Η προσφορά της Καστοριάς στην Εθνική Βιβλιοθήκη, όταν απελευθερώθηκε

*Η Καστοριά σε παλαιά καρτ ποστάλ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

        Η Καστοριά, υπήρξε αρχοντική πόλη, σε όλες τις περιόδους της ιστορίας της. Το ίδιο και οι κάτοικοί της. Εργατικοί, φιλοπρόοδοι, επιμελείς και πατριώτες.

        Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-13, αλλά και ο Μακεδονικός Αγώνας, που προηγήθηκε, υπήρξαν αφορμή για να εκδηλώσουν οι Καστοριανοί τα φιλογενή και πατριωτικά τους αισθήματα.

        Η απελευθέρωση της Καστοριάς έγινε στις 11 Νοεμβρίου 1912. Στην μακραίωνη ιστορία της, η Καστοριά γνώρισε πολιορκίες και κατακτήσεις από Βουλγάρους, Νορμανδούς και Τούρκους, διατηρώντας όμως μέχρι σήμερα τον ελληνικό χαρακτήρα της, καθώς και πλήθος βυζαντινών εκκλησιών, κειμηλίων και αρχοντικών. Όλα, τεκμήρια της ακμής της, λόγω της επιτυχημένης εμπορίας και διακίνησης των γουναρικών σε ακμάζοντα κέντρα της Ευρώπης.

        Ο Δήμος Καστοριάς, ίδρυσε to 1925 Δημοτική βιβλιοθήκη. Στις συλλογές της υπάρχουν μεταξύ άλλων 27.000 τόμοι βιβλίων, ανάμεσά τους και πολλά σπάνια για την τοπική ιστορία, αντίγραφα σπάνιων χειρογράφων της Μητρόπολης, εξαιρετικού ενδιαφέροντος παλαίτυπα, παλαιές φωτογραφίες και καρτ-ποστάλ του 19ου και του 20ου αιώνα, 30 τίτλους περιοδικών και 15 τίτλους τοπικών εφημερίδων.

Μάχη με κομιτατζήδες έξω από την Αλεξανδρούπολη, το 1907

*Εικόνα μιας από τις πολλές βουλγαρικές συμμορίες κομιτατζήδων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

            Η Θράκη υπέστη πολλά κατά τα πρώτα χρόνια του 20^ου αιώνα, από τη  δράση βουλγαρικών συμμοριών. Τα μέλη τους με τη γνωστότερη ονομασία κομιτατζήδες, ήταν στην ουσία παρακρατικοί, μέλη ακραίων κομιτάτων, που με το πρόσχημα πατριωτικής δράσης, σκότωσαν, λήστευαν και τρομοκρατούσαν του ελληνικού πληθυσμούς αποσκοπώντας να τους αποσπάσουν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και να τους εντάξουν, στην σχισματική βουλγαρική εκκλησία.

            Η μεγάλη έξαρση της δράσης των κομιτατζήδων σημειώθηκε κυρίως στη Μακεδονία, αλλά δεν έμεινε στο απυρόβλητο και η Θράκη στο σύνολό της. Στο πλαίσιο αυτού του εθνικού ανταγωνισμού μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων σημειώθηκαν πολλές μάχες τόσο μεταξύ ανταρτικών ομάδων των Ελλήνων και των Βουλγάρων, όσο και του Οθωμανικού στρατού.

            Μια τέτοια μάχη, ξεχασμένη σήμερα, έγινε στα πρόθυρα της Αλεξανδρούπολης στο χωριό Λουτρός, το 1907.

Μια εικόνα του Γρηγορίου Ε’ ταράζει τον Αβδούλ Χαμίτ, το 1907!

*Από την εφημερίδα "Νέον Άστυ" 21 Σεπτεμβρίου 1907

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                …Και ξαφνικά στο Φανάρι, στην κλειστή Πύλη των Πατριαρχείων, εκεί ακριβώς που οι Τούρκοι απαγχόνισαν τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ αναρτήθηκε μια εικόνα του εκλιπόντος Πατριάρχη. Είναι Σεπτέμβριος του 1907. Σουλτάνος είναι ο Αβδούλ Χαμίτ. Δεν επρόκειτο για θαύμα. Ανθρώπινη ενέργεια ήταν και μάλιστα συνειδητοποιημένη!

                Ας δούμε τα πράγματα από την αρχή.

                Είναι γνωστό, ότι όταν το 1821 εξερράγη η Επανάσταση των Ελλήνων, στην Κωνσταντινούπολη έγιναν σφαγές. Ένα από τα θύματα ήταν ο τότε Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’.

Ακόντια και δίσκους ζητούσε το Δεδέαγατς από τον Ίωνα Δραγούμη, το 1907

*Το Δεδέαγατς, η σημερινή Αλεξανδρούπολη

*Ενδιαφέρον για τη σηροτροφία στο Σουφλί

*Ζητούσαν ποιήματα του Αριστ. Βαλαωρίτη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Αλεξανδρούπολη, το πάλαι ποτέ Δεδέαγατς, έχει μακρά παράδοση στον κλασσικό αθλητισμό, με επιτυχίες των αθλητών του τόσο σε αγώνες, όσο και στην μαζικότητα των πολιτών της στην άθληση. Η άσκηση, των παιδιών επιδιώχθηκε από πολύ νωρίς. Μια πτυχή αυτής της προσπάθειας, που ανάγεται στο 1907, θα δούμε σήμερα. Τότε είχε επιδιωχθεί να δημιουργηθεί στην ανερχόμενη πόλη, γυμναστήριο.

                Τα χρόνια εκείνα είχε κορυφωθεί η προσπάθεια αντιμετώπισης του βουλγαρικού εθνικισμού. Το Βουλγαρικό κράτος, μετά την τόσο άδικη και αιφνιδιαστική προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας το 1880, άρχισε ένα φοβερό εξοντωτικό αγώνα κατά του Ελληνικού στοιχείου στη Βόρεια Ελλάδα γενικότερα, προωθώντας τις επεκτατικές του τάσεις. Ένας αιματηρός αγώνας, που κράτησε χρόνια, αλλά άρχισε να κορυφώνεται μετά την γνωστή βουλγαρική επανάσταση του Ίλιντεν το 1904. Η επανάσταση αυτή έβαλε ουσιαστικά τις βάσεις, για να αρχίσει ο ένοπλος αγώνας των κομιτατζήδων, με απώτερο στόχο την προσάρτηση εδαφών της Μακεδονίας και της Θράκης και την έξοδό των Βουλγάρων στο Αιγαίο.