Μικρό Βογιαλίκιο: Εκούσια Μετανάστευση, σε κλίμα βουλγαρικής τρομοκρατίας

*Η μετανάστευση από τα Βογιαλίκια, με τα βοϊδάμαξες.

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Διώχνεις με μάνα διώχνεις με

στ’ αλήθεια θα πααίνω.

Αχ, με τα πουλάκια θα διαβώ

κι μι τα χελιδόνια.

Αχ και τα πουλιά θα νέρχουνται

κι εγώ πάντα θα λείπω.

(Δημοτικό τραγούδι της Ανατολικής Ρωμυλίας)

 

 

Ο ξεριζωμός του Ελληνισμού της Ανατολικής Ρωμυλίας, που άρχισε από το 1880 με τη βίαιη προσάρτησή της στο νεότευκτο Βουλγαρικό κράτος και συνεχίσθηκε έως το πρώτο τέταρτο και πλέον του 20^ου αιώνα, είναι ένα ανομολόγητο δράμα μιας εθνοκάθαρσης, η οποία δεν δικαιώθηκε ποτέ.

Χωριά και πόλεις εγκαταλείφθηκαν άλλοτε με βία και άλλοτε εθελοντικά, βάσει διακρατικών συμφωνιών. Σε καμιά περίπτωση όμως ο εκπατρισμός των Ελλήνων αυτής της μαρτυρικής περιοχές, δεν έγινε ομαλά, εξαιτίας του ρεβανσισμού των Βουλγάρων. Όλες οι οικογένειες έχουν να αφηγηθούν για τις βάρβαρες συνθήκες του εκπατρισμού των Ελλήνων από εκεί.  Το ίδιο και όλα τα χωριά.

Η τελευταία Συνθήκη υπογράφηκε στο προάστιο του Παρισιού  Νεϊγύ στις 27 Νοεμβρίου 1919 και είχε ως σκοπό εκτός από την παραχώρηση της Δυτικής Θράκης στους συμμάχους της Αντάντ και την επίλυση των προβλημάτων που δημιουργούνταν από τη μετανάστευση των πληθυσμών, δεδομένου ότι έπρεπε οι Βούλγαροι έποικοι να επιστρέψουν στη Βουλγαρία. Μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας υπογράφτηκε ειδική συνθήκη η οποία προέβλεπε την εθελούσια ανταλλαγή των πληθυσμών. Αργότερα στις 18 Δεκεμβρίου 1920 συστάθηκε και Μικτή Επιτροπή Ελληνοβουλγαρικής Μετανάστευσης, η διάρκεια της οποίας ορίσθηκε στα 10 χρόνια. Tα δύο μέλη της Μικτής Επιτροπής, διόρισε η Κοινωνία των Εθνών. Η Μικτή Επιτροπή εκπόνησε κανόνες και σχέδιο πληρωμής αποζημιώσεων στους μεταναστεύοντες. Αυτοί οι κανόνες προσδιόριζαν τις λεπτομέρειες της μετανάστευσης και καθόριζαν την περιουσία που θα έπαιρναν μαζί τους, όσοι μετανάστευαν ή θα γίνονταν εκκαθάριση των περιουσιακών στοιχείων που θα εγκαταλείπονταν. Το σχέδιο πληρωμής καθόριζε τους όρους πληρωμής των μεταναστών και τον διακανονισμό μεταφοράς πόρων από τη μία χώρα στην άλλη. Ορίσθηκε οι μετανάστες να παίρνουν σε μετρητά το 10% της αξίας της ακίνητης περιουσίας από τη χώρα προέλευσης και το υπόλοιπο 90% σε ομολογίες (γραμμάτια) από τη χώρα υποδοχής. Παρόλο που η Συνθήκη του Νεϊγύ για την αμοιβαία, εθελοντική μετανάστευση των μειονοτήτων της Ελλάδος και της Βουλγαρία υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 1919, η ουσιαστική εφαρμογή της άρχισε στα τέλη του 1922.  Σε εκτέλεση της Σύμβασης αυτής, ψηφίσθηκε ο νόμος 2680/1922 και από 6 Μαρτίου 1922 σχετικός Κανονισμός, που κυρώθηκε με στις 18 Ιουνίου 1922 με Βασιλικό Διάταγμα. Αυτές οι πράξεις ψηφίσθηκαν ταυτόχρονα και στη Βουλγαρία. Με βάση την προαναφερθείσα σύμβαση, περίπου 50.000 Έλληνες μετανάστευσαν από τη Βουλγαρία στην Ελλάδα και 90.000 Βούλγαροι από την Ελλάδα στη Βουλγαρία. Κατά δε τις επίσημες στατιστικές παρέμειναν στην Ελλάδα 41.017 σλαβόφωνοι που δεν επιθυμούσαν να μεταναστεύσουν.

Στην Ανατολική Ρωμυλία το 1885, οι ελληνικής καταγωγής κάτοικοι ανέρχονταν σε 300.000. Οι Έλληνες κατοικούσαν σε συμπαγείς πληθυσμούς σε περίπου 80 πόλεις και χωριά ως τα χρόνια της ανταλλαγής πληθυσμών, οπότε και εφαρμόστηκε η σχετική διάταξη της συνθήκης του Νεϊγύ μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας για εθελούσια ανταλλαγή πληθυσμών. Η ανταλλαγή αυτή, δεν έγινε με τις καλύτερες των συνθηκών για το ελληνικό στοιχείο.

Οι μαύρες μέρες της κατοχής του 1942, στο νομό Έβρου

*Τα δύο διακεκριμένα θύματα δολοφονιών στο νόμο Έβρου το 1942. 

Αριστερά ο νομάρχης  Ιωάννης Φραγκούλης, δεξιά ο δήμαρχος Σουφλίου Πασχάλης Νάνος. 

*Στοιχεία από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

 

               Η ζωή στο νομό Έβρου κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όπως και σε όλη την κατεχόμενη Ελλάδα, υπήρξε σκληρή και αδυσώπητη. Ο ακριτικός νομός, δεν παραδόθηκε από τους Χιτλερικούς κατακτητές στους Βουλγάρους, όπως συνέβη με τους νομούς Ξάνθης και Ροδόπης και τους νομούς της Ανατολικής Μακεδονίας.

               Ο νομός Έβρου παρέμεινε υπό τους Γερμανούς, που φυσικά είχαν τη στρατιωτική διοίκηση, αλλά η πολιτική διοίκηση, δηλαδή νομαρχία και δήμοι και κοινότητες, παρέμειναν σε ελληνικά χέρια. Η έδρα της νομαρχίας μεταφέρθηκε από την Αλεξανδρούπολη στο Διδυμότειχο. Η Αλεξανδρούπολη είχε παραχωρηθεί  στους Βουλγάρους. Οι κάτοικοι του νομού δεν δοκίμασαν μεγάλη πείνα, διότι η γεωργική παραγωγή σε σιτηρά και άλλα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα κάλυπταν τις ανάγκες του νομού και πολλές φορές γίνονταν και εξαγωγές σε άλλες περιοχές που πραγματικά υπέφεραν. Υπήρχαν μόνο ελλείψεις προϊόντων που δεν παράγονταν επιτοπίως. Π.χ. δεν υπήρχε ζάχαρη ή ελαιόλαδο, αλλά οι «γιαχανάδες» τα σησαμελαιοτριβεία παρήγαν άφθονο σησαμέλαιο ή σπορέλαιο από τους ηλίανθους.

               Στα Αμερικανικά Εθνικά Αρχεία, έχουν διασωθεί έγγραφες αναφορές με πληροφορίες από την κατεχόμενη Ελλάδα, σταλμένες από την Ελληνική Υπηρεσία Πληροφοριών, που είχε συστήσει στο Κάιρο η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση. Τις αναφορές αυτές συνήθως υπέγραφαν οι πλοίαρχοι του Πολεμικού Ναυτικού Ν. Τσαγκάρης και Ε. Κορτέσης.

               Με βάση αυτές τις αναφορές και άλλες εγχώριες πηγές, μπορούμε σήμερα να ανασυστήσουμε κατά ένα μέρος την ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών και ειδικά του έτους 1942, όταν άρχισε να γεννιέται η αντίδραση κατά την Γερμανών, αλλά και άλλες ενέργειες, που τρομοκράτησαν τον πληθυσμό.

*Από τα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ

Το ανεξίτηλο στίγμα της δολοφονίας Πολκ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   https://www.kathimerini.gr/society/562443334/to-anexitilo-stigma-tis-dolofonias-polk/

*Στιγμιότυπο από την κηδεία του Τζορτζ Πολκ. Πίσω από το καλυμμένο με την αστερόεσσα φέρετρο η σύζυγος του εκλιπόντος και δεξιότερα η μητέρα του, συνοδευόμενη από τον υπουργό Τύπου Μιχαήλ Αιλιανό (δεξιά) και τον υπουργό άνευ χαρτοφυλακίου Μιχαήλ Μαυρογορδάτο. Φωτ. A.P.

 

 

Γράφει ο κ. ΙΩΑΝΝΗΣ Ο. ΙΑΤΡΙΔΗΣ

 

 

Μία από τις περισσότερο ανησυχητικές εξελίξεις της εποχής μας είναι η αυξανόμενη βία εναντίον δημοσιογράφων. Κατά τη διάρκεια του 2022, αναφέρθηκαν 67 δολοφονίες δημοσιογράφων και 363 φυλακίσεις μόνο στη Λατινική Αμερική και στην Ευρώπη. Δράστες ήταν υποστηρικτές του αυταρχισμού που επιζητούν την εξουσία μέσω της καταστροφής των ανεξάρτητων δικτύων πληροφόρησης και της καταπίεσης των πολιτικών ελευθεριών. Έτσι, η εξόντωση δημοσιογράφων γίνεται δείκτης που σηματοδοτεί τον θάνατο της ελευθερίας και της δημοκρατικής διακυβέρνησης, καθώς oι κοινωνίες γρήγορα συνηθίζουν την απώλειά τους και τη λησμονούν.

Δεν ήταν πάντοτε έτσι. Τον Μάιο 1948, ο Τζορτζ Πολκ, Αμερικανός ανταποκριτής, που είχε ασκήσει κριτική στην πολιτική της φιλοδυτικής ελληνικής κυβέρνησης και των Αμερικανών υποστηρικτών της κατά τον εμφύλιο πόλεμο, βρέθηκε δολοφονημένος κοντά στην προκυμαία της Θεσσαλονίκης. Το έγκλημα συγκλόνισε τον ελεύθερο κόσμο και επί μήνες προβαλλόταν στον διεθνή Τύπο σχεδόν όσο ο αποκλεισμός του Βερολίνου που εξελισσόταν το ίδιο διάστημα.

Η αντίδραση της Ουάσιγκτον ήταν ταχεία και αυστηρή. Ο στρατηγός Ντόνοβαν, γνωστός Αμερικανός αρχικατάσκοπος των χρόνων του πολέμου, έφθασε στην Αθήνα ζητώντας εξονυχιστική έρευνα. Βοηθός του ήταν ο συνταγματάρχης Κέλις, έμπειρος αξιωματικός της αντικατασκοπείας, εξοικειωμένος με ζητήματα της ελληνικής ασφάλειας. Στη Θεσσαλονίκη, ο Αμερικανός γενικός πρόξενος συνομιλούσε με ανώτατους Έλληνες αξιωματούχους, διαμαρτυρόταν για την ανεπαρκή πρόοδο της έρευνας. Οι Αμερικανοί ανταποκριτές έκαναν τις δικές τους έρευνες και δημοσίευσαν μια ανεξάρτητη έκθεση. Τελικά, όμως, η διαδικασία και η απόφαση του ποινικού δικαστηρίου βασίστηκαν στην ομολογία ενός ελάχιστα γνωστού δημοσιογράφου, του Γρηγόρη Στακτόπουλου, ο οποίος καταδικάστηκε σε ισόβια. Δύο κομμουνιστές καταδικάστηκαν ερήμην σε θάνατο ως φυσικοί αυτουργοί.

Η τύχη της Θράκης, της Μακεδονίας, των Δωδεκανήσων και της Βόρ. Ηπείρου, στη διάσκεψη του Πότσνταμ, το 1945

*Ο δερματόδετος τόμος με τις οδηγίες για την αμερικανική κυβέρνηση, το 1945

 Aνέκδοτα στοιχεία για τις διαθέσεις 

των Μεγάλων Δυνάμεων, το 1945, 

όταν μοίραζαν τον κόσμο

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η διάσκεψη του Πότσνταμ, είναι αυτή που μοίρασε εμπράκτως την Ευρώπη, αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγους μήνες μετά τη διάσκεψη της Γιάλτας, που είχε αρχικά μοιράζει τον κόσμο βάσει ποσοστών επιρροής, όπως τα είχε γράψει σε μια χαρτοπετσέτα ο Ουίνστον Τσώρτσιλ. Η Διάσκεψη του Πότσνταμ, προαστίου του Βερολίνου, πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την παράδοση άνευ όρων της Χιτλερικής Γερμανίας. Οι εργασίες της διήρκεσαν από τις 17 Ιουλίου έως τις 2 Αυγούστου 1945. Η διάσκεψη της Γιάλτας είχε προηγηθεί  και πραγματοποιήθηκε από τις 4 έως τις 11 Φεβρουαρίου 1945 στην Κριμαία.

              Στη διάσκεψη του Πότσνταμ αποφασίσθηκε μεταξύ άλλων να αποκατασταθούν όλες οι εδαφικές προσαρτήσεις που έκαναν οι Γερμανοί, κατά τη διάρκειας της Κατοχής,  στις χώρες στις οποίες ανήκαν. Καθορίσθηκαν τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας με την Πολωνία. Συμφωνήθηκε κυρίως η άσκηση δίωξης κατά των εγκληματιών πολέμου, ανοίγοντας το δρόμο για τη μεγάλη Δίκη της Νυρεμβέργης. Αποφασίσθηκε ακόμα η αποναζιστικοποίηση και ο εκδημοκρατισμός της Γερμανίας και η απαγόρευση παραγωγής οπλικών συστημάτων. Η διάσκεψη του Πότσνταμ ουσιαστικά προσδιόρισε τον μεταπολεμικό χάρτη της Ευρώπης.

Τότε στη σοβιετική σφαίρα επιρροής πέρασαν οριστικά η Πολωνία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Τσεχοσλοβακία, η Βουλγαρία, η Αλβανία, η Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία και το τμήμα της Γερμανίας που είχε καταληφθεί από την ΕΣΣΔ, δηλαδή αυτό το γερμανικό κομμάτι, που ήταν γνωστό κάποτε ως Ανατολική Γερμανία. Όλα βάσει του διαμοιρασμού του κόσμου, που είχε σχεδιαστεί σε μια χαρτοπετσέτα στη Διάσκεψη της Γιάλτας. Στην διάσκεψη του Πότσνταμ αποφασίσθηκε να κάνει το επόμενο επιθετικό βήμα η Ρωσία πολεμώντας την Ιαπωνία, η οποία, η οποία συνέχιζε τον πόλεμο στην Ασία. Τελικά πρόλαβαν οι Αμερικανοί και έριξαν την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

Προς μια ενιαία μνήμη της Γενοκτονίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/istoria/562418269/pros-mia-eniaia-mnimi-tis-genoktonias/

*Πρόσφυγες λαμβάνουν ιατρική φροντίδα από προσωπικό του Ερυθρού Σταυρού, στη Θεσσαλονίκη. Φωτ. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΟΓΚΡΕΣΟΥ

 

 

Γράφει η κ. ΙΣΜΗΝΗ ΛΑΜΠ

 

H Ελλάδα θα πρέπει να υποστηρίξει ένα νέο τρόπο προσέγγισης της μνήμης της γενοκτονίας. Σήμερα γίνεται μνημόνευση των γενοκτονιών στη βάση μιας τοπικιστικής προσέγγισης. Υπάρχουν διαφορετικές ημέρες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους όπου τιμούνται διάφορα θύματα γενοκτονιών: 27 Ιανουαρίου για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, 7 Απριλίου για τη Γενοκτονία των Τούτσι, 24 Απριλίου για τη Γενοκτονία των Αρμενίων, 19 Μαΐου για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, 20 Μαΐου για τη Γενοκτονία της Καμπότζης, 2 Αυγούστου για τη Γενοκτονία των Ρομά, 7 Αυγούστου για τη Γενοκτονία των Ασσυρίων, 14 Σεπτεμβρίου για τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας κ.λπ.

Αυτές οι ημέρες μνήμης περνούν απαρατήρητες, ως επί το πλείστον, από οποιονδήποτε άλλον εκτός από τους απογόνους των θυμάτων. Έτσι, στην πραγματικότητα, η τοπικιστική προσέγγιση προωθεί την «αορατότητα» της γενοκτονίας και κάνει ελάχιστα για να καταστήσει τις γενοκτονίες λιγότερο πιθανές.

Ο Ισραέλ Τσάρνι, φημισμένος μελετητής της γενοκτονίας, έχει εξηγήσει πολύ καλά τους περιορισμούς μιας ιδιοκτησιακής και τοπικιστικής προσέγγισης της γενοκτονίας. Χρησιμοποιώντας συγκλονιστικά παραδείγματα από πολλές εθνικότητες και εθνοτικές ομάδες, κατέδειξε την τάση των ομάδων θυμάτων γενοκτονίας:

Καραμανλής, Μπίτσιος, Φορντ και Κίσινγκερ, συνομιλούν σε ένα κήπο στο Ελσίνκι το 1975

*Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Χένρι Κίσινγκερ και ο Δημήτρης Μπίτσιος συνομιλούν στην πρεσβευτική κατοικία στον Ελσίνκι κατά τη διάρκεια των εργασιών της Διάσκεψης του Ελσίνκι, το καλοκαίρι του 1975. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ).

 

 

Μια ανέκδοτη αποκαλυπτική συνομιλία,

όπως ανασύρθηκε από

τα αμερικανικά Εθνικά Αρχεία

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

            Το καλοκαίρι του 1975 η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα εξαιτίας της τουρκικής αδιαλλαξίας. Η Κύπρος είχε υποστεί την τουρκική κατοχή και η Ελλάδα προσπαθούσε να εξομαλύνει με διπλωματικούς τρόπους την κατάσταση.

Μια μείζων επιτυχία της Ελλάδας, ήταν ότι τέθηκε σε ισχύ, στις 5 Φεβρουαρίου 1975, εμπάργκο όπλων έναντι της Τουρκίας. Ήταν κατ’ αρχήν μια άκρως σημαντική απόφαση. Η τουρκική κυβέρνηση αντέδρασε  άμεσα και αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία των αμερικανικών βάσεων στην Τουρκία. Οι εγκαταστάσεις αυτές ήταν κρίσιμες λόγω των εντάσεων του Ψυχρού Πολέμου, ενώ παράλληλα διεφύλασσαν τα αμερικανικά  συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, η οποία τελούσε εν βρασμώ λόγω του Παλαιστινιακού. Υπενθυμίζεται ότι από τον Αύγουστο του 1974, η ελληνική κυβέρνηση είχε αποσύρει την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, διαμαρτυρόμενη για την απραξία της Ατλαντικής Συμμαχίας και των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της επανάληψης της τουρκικής προέλασης στην Κύπρο, τον γνωστό Αττίλα ΙΙ. Η επιβολή του εμπάργκο δημιουργούσε συνθήκες δυσλειτουργίας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Το εμπάργκο όπλων όμως είχε αρχίσει να χαλαρώνει τελικά από τις 2 Οκτωβρίου 1975 όταν επετράπη στην Τουρκία από το Κογκρέσο η αγορά όπλων με πληρωμή σε συνάλλαγμα.

Όλο αυτό το διάστημα ήταν εντυπωσιακή και η κινητοποίηση των ομογενών στις ΗΠΑ , γεγονός που ενόχλησε πολύ τον Φορντ και τον Κίσινγκερ.

 

Η Διάσκεψη Ασφαλείας στο Ελσίνκι

 

Το καλοκαίρι του 1975, πραγματοποιήθηκε στη φιλανδική πρωτεύουσα η Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή των παγκόσμιων ηγετών. Ήταν εντυπωσιακή η συμμετοχή τόσων ηγετών στο Ελσίνκι. Ταυτόχρονα ήταν και μια ευκαιρία για τους ηγέτες των μικρότερων κρατών, να συζητήσουν τα προβλήματα των χωρών τους και να επιδιώξουν επιμέρους λύσεις.

            Μια τέτοια σημαντική συνομιλία εκτός προγράμματος έγινε στις 30 Ιουλίου 1975, στην 1 το μεσημέρι στον κήπο της πρεσβευτικής κατοικίας του Αμερικανού πρεσβευτή στο Ελσίνκι. Θα ακολουθούσε συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό.

«Η Έξοδος των Θρακών» | Κωνσταντίνος Α. Τριανταφυλλάκης | Εκδόσεις IANOS...

    Μεγάλη μέρα σήμερα για τη Θράκη. Στο βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ, έγινε η παρουσίαση του Βιβλίου του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλάκη ¨Η έξοδος των Θρακών".

    Πρόκειται για ιστορικό μυθιστόρημα μεγάλης πλοκής, εκπληκτικών ανατροπών και αναπάντεχων εκπλήξεων Μα πάνω από όλα κυριαρχεί η αγάπη του συγγραφέα για τη Θράκη και η απόφασή του να αποτίσει τις πρέπουσες τιμές για τους προγόνους του που ξεριζώθηκαν άδικα από την Ανατολική Θράκη το 1922.

    Παρακολουθείστε ολόκληρη την εκδήλωση στο βίντεο του ΙΑΝΟΥ.