1822: Η νίκη στα Δερβενάκια και η χαρά των Ελλήνων...

 *Η μάχη των Δερβενακίων. Πίνακας του Θεόδ. Βρυζάκη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Μάχη των Δερβενακίων, είναι μια από τις σημαντικότερες μάχες της Επανάστασης του 1821, γιατί έκρινε αποφασιστικά την πορεία του αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων και επέτρεψε να λάμψει ο στρατηγικός νους του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

                Ήταν αρχές Ιουλίου του 1822, όταν ισχυρή τουρκική δύναμη υπό τον Μαχμούτ Πασά, γνωστότερο ως Δράμαλη (λόγω της καταγωγής του από τη Δράμα) άρχισε να κατεβαίνει προς την Πελοπόννησο για να καταπνίξει στο αίμα την εξέγερση των Ελλήνων.

                Η δύναμη αυτή εντυπωσίαζε και τρομοκρατούσε τους πάντες απ’ όπου περνούσε. Ο Καρλ Μέντελσον Μπαρτόλντι  στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» μας έχει δώσει μια περιγραφή του πλήθους της εντυπωσιακής στρατιάς του Δράμαλη: «Είκοσι τέσσαρες χιλιάδες πεζοί, εξακισχίλιοι ιππείς και ισχυρόν πυροβολικόν απετέλουν αυτήν· από του έτους δε 1715, ότε ο Αλή Κουμουρτζής διέβη τον Σπερχειόν, απερχόμενος όπως ανακτήση Μωρέαν από τους Ενετούς, ουδέποτε είχεν ίδει η Ελλάς τοιαύτην στρατιωτικήν πομπήν...».

Κολέγιο Ανατόλια: Ανέτειλε από τη δύση του τρεις φορές

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/822849/article/politismos/vivlio/aneteile-apo-th-dysh-toy-treis-fores

*Τάξη γυμναστικής το 1914-1915 του Κολεγίου Ανατόλια στη Μερζιφούντα του Πόντου.

Γράφει η κ. ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

                Το όνομά του σηματοδοτούσε την ανατολή, την αρχή μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας, το πρώτο ξεκίνημα μιας καινούργιας εξέλιξης. Στην περιπετειώδη διαδρομή του αποκτά συμβολικές διαστάσεις, τόσο ελπιδοφόρες όσο και το χάραμα μιας μέρας μετά από μια εφιαλτική νύχτα. Αυτή την αίσθηση αφήνει η συγκινητική ιστορία του Κολεγίου Ανατόλια, ένα σχολείο που ανέτειλε από τη δύση του τρεις φορές και επιβίωσε παρά τους πολέμους και τις φτώχειες στις πιο ταραχώδεις περιόδους της νεότερης ιστορίας.

                Την αξιομνημόνευτη πορεία του επί 129 χρόνια, από τη Μερζιφούντα του Πόντου ώς τη Θεσσαλονίκη, ακολουθεί ο William McGrew στο βιβλίο του «Educating Across Cultures: Anatolia college in Turkey and Greece». Η έκδοση που μόλις κυκλοφόρησε στην Αμερική στην αγγλική γλώσσα παρακολουθεί τη γενναία εκπαιδευτική πρωτοβουλία που διαδραματίστηκε σε δύο ηπείρους από το 1886 ως σήμερα.

                Η ύλη του είναι τόσο πυκνή και πολυεπίπεδη, όσο και τα παρακλάδια της ιστορίας που σημάδεψαν τόπους και δεκάδες γενιές. Ο συγγραφέας, πρόεδρος του Ανατόλια από το 1974 μέχρι το 1999, ως ιστορικός μέσα από τις ιστορικές πηγές βουτά στα συναρπαστικά δράματα των Αρμενίων και του ελληνισμού, αναδεικνύοντας κύκλους ζωής, αγωνίες, δραματικές και συγκινητικές ιστορίες μαθητών και δασκάλων, την πίστη και την αφοσίωση εκπαιδευτικών σε ένα όραμα.

NΤΟΥΡΝΤΟΥΒΑΚΙΑ: ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΕ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ 1941-1944

*Δύο "Ντουρντουβάκια".  Αριστερά, ο Χρήστος Μαλλές και δίπλα του ο Ζαφειριάδης Γιάννης από τις Σάππες Ροδόπης. Ο Βουλγαρικός κατοχικός στρατός ήρθε στην Ελλάδα το 1941 και την ίδια χρονιά τους έπιασαν και τους έστειλαν στη Βουλγαρία, όπου και κρατήθηκαν 

για δύο χρόνια.   Ξυπόλυτοι, γυμνοί και μαυρισμένοι από τον ήλιο φωτογραφίζονται προφανώς από κάποιον Βούλγαρο φωτογράφο.  Θα παρατηρήσετε πόσο σκελετωμένα είναι τα κορμιά τους. 

Από το αρχείο του κ. Γιώργου Κεραμυδά.  

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

                Η λέξη ντουρντουβάκι αποτελεί ελληνοποιημένη παραφθορά της προφερόμενης βουλγαρικής λέξης «τρούντοβι βόιτσκι», δηλαδή «τάγματα εργασίας», ή του «τρούντοβ βόινικ», δηλαδή «φαντάρος εργασίας». Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα στην Ανατολική Μακεδονία και στην Ελληνική Θράκη, πάντα στο ουδέτερο γένος και συνήθως ως επιρρηματικό κατηγορούμενο του σκοπού, «τον πήραν Ντουρντουβάκι», ή του τρόπου, «σαν το Ντουρντουβάκι έκανε ό,τι του έλεγαν».

                Ντουρντουβάκια...Έτσι λέγονταν οι εκατοντάδες Έλληνες, που χάθηκαν στα αζήτητα της ιστορίας. Επιστρατεύτηκαν και ακολούθησαν, καταναγκαστικά τα τάγματα εργασίας του Βουλγαρικού στρατού κατοχής. Κρατήθηκαν παράνομα ως όμηροι και ορισμένοι πέθαναν σε Βουλγαρικό έδαφος. Ήταν αγνά παιδιά της Ανατολικής Μακεδονίας και της Ελληνικής Θράκης, που εργάσθηκαν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες στη διάνοιξη δρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών στο εσωτερικό της Βουλγαρίας. Όσοι γύρισαν δεν τιμήθηκαν ως ήρωες από την επίσημη εθνική ιστοριογραφία. Σήμερα το όνομά τους, Ντουρντουβάκια, έμεινε για να δηλώνει τον «αφελή» στις περιοχές της Ελληνικής Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας. Εκεί δηλαδή που περίμεναν το στεφάνι της δόξας βρήκαν την ειρωνεία των μεταγενεστέρων.

Η ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/824273/article/epikairothta/ellada/h-idrysh-ths-kypriakhs-dhmokratias

*16 Αυγούστου 1960. Η ιστορική στιγμή της υπογραφής των τελικών κειμένων της εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. 

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος υπογράφει, ο τελευταίος Βρετανός κυβερνήτης σερ Χιου Φουτ παρακολουθεί και, αριστερά του, 

ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Φαζίλ Κιουτσούκ.

Της κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΓΙΑΓΚΟΥ*

                Η υπογραφή των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, τον Φεβρουάριο 1959, άνοιξε τον δρόμο για την ανεξαρτησία της Κύπρου. Ωστόσο, μέχρι την επίσημη εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις 16 Αυγούστου 1960, μεσολάβησε μια κρίσιμη μεταβατική περίοδος (συχνά αγνοείται η σημασία της), κατά την οποία συγκροτήθηκε ο μηχανισμός της νεοσύστατης δημοκρατίας.

                Ένα από τα σώματα που είχαν ιδρυθεί για την εφαρμογή των συμφωνιών του 1959 ήταν η επιτροπή του Λονδίνου (αποτελούμενη από αντιπροσώπους των τριών Εγγυητριών Δυνάμεων, καθώς και των δύο κοινοτήτων), η οποία είχε κυρίως ως έργο της θέματα που αφορούσαν τον βρετανικό στρατό. Στις αρχές του 1960, ένα από τα ζητήματα στα οποία η πρόοδος των διαβουλεύσεων στο Λονδίνο φάνηκε να σκοντάφτει ήταν αυτό των βρετανικών βάσεων. Συγκεκριμένα, υπήρχαν διαφωνίες ως προς το μέγεθος, την έκταση της κυριαρχίας τους, καθώς και στο θέμα της εκχώρησής τους σε περίπτωση βρετανικής αποχώρησης. Καθώς η συζήτηση όδευε προς αδιέξοδο, οι Βρετανοί συγκάλεσαν διάσκεψη στο Λονδίνο, στις 16 Ιανουαρίου 1960, με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, καθώς και με τους ηγέτες των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και Φαζίλ Κουτσιούκ, αντίστοιχα.

                Στο Λονδίνο, οι Βρετανοί ήλπιζαν ότι, με κάποιες μικρές προσαρμογές, οι διαπραγματεύσεις θα κατέληγαν σε συμφωνία εγκαίρως, έτσι ώστε η ημέρα ανακήρυξης της ανεξαρτησίας να καθοριζόταν τον Φεβρουάριο.

EΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΑΚΗ: Η ΕΠΙΔΙΩΞΗ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΠΑΡΑΕΞΟΥΣΙΑΣ

*Χάρτης της ενιαίας Θράκης. Είναι του χαρτογράφου Ortelius, toy 1667.

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

                Η Θράκη και η προέλευσή της είναι ζυμωμένη με τους Ελληνικούς θρύλους και την Ελληνική Μυθολογία, κατά την οποία η Θράκη ήταν μία από τις τέσσερις κόρες του Ωκεανού. Πλούσια και σημαντική η ιστορία και ο πολιτισμός της Θράκης στο διάβα των αιώνων.

                Κατά τους τελευταίους αιώνες η Θράκη έπαυσε να υπάρχει ως ενιαία γεωγραφική περιοχή, στην επικράτεια ενός κράτους, και έχει τριχοτομηθεί. Το μεγαλύτερο μέρος της [Βόρεια Θράκη] με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, παραχωρήθηκε πραξικοπηματικά στη Βουλγαρία και από την υπόλοιπη Θράκη με τη Συνθήκη της Λωζάννης το μεγαλύτερο μέρος [Ανατολική Θράκη] παραχωρήθηκε στην Τουρκία και το μικρότερο [Δυτική Θράκη] στην Ελλάδα. Η Συνθήκη της Λωζάννης, εκτός των άλλων θεμάτων, προστατεύει και τις Μουσουλμανικές μειονότητες [Τουρκογενείς, Πομάκοι και Αθίγγανοι ], που διαβιούν στην Ελληνική Θράκη και στο κείμενό της ρητά αναφέρεται σε Θρησκευτικές μειονότητες και όχι σε Εθνικές.

Ο Σοφοκλής Βενιζέλος στη Μόσχα, το 1960

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/823278/article/epikairothta/ellada/o-sofoklhs-venizelos-sth-mosxa

*Ο Σοφοκλής Βενιζέλος (στη μέση αριστερά) και ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ (στη μέση δεξιά) κατά τη συνάντησή τους στην Κριμαία.

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

                Η επίσκεψη του αρχηγού των Φιλελευθέρων Σοφοκλή Βενιζέλου στη Σοβιετική Ένωση, τον Ιούνιο του 1960, εντασσόταν σε αλληλοσυμπληρούμενες ροπές της διεθνούς και της ελληνικής πολιτικής. Η αναζήτηση της ύφεσης στις σχέσεις των δύο συνασπισμών που αναμετρούνταν στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι στη στρατηγική εξίσωση συνυπολογίζονταν και τα πυρηνικά οπλοστάσια των Υπερδυνάμεων και της Βρετανίας, συνιστούσε προτεραιότητα των εμπλεκομένων κυβερνήσεων.

                Ήδη το 1959 ο συντηρητικός πρωθυπουργός της Βρετανίας και αναμφισβήτητα ατλαντιστής Harold Macmillan επισκεπτόταν τη Μόσχα σε αναζήτηση σημείων προσέγγισης με τη Σοβιετική ηγεσία.

Η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ 

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=715103

*Βρετανοί στρατιώτες επελαύνουν στη Βαγδάτη στις 11 Μαρτίου 1917

Γράφει ο κ. Αναστάσης Βιστωνίτης

                Πέρυσι, έναν αιώνα μετά την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, μια ομάδα πανισλαμιστών αυτοαποκαλούμενη Ισλαμικό Κράτος και ακολουθούμενη από χιλιάδες οπαδούς εγκαθίδρυσε σε μια περιοχή που εκτείνεται από τη Βόρεια Συρία ως το Ιράκ ένα νέο χαλιφάτο. Τα όσα συμβαίνουν στην περιοχή- αλλά και αλλού όπου υπάρχουν μεγάλες μάζες μουσουλμανικού πληθυσμού- προκαλούν σοκ και δέος.

                Όχι όμως στον ίδιο βαθμό σε όσους γνωρίζουν τι συνέβη στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια του πολέμου εκείνου, που οδήγησε στην κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στον έλεγχο της περιοχής από τις δύο εκ των τριών μεγάλων δυνάμεων οι οποίες αποτελούσαν την Αντάντ: τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία. Η τρίτη, η Ρωσία, το 1917 θα έμπαινε σε μιαν άλλη περιπέτεια με το ξέσπασμα της Οκτωβριανής Επανάστασης και το μερίδιό της από το μοίρασμα των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα ήταν πολύ μικρότερο.

Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ, ΤΟ 1947

*Η εφημερίδα "Ελευθερία" για τη μάχη των Γρεβενών

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

                Μέχρι τον Ιούνιο του 1947 το ΚΚΕ δεν είχε ακόμα υιοθετήσει επίσημα τον Εμφύλιο Πόλεμο και περιορίζονταν στην αρθρογραφία με τις εκδιδόμενες κομουνιστικές εφημερίδες να δικαιολογεί την ένοπλη δράση των ανταρτικών τμημάτων ως απόρροια της καταπίεσης του «δημοκρατικού λαού» από το «μοναρχοφασιστικό κράτος» και την «τρομοκρατία» των παρακρατικών οργανώσεων. Αυτό οφείλονταν στην ανάγκη να κερδίσει τον αναγκαιούντα χρόνο για την καλύτερη οργάνωση και εξάπλωση της επαναστατικής δραστηριότητας του.

                Την 25η όμως Ιουνίου 1947 κατά το συγκληθέν στο Στρασβούργο ετήσιο συνέδριο του Γαλλικού Κομουνιστικού Κόμματος, στο οποίο μετέσχε και αντιπροσωπεία του ΚΚΕ με τους Νίκο Ζαχαριάδη και Μιλτιάδη Πορφυρογένη, εξαγγέλθηκε από αυτούς επίσημα ότι όλες οι πολιτικές, στρατιωτικές και διεθνείς προϋποθέσεις υπήρχαν για τη δημιουργία  «Ελεύθερης Ελληνικής Κυβέρνησης» στην Ελλάδα και ζητήθηκε η συνδρομή των κομουνιστικών κομμάτων όλων των χωρών για ενίσχυση και επικράτηση του ΚΚΕ.Η απόφαση αυτή του ΚΚΕ να εξαγγείλει επίσημα τον επικείμενο σχηματισμό Προσωρινής Κυβέρνησης του Βουνού σήμαινε ότι η ηγεσία του είχε πεισθεί ότι η νίκη του Δημοκρατικού Στρατού είχε εξασφαλισθεί και ορισμένες Ανατολικές χώρες, κάτω από τις οδηγίες της Σοβιετικής Ένωσης, θα την αναγνώριζαν. Όπως προκύπτει από κομουνιστικές πηγές η ανακήρυξη της Προσωρινής Κυβέρνησης θα γίνονταν εντός του Ιουλίου ή το βραδύτερο κατά τις αρχές του Αυγούστου 1947.

Λαφυραγωγώντας τους Τούρκους της Ακρόπολης, το 1821

*Η Ακρόπολη σε γκραβούρα του 1670. Εικονίζεται ο μιναρές, 

όταν ο Παρθενώνας είχε μετατραπεί σε τέμενος .

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Επανάσταση του 1821 υπήρξε ένα μεγαλειώδες γεγονός, που έχει καταγραφεί στην εθνική μας ιστορία με χρυσά γράμματα. Ωστόσο, όπως σε όλα τα μεγαλειώδη γεγονότα, υπάρχουν στις παρυφές τους, συνήθως αδιόρατα και σκοπίμως παραμελημένα, περιστατικά που με τα σημερινά δεδομένα κρινόμενα, έχουν απαξία και την περιφρόνησή μας. Τέτοια γεγονότα στην Επανάσταση του 1821 ήταν μεταξύ άλλων οι λαφυραγωγίες των πολιορκούμενων πόλεως και χωριών.

                Όμως την εποχή εκείνη, μετά τη βάναυση δουλεία και την δεινή φορολόγηση των υπόδουλων, η λαφυραγωγία είχε δικαιολογητική βάση και ως φαινόμενο των ημερών, επιχειρήθηκε να ελεγχθεί από τους ηγέτες της εθνικής εξέγερσης για να  ενισχύονται οι πόροι των επαναστατημένων και να μην υπάρχει μονομερής και αδικαιολόγητος πλουτισμός κάποιων μεμονωμένων επιτηδείων.

                Έτσι, η λαφυραγωγία εξελίχθηκε σε ελεγχόμενο θεσμό, όσο και αν αυτό με τα σημερινά δεδομένα φαίνεται να είναι απεχθές φαινόμενο.

                Έχει επικρατήσει, λάφυρο χαρακτηρίζεται κάθε κινητό αντικείμενο που μπορεί στη διάρκεια ενός πολέμου να περιέλθει από τον έναν αντίπαλο στρατό στον άλλο. Η ενέργεια αρπαγής λαφύρων ονομάζεται λαφυραγωγία ή λαφυραγώγηση σε αντιδιαστολή της λεηλασίας, που είναι κατά κανόνα ανεξέλεγκτη ενέργεια,  στην οποία συνυπάρχουν οι έννοιες της κλοπής και της καταστροφής.

                Η υπόθεση της αρπαγής των λαφύρων, είναι γνωστή στην ιστορία από τους αρχαιότατους πολέμους, και αρκετές φορές ίσως να ήταν και ο κύριος σκοπός των πολέμων. Από τους ομηρικούς χρόνους, συναντούμε τον όρο αυτόν. Η διανομή των λαφύρων μεταξύ των πολεμιστών αποτελούσε θεσμό.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με τα μάτια του ξένου Τύπου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://www.kathimerini.gr/821769/article/politismos/vivlio/o-kwnstantinos-karamanlhs-me-ta-matia-toy-3enoy-typoy

 *Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπογράφει, παρόντος και του Γεωργίου Ράλλη, την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Ήταν η λαμπρή αρχή μιας μακράς πορείας στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που σήμερα κινδυνεύει να τερματιστεί.

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΛΟΣ*

                Το βιβλίο του αναπληρωτή καθηγητή Διεθνών Σχέσεων Δημήτρη Καιρίδη έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία για την Ελλάδα για να προστεθεί σε σειρά δημοσιεύσεων για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και την εποχή του.

                Σε αντίθεση ωστόσο με παλαιότερα έργα που ήταν γραμμένα κυρίως από συνεργάτες του μεγάλου Έλληνα πολιτικού και ξεχείλιζαν από εκτίμηση και σεβασμό προς το πρόσωπό του, νεότερες δημοσιεύσεις, και ειδικά η παρούσα, επιχειρούν νηφάλιες και ενδιαφέρουσες τομές, θέτουν σύνθετα ζητήματα για διερεύνηση σχετικά με τη δράση, τον λόγο και την πολιτική πρακτική του Καραμανλή και αξιοποιούν σύγχρονα μεθοδολογικά εργαλεία και προσεγγίσεις από διαφόρους κλάδους των κοινωνικών επιστημών. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον Δημήτρη Καιρίδη που στηρίζεται σε πρωτογενή και διαχρονική ανάλυση του ξένου Τύπου αναφορικά με τον «άγνωστο» πολιτικό του 1955, που έμελλε να βάλει ανεξίτηλη σφραγίδα στα πολιτικά δρώμενα της Ελλάδας ως το τέλος του 20ού αιώνα.