κατέφυγε στη Θράκη, όπου έμενε σε διάφορες πόλεις ουσιαστικά αλητεύοντας.

               Έτσι πέρασαν πέντε χρόνια, όταν ο Κεχαγιάς άρχισε να δραστηριοποιείται πάλι στο ληστρικό βίο. Τα μαντάτα έφτασαν τον Νοέμβριο του 1928 από την Ελευθερούπολη. Τότε ήταν που συνεργάσθηκε με τους Στράντζαλη και Ράδο και διέπραξαν ληστεία κοντά στη Νικήσιανη του Παγγαίου όταν λήστεψαν τον Τηλέμαχο Χριστοδουλόπουλο εισπράκτορα δημοτικών φόρων και του πήραν 3.000 δρχ. ένα πανωφόρι και το κυνηγετικό του όπλο.

               Τελικά η ληστεία αυτή ανάμεσα σε Νικήσιανη και Ελευθερούπολη ήταν η τελευταία ληστεία του Κεχαγιά, για διάφορους λόγους. Πρώτον γιατί ανακαλύφθηκε και οδηγήθηκε στη φυλακή και δεύτερον η καταδίωξη της ληστείας γίνονταν κάθε μέρα που περνούσε όλο και πιο αποτελεσματική.

               Για τους λόγους αυτούς ο Κεχαγιάς αποφάσισε να διαλύσει τη συμμορία του, μετά τη σύλληψη και των άλλων δύο και να καταφύγει κοντά στον αδελφό του Αθανάσιο Κεχαγιά, που διέμενε στο χωριό Ντελήμις κοντά στο Διδυμότειχο.

               Η Χωροφυλακή όμως δεν ησύχαζε και συνέχισε τις έρευνες. Ο διοικητής του μεταβατικού αποσπάσματος Δράμας μάζευε με επιμονή στοιχεία και πληροφορίες. Έτσι κατόρθωσε να πληροφορηθεί το κρησφύγετο του Κεχαγιά. Τα πράγματα είχαν γίνει απλά. Χρειάσθηκε μόνο ένα έγγραφο από Δράμα στην Χωροφυλακή Διδυμοτείχου  για να συλληφθεί πολύ εύκολα ο Κεχαγιάς και να μεταχθεί στη Δράμα για τα περαιτέρω.

               Ήταν και αυτό ένα από τα άγνωστα γεγονότα της «μικρής ιστορίας» αλλά χαρακτηριστικό της ανασφάλειας που κυριαρχούσε στην περιοχή…

 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

ΠΗΓΕΣ

*Αρχεία εφημερίδων Θεσσαλονίκης και Δράμας