Η Σμύρνη στις φλόγες- «Έβλεπον την καταιγίδα πάντοτε απειλητικήν»

Από το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artid=349743&dt=22/08/2010

*Οι Τσέτες επιτίθενται

Της κ. ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗ*

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ τη θλιβερή επέτειο 88 ετών από την καταστροφή της Σμύρνης υπενθυμίζεται ότι η τραγωδία εκείνη εις βάρος του Ελληνισμού δεν θα μπορούσε ποτέ να συμβεί ερήμην της Δύσης. Αρκούσε και μόνο η υπαναχώρηση των θέσεων Γαλλίας και Μ. Βρετανίας για να οπλίσει τα χέρια των φανατισμένων μουσουλμάνων που επί τρεις ημέρες έσφαζαν αμάχους, έκαιγαν και κατέστρεφαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Οι χριστιανοί οι οποίοι κατεσφάγησαν όμως δεν ήταν μόνο Ελληνες, και ας ήταν η συντριπτική πλειονότητα. Ηταν επίσης Αρμένιοι, Γάλλοι, Βρετανοί και αμερικανοί καθολικοί.Επρόκειτο καθαρά για τη σύγκρουση δύο κόσμων, δύο διαφορετικών πολιτισμών. Το ότι έκτοτε η Ελλάδα αποτέλεσε διαρκή στόχο της γείτονος, συγκρατώντας μόνη τον εξ Ανατολών κίνδυνο,κανείς Ευρωπαίος δεν μπορεί να αρνηθεί.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ: Ο «Ελληνας Νάσερ» και η «Αρσακειάς»

Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_100012_22/08/2010_412297

*Από δεξιά ο Δημήτριος Ιωαννίδης, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Φαίδων Γκιζίκης

«Δάμων και Φιντίας». Eτσι είχε περιγραφεi η σχέση Παπαδόπουλου- Ιωαννίδη από τη σύζυγο του δικτάτορα Δέσποινα Παπαδοπούλου. Οπως όλοι οι μύθοι της επταετίας όμως, ήταν και αυτός κούφιος. 

Η σχέση τους ξεκίνησε από τη συμμετοχή τους στην οργάνωση ΙΔΕΑ μετά τον πόλεμο και ήταν άνιση. Ο Παπαδόπουλος ήταν αριστούχος στην Ευελπίδων, δημοφιλής, με γρήγορη βαθμολογική ανέλιξη και φήμη εκκολαπτόμενου «Νάσερ της Ελλάδας». Ο Ιωαννίδης ήταν από τους τελευταίους της τάξης του και τον διέκρινε μάλλον αγοραφοβία. Ηταν ιδρυτής της ΕΕΝΑ, που οργάνωσε το πραξικόπημα, παρέδωσε όμως γρήγορα την ηγεσία της στον Γ. Παπαδόπουλο.

ΟΙ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗ ΒΟΥΛΗ- ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Το παλαιό Μέγαρο Βουλής

          Όταν αρχίζει κάθε μέρα η συνεδρίαση της Βουλής, ένας από τους γραμματείς του Προεδρείου ή κάποιος άλλος εκ των νεωτέρων βουλευτών, διαβάζει τις αναφορές των πολιτών προς τη Βουλή.

          Είναι πολύ παλιά αυτή η παράδοση και ουσιαστικά μ’ αυτήν τη διαδικασία, ο Κοινοβουλευτισμός, συνδέει τους πολίτες και τα προβλήματά τους, με την απρόσωπη και πολλές φορές απρόσιτη εξουσία.

          Η παράδοση των αναφορών έχει θεσμοθετηθεί με τους κατά καιρούς ισχύσαντες Κανονισμούς λειτουργίας της Βουλής και σήμερα οι αναφορές πολιτών είναι αναπόσπαστο στοιχείο της λειτουργίας του Κοινοβουλίου, όπως έχουμε ξαναπεί.  

ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΜΑΚΡΙΝΗ ΘΡΑΚΗ ΤΟΥ ΙΘ΄ ΑΙΩΝΑ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

           Είδαμε στο προηγούμενο άρθρο τις δυσχέρειες που αντιμετώπιζαν στη Θράκη οι διπλωματικοί εκπρόσωποι του Ελληνικού Βασιλείου. Σήμερα συνεχίζουμε με άλλες περιπτώσεις, που έγιναν αιτία να δυσχεραίνεται ή άσκηση των καθηκόντων των Ελλήνων διπλωμάτων. Κύριο πρόβλημα πάντως παρέμενε το οικονομικό.

          Δεν ήταν μόνο η οικονομική καχεξία του υπουργείου Εξωτερικών, που είχε επιπτώσεις στη λειτουργία των ελληνικών προξενείων στη Θράκη. Ήταν και η υπεροπτική συμπεριφορά των Οθωμανών.

          Ο Δ. Χαρίλαος από τη Βάρνα, περιγράφει τον Απρίλιο του 1857[1] ένα τέτοιο περιστατικό, από τον καινούργιο διοικητή της πόλης Αζίζ Πασά, 28 ετών.

Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ 1890- 2010

*Η σημαντική έκδοση του Μιχάλη και της Ολυμπίας Πατέλη

Ένα σπουδαίο εκδοτικό επίτευγμα 

στον νομό Έβρου

          Ο Μιχάλης Πατέλης, είναι ένας πολύ σπουδαίος  συλλέκτης. Οι συλλογές του διακρίνονται για τον πλούτο και τη σπανιότητα των εκθεμάτων τους.

Το μεγάλο προσόν όμως του Μιχάλη Πατέλη είναι  ότι με τις πολυάριθμες εκθέσεις του αλλά και τις σημαντικές εκδόσεις του, καθιστά τον πλούτο των εκθεμάτων του, κοινό κτήμα, όλων των συνελλήνων. Τα αντικείμενα των συλλογών του, δεν είναι κλειδωμένα σε ντουλάπια και συρτάρια. Εκτίθενται συχνά και συγκεντρώνουν το θαυμασμό του κόσμου, αλλά και πλουτίζουν συνάμα τις γνώσεις μας για το παρελθόν.

          Το ευτύχημα είναι ότι ο σπουδαίος αυτός συλλέκτης βρήκε συνεχιστή της προσπάθειάς του, την κόρη του Ολυμπία, πτυχιούχο του  Παιδαγωγικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και κάτοχο δύο μεταπτυχιακών τίτλων του Πανεπιστημίου του Αιγαίου.

          Καρπός αυτής της συνεργασίας πατέρα και κόρης, είναι το τελευταίο επίτευγμά τους «Ο Τύπος του Έβρου, 1890- 2010».  Η έκδοση έγινε με τη βοήθεια της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης- Έβρου και προσωπικά του Προέδρου της κ. Γεωργίου Μηνόπουλου.

Ο Ζαχαριάδης βάζει μια ακόμη φωτιά

Από το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artid=347556&dt=08/08/2010

*Ο Νίκος Ζαχαριάδης

4 Απριλίου 1962: Πώς πέρασε 

από τον ελληνικό Τύπο 

το αίτημα του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ 

να έλθει και να δικαστεί στην Ελλάδα

Της κ. ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗ*

ΜΕ ανοιχτές ακόμη τις πληγές και νωπή τη μνήμη του Εμφυλίου, η ελληνική κοινωνία και τα κόμματα θα διχαστούν ξανά τη δεκαετία του 1960 με αφορμή την επιστολή Ζαχαριάδη προς την ελληνική πρεσβεία Μόσχας με την οποία απευθυνόμενος στην Εισαγγελία Αθηνών ζητούσε να του επιτραπεί η επιστροφή του στην Ελλάδα προκειμένου να δικαστεί για τα οκτώ κακουργήματα που τον βάραιναν, ανάμεσα στα οποία της ενόπλου ανταρσίας και απόπειρας καταλήψεως της εξουσίας με βίαια μέσα, της εσχάτης προδοσίας και αποσπάσεως μέρους της ελληνικής επικράτειας, αυτοδιαθέσεως δηλαδή της Μακεδονίας. 
Κυβέρνηση και κόμματα βρέθηκαν αλληλοκατηγορούμενοι, η Αριστερά διχάστηκε ξανά διατυπώνοντας νέες θεωρίες συνωμοσιολογίας και σύσσωμος ο Τύπος επί μία εβδομάδα μεταξύ 5ης και 12ης Απριλίου 1962 αφιέρωνε οκτάστηλα πρωτοσέλιδα. Υπήρχε ξένος δάκτυλος; Τι και ποιος κρυβόταν πίσω από την επιθυμία Ζαχαριάδη; Στον χορό δεν άργησαν να μπουν και οι πρεσβείες των ανατολικών χωρών στην Αθήνα. Η κυβερνητική (της εποχής) εφημερίδα «Απογευματινή» ήταν η πρώτη που έφερε στο φως το θέμα στις 4 Απριλίου 1962. Με δεύτερη, έκτακτη έκδοσή της και αφιέρωμα που καταλάμβανε ολόκληρη την πρώτη σελίδα μαζί με φωτογραφίες, πλην του Ζαχαριάδη, του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Αθηνών Μενέλαου Κουτσάκου, του ρώσου πρεσβευτή στην Αθήνα Κοριούκιν και του προέδρου της ΕΔΑ Πασσαλίδη, η εφημερίδα ανακοίνωνε την είδηση αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι μόνο τρεις ή τέσσερις σκληροπυρηνικοί γνώριζαν για το θέμα, ανάμεσα στους οποίους και ο βουλευτής της ΕΔΑ Αντώνης Μπριλλάκης, που όμως επιμελώς είχαν φροντίσει να κρατήσουν μυστική την υπόθεση ακόμη και από τον ίδιο τον πρόεδρο του κόμματος της κοινοβουλευτικής Αριστεράς. Στο πρώτο εκείνο δημοσίευμα που ουσιαστικά ξεκινούσε τον χορό που θα ακολουθούσε με δεκάδες άρθρα του ημερήσιου Τύπου, όχι μόνο του αθηναϊκού, η «Απογευματινή» έθετε μία σειρά ερωτήματα για τα οποία χρειάστηκε επί μέρες να χυθεί πολύ μελάνι: Κινδύνευε η ζωή του Ζαχαριάδη στη Σοβιετική Ενωση και γι΄ αυτό ζητούσε να επιστρέψει στην Ελλάδα; Κρυβόταν όντως σοβιετικός δάκτυλος πίσω από αυτή την επιθυμία; Βόλευε τον Χρουστσόφ να ξεφορτωθεί έναν ακόμη σταλινικό ηγέτη ο οποίος αν ομολογούσε στα ελληνικά δικαστήρια ότι, παρά τα όσα είχαν συμφωνηθεί στη Γιάλτα, είχε την ενθάρρυνση του Στάλιν στην εξέλιξη του ελληνικού Εμφυλίου, ενίσχυε την πολιτική δίωξη των αντιπάλων του μέσα στο ΚΚΣΕ που παρέμεναν σκληροπυρηνικοί σταλινικοί;

*Η επιστροφή του Ζαχαριάδη στην Αθήνα

 από τα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης

Την επομένη κιόλας ο Τύπος είχε πάρει φωτιά με εκτενή πρωτοσέλιδα άρθρα. Το «Βήμα» με τίτλο « Εκρίθη απαράδεκτος αίτησις του Ζαχαριάδη να επανέλθη εις Αθήνας » και υπότιτλο « Εχαρακτηρίσθη ως ιταμή και υβριστική » εκτιμούσε ότι επρόκειτο για ελιγμό του ιστορικού στελέχους έναντι της ηγεσίας του ΚΚΕ. Η «Ελευθερία» χαρακτήριζε « ανεξήγητον την ενέργειαν του τέως ηγέτου » που ζητούσε να υπερασπίσει « την επαναστατικήν τιμήν του » και προέβλεπε, σύμφωνα με πληροφορίες της, ότι δεν επρόκειτο να του επιτραπεί η είσοδος στη χώρα. Προσέθετε δε ότι «... ο υπουργός της Δικαιοσύνης κ. Παπακωνσταντίνου ερωτηθείς τι θα πράξη η κυβέρνησις εάν ο Ζαχαριάδης ενεφανίζετο εις μεθοριακόν φυλάκιον ζητών να του επιτραπή η είσοδος εις την Ελ λάδα, απέφυγε να απαντήση, μολονότι του ετέθησαν τα ενδεχόμενα:Ή να του απαγορευθή η είσοδος ή να διαταχθή η σύλληψίς του ».
Στο ίδιο μήκος κύματος εκινείτο και «Η Καθημερινή» επισημαίνοντας υπό τύπον ερωτήματος στον υπότιτλό της τον κίνδυνο «... αναζωπυρώσεως της επαναστατικής δράσεως;» στη χώρα. Ηπιότερη έναντι του Ζαχαριάδη «Η Εστία», με τίτλο « Υποπτα σημεία » κατακεραύνωνε την κυβέρνηση για τον χειρισμό της υποθέσεως και απέδιδε στις μυστικές υπηρεσίες την καθυστέρηση του ενάμιση μήνα έως ότου η υπόθεση έλθει στο φως γράφοντας χαρακτηριστικά ότι «... αποτελούν είδος υπερκυβερνήσεως αφού ημπορούν να γράφουν εις τα παλαιότερα των υποδημάτων των τους υπουργούς και να τοις διαβιβάζουν απλώς τα πορίσματα της μελέτης των επί των διαφόρων κρατικών υποθέσεων εν είδει διαταγών προς εκτέλεσιν! ».
Η «Αυγή» με τίτλο « Για να τροφοδοτηθούν προκλήσεις κατά του προοδευτικού κινήματος, η Κυβέρνησις καταφεύγει και στον Ζαχαριάδη » απέδιδε το όλο σκηνικό αναταραχής που είχε προκαλέσει η επιστολή στην πολιτική ζωή του τόπου σε πρωτοβουλίες της Δεξιάς που λίγους μήνες πριν είχε σχηματίσει κυβέρνηση και παιχνίδια της ΚΥΠ, κατηγορώντας μάλιστα ανοιχτά την «Απογευματινή» ως όργανο των μυστικών υπηρεσιών!
Τις επόμενες ημέρες το πολιτικό σκηνικό της χώρας είναι άνω-κάτω! Η «Αυγή» (φύλλο 7 Απριλίου 1962) θα κατηγορήσει ανοιχτά την κυβέρνηση για συγκάλυψη της ΚΥΠ και τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη για ύποπτο ρόλο όσον αφορά την τηλεφωνική συνέντευξη που είχε ο απεσταλμένος του «Βήματος» στο Βελιγράδι Ορφέας Οικονομίδης με τον Ζαχαριάδη. «Τα Νέα» της ίδιας ημέρας με τίτλο « Η επιστολή Ζαχαριάδη προκαλεί αναταραχήν εις την Αριστεράν » διαπιστώνει πως « ενώ η Αντιπολίτευσις ομιλεί περί παρακυβερνήσεως, η υπόθεσις εξειλίχθη εις πολιτικόν θέμα » και δημοσίευε σχόλιο του ανταποκριτή του «Μοnde» στην Αθήνα Μαρκ Μαρσό που έλεγε ότι « η πρωτοβουλία Ζαχαριάδη προεκάλεσεν οφθαλμοφανή σύγχυσιν εις την άκραν Αριστεράν, μερικοί κύκλοι της οποίας δεν διστάζουν να κατηγορήσουν τον Ζαχαριάδην επί συμπαιγνία με την κυβέρνησιν Καραμανλή ».
Με την πάροδο των ημερών τα σχόλια όπως και οι τίτλοι των εφημερίδων θα σκληρύνουν. Εγραφε «Το Βήμα»: «Διατί να ηρωοποιηθή ο ελεεινός εγκληματίας;», ενώ η «Ακρόπολις» ζητούσε να δικασθεί «Μόνον ως προδότης» ( τίτλος). Την ίδια ημέρα ο Γεώργιος Παπανδρέου σε οκτάστηλο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «'Εθνος» κατηγορούσε την ΚΥΠ ότι « Είναι Υπερκυβέρνησις » και μαζί τους χειρισμούς Αβέρωφ- Παπακωνσταντίνου. Το ΥΠΕΞ κατηγορήθηκε για καθυστέρηση στην παράδοση της επιστολής. Οι θεωρίες συνωμοσιολογίας που αναπτύχθηκαν με αφορμή τη δίμηνη απόσταση που χώριζε την ημερομηνία σύνταξης της επιστολής από τον Ζαχαριάδη (1η Φεβρουαρίου 1962) ως την επίσκεψή του στον πρέσβη Χριστόπουλο (10 Μαρτίου) και την αποστολή της με τον διπλωματικό φάκελο του Απριλίου (φάκελος έφτανε στην Αθήνα από Μόσχα μία φορά τον μήνα) καταρρίφθηκαν με το άνοιγμα των φακέλων. Το ρηθέν ότι η ιστορία του Εμφυλίου γράφτηκε 60 χρόνια πριν από τους νικητές με λάθη, μετά μισό αιώνα ξαναγράφτηκε από τους ηττημένους πάλι με λάθη, καιρός να τη γράψουν κάποτε οι ψύχραιμοι έχει ίσως πολύ μεγαλύτερη σημασία σήμερα.

5 λόγοι πίσω από τη θεαματική χειρονομία

Η εφημερίδα «Απογευματινή»,η οποία δημοσιοποίησε την πρόθεση του Ζαχαριάδη να έλθει και να δικαστεί στην Ελλάδα,πιθανολογούσε πέντε λόγους οι οποίοι οδήγησαν τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ στην απόφασή του:

1) Ο Ζαχαριάδης δεν αισθάνεται εν ασφαλεία εις την Ρωσίαν...

2) Ο Ζαχαριάδης δηλώνει ότι δέχεται να δικασθή... να προσφέρη ωρισμένας υπηρεσίας και να λάβη εις αντάλλαγμα την μη καταδίκην του εις θάνατον.

3) Ο Ζαχαριάδης δεν προτίθεται πράγματι να έλθη εις την Ελλάδα,αλλά παίζει παιγνίδια επιδείξεως παλληκαρισμού εκ του ασφαλούς...

4) Ο Ζαχαριάδης με την επιστολήν του προς τον εισαγγελέα Αθηνών θέλει απλώς να δώση νέα περί του εαυτού του εις τους εν Ελλάδι οπαδούς του...Ο Ζαχαριάδης με την επιστολήν του προς τον εισαγγελέα Αθηνών: α) τους ειδοποιεί ότι ευρίσκεται εν ζωή,β) τους γνωστοποιεί ότι εμμένει εις την πολιτικήν γραμμήν του,γ) τους τονώνει την πίστιν προς αυτόν με την θεαματικήν δήλωσιν ότι τάχα είναι πρόθυμος να λογοδοτήση ενώπιον της δικαιοσύνης υπεραμυνόμενος των πεποιθήσεών του,δ) τους δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει την νέαν ηγεσίαν του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος και ότι ανεξαρτητοποιείται εντελώς από το ΚΚΕ.

5) Ο Ζαχαριάδης ενδεχομένως να αποβλέπη εις την δημιουργίαν νέου Κομμουνιστικού Κόμματος,το οποίον θα κινήται μέσα εις τα πλαίσια των ιδεών του Μάο Τσε Τουνγκ και του Εμβέρ Χάτζα,δηλαδή κόμματος σταλινικού.

*Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι ιστορικός, πρεσβευτής σύμβουλος Α΄ στο υπουργείο Εξωτερικών. 

Το «μαύρο» 1877 για Ξάνθη και Ροδόπη!

*Παλαιά καρτ ποστάλ της Ξάνθης

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Το 1877, χρονιά έναρξης του ρωσοτουρκικού πολέμου, ήταν μια «μαύρη χρονιά» για τις περιοχές της Ξάνθης και της Ροδόπης. Οι Τούρκοι μπέηδες, εξαγριωμένοι και ασύδοτοι, δεν λογάριαζαν ούτε μεταρρυθμίσεις ούτε ανθρώπινα δικαιώματα ούτε ισονομίες και ισοπολιτείες.

          Οι προξενικές αναφορές, μαρτυρούν το κλίμα τρόμου που επικρατούσε, όχι μόνο από τη ληστοκρατία, αλλά και από τις αυθαιρεσίες της Οθωμανικής διοίκησης. Ακριβώς εξαιτίας της κακής πορείας του πολέμου για την Τουρκία, είχε αρχίσει η διάλυση των στρατιωτικών μονάδων και οι λιποτάκτες κατέφευγαν στα βουνά επιδιδόμενοι σε ληστείες και φόνους. Οι κάμποι και τα βουνά της Θράκης, είχαν γεμίσει από λιποτάκτες, λογής- λογής άτακτους και Κιρκάσιους.

Η Βόρεια Ελλάδα υπό βουλγαρική κατοχή

Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100003_01/08/2010_409825

 Από τον Απρίλιο του ’41 
έως τον Σεπτέμβριο του ’44,  οι Ελληνες της Μακεδονίας  και της Θράκης  πέρασαν μαρτυρικά χρόνια

*Ο Αδόλφος Χίτλερ και ο βασιλεύς της Βουλγαρίας Μπόρις


Επιμέλεια: Νίκος Xρυσολωράς


Οι αλυτρωτικές βλέψεις της Βουλγαρίας για τη Μακεδονία χρονολογούνται ήδη από την εποχή της εθνογένεσής της και τη σταδιακή παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από τις αρχές του 20ού αιώνα μάλιστα, η σύγκρουσή της με την Ελλάδα για τον έλεγχο της περιοχής παίρνει τη μορφή ακήρυχτου πολέμου, με τον Μακεδονικό Αγώνα. 
Ωστόσο, οι προσπάθειες της Σόφιας, αποδεικνύονται ατελέσφορες και καταλήγουν σε συντριπτικές ήττες στον Β΄ Βαλκανικό και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δύο δεκαετίες αργότερα, η ήττα του ελληνικού στρατού από τις γερμανικές δυνάμεις φάνηκε να δίνει την ευκαιρία στη Βουλγαρία, η οποία είχε στο μεταξύ προσχωρήσει στο ναζιστικό στρατόπεδο, την ευκαιρία που τόσο επιζητούσε, καθώς η χώρα μας χωρίζεται σε τρεις ζώνες κατοχής- μία γερμανική, μία ιταλική και μία βουλγαρική. Το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας τίθεται υπό βουλγαρική διοίκηση.

Οι Ελληνόφρονες Στενημαχίτες

*Στενήμαχος, σήμερα Ασσένοβγκραντ.

Γράφει  ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Οι Στενημαχίτες φημίζονταν για την παλικαριά τους και για το Ελληνικό τους φρόνημα. Ένας συνδυασμός εκρηκτικός, αφού τους έκανε παράτολμους μπροστά στον κατακτητή, αλλά και στους Βούλγαρους, που τους υπέβλεπαν.

          Τα χρόνια γύρω στο 1862, αποδείχθηκαν κρίσιμα για τους τολμητίες νέους της Στενημάχου, οι οποίοι σκέφτονταν πάντα διάφορους τρόπους για να δείχνουν τον Ελληνισμό, που είχαν βαθιά μέσα στις καρδιές τους.

          Αποκαλυπτική είναι εν προκειμένω η αναφορά του υποπροξένου της Φιλιππούπολης Γ. Δ. Κανακάρη[1] με ημερομηνία 20 Μαίου 1862. 

Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΒΟΕΒΟΔΑ ΠΕΤΚΟ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΝΣΛΑΒΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ- Άρθρο 2ο

*Η σημαία της Βουλγαρικής Λεγεώνας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Σε προηγούμενο άρθρο, είδαμε διάφορες πληροφορίες για τη δράση του Βούλγαρου Πέτκο Βοεβόδα στη Θράκη, κατά τον ΙΘ' αιώνα, οποίος συνδύαζε την ληστρική δραστηριότητα ταυτόχρονα με την επιδίωξη της προώθησης των πανσλαβιστικών βλέψεων για την έξοδο της Βουλγαρίας στο Αιγαίο. 

          Από πολλές προξενικές αναφορές φαίνεται η δολιότητα του Πέτκο, ο οποίος συνήθιζε στις ληστρικές επιδρομές του να υψώνει ελληνική σημαία και να μιλάει ελληνικά για να παραπλανά τις αρχές και τα θύματά του. 

Τα δύο μεγάλα λάθη του Στάλιν

Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_10/05/2010_336715

*Ο Ιωσήφ Στάλιν

Του Kimmo Rentola*

Η ΕΣΣΔ εισέβαλε στη Φινλανδία στις 30 Νοεμβρίου 1939. Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει πλέον τη φινλανδική κυβέρνηση, αλλά μια νέα κυβέρνηση-μαριονέτα που είχε συσταθεί με εντολή του Στάλιν.
Είχε προηγηθεί το μοίρασμα των σφαιρών επιρροής με τη συμφωνία Μολότοφ-Ρίμπεντροπ στις 23 Αυγούστου. Η Γερμανία πήρε το μεγαλύτερο μέρος της Πολωνίας, ενώ στη σοβιετική σφαίρα επιρροής κατέληξαν η υπόλοιπη χώρα, οι τρεις μικρές Βαλτικές Δημοκρατίες και η Φινλανδία. Μία εβδομάδα μετά, η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία και αργότερα την ακολούθησε η ΕΣΣΔ από τα ανατολικά. Μετά την πτώση της Πολωνίας, η Μόσχα έπεισε γρήγορα τις τρεις Βαλτικές Δημοκρατίες να παραχωρήσουν στρατιωτικές βάσεις και κατόπιν ζήτησε από τη Φινλανδία ανταλλαγή περιοχών. Η φινλανδική κυβέρνηση δεν δέχθηκε τις απαιτήσεις, κυρίως επειδή δεν πίστευε ότι η ΕΣΣΔ θα της επετίθετο.
Καθώς οι διαπραγματεύσεις δεν απέφεραν αποτέλεσμα, ο Στάλιν αποφάσισε να επιτεθεί. Η υπεροχή των Σοβιετικών ήταν τέτοια ώστε η αποστολή θεωρήθηκε εύκολη. Οι δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού έλαβαν την εντολή να σταματήσουν στα σύνορα με τη Σουηδία. Στη Μόσχα συγκροτήθηκε κυβέρνηση «της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Φινλανδίας» με πρωθυπουργό τον γραμματέα της Κομμουνιστικής Διεθνούς Ο. Β. Κούουσινεν. Η συμπλήρωση των κυβερνητικών θέσεων έγινε με δυσκολία, αφού σχεδόν όλοι οι γνωστοί Φινλανδοί κομμουνιστές στην ΕΣΣΔ είχαν δολοφονηθεί στις εκκαθαρίσεις του Στάλιν. Οταν στις 30 Νοεμβρίου άρχισε η επίθεση στα σύνορα, με βομβαρδισμό πόλεων, οι Φινλανδοί έσπευσαν να υπερασπιστούν την ανεξαρτησία τους. Οι δύσκολες συνθήκες του χειμώνα ευνόησαν τους αμυνόμενους. Η κυβέρνηση-μαριονέτα που έστησε η ΕΣΣΔ δεν βρήκε υποστήριξη. Ακόμα και οι κομμουνιστές πήραν τα όπλα για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους έναντι του Κόκκινου Στρατού. Στη Φινλανδία, την εξουσία κατείχε μια κυβέρνηση ευρείας συνεργασίας Αριστεράς και Κέντρου, την οποία στήριζαν και οι κομμουνιστές.

*Η Φινλανδία

Υπό το φως των πρόσφατα διαθέσιμων εγγράφων της Μόσχας φαίνεται ότι ο Στάλιν έκανε δύο μεγάλες λανθασμένες εκτιμήσεις που είχαν και οι δύο σχέση με την αξιοποίηση μυστικών πληροφοριών. Η μία αφορούσε την έναρξη του πολέμου και η άλλη τον τερματισμό του.
Κάνοντας προετοιμασίες για τον πόλεμο, ο Στάλιν έμαθε ότι οι Βρετανοί δεν έφεραν αντίρρηση στις απαιτήσεις της ΕΣΣΔ, διότι η πραγματοποίησή τους θα αποδυνάμωνε την ισχύ της Γερμανίας στη Βαλτική Θάλασσα. Επιπλέον, στην περίπτωση πολέμου οι Βρετανοί δεν θα μπορούσαν να βοηθήσουν τη Φινλανδία αποτελεσματικά. Οι κατάσκοποι έστειλαν πληροφορίες από το Λονδίνο στο γραφείο του Στάλιν για την απαισιοδοξία του στρατάρχη Μάνερχεϊμ, αρχηγού του φινλανδικού στρατού. Ο γηραιός στρατάρχης είχε εκμυστηρευτεί στον Βρετανό στρατιωτικό ακόλουθο ότι η Φινλανδία δεν θα άντεχε ενδεχόμενη σοβιετική επίθεση. Από τις σουηδικές στρατιωτικές αρχές, η Μόσχα έμαθε ότι ούτε η Σουηδία θα συμμετείχε στον πόλεμο στο πλευρό της Φινλανδίας. Οι Σουηδοί προέβλεπαν ότι ο φινλανδικός στρατός θα αποτραβιόταν πολεμώντας προς τα βόρεια και προς τα σύνορα με τη Σουηδία. Για να αποτρέψει κάτι τέτοιο, ο Στάλιν έδωσε εντολή στον Κόκκινο Στρατό να κόψει τη Φινλανδία στα δύο στο στενότερο σημείο της χώρας, οπότε θα έκλεινε και η εδαφική σύνδεση και οδός διαφυγής προς τη Σουηδία. Η σοβιετική κατασκοπεία δεν μελέτησε σοβαρά την κατάσταση στη Φινλανδία, ούτε τις διαθέσεις των Φινλανδών. Η Μόσχα έστειλε νέους επικεφαλής της στρατιωτικής και πολιτικής κατασκοπείας στο Ελσίνκι μόλις τρεις εβδομάδες πριν από την επίθεση. Οι προκάτοχοί τους είχαν κληθεί πίσω στην ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων. Οι νέοι επικεφαλής έστελναν στη Μόσχα αναφορές ρηχές και ελαφρού περιεχομένου.
Σε σκληρές μάχες κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι Φινλανδοί πέτυχαν μεγάλες νίκες, και έτσι ο Κόκκινος Στρατός δεν προχώρησε σύμφωνα με τα σχέδιά του. Τη χειρότερη μοίρα είχαν οι μεραρχίες που είχαν σταλεί για να κόψουν τη Φινλανδία στα δύο, οι οποίες διασπάστηκαν σε μικρές μονάδες σε απόμακρους δασικούς δρόμους και είτε αποδεκατίστηκαν είτε απωθήθηκαν.
Στα άλλα μέτωπα επικρατούσε ηρεμία και έτσι η παγκόσμια προσοχή στράφηκε στον Πόλεμο του Χειμώνα. Η Φινλανδία ήταν η πρώτη είδηση στα διεθνή ΜΜΕ και η φήμη της ΕΣΣΔ υπέστη μεγάλο πλήγμα. Η χώρα εκδιώχθηκε από την Κοινωνία των Εθνών.

*Οι μάχες

Η αντίσταση ανατρέπει τα δεδομένα

Η σθεναρή αντίσταση των Φινλανδών και οι δυσκολίες της ΕΣΣΔ άλλαξαν τα δεδομένα, κι έτσι Γαλλία και Βρετανία άρχισαν να σχεδιάζουν πώς να βοηθήσουν τη Φινλανδία. Είχαν να διαφυλάξουν και δικά τους συμφέροντα, όπως τη διαχείριση των περιοχών με ορυκτά στη βόρεια Σουηδία, έτσι ώστε η Γερμανία να μην μπορέσει να εκμεταλλευτεί την παραγωγή τους για τις πολεμικές της επιχειρήσεις.
Ο Στάλιν έκανε τη δεύτερη μεγάλη λανθασμένη εκτίμηση όταν αξιολογούσε τις κινήσεις της Δύσης. Επειδή τα στοιχεία που είχε λάβει νωρίτερα από τη Βρετανία αποδείχθηκαν παραπλανητικά (αντίθετα με την κοινή πεποίθηση πριν από τον πόλεμο, οι Φινλανδοί ήταν ικανοί για αντίσταση και οι Βρετανοί σχεδίαζαν επιχείρηση βοήθειας), ο Στάλιν είχε περισσότερη εμπιστοσύνη, πλέον, στις πληροφορίες από το Παρίσι. Σύμφωνα με αυτές, η Γαλλία σχεδίαζε μια μεγάλη επιχείρηση με σημαντική στρατιωτική δύναμη. Τον Στάλιν απασχολούσαν ιδιαίτερα τα σχέδια των Γάλλων για βομβαρδισμό του Μπακού, που ήταν προσβάσιμο για τη γαλλική αεροπορία από τη Συρία. Η σοβιετική πολεμική δράση εξαρτάτο σε ποσοστό άνω του 90% από το πετρέλαιο της περιοχής.
Στη σκιά της ενδεχόμενης επιχείρησης βοήθειας από τη Δύση, ο Στάλιν αποφάσισε να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση του Ελσίνκι. Δεν έγινε πλέον καμία αναφορά στην κυβέρνηση-μαριονέτα. Παράλληλα άρχισε νέα σφοδρή επίθεση μεγάλης κλίμακας με νέες δυνάμεις και νέα ηγεσία. Ο στρατάρχης Βοροσίλοφ απομακρύνθηκε από τη στρατιωτική ηγεσία και αργότερα από τη θέση του υπουργού Αμυνας.
Ενώ η στρατιωτική πίεση της ΕΣΣΔ αυξανόταν συνέχεια και η επιχείρηση βοήθειας από τη Δύση ήταν αβέβαιη και καθυστερούσε, η κυβέρνηση και η Βουλή της Φινλανδίας αποφάσισαν να δεχτούν τους όρους της Μόσχας, μολονότι ήταν αυστηροί. Η συμφωνία ειρήνης επετεύχθη στις 13 Μαρτίου 1940 στη Μόσχα, έπειτα από 105 ημέρες μαχών. Η Φινλανδία έχασε πάνω από το 10% των εδαφών της. Ο φινλανδικός πληθυσμός δεν παρέμεινε στις περιοχές αυτές. Πάνω από 400.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να μετακινηθούν στην υπόλοιπη Φινλανδία, όπου βρήκαν στέγη.

Μόνο μετά την επίτευξη ειρήνης ο Στάλιν έμαθε ότι η επιχείρηση βοήθειας από τη Δύση ήταν σημαντικά πιο αβέβαιη και μικρότερης εμβέλειας από τις αρχικές εκτιμήσεις. Σε συζήτηση μετά τον πόλεμο μεταξύ της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος και της στρατιωτικής ηγεσίας, ο Στάλιν επέπληξε τους πληροφοριοδότες, που κατά τη γνώμη του δεν ήταν αρκετά αποτελεσματικοί. Ιδιαίτερα για τον βομβαρδισμό του Μπακού είχαν δώσει λανθασμένη εικόνα.
Ο Πόλεμος του Χειμώνα ήταν η βασική αιτία που η Φινλανδία πήρε μέρος, το 1941, στη γερμανική επίθεση κατά της ΕΣΣΔ, ώστε να επανακτήσει τις περιοχές που έχασε. Η επιχείρηση είχε άσχημη κατάληξη, αλλά το 1944 οι φινλανδικές δυνάμεις κατάφεραν να αποτρέψουν την επίθεση του Κόκκινου Στρατού και η χώρα απέφυγε την κατοχή και διατήρησε την ανεξαρτησία της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στη Ρωσία τη δεκαετία του 1990, η ΕΣΣΔ έχασε στον Πόλεμο του Χειμώνα πάνω από 100.000 άνδρες, δηλαδή σε εκατό ημέρες πάνω από δύο φορές περισσότερους άνδρες από ό,τι σε δέκα χρόνια στο Αφγανιστάν.

*Ο Σόλων Γρηγοριάδης

Δημοσιότητα στον ελληνικό Τύπο

Ο Πόλεμος του Χειμώνα έτυχε μεγάλης δημοσιότητας στον παγκόσμιο αλλά και τον ελληνικό Tύπο. Oλες οι μεγάλες εφημερίδες της εποχής («Καθημερινή», «Ελεύθερο Βήμα», «Αθηναϊκά Νέα», «Πρωΐα», «Eθνος», «Βραδυνή») ασχολήθηκαν εκτενώς, οι δύο τελευταίες μάλιστα είχαν τους δικούς τους απεσταλμένους στη δοκιμαζόμενη χώρα, τον Σόλωνα Γρηγοριάδη η πρώτη και τον Θεόδωρο Δογάνη η δεύτερη. Οι εφημερίδες αποδελτιώθηκαν με επιμέλεια των φιλολόγων Μαρίας Μαρτζούκου και Μαρίας Γουρδουμπά, και εντός του μήνα πρόκειται να κυκλοφορήσει από το Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών, αρχικά στα φινλανδικά, η μελέτη της δρος Κίρα Καουρινκόσκι με τίτλο «Η Ελλάδα και ο Πόλεμος του Χειμώνα».


* Ο Kimmo Rentola είναι καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Turku. Μετάφραση από τα φινλανδικά: Jaana Oikarinen-Βασιλοπούλου, πρεσβεία Φινλανδίας.

ΗΘΗ ΤΗΣ ΜΥΚΟΝΟΥ - 200 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ

*Η Μύκονος το 1908

 Γράφει ο Ανδρέας Μακρίδης

Γυναίκες πολλές, όλων των ηλικιών, με λάγνο βλέμμα ή λαγαρό, σ’ ένα νησί όπου τα αρσενικά σπανίζουν, έτοιμες ν’ αρπάξουν αγκαζέ τον πρώτο ξένο που θα βρεθεί μπροστά τους. Μοιάζει με διαφημιστικό ή για παραμύθι – το έζησε όμως πριν από δύο αιώνες, ο περιηγητής και ιερωμένος Ρόμπερτ Γουώλς, πάστορας της αγγλικής πρεσβείας στην Πόλη.

*Ο συγγραφέας Ρόμπερτ Γουώλς

Στις αναμνήσεις του με τίτλο «Διαμονή στην Κωνσταντινούπολη», ο Γουώλς δεν θα μπορούσε να μην συμπεριλάβει, την μοναδική εκείνη εμπειρία που του επεφύλαξε η Μύκονος στην παρέα του και τον ίδιο, όταν ξεκίνησε, Γενάρη του ’21, περιοδεία στις Κυκλάδες.

Πρώτος πυλώνας στάθηκε η οικία του άγγλου Πρόξενου, με μια πανέμορφη ελληνίδα σύζυγο, μητέρα στα δεκάξι της. «Εκτελούσε τα χρέη της οικοδέσποινας με τρόπο αξιοπερίεργα ευχάριστο. Κοκκινίζοντας πού και πού από ντροπή, μα κι απερίσπαστη, με τέλεια δεξιότητα, περιέφερε έναν ασημένιο δίσκο με ποτήρια και ποτά, μαζί με έναν άλλο, γεμάτο με γλυκό πορτοκάλι, από τον οποίον πήραμε όλοι ένα κουταλάκι και το κατεβάσαμε μ’ ένα ποτήρι νερό. Για τους κυρίους έπειτα, ερχόντανε τσιμπούκια και καφές κι ύστερα πάλι κολατσιό από αυγά, τυρόπηγμα, μέλι, λουκάνικα, ψωμί, σύκα και κρασί». Κι έξω από το σπίτι του Προξένου, βγαίνοντας η παρέα, αντίκρυσε το ντόπιο πληθυσμό συγκεντρωμένο.

*Η Μικρή Βενετία της Μυκόνου

«Στη μεγάλη τους πλειοψηφία ήταν γυναίκες. Αυτό δεν οφειλόταν στην υπέρτερη περιέργεια του φύλου τους, μα στο ότι πάντα στο νησί, όπως και τότε, τα θηλυκά ήταν πολύ περισσότερα απ’ τους άνδρες – και στα μητρώα καταγράφονταν σαν τέσσερες προς έναν (…) Καθώς προχωρούσαμε εμείς, οι γυναίκες και τα κορίτσια συνωθήθηκαν μπροστά και μας πήραν αλά μπρατσέτα με την καλύτερη διάθεση και οικειότητα. Είχαμε μαζί μας κι έναν ομορφονιό, δόκιμο σημαιοφόρο, που έγινε το ιδιαίτερο αντικείμενο της προσοχής τους. Δύο από τις πιο αιθέριες, έπλεξαν τα χέρια τους στα δικά του και δεν σταμάταγαν να του μιλούν και να γελάνε, κι ας μην καταλαβαίνανε ούτε λέξη απ’ όσα έλεγε. Μ’ αυτό τον τρόπο μας συνόδεψε ολόκληρο το πλήθος στα πλοιάρια μας. Θα μας ακολουθούσαν ευχαρίστως στο κατάστωμα, αλλά καθώς αυτό δεν ήταν εφικτό, πειστήκαν με μεγάλη δυσκολία να γυρίσουν, αλλά απείλησαν να ‘ρθουν την επομένη»!

*Το βιβλίο που αναφέρεται στο κείμενο

Εάν κανείς εκλάμβανε την συμπεριφορά αυτή για έλλειψη ηθικών αναστολών, η πείρα θα τον δίδασκε πως είχε κάνει λάθος – παρατηρεί ο Γουώλς. Είν’ «ελαφρότητα καρδιάς», μια «πλημμυρώδης ευθυμία», μια κάποια «υπερβολή στην ιλαρότητα». Γιατί όμως τότε ο κλήρος αναγκάζονταν «να μπει σε μύριους κόπους, προκειμένου να εντυπώσει σε όλες τις τάξεις, τις καταστροφικές συνέπειες της σεξουαλικής ακράτειας»; Μήπως μας κρύβει κάτι ο περιηγητής μας;

Στα εκκλησάκια, τοιχογραφίες προμήνυαν τα δεινά του άλλου κόσμου: «Έναν γυμνό άνδρα καβάλαγε ένας δαίμονας στην πλάτη και με μια τρίαινα τον κένταγε να περπατάει μπροστά, ενώ σε κάποιον άλλονε του είχανε περάσει ένα υνί στο σώμα. Μία γυμνή κυρία, με το μαλλί της χτενισμένο επιδεικτικά, είχε στα πόδια τυλιγμένα δύο φίδια…»

*Η Μύκονος

Μόνοι ανέγγιχτοι απ’ τη μαγεία της Μυκόνου, έστεκαν οι τρεις οθωμανοί φοροεισπράκτορες, οπού αντίκρυζαν «με αηδία και περιφρόνηση» τα φερσίματα των κοριτσιών της. «Αυτή η υπερβολική ελευθερία των γυναικείων ηθών, ήτανε τόσο ασύμβατη με τα ήθη και τα αισθήματα των ανατολικών εθνών, που ήταν ενδεχομένως μια από τις αιτίες που οι Τούρκοι δεν μπόρεσαν ποτέ να συγχωνευθούν με τους Έλληνες» σχολιάζει ο Γουώλς, απευθύνοντας στις ελληνίδες γυναίκες, την πλέον ανέλπιστη φιλοφρόνηση που θα μπορούσανε αυτές να φανταστούν…

Ανδρέας Μακρίδης

*Στη Μύκονο σήμερα

ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ

          Με μεγάλη χαρά φιλοξενώ τις απόψεις του φίλου και αναγνώστη του ιστολογίου με το ψευδώνυμο Frater, σχετικά με το κείμενο για τη δράση του Βοεβόδα Πέτκο στη Θράκη κατά τον ΙΘ΄ αιώνα. Με ευρεία οπτική, ο φίλος διεισδύει στο θέμα και διατυπώνει σειρά γόνιμων σκέψεων. Άλλωστε πάγια αρχή μας είναι η φιλοξενία όλων των απόψεων, ώστε να θέματα που αναρτώνται εδώ να φωτίζονται πολύπλευρα και να οξύνουν την κριτική σκέψη των αναγνωστών. Θα θυμίσω μόνο στο φίλο Frater, ότι εξ όσων γνωρίζω, φωτογραφίες του Πέτκο υπάρχουν και ελάχιστες δημοσιεύω εδώ. Από βιβλία γνωρίζω επίσης ότι έχει εκδοθεί μια μυθιστορηματική βιογραφία του Πέτκο από τον Νικολάι Χαΐτώφ. Σ' αυτήν βασίσθηκε και ένα σίριαλ στη βουλγαρική τηλεόραση. Πάντως γίνονται δεκτές όλες οι απόψεις των αναγνωστών.
Ευχαριστώ
Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης 




Φίλε Παντελή

Το κείμενό σου για τον Πέτκο Βοϊβόντα είναι εξαιρετικό ως εισαγωγικό κείμενο, αν και αμήχανο όσον αφορά ορισμένα από τα συμπεράσματά σου. Το ομολογείς άλλωστε κι εσύ ο ίδιος από την αρχή της μονογραφίας σου, όταν λες πως η περίπτωση του Πέτκο "αποτελεί ιστορικό αίνιγμα", καθώς, άλλοι τον βλέπουν ως λήσταρχο, άλλοι ως επαναστάτη. Ας πούμε λοιπόν πως διαφωνώ με τον αρχικό χαρακτηρισμό του "βούλγαρου εθνικιστή", όχι γιατί είναι εξ ορισμού κακό να είναι κανείς "βούλγαρος εθνικιστής", αλλά διότι το πνεύμα της δράσης του δεν συνάγεται με βεβαιότητα από τις πηγές που παρουσιάζονται. 

Το ότι ο Πέτκο θα χαρακτηριζόταν "ληστής" από τους φιλήσυχους πολίτες δεν μας εκπλήσσει βεβαίως. Ίσως οι άνθρωποι αυτοί να ήταν και δικαιολογημένοι, (τουλάχιστον οι Έλληνες εξ αυτών), στο να αντιτάσσονται σε οιαδήποτε ανταρσία δεν υποκινείτο από το επίσημο ελληνικό κράτος, ή δεν στηριζόταν έστω, σε κάποια κοινοτική δομή. Γιατί αυτό που διαφοροποιεί τον ληστή από τον αντάρτη και φυσικά, τον επαναστάτη, είναι ο βαθμός κοινωνικής αποδοχής και συνέργειας στη δράση του. Οι πηγές που διαθέτουμε στην μονογραφία αυτή, δεν είναι λοιπόν αρκετές για να εξάγουμε συμπεράσματα ως προς το τελευταίο, όπως επίσης δεν μπορούμε να διαπιστώσουμε, αν οι τότε επικριτές του, ήταν υποψιασμένοι έλληνες εθνικιστές, φιλήσυχοι πολίτες, ή απλώς "προσκυνημένοι".

Αλλά και το ίδιο το κήρυγμα απουσιάζει. Τι κήρυττε ο Πέτκο; Ήταν ένας απλός λήσταρχος με ορισμένες δανεικές κοινωνικές ιδέες; Αν συνέβαινε αυτό, τότε η αποστολή του στην Κρήτη εκπλήσσει. Ήταν ένας αντικαθεστωτικός ριζοσπάστης με πατριωτικά χαρακτηριστικά; Δεν κατηγορήθηκε γι' αυτό. Ήτανε πανσλαβιστής, πράκτορας των Ρώσων, πρώιμος βούλγαρος εθνικιστής; Για να το διαπιστώσουμε αυτό, θα πρέπει να διαβάσουμε μία του προκήρυξη, ή να δούμε την εθνική διαστρωμάτωση της ομάδας των ανταρτών του. Γιατί, αν στην ομάδα του Πέτκο μετείχαν κι Έλληνες και αν ο Πέτκο αντιμαχόταν την οθωμανική εξουσία από ριζοσπαστικές κοινωνικές θέσεις, (έστω και για τα μέτρα της εποχής και του τόπου...), τότε θα μπορούσε να απευθύνεται σε ένα ελληνικό χωριό στα ελληνικά, κρατώντας μιαν ελληνική σημαία, με την ίδια ευκολία που θα απευθυνόταν σε ένα βουλγαρικό χωριό απευθυνόμενος στους χωρικούς στην μητρική τους γλώσσα. Εξάλλου, στους τέσσερις νεκρούς του που αναφέρονται σε μια του επιδρομή, οι δυό τους είναι Έλληνες.

Το ελληνικό λάβαρο, μπορεί να όζει προβοκάτσια, αλλά μπορεί να αποτελεί και δόλωμα, ότι πίσω απ' αυτό κρύβεται "μία μεγάλη Δύναμις"...

Γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι να συνάξει κανείς πληροφορίες για τον Πέτκο Βοϊβόντα σήμερα - και ως εκ τούτου, η μονογραφία σου είναι πολύτιμη. Στη Βουλγαρία, δεν βρίσκεις ούτε ένα βιβλίο γι' αυτόν, ούτε καν μία του φωτογραφία. Δύο τινά λοιπόν συμβαίνουν: Ή το βουλγαρικό κράτος γνωρίζει για τον ύπουλο ρόλο του Βοϊβόντα αλλ' ακόμα δεν μιλά, ή είναι και το ίδιο εξίσου μπερδεμένο και κοιτά απλώς να αποκομίσει το ελάχιστο ποσοστό δημοσιότητας που του αναλογεί, στήνοντας έναν αδριάντα του με κρατικά χρήματα, στο πάρκο των γαριβαλδινών ηρώων στην Ιταλία.