"ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ"... ΕΛΕΧΘΗ Ή ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΙΛΑΟ ΤΡΙΚΟΥΠΗ?

    Η φράση, που ιστορικά έχει συνδεθεί με τον Χαρίλαο Τρικούπη, «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» ελέχθη μέσα στη Βουλή ή όχι; Για το θέμα αυτό και τις αμφισβητήσεις που εγέρθηκαν, θα μιλήσουμε σήμερα εδώ. 
     Συνεδρίαση της Βουλής, 1 Δεκεμβρίου 1893 με το παλαιό ημερολόγιο. Το κλίμα βαρύ. Τα οικονομικά του κράτους σε άθλια κατάσταση. Υπερδανεισμός, έκτακτες πολεμικές δαπάνες των προηγούμενων ετών, έλλειψη παραγωγικών πηγών, υψηλή φορολογία. Είναι η εικόνα κράτους της εποχής εκείνης, το οποίο αντιμετώπιζε οξεία δημοσιονομική κρίση και τεράστιες πιέσεις από τους δανειστές του εξωτερικού.

     Στο βήμα ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης, περιγράφει την κατάσταση και αναλύει το νομοσχέδιο με τα μέτρα, που πρέπει να ληφθούν. Μέτρα, που στην πράξη αποτελούσαν απόλυτο πτωχευτικό συμβιβασμό της μικρής και αδύναμης Ελλάδας, με τους πανίσχυρους δανειστές του εξωτερικού.
     Τελικά, ο Τρικούπης είπε ή δεν είπε την περίφημη φράση «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» που συνοδεύει την πολιτική του ιστορία έκτοτε; Στα Πρακτικά της Βουλής, δεν έχει καταγραφεί, η φράση αυτή.
     Ο ιστορικός Παύλος Καρολίδης εκφράζει την άποψη, ότι η περίφημη φράση δεν ελέχθη προς τη Βουλή, αλλά την παρενέβαλε ο Τρικούπης εν τη ρύμη του λόγου του, απευθυνόμενος εκτός Βουλής προς τους δανειστές. Υποστηρίζει μάλιστα ότι τη φράση εκμεταλλεύθηκε η αντιπολίτευση αποσκοπώντας να παρουσιάσει τους βουλευτές του Τρικουπικού κόμματος να χειροκροτούν την αναγγελία των σκληρών οικονομικών μέτρων και να επιδοκιμάζουν την πολιτική εκείνη.
     Αντίθετα ο Ανδρέας Συγγρός που την εποχή εκείνη ήταν και βουλευτής, και είχε ανάμιξη στα δάνεια του εξωτερικού, στα Απομνημονεύματά του είναι κατηγορηματικός. Διαβεβαιώνει ότι ο ίδιος που ήταν παρών στη συνεδρίαση, άκουσε τη φράση.
     Μια ανάλογη άποψη εξέφρασε και ο Εμμανουήλ Ρέπουλης σε άρθρο του με τίτλο «Η Βουλή της βασιλείας του Γεωργίου» που είχε δημοσιευθεί σε συλλογική έκδοση του Βλάση Γαβριηλίδη το 1896.

    Την ημέρα της κατάθεσης του νομοσχεδίου, ο βουλευτής της αντιπολίτευσης Κορομάντζος, είχε μιλήσει για επαίσχυντη χρεοκοπία. Την επομένη 2 Δεκεμβρίου 1893 ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Θεόδωρος Δηλιγιάννης απαντώντας στον πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη τόνισε χαρακτηριστικά: «Ωνόμασα το νομοσχέδιον περί πτωχεύσεως ενώ ο εισαγαγών αυτό υπουργός των Οικονομικών, ωνόμασεν αυτό «Περί υπηρεσίας εθνικών δανείων».

     Πάντως τέσσερις μέρες μετά την κατάθεση του επίμαχου νομοσχεδίου, ο ποιητής Ευάγγελος Κουσουλάκος, είχε δημοσιεύει με το ψευδώνυμο «Πελαργός» σατιρικό ποίημα, υπογραμμίζοντας:

"Μαύρ’ είν’ η νύχτα στα βουνά 

Δεν δίνουμε κουπόνι 

Τα βρήκαμε πολύ στενά 

Και ρίχνουμε κανόνι".

     Άσχετα αν την είπε ή δεν την είπε μέσα στη Βουλή, η πτώχευση της Ελλάδος, υπήρξε ένα αναμφισβήτητο γεγονός, με τραγικές και επιζήμιες συνέπειες, που φάνηκαν και αργότερα με την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου.

Π.Σ.Α.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ "ΒΑΦΤΙΖΕΙ" ΔΥΟ ΚΟΜΜΑΤΑ!!!

*Πανηγυρική συνεδρίαση της Βουλής κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα

Είναι ασύνηθες, αλλά στην ελληνική κοινοβουλευτική ιστορία, ένα πρόσωπο, υπήρξε νονός δύο κομμάτων και μάλιστα αντιπάλων.
Πρόκειται για τον δημοσιογράφο και πολιτικό Γεώργιο Πωπ, που έδωσε το όνομα στο κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθέριου Βενιζέλου και στο κόμμα των Εθνικοφρόνων του Δημήτριου Γούναρη.
Αυτά τα πολιτικά «βαφτίσια» θα θυμηθούμε σήμερα εδώ.

Κάρολος ΧΙΙ: ΕΝΑΣ ΣΟΥΗΔΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ …«ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΣ» ΣΤΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ!!!

*Κάρολος 12ος, βασιλιάς της Σουηδίας

*Η μάχη της Πολτάβας και η ήττα του από τον Μεγάλο Πέτρο.

*Πέθανε 36 ετών, πολεμώντας στη Νορβηγία.

*Σε περιορισμό από τους Οθωμανούς στο Διδυμότειχο.

*Αναστάτωσε τη Βόρ. Ευρώπη και τη Ρωσία. 

*Σελίδες από το βιβλίο του δημοσιογράφου

Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη

με τίτλο «Ψηφίδες από τη Θράκη του χτες».

Έκδοση Πολιτιστικού Συλλόγου Εβριτών «Ο Έβρος».

Τον κατέγραψε η Ιστορία σαν βασιλιά- πολεμιστή. Ανδρώθηκε μαχόμενος. Δοξάστηκε αγωνιζόμενος. Δοκίμασε την ήττα στο πεδίο της μάχης και τελικά πέθανε όπως έζησε, πολεμώντας στην πρώτη γραμμή! Πρόκειται για τον Κάρολο τον ΧΙΙ, βασιλιά της Σουηδίας, που η σκληρή μοίρα του στέρησε τη ζωή στα 36 του χρόνια. Είναι ο βασιλιάς, που από τις κρύες και χιονισμένες πεδιάδες της Σκανδιναβίας, βρέθηκε να είναι περιορισμένος στο Διδυμότειχο, επί 11 μήνες, από τους Οθωμανούς.

Ο Κάρολος XII, ήταν ο μοναδικός επιζών γιος του βασιλιά Κάρολου ΧΙ και της βασίλισσας Ούλρικα Ελεονόρα (Δανικής καταγωγής). Γεννήθηκε στις 27 Ιουνίου 1682.

1963 Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΤΖΩΝ ΚΕΝΝΕΝΤΥ

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ1963

Τζον Κένεντι

Το έγκλημα που δεν ξεχνιέται...

*Σαράντα έξι ακριβώς χρόνια μετά τη δολοφονία του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι 

τα πολλά ερωτήματα παραμένουν και η ταυτότητα των δραστών αναζητείται ακόμη.

Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗ* 

ΣΑΡΑΝΤΑ έξι ακριβώς χρόνια πέρασαν από το 1963 ότανστις 22 Νοεμβρίου έπεφτε νεκρός ο νεαρότερος ως τότεπρόεδρος των ΗΠΑ, 35ος κατά σειρά εκλογής, Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, στη διάρκεια περιοδείας του στο Ντάλαςτου Τέξας για τη συγκέντρωση χρημάτων υπέρ του Δημοκρατικού Κόμματος εν όψει των εκλογών του Νοεμβρίου 
της επόμενης χρονιάς (1964). Ηταν Παρασκευή πρωί, ώρα 11.40 τοπική ώρα. Το προεδρικό αεροσκάφος Αir Force Οne τροχιοδρομούσε πάνω στον βρεγμένο διάδρομο του αεροδρομίου. Ενα τυχαίο γεγονός, ο ήλιος που είχε διαδεχθεί την ξαφνική βροχή, στάθηκε η αιτία για την οποία οι μυστικές υπηρεσίες δεν τοποθέτησαν το διάφανο αλεξίσφαιρο κάλυμμα της προεδρικής λιμουζίνας κατά τη διαδρομή της ενώπιον πλήθους που επευφημούσε στους δρόμους
του Ντάλας. Λιγότερο από μία ώρα μετά, στις 12.30, ο Κένεντι έγερνε νεκρός στην αγκαλιά της γυναίκας του και στις 17.58 της ίδιας ημέρας επέστρεφε μέσα σε φέρετρο στην αεροπορική βάση Αndrews για να πάρει τον δρόμο για το Ναυτικό Νοσοκομείο της Βethesda, στο Μaryland, όπου έγινε η νεκροψία. Καίτοι η υπόθεση έκλεισε οριστικά κάμποσες δεκαετίες πριν, η ταυτότητα του δολοφόνου (που όλα δείχνουν πως δεν ήταν ένας) αμφισβητείται ακόμη...

Ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι ένα λεπτό πριν τη δολοφονία του. Δέκα ημέρες πριν από τη δολοφονία του, στις 12 Νοεμβρίου 1963, ο Κένεντι έστελνε συγχαρητήριο τηλεγράφημα (δεξιά) στον νεοεκλεγέντα πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου καταλήγοντας με την ευχή «Είθε η ελληνοαμερικανική φιλία και αμοιβαία συνεργασία να διαρκέσει τόσο μακρά όσο η Ακρόπολη παραμένει σύμβολο των ελευθέρων ανθρώπων απανταχού της Γης» (ΑΠ ΓΗ412-73). Την ευχαριστήρια απάντηση Παπανδρέου (δεξιά, κάτω) ο Κένεντι δεν ανέγνωσε ποτέ αφού, όπως τηλεγραφούσε από την Ουάσιγκτον ο έλληνας πρεσβευτής Α. Μάτσας, «Κύριος Κennedy απουσιάζει εκ Washington όπου αναμένεται επιστρέψη πιθανώς Δευτέραν» (ΑΠ 4033, 16 Νοεμβρίου 1963). Ηταν όμως ήδη αργά...

Επτά μήνες χρειάστηκε για να εκδώσει το πόρισμά της η επιτροπή που, υπό του πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας Ερλ Ουόρεν, σχηματίστηκε για τη διενέργεια έρευνας γύρω από τη δολοφονία Κένεντι, η είδηση της οποίας πάγωσε κυριολεκτικά τον πλανήτη. Κατ΄ εντολήν 15 επιφανών δικηγόρων και με εξουσιοδότηση του Κογκρέσου, το FΒΙ ανέκρινε 25.000 άτομα και υπέβαλε 2.300 εκθέσεις, συνολικά 25.400 σελίδων. Οι μυστικές υπηρεσίες ανέκριναν άλλα 1.550 άτομα και υπέβαλαν 800 εκθέσεις 4.600 σελίδων. Επιπλέον, σε 51 συνεδριάσεις της, κεκλεισμένων των θυρών, η επιτροπή άκουσε τις καταθέσεις 552 μαρτύρων και τελικά παρέδωσε το πόρισμά της στον πρόεδρο Τζόνσον στις 24 Σεπτεμβρίου 1964. Ο Τζόνσον το έδωσε με τη σειρά του στη δημοσιότητα στις 27 Σεπτεμβρίου, ημέρα Κυριακή, στην Ουάσιγκτον. Το πόρισμα από μόνο του είχε 706 σελίδες κείμενο, 158 φωτογραφίες, χάρτες και άλλα τεκμήρια, ενώ το σύνολο των εγγράφων βρίσκεται σήμερα καταχωρισμένο σε 24 τόμους, συνολικά 13.000 σελίδων. Το ερώτημα όμως παραμένει: Ηταν ο Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ ο πραγματικός ένοχος εκείνης της στυγερής δολοφονίας; Και αν ήταν, βρέθηκε μόνος του στον τόπο του εγκλήματος ή είχε συνεργούς; Είναι εντυπωσιακό πως τις θεωρίες συνωμοσίας που γρήγορα ξεπέρασαν τα όρια των ΗΠΑ και έφτασαν ως την άλλη άκρη του Ατλαντικού προσπάθησε να εξουδετερώσει στο σύνολό του ο αμερικανικός Τύπος, ακόμη και η ίδια η οικογένεια των Κένεντι. «Καμία εύλογη αμφιβολία δεν μπορεί να υπάρχει ότι η δολοφονία του προέδρου Κένεντι ήταν ατομική υπόθεση του Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ» έγραφε η «Νew Υork Ηerald Τribune» στο φύλλο τής 28ης Σεπτεμβρίου. Την ίδια ημέρα ο αδελφός του, υπουργός Δικαιοσύνης Ρόμπερτ Κένεντι, δήλωνε:«Εχω πεισθεί ότι o Οσβαλντ υπήρξε ο μόνος υπεύθυνος της δολοφονίας και ότι δεν δέχτηκε βοήθεια ή συμπαράσταση από κανέναν», ενώ η εφημερίδα «Νew Υork Τimes» υποστήριζε πως«τόσο τα γεγονότα όσο και οι αποδείξεις της έκθεσης Ουόρεν καταρρίπτουν όλες τις θεωρίες για συνωμοσία οργανωμένη είτε στην Αμερική είτε στο εξωτερικό».

Στον αντίποδα ακριβώς ο ευρωπαϊκός Τύπος χαρακτήριζε«ειλικρινή,αλλά ανεπαρκή την έκθεση Ουόρεν» (εφημερίδα του Μονάχου), ο «Guardian» του Λονδίνου αναγνώριζε το κενό που άφηνε η δολοφονία του κύριου μάρτυρα και βασικού ενόχου Οσβαλντ μόλις δύο ημέρες μετά τη δολοφονία Κένεντι από τον μαφιόζο και ιδιοκτήτη νυκτερινών κέντρων στο Ντάλας Τζακ Ρούμπι, ενώ ο ιταλικός Τύπος σχεδόν στο σύνολό του στήριζε τη θεωρία ότι οικονομικά συμφέροντα στον τομέα των πετρελαίων και της πολεμικής βιομηχανίας του Ντάλας που εκπροσωπούσε η υποψηφιότητα του Γκολντγουότερ όπλισαν τα χέρια των δολοφόνων του αμερικανού προέδρου. Τις ίδιες θεωρίες πάνω κάτω υποστήριζαν ο γαλλικός και σοβιετικός Τύπος.

Αποκαλυπτικό της στάσης του ρωσικού λαού είναι το πολυσέλιδο έγγραφο τού τότε επιτετραμμένου της ελληνικής πρεσβείας στη Μόσχα Ι. Τζούνη που έγραφε: «Ευθύς ως μετεδόθη η είδησις, και παρά το επικρατούν ψύχος, Μοσχοβίτες συνεκεντρώθησαν εις σιωπηλάς ομάδας προ του μεγάρου της Αμερικανικής Πρεσβείας. Η κατήφεια και η ανησυχία ήσαν έκδηλες εις τα πρόσωπα των συγκεντρωθέντων. Τα αυτά αισθήματα επεκράτησαν καθ΄ όλην την ημέραν με κύριον θέμα συνομιλίας την δολοφονίαν του Προέδρου.Η νεότης του,αι τραγικαί συνθήκαι υφ΄ άς εβλήθη, πεσών εις τας αγκάλας της συζύγου του, τα απορφανισθέντα ανήλικα τέκνα του, πάντα ταύτα συνέβαλον εις το να συγκινούν την ψυχή του αγαθού ρωσικού λαού και να προκαλέσουν ειλικρινή αισθήματα θλίψεως και αποτροπιασμού διά το έγκλημα. Ταυτοχρόνως εξήροντο εις τας κατ΄ ιδίανσυνομιλίας η φρόνησις και η φιλειρηνική πολιτική τού εκλιπόντος Προέδρου και εξεφράζετο ανησυχία διά το μέλλον...». Ενώ για τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΣΕ ΝικίταΧρουστσόφ, για τον οποίον προσφάτως αποχαρακτηρισμένα αμερικανικά έγγραφα αναφέρουν ότι, σύμφωνα με πληροφορίες πρακτόρων των ΗΠΑ στη ρωσική πρωτεύουσα, έκλαψε πολύ όταν έμαθε για τη δολοφονία του Κένεντι, σημείωνε: «... ο κ.Χρουστσόφ ενεφανίσθη ενωρίς την πρωίαν της 23ης σύννους και κατηφής εις το αεροδρόμιο της Μόσχας προς υποδοχήν του επανακάμπτοντος από της επισήμου επισκέψεώς του εις Ιράν κ.Μπρέζνιεφ» (ΑΠ 217Λ, 26 Νοεμβρίου 1963).

Βεβαίως δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι τόσο η άνοδος στην προεδρία των ΗΠΑ όσο και η δολοφονία του Κένεντι ήσαν γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην πιο σκληρή φάση του Ψυχρού Πολέμου. Είχε προηγηθεί η πυραυλική κρίση ΗΠΑ- ΕΣΣΔ και η εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων που οδήγησε κυριολεκτικά την ανθρωπότητα στο χείλος του πυρηνικού ολέθρου, και η καχυποψία που βασίλευε ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, όπως και η δράση των μυστικών υπηρεσιών των δύο αντιπάλων, ήταν χαρακτηριστικό μιας περιόδου που παρόμοιά της δεν έζησε ποτέ άλλοτε η ανθρωπότητα.

Την υπόθεση πάντως συσκότιζε ακόμη περισσότερο η ίδια η περίπτωση του Οσβαλντ που, γεννημένος το 1939 στη Νέα Ορλεάνη, εξεδήλωσε από νωρίς περίεργα συμπτώματα ακολουθώντας τη μητέρα του σε διάφορες Πολιτείες μέχρις ότου εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη. Μαθητής με περίεργη και εσωστρεφή συμπεριφορά, απροσάρμοστος σύμφωνα με καθηγητές του, εξελίχθηκε σε άνδρα με αμφιλεγόμενη προσωπικότητα: ενώ κατατάχθηκε εθελοντικά στο Σώμα των Πεζοναυτών, εξεδήλωσε στη διάρκεια της θητείας του στην Καλιφόρνια κομμουνιστικές τάσεις. Το 1959 απολύθηκε από τον στρατό και, αφού πρώτα απέτυχε μέσω Κούβας να λάβει βίζα για να φύγει στη Ρωσία, κατάφερε να φτάσει στη Μόσχα μέσω αρχικά της Αγγλίας και στη συνέχεια της Φινλανδίας. Εργάτης στο Μινσκ, όπου γνώρισε τη μετέπειτα γυναίκα του Μαρίνα Νικολάγεβνα Προυσάκοβα, με την οποία απέκτησε μία κόρη, επέστρεψε με δαπάνες της αμερικανικής πρεσβείας Μόσχας στις ΗΠΑ και εγκαταστάθηκε στο Ντάλας εργαζόμενος ως αποθηκάριος. Εκεί έγινε μέλος μιας μυστηριώδους φιλοκουβανικής οργάνωσης. Το ερώτημα αν τελικά ήταν πράκτορας της CΙΑ, όπως αφήνεται να εννοηθεί μέσα από το πολυκύμαντο παρελθόν του, ενισχύεται από δύο τινά: την καταστροφή φακέλου που τον αφορούσε μέσα στη CΙΑ, μόλις μία ημέρα μετά τη δολοφονία του Κένεντι, όπως και τη θεωρία ότι ο αμερικανός πρόεδρος σχεδίαζε μετά την αποτυχία της απόβασης στον Κόλπο των Χοίρων να επιδιώξει τη φιλία ή- το λιγότερο- τη συνύπαρξη με την Κούβα και, μέσω αυτής, με τη Σοβιετική Ενωση. Προς την κατεύθυνση αυτή μάλιστα μελετούσε σχέδιο συνάντησης του αδελφού του Ρόμπερτ με τον Τσε Γκεβάρα, σχέδιο το οποίο θα ανακοίνωνε στο τέλος της επίσκεψής του στο Ντάλας, όπου διαβιούσε συμπαγής κοινότητα αντικαστρικών Κουβανών.

Η δολοφονία του Οσβαλντ από τον Ρούμπι, για τον οποίο επίσης λεγόταν ότι διατηρούσε δεσμούς με τη CΙΑ, ήταν, σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, μέρος απλώς του τελικού σχεδίου. Ας σημειωθεί ότι ο Ρούμπι πέθανε στη φυλακή τρία χρόνια αργότερα από καρκίνο. Είχε προηγηθεί ο μυστηριώδης θάνατος τεσσάρων από τους πέντε μάρτυρες (ο πέμπτος εξαφανίστηκε) που θα κατέθεταν στη δίκη υπέρ του Ρούμπι στην υπόθεση δολοφονίας του Οσβαλντ.

Ενα ακόμη στοιχείο που αναζητεί ερμηνεία είναι η δημοσίευση επί πληρωμή σε πένθιμο πλαίσιο στην εφημερίδα «Μorning Νews» του Ντάλας, την ίδια ημέρα άφιξης εκεί του Κένεντι, της φράσης «Καλώς ήλθατε στο Ντάλας, κύριε Κένεντι».

*Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι προϊσταμένη της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του υπουργείου Εξωτερικών.

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟ 1922

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_22/11/2009_362377

Η καταστροφή της Σμύρνης

 *Η μεγαλύτερη πανωλεθρία του Ελληνισμού τερμάτισε τη μακραίωνη παρουσία του στην Ιωνία και άλλαξε την πορεία του για πάντα

Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης

Στο τέλος του καλοκαιριού το 1922 η ζωή στη Σμύρνη κυλούσε όπως και άλλοτε. Το εμπόριο είχε αρχίσει να ορθοποδεί και το λιμάνι παρουσίαζε και πάλι κίνηση.
Στην πρώτη του ανακοίνωση, το Γενικό Επιτελείο δήλωνε ότι οι ελληνικές δυνάμεις βρίσκονταν σε τακτική υποχώρηση. Στη δεύτερη, υποστήριζε ότι ο ελληνικός στρατός είχε επιτύχει σπουδαία νίκη. Στην πραγματικότητα, ο στρατός είχε καταρρεύσει στα βάθη της Ανατολίας και υποχωρούσε άτακτα προς τα μικρασιατικά παράλια, με τις δυνάμεις του Κεμάλ να τον ακολουθούν ακάθεκτες.

Ο ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛOΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

 

    
      Ο υπουργός Οικονομίας κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, παρέδωσε σήμερα στον Πρόεδρο της Βουλής κ. Φίλιππο Πετσάλνικο, μέσα σε ένα Memory Stick, τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2010. Ο Πρόεδρος της Βουλής, επέμεινε στην χρήση ελληνικών όρων και μίλησε για "ψηφιακό μέσο αποθήκευσης". Και παρέπεμψε τον Κρατικό Προϋπολογισμό για συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων.

Η Διαρκής Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων θα συγκληθεί για την εξέταση του Προϋπολογισμού σε πρώτη συνεδρίαση  την Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου. Η συζήτηση του Προϋπολογισμού στην Ολομέλεια θα αρχίσει το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου και θα ολοκληρωθεί την Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου τα μεσάνυχτα.  Αυτό σημαίνει ότι στη Βουλή, αρχίζει η διαδικασία ψήφισης του Κρατικού Προϋπολογισμού του ερχόμενου έτους. 

Σήμερα, αυτό το μπλόγκσποτ, επιχειρεί μια ιστορική αναδρομή, δεδομένου ότι ο Προϋπολογισμός και η ψήφισή του θεωρούνται υψίστης σημασίας κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ψήφιση του Προϋπολογισμού ισοδυναμεί με ανανέωση της ψήφου εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση.

  Τα οικονομικά του κράτους, είναι πρώτο και βασικό μέλημα, όσων διαχειρίζονται την εξουσία..
Το αγωνιζόμενο Ελληνικό Έθνος, όταν η Β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους ψήφισε στις 13 Απριλίου 1823, την αναθεώρηση του πρώτου Συντάγματος της Επιδαύρου, μερίμνησε και για τα οικονομικά του. Με ειδικό άρθρο, το ΛΘ΄ προσδιορίστηκε ότι: «Το Βουλευτικόν Σώμα επεξεργαζόμενον εγκρίνει εις την αρχήν εκάστης περιόδου τον υποθετικόν λογαριασμόν των προσόδων και εξόδων, ο οποίος καθυποβάλλεται εις την έγκρισίν του από το Εκτελεστικόν Σώμα».
Έτσι για πρώτη φορά, θεσμοθετήθηκε το νοικοκύρεμα και ο έλεγχος των οικονομικών. Όμως η χρησιμοποίηση της λέξης «Προϋπολογισμός» έγινε δώδεκα χρόνια αργότερα, στις 10 Σεπτεμβρίου 1835 από το λεγόμενο τότε Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανώτατο δηλαδή πολιτικό όργανο της εποχής, που ασκούσε έλεγχο επί του Κοινοβουλευτικού Σώματος. Τότε ορίσθηκε ότι «Ο Προϋπολογισμός εκάστου διοικητικού έτους, θέλει καθυποβάλλεσθαι εις το Συμβούλιον της Επικρατείας δια να τον εξετάση, τον συζητήση και κάμη τας αναγκαίας παρατηρήσεις».
Όταν το 1843 καταργήθηκε η ελέω Θεού Μοναρχία του Όθωνα και ο τόπος απέκτησε συνταγματικό και κοινοβουλευτικό βίο, η Εθνική Συνέλευση ψήφισε στις 18 Μαρτίου 1844 νέο Σύνταγμα, το οποίο στο άρθρο 43 όριζε: «Κατ΄ έτος η Βουλή και η Γερουσία ψηφίζουσιν τον Προϋπολογισμόν. Όλα τα έσοδα και τα έξοδα του Κράτους πρέπει να σημειώνονται εις τον Προϋπολογισμό». Ο πρώτος Προϋπολογισμός, μετά την εγκαθίδρυση κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα, ψηφίσθηκε στο σύνολό του με το νόμο ΚΑ΄ στις 5 Νοεμβρίου 1845 και αφορούσε το επόμενο έτος 1846.
  Τι ακριβώς σημαίνει Προϋπολογισμός σε ένα κράτος, περιέγραψε το 1899 στο βιβλίο του «Μελέται επί του Γενικού Προϋπολογισμού του Κράτους» ο Σπυρίδων Δεϊμέζης, υπογραμμίζοντας ότι «κατά τους πανταχού παραδεδεγμένους γενικούς κανόνας, περί της διοικήσεως των δημοσίων οικονομικών, η μόνη αυθεντική πράξις, εν ή οφείλουν να κατατάσσονται συγκεφαλαιωμένα αφ’ ενός τα υποτιθέμενα, ότι μέλλουν βεβαιωθεί έσοδα και αφ’ ετέρου τα υπολογιζόμενα ως απαραίτητα δια την εν γένει διοίκησιν και τα υποχρεώσεις του Κράτους έξοδα κατά την περίοδον του έτους καλείται «Προϋπολογισμός», όστις κατ’ έτος εξετάζεται και ψηφίζεται υπό των αντιπροσώπων του λαού». 
  Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ευρώπη χρησιμοποιείται ο όρος Budget για τον Προϋπολογισμό ή κάποια ομόρριζη λέξη ανάλογα με τη γλώσσα. Ο Δεϊμέζης θεωρούσε ατυχή την χρησιμοποίηση αυτής της λέξης, που ετυμολογείται από τη λατινική ή κελτική λέξη Buggete που σημαίνει θυλάκιο, βαλάντιον κ.λπ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας,  (Λεόν Σε) Leon Say, είχε συμβουλεύσει αρκετά χρόνια αργότερα τους Γάλλους  βουλευτές, να υιοθετήσουν την ελληνική λέξη «Προϋπολογισμός». Ατυχώς η πρότασή του δεν είχε συνέχεια…
         Μια ακόμη ελληνική λέξη θα είχε προστεθεί στην αλυσίδα των χιλιάδων ελληνικών λέξεων που είχαν πλουτίσει την ευρωπαϊκή σκέψη.

Π.Σ.Α.

ΟΙ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ

         Όταν αρχίζει κάθε μέρα η συνεδρίαση της Βουλής, ένας από τους γραμματείς του Προεδρείου ή κάποιος άλλος εκ των νεωτέρων βουλευτών, διαβάζει τις αναφορές των πολιτών προς τη Βουλή.

          Είναι πολύ παλιά αυτή η παράδοση και ουσιαστικά μ’ αυτήν τη διαδικασία, ο Κοινοβουλευτισμός, συνδέει τους πολίτες και τα προβλήματά τους, με την απρόσωπη και πολλές φορές απρόσιτη εξουσία.

          Η παράδοση των αναφορών έχει θεσμοθετηθεί με τους κατά καιρούς ισχύσαντες Κανονισμούς λειτουργίας της Βουλής και σήμερα οι αναφορές πολιτών είναι αναπόσπαστο στοιχείο της λειτουργίας του Κοινοβουλίου, όπως έχουμε ξαναπεί     

Πολλές φορές οι αναφορές θεωρήθηκαν ελαφρά τη καρδία ρουσφέτια. Όμως δεν είναι… Ακόμα και κατά την διάρκεια της Επανάστασης του 1821, όταν μέσα από τους καπνούς των μαχών, το αγωνιζόμενο Έθνος συνέστησε το Βουλευτικόν, την συλλογική δηλαδή πολιτική του έκφραση, οι πολίτες ζητούσαν παρέμβαση της Πολιτείας.

Στα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, που διασώθηκαν και εξέδωσε η Βιβλιοθήκη της Βουλής σε μια μνημειώδη έκδοση πολλών τόμων είναι καταχωρημένες αρκετές τέτοιες αναφορές, με κείμενα αρκούντως  χαρακτηριστικά.

Η ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ ΤΟΥ ΙΘ΄ ΑΙΩΝΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ

*Το τέμενος του Σουλτάνου Σελήμ, αρχιτεκτόνημα του φημισμένου Σινάν

Διάλεξη του δημοσιογράφου

ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΤΕΦ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗ

στην Αλεξανδρούπολη το 2003.

Κυρίες και κύριοι,

       Θέλω να ευχαριστήσω από βάθους καρδίας την πρόεδρο κ. Τζούλια Φανφάνη- Μαλακόζη και ολόκληρο το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Φίλων Αδριανούπολης, για τη  ευγενική τους πρόσκληση.

Αποτελεί τιμή για μένα, που μου δίνουν την ευκαιρία να σας μιλήσω απόψε για μια πόλη από τις αλησμόνητες πατρίδες, για μια πόλη αγλάισμα, στην οποία μεγαλούργησε ο Ελληνισμός από τα πανάρχαια χρόνια, αλλά είχε την ατυχία, εξαιτίας των διεθνών σκοπιμοτήτων να βρεθεί εκτός του ελληνικού εθνικού κορμού.

        Και έρχομαι στο θέμα μου:   

Η ΜΟΝΟΜΑΧΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΡΑΛΛΗ- ΚΩΝ/ΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Είδαμε σε προηγούμενο σημείωμα, τη μονομαχία Στάη- Χατζηπέτρου, με θύμα τον δεύτερο. Σήμερα θα αναφερθούμε σε μια άλλη μονομαχία, που ευτυχώς δεν είχε θύματα. Πρόκειται για τη μονομαχία του πρώην πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Κωνσταντόπουλου με τον πρώην υπουργό Εσωτερικών Δημήτριο Ράλλη, το 1893.

          Ας πάρουμε τα γεγονότα με τη σειρά.

          To 1890 ήταν μια χρονιά, πολιτικά δυσχερής. Ο βασιλεύς Γεώργιος, επιχειρώντας να υπερβεί τα δύο μεγάλα κόμματα των Τρικούπη και Δηλιγιάννη, έδειξε να ευνοεί τη δημιουργία ενός τρίτου κόμματος. Το κόμμα αυτό, έσπευσαν να δημιουργήσουν  επιφανείς πολιτικοί, που καταδίκαζαν την ύπαρξη προσωποπαγών κομμάτων. Η πρώτη εμφάνισή τους έγινε το Νοέμβριο του 1891, με κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο τον Δημήτριο Ράλλη.

1904: ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΣΕ ΜΟΝΟΜΑΧΙΑ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

            Το εκλιπόν έθιμο των μονομαχιών, έγινε αιτία να χυθεί άδικα πολύ αίμα στη χώρας μας, χωρίς φυσικά να αποδίδεται Δικαιοσύνη. Στο έθιμο αυτό, κατά τον 19^ο και στις αρχές του 20^ου αιώνα, ενέδωσαν και πολλοί πολιτικοί άνδρες, με τραγικά επακόλουθα. Μια τέτοια δραματική μονομαχία, θα θυμηθούμε σήμερα εδώ.                                                                                                                                                                                                                                

          Ο Σπυρίδων Στάης, υπήρξε ένας λαμπρός πολιτικός, που όμως η ιστορία του κηλιδώθηκε από τη δολοφονία σε μια μονομαχία, του βουλευτή Αλέξανδρου Χατζηπέτρου.

*Ο Σπυρίδων Στάης

     Το δραματικό αυτό γεγονός συνέβη στις 18 Ιουνίου 1904. Ο Στάης ήταν τότε για δεύτερη θητεία,  υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση του Γεωργίου Θεοτόκη. Τα Κύθηρα, τον εξέλεγαν βουλευτή από το 1892, όταν μετά από 18 χρόνια εγκατέλειψε τη Μέση Εκπαίδευση, όπου δίδασκε ως μαθηματικός. Ανέλαβε για πρώτη φορά το υπουργείο Παιδείας το Μάιο του 1900 και για δεύτερη φορά το 1903. 

          Η μονομαχία, άρχισε από μια φραστική επίθεση στη Βουλή, του βουλευτή Τρικάλων Αλέξανδρου Χατζηπέτρου, γιατί δεν έγινε καθηγητής της Ανατομίας ο φίλος του Μελισσηνός. Οξύθυμος και ο Στάης απάντησε σκληρά και τα πράγματα κατά τα έθιμα της εποχής, οδήγησαν σε μονομαχία, παρά τις προσπάθειες του πρωθυπουργού Γεώργιου Θεοτόκη να συμβιβάσει τα πράγματα.

          Η μονομαχία τους, έγινε με πιστόλια στις 5 το απόγευμα στους Τράχωνες, όπου πήγαν με άμαξες. Ο Στάης έμπειρος και δεινός σκοπευτής βρήκε με την πρώτη, στην καρδιά το Χατζηπέτρο και τον άφησε άπνου. Τα ραβδωτά πιστόλια που χρησιμοποιήθηκαν στην μονομαχία εκείνη, ανήκαν στον Αλέξανδρο Ρώμα.

          Μετά το θάνατο του Χατζηπέτρου εκδηλώθηκε μεγάλη κοινωνική δυσαρέσκεια για το βάρβαρο έθιμο. Ο Στάης υπέβαλε παραίτηση και στη θέση του διορίσθηκε υπουργός Παιδείας ο Κωνσταντίνος Λομβάρδος.

* Ο Σπυρίδων Στάης

       Ο «Νουμάς» στις 27 Ιουνίου 1904 εξαπέλυσε δριμεία επίθεση κατά του μονομάχου υπουργού, γράφοντας:

          «Με τέτοιους υπουργούς και με τέτοια- ας το πούμε και αυτό- κοινωνία, μπορεί ο κάθε Στάης να σκοτώνει όσους βαστάει η ψυχή του, αφού είναι βέβαιος πως δεν θα πάθει τίποτα ούτε ποινικώς ούτε κομματικώς».

          Και είχε δίκιο ο «Νουμάς» αφού ο Στάης δεν τιμωρήθηκε λόγω ασυλίας στα κατοπινά χρόνια, επανεξελέγη αρκετές φορές βουλευτής και έγινε ξανά υπουργός το 1908 και το 1921. Αποσύρθηκε από την πολιτική το 1922 μετά την Επανάσταση των Πλαστήρα- Γονατά.

Το θύμα, ο Κωνσταντίνος Χατζηπέτρος

Σκληρή ήταν και η επίθεση της «Ακρόπολης» του Βλάση Γαβριηλίδη, που στο κύριο άρθρο της στις 19 Ιουλίου 1904, έγραψε:

          «Ο βασιλεύς έπρεπε να πάρει το μαστίγιον, εάν ήτο βασιλεύς τηρητής του Συντάγματος και των νόμων, εις χείρας του και να είπη εις τοιούτους συμβούλους του Στέμματος οίτινες παραβιάζουν αυτούς τους νόμους, μονομαχούν και σκοτώνουν ανθρώπους: -Είσθε κύριοι δια τας φυλακάς και όχι δια θέσιν υπουργών».

          Αντίθετα ο συνήθως καυστικός Γεώργιος Σουρής, αντιμετώπισε με συγκατάβαση το Στάη γράφοντας στο «Ρωμηό» στις 26 Ιουνίου 1904:

«Χύνω δάκρυα μαζί σας μπρος στου θύματος το μνήμα,

όμως κλαίω και το Στάη, δεύτερον της μοίρας θύμα.

Κλαίει κι ο φονεύς εκείνος

Τον νεκρό τον δυστυχή

Και δεινός σπαράζει θρήνος

Κάθε πέτρινη ψυχή».

          Δυόμισι μήνες πριν στις 4 Φεβρουαρίου 1904, είχε προηγηθεί μια άλλη μονομαχία, του υπουργού Στρατιωτικών Κωνσταντίνου Σμολένσκη με το βουλευτή Ιωάννη Λιμπρίτη. Αιτία μια πολιτική αψιμαχία τους στη Βουλή. Η μονομαχία έγινε στο Μπραχάμι, αλλά δεν είχε αιματηρό αποτέλεσμα. Αστόχησαν αμφότεροι.

          Στην ελληνική κοινοβουλευτική ιστορία έχει καταγραφεί και η μονομαχία του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Κωνσταντόπουλου το 1893 εναντίον του αρχηγού κόμματος Δημητρίου Ράλλη, στο Γουδί. Η μονομαχία αυτή είχε σαν αφετηρία μια πολιτική αντιδικία των δύο, αλλά ευτυχώς δεν είχε θύματα… Γιατί όταν δόθηκε από τους μάρτυρες το σύνθημα και πυροβόλησαν… μπαμ ηκούσθη στον αέρα, πλην τα βόλια πήγαν πέρα!!!

          Μια μονομαχία στο ενεργητικό του είχε και ο κατοπινός πρωθυπουργός Στέφανος Δραγούμης, που μονομάχησε ως νεαρός λοχαγός της Εθνοφρουράς με τον συνάδελφό του επίσης λοχαγό Αλέξανδρο Πετσάλη. Η μονομαχία αυτή είχε λήξει με ελαφρούς τραυματισμούς.

          Τελικά κάτω από την κοινωνική κατακραυγή, οι μονομαχίες απαγορεύθηκαν με σκληρές ποινές, αλλά ποια ήταν η έκπληξη; Το Μάρτιο του 1922 ο βουλευτής Αγαμέμνων Σλήμαν με πρότασή του ζητούσε να καταργηθεί ο νόμος… που κατάργησε τη μονομαχία!!!  Αυτή η πρόταση όμως, όπως ήταν φυσικό, δεν πέρασε…

          Είχε χυθεί άδικα, πολύ αίμα στην Ελλάδα, από τις βάρβαρες μονομαχίες. 


Για το θέμα αυτό δείτε και μια σχετική εκπομπή στη ΝΕΡΙΤ στις 2 Μαρτίου 2015 και ειδικά από το 37ο λεπτό (Εκπομπή ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ).

ΕΚΕΙ ΠΟΥ… ΣΥΝΕΔΡΙΑΖΑΝ ΟΙ ΒΟΥΛΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ!!!

*Το Μέγαρο της Βουλής, όταν ακόμα ήταν βασιλικό Ανάκτορο

Λεμονοπερίβολα (1821) και παράγκες (1855)

πριν από τα Μέγαρα…

• Σε μια διχάλα, καθισμένος ο Κολοκοτρώνης.
• Σταυροπόδι κάθονταν οι «πληρεξούσιοι».
• Ο πρόεδρος με το κουδούνι «εκροτάλει ακατασχέτως».
• Το 1821 είχαν και απουσιολόγιο με πρόστιμο «τάλαρον εν»!

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Για τον ελληνικό κοινοβουλευτικό βίο και τους χώρους όπου συνεδρίαζαν κατά καιρούς τα πολιτικά σώματα των Ελλήνων μετά την Επανάσταση του 1821, ισχύει η γνωστή λαϊκή φράση «απ’ τ’ αλώνια, στα σαλόνια».

          Και αυτό, γιατί οι απαρχές του ελληνικού κοινοβουλευτικού βίου, βρίσκονται στα… περιβόλια, ενώ σήμερα η Βουλή των Ελλήνων στεγάζεται σε ένα περικαλλές, επιβλητικό και ιστορικό μέγαρο, άριστα διατηρημένο, αληθινό στολίδι του κέντρου της Αθήνας!

          Αποτελεί αξιοσημείωτο ιστορικό και πολιτικό επίτευγμα, το γεγονός, ότι οι Έλληνες μέσα στη φωτιά του πολέμου που άναψε η Επανάσταση του 1821, με τις αβεβαιότητες που συνεπάγονταν ένα τέτοιο εγχείρημα, με τις δυσλειτουργίες και τις περιπλοκές που δημιούργησαν οι εμφύλιες έριδες κατά τη διάρκεια του Αγώνα, είχαν ως πρώτο μέλημά τους, να διαχειρισθούν με πολιτικούς όρους και προϋποθέσεις την εξέλιξη της προσπάθειάς τους να απελευθερωθούν  από τον Οθωμανικό ζυγό και να καταστούν  ελεύθεροι.

Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ "ΛΑΖΑΡΩΝ"- 1917

Στην ελληνική πολιτική ιστορία, μια Βουλή, έμεινε με την ονομασία Βουλή των Λαζάρων. Προέκυψε από μια συνταγματικά αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία του Ελευθέριου Βενιζέλου και ήταν απότοκος των δραματικών γεγονότων του Διχασμού της δεύτερης δεκαετίας του 20^ου αιώνα.

Όταν κάτω από την πίεση των τραγικών γεγονότων του Διχασμού ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από το θρόνο, Βασιλιάς ορκίσθηκε ο νεώτερος γιος του Αλέξανδρος. Η ορκωμοσία του  έγινε στις 19 Μαΐου 1917.

Η ΜΑΚΡΑ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΕΞΙΑΣ

Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_08/11/2009_336539

*Από την ίδρυση του Λαϊκού Κόμματος το 1920, 

τον «Ελληνικό Συναγερμό» 

και την ΕΡΕ έως τη δικτατορία του 1967

Του Γιώργου Α. Λεονταρίτη

Ουσιαστικά, η «Δεξιά» ξεκινά με το Λαϊκόν Κόμμα που ίδρυσε ο Δημήτριος Γούναρης το 1920. Το Κόμμα των Εθνικοφρόνων του οποίου ηγείτο μέχρι τότε ο Γούναρης, άλλαξε εκείνη τη χρονιά την ονομασία του και έγινε «Λαϊκόν». Η απόφαση της αλλαγής του τίτλου, αντικατόπτριζε μια πραγματικότητα. Το Λαϊκόν Κόμμα επίστευε πάντοτε στον κοινοβουλευτισμό, και ουδέποτε ανήλθε ή επεδίωξε να ανέλθει στην εξουσία άνευ της λαϊκής εγκρίσεως. Και με τον Γούναρη επικεφαλής, βρέθηκε τον Μάρτιο του 1921 έξω από την Κωνσταντινούπολη και την Αγκυρα. Θύμα των δολοπλοκιών των «Συμμάχων» μας, αλλά και πολιτικών σκοπιμοτήτων, ο Γούναρης με τον Νικ. Στράτο, τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη, τον Νικ. Θεοτόκη, τον Γεώργ. Μπαλτατζή και τον Αρχιστράτηγο Χατζηανέστη, ύστερα από μία παρωδία δίκης στο έκτακτο Στρατοδικείο, εθεωρήθησαν υπαίτιοι της Μικρασιατικής Καταστροφής και εκτελέστηκαν το 1922 στο Γουδί.
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι, προηγουμένως, στην περίοδο 1917 - 1920, στον χώρο της συντηρητικής παρατάξεως, συναντούμε σημαντικές προσωπικότητες, όπως ήταν ο Δημήτριος Ράλλης, ο Γ. Θεοτόκης, ενώ ο Νικόλαος Στράτος είχε ιδρύσει το Συντηρητικόν Κόμμα, το οποίο φιλοδοξούσε να καταλάβει τη θέση του δευτέρου σε δύναμη κόμματος. Οπωσδήποτε, με την εκτέλεση των «Εξι», το Λαϊκόν Κόμμα υπέστη μεγάλο πλήγμα. Παρέμεινε ακέφαλο, ενώ πολλά στελέχη του απογοητευμένα είχαν αποφασίσει να αποσυρθούν από την ενεργό πολιτική. Την ανασύσταση του κόμματος αποφάσισε ο Παναγής Τσαλδάρης.

Η εκστρατεία στη Μικρά Ασία

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100112_08/11/2009_336477 

*Από το Μικρασιατικό Μέτωπο

*Ηταν η παρουσία των ελληνικών δυνάμεων 
στην Ανατολία 

προάγγελος των δραματικών γεγονότων 

μέχρι και την Καταστροφή του 1922;"

Επιμέλεια Στέφανος Xελιδόνης
Στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 ο Ελευθέριος Βενιζέλος ηττήθηκε και αναχώρησε για το εξωτερικό. Οι διάδοχοί του στην εξουσία, κυνηγώντας τις κεμαλικές δυνάμεις, παρασύρθηκαν όλο και βαθύτερα στην Ανατολία και διέσχισαν την Αλμυρά έρημο προς τον Σαγγάριο ποταμό. 
Στην αρχή πέτυχαν εντυπωσιακές νίκες. Με τσέτες, όμως, να πλήττουν τις γραμμές ανεφοδιασμού μέσα στην έρημο και τον χρόνο να κυλάει υπέρ του Μουσταφά Κεμάλ, που στο μεταξύ είχε δημιουργήσει διαύλους επικοινωνίας με τους φιλικούς προς την τουρκική υπόθεση μπολσεβίκους, ο ελληνικός στρατός στο τέλος τράπηκε σε άτακτη υποχώρηση. Θα ήταν τα πράγματα διαφορετικά αν ο Βενιζέλος δεν είχε χάσει τις εκλογές ή αν δεν τις είχε προκηρύξει; Ή ήταν η μικρασιατική εκστρατεία καταδικασμένη όχι μόνο από την πρώτη κιόλας μέρα, αλλά και νωρίτερα, όταν στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων ο Βενιζέλος απεδέχθη ενθουσιωδώς την πρόταση των Βρετανών και Γάλλων ομολόγων του για την απόβαση ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919; Αυτά τα ερωτήματα είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθούν υπό το πρίσμα των δεδομένων εκείνης της εποχής, με δυσκολότερο απ' όλα το αν η ίδια η απόφαση για την απόβαση ήταν σωστή. Το τελευταίο ίσως παρουσιάζει και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς με την υλοποίηση της απόφασης που ελήφθη στο Παρίσι, στήθηκε το σκηνικό για τα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν στη Μικρά Ασία.

Οι «συνένοχοι» των Παρισίων

Μάιος 1919. Ο ελληνικός στρατός έχει πραγματοποιήσει απόβαση στη Σμύρνη και ευζωνικό τμήμα παρελαύνει στην προκυμαία της πόλης (αριστερά). Οι εκκλήσεις των Μικρασιατών Ελλήνων προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο αποτέλεσαν σοβαρό λόγο για την απόφαση του Ελληνα πρωθυπουργού να διεκδικήσει στο Συνέδριο της Ειρήνης, στο Παρίσι, τη Σμύρνη και το Βιλαέτι του Αϊδινίου.
Οταν ο Βρετανός πρωθυπουργός David Lloyd George (πάνω), με τη σύμφωνη γνώμη του Γάλλου ομολόγου του Georges Clemenceau (κάτω), πρότεινε στον Βενιζέλο να στείλει ειρηνευτική δύναμη στη Σμύρνη, εις πρόληψη ιταλικής απόβασης, αυτός άρπαξε την πολυπόθητη ευκαιρία με ενθουσιασμό.
1. Κων. Δ. Σβολόπουλου, Η απόφαση για την επέκταση της ελληνικής κυριαρχίας στη Μικρά Ασία, Ικαρος, Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών Ε. Κ. Βενιζέλος, 2009.
2. Carnegie Endowment for International Peace, Report of the International Commissioto Inquire into the Causes and Conduct of the BalkaWars, WashingtoD. C., 1914, σ. 70 - 80.
3. Ξεν. Στρατηγού, Η Ελλάς εν Μικρά Ασία, Αθήνα, 1925, σ. 51.

Η απόφαση για την απόβαση στη Σμύρνη

Του Θάνου Bερέμη*

Το πρωί της 2/15 Μαΐου 1919 πραγματοποιήθηκε η απόβαση της Πρώτης Ελληνικής Μεραρχίας υπό τον Συνταγματάρχη Ζαφειρίου στην προκυμαία της Σμύρνης.
Ο τουρκικός στρατός της πόλης περιορίστηκε στους στρατώνες του. Οταν τα ελληνικά τμήματα έφθασαν κοντά στο Διοικητήριο, δέχθηκαν πυροβολισμούς με αποτέλεσμα να ακολουθήσει συμπλοκή, η οποία είχε απολογισμό τον θάνατο ή τον τραυματισμό 163 ατόμων. Ηταν φανερό ότι οι ελληνικές αρχές δεν ήταν προετοιμασμένες για όσα επρόκειτο να αντιμετωπίσουν. Οι αλλεπάλληλες κατοπινές επεκτάσεις της περιοχής κατοχικής ευθύνης του ελληνικού στρατού αποτελούσαν προοίμιο μελλοντικών δεινών.
Ο Βενιζέλος κατάλαβε τη σημασία των αρνητικών εντυπώσεων που προκάλεσε η ελληνική ανεπάρκεια όταν το ζήτημα των επεισοδίων έγινε αντικείμενο συζήτησης στη Βουλή των Κοινοτήτων. Ο ύπατος αρμοστής της Σμύρνης, Αριστείδης Στεργιάδης, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του έπειτα από πιέσεις του Βενιζέλου, έφτασε στη Σμύρνη στις 8/21 Μαΐου 1919. Από τον Ιούνιο εκτιμούσε ήδη ότι η ελληνοτουρκική αναμέτρηση στη Μικρά Ασία εξελισσόταν σε κάτι ανάλογο με την εκστρατεία των Αθηναίων στις Συρακούσες.
Το βέβαιο είναι ότι καθώς ο ελληνικός στρατός γινόταν δεκτός από ένα πλήθος Ελλήνων που παραληρούσε από ενθουσιασμό, ο Μουσταφά Κεμάλ, αργότερα γνωστός ως Ατατούρκ, έφευγε από την Κωνσταντινούπολη για τη Σαμψούντα με εντολή της οθωμανικής κυβέρνησης να αφοπλίσει τις συντεταγμένες τουρκικές δυνάμεις. Εκανε βέβαια ακριβώς το αντίθετο και οργάνωσε τον πόλεμο κατά των Ελλήνων.
Με την απόσταση η οποία μας χωρίζει από τη μοιραία απόφαση που έφερε τις ελληνικές δυνάμεις στη Μικρά Ασία, μπορούμε σήμερα να αποτιμήσουμε με νηφαλιότητα το κόστος και τα οφέλη της επιλογής αυτής του Βενιζέλου. Θα ήταν βέβαια άδικο και σφάλμα αναχρονισμού αν εφαρμόζαμε την κτηθείσα έκτοτε πείρα για να κατακρίνουμε αποφάσεις που διαμορφώθηκαν σε εποχή εθνικών θριάμβων, κατάπτωσης της οθωμανικής Τουρκίας και σχέσεων με την Αγγλία και τη Γαλλία που ανάλογες δεν ξαναέγιναν.
Είναι, ωστόσο, νόμιμο να προβούμε σε ένα συμπέρασμα και μια προτροπή προς τους νεότερους ιστορικούς. Με την ύστερη γνώση των συνεπειών της απόφασης θα μπορούσαμε να αποφανθούμε ότι η μονιμότερη εδαφική απώλεια από την Καταστροφή του 1922 υπήρξαν η Ανατολική Θράκη και η Ιμβρος και Τένεδος, περιοχές οι οποίες προσαρτήθηκαν στην ελληνική επικράτεια.
Θυμίζουμε ότι η Σμύρνη ουδέποτε έγινε ελληνικό έδαφος και για αυτό η κατηγορία στη δίκη των έξι, ότι η τότε κυβέρνηση παρέδωσε ελληνικά εδάφη στον εχθρό, ήταν έωλη.
Συνηθίζουν πολλοί ιστορικοί μας, όταν εξηγούν τα κίνητρα που οδήγησαν την Ελλάδα στη Μικρά Ασία, να σταθμίζουν ηθικά μόνο τους διωγμούς που υπέστησαν οι Ελληνες, μετά τους Βαλκανικούς πολέμους1. Για την αντικειμενικότερη αποτίμηση του ισοζυγίου των ευθυνών, θα ήταν απαραίτητο να υπολογίσουμε και τις ακρότητες που προηγήθηκαν κατά των μουσουλμάνων της Βαλκανικής από όλους τους εμπολέμους. Οταν οι χιλιάδες μουσουλμάνοι πρόσφυγες έφτασαν στην οθωμανική επικράτεια είναι φανερό ότι τόσο η αποκατάστασή τους όσο και η εκδικητικότητα των ομοθρήσκων τους υπήρξαν παράγοντες που επηρέασαν την κατοπινή συμπεριφορά των τουρκικών αρχών, αλλά και τις αυτοδικίες κατά των Ελλήνων της Μικράς Ασίας2.
Η εξέλιξη του τουρκικού εθνικισμού μετά το κίνημα των Νεοτούρκων του 1908, σχετίζεται άμεσα με τις βαλκανικές συγκρούσεις και την αποπομπή των μουσουλμανικών πληθυσμών. Μολονότι η Ελλάδα εβράδυνε λόγω του διχασμού να βγει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι διωγμοί εναντίον των Ελλήνων άρχισαν στη Μικρά Ασία από το 1914 και συνεχίστηκαν έως το τέλος του πολέμου.
Οι εκκλήσεις των Μικρασιατών Ελλήνων προς τον Βενιζέλο αποτέλεσαν σοβαρό λόγο για την απόφαση του Ελληνα πρωθυπουργού να διεκδικήσει στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, τη Σμύρνη και το Βιλαέτι του Αϊδινίου. Τη συστηματική προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης ενίσχυσε άθελά της και η διεκδικητικότητα της Ιταλίας και η προτίμηση των Αγγλων και Γάλλων (αρχικά) για μια ελληνική κατοχή αντί της πιο επικίνδυνης για τα συμφέροντά τους, ιταλικής.
Οταν ο Lloyd George, με τη σύμφωνη γνώμη του Clemenceau, πρότεινε στον Βενιζέλο να στείλει ειρηνευτική δύναμη στη Σμύρνη, αυτός άρπαξε την πολυπόθητη ευκαιρία με ενθουσιασμό.
Το βιλαέτι του Αϊδινίου περιελάμβανε τέσσερα σαντζάκια με συνολικό πληθυσμό 1.650.000 κατοίκους. Από αυτούς, 940.000 περίπου ήταν Τούρκοι και 620.000 Ελληνες. Υπήρχαν ακόμη Αρμένιοι, Εβραίοι και Φραγκολεβαντίνοι.

Ο ιταλικός παράγοντας και οι σύμμαχοι

Με τη συνθήκη του Λονδίνου, τον Απρίλιο του 1915, η Ιταλία ανέλαβε την περιοχή της Αττάλειας στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία.
Το 1917 της ανατέθηκε και η Σμύρνη με τη συμφωνία του Αγίου Ιωάννη της Μωριέννης. Ομως, η ιταλική βουλιμία και οι επιθετικές αυθαιρεσίες, που οι ιταλικές δυνάμεις διέπρατταν την άνοιξη του 1919 σε περιοχές πέραν της αρμοδιότητάς τους, ανάγκασαν τους Αγγλους, τους Γάλλους, ακόμα και τους Αμερικανούς, που υπήρξαν αρχικά αντίθετοι, να λογαριάσουν σοβαρά τις διεκδικήσεις του Βενιζέλου για μια ζώνη ελληνικού ενδιαφέροντος στη Μικρά Ασία, η οποία θα περιελάμβανε και τη Σμύρνη.
Η διεκδίκηση της Σμύρνης σε περίοδο διάλυσης των οθωμανικών στρατιωτικών δυνάμεων φαινόταν ρεαλιστικό εγχείρημα. Ομως, το μοναδικό ίσως σταθερό έρεισμα του Βενιζέλου ήταν η ηθική συμπαράσταση του Lloyd George.
Το Ανώτατο Συμβούλιο της Διασκέψεως στη Βουλόνη αποφάσισε τον Απρίλιο να δώσει «εντολή» στην Ελλάδα να καταλάβει τη Σμύρνη για να αποκαταστήσει εκεί την τάξη. Ο Βενιζέλος διαβεβαίωσε τους συμμάχους ότι ήταν σε θέση να φέρει εις πέρας την αποστολή αυτή και στις 30 Απριλίου / 13 Μαΐου 1919 τηλεγράφησε στον αρχηγό του Στρατού ότι ακόμα και η Ιταλία είχε συναινέσει με τους υπόλοιπους μεγάλους «εις την υπό τής Ελλάδος στρατιωτικήν κατάληψιν Σμύρνης, επί σκοπώ υστέρας προσκυρώσεως ταύτης εις Ελλάδα...»3.
Η αισιοδοξία του Βενιζέλου για τη μονιμότητα των παραγόντων που είχαν επιτρέψει στους Ελληνες να πραγματοποιήσουν τα επεκτατικά τους όνειρα, αποδείχθηκε κακός σύμβουλος. Ο Clemenceau, o Lloyd George και συνεπώς η αγγλογαλλική εύνοια ήταν εφήμερα στοιχεία της συγκυρίας. Το χειρότερο ήταν ότι ο ίδιος ο Βενιζέλος δεν είχε αντιληφθεί ότι η θέση του στην εξουσία ήταν επισφαλής, όταν μάλιστα βασιζόταν στην ετυμηγορία ενός λαού κουρασμένου από τον πόλεμο.
Η Συνθήκη των Σεβρών, σύμφωνα με την οποία διαμελιζόταν η οθωμανική αυτοκρατορία και αναδυόταν η Ελλάδα, «των πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων», υπογράφτηκε στις 28 Ιουλίου / 10 Αυγούστου 1920. Η διάρκειά της υπήρξε βραχύβια και η ζωή της κυβέρνησης του Βενιζέλου κράτησε μόλις ένα τρίμηνο μετά τους πανηγυρισμούς.
Οι εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, στις οποίες το κόμμα των Φιλελευθέρων έλαβε μόνο 118 έδρες από το σύνολο των 369, απέδειξαν ότι το μεγαλεπήβολο σχέδιο του Κρητικού ηγέτη στη Μικρά Ασία ήταν χτισμένο επί άμμου.

*Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας.