Η Μαρία Κάλλας «Πηγή» της OSS, το 1945 στις ΗΠΑ

*Η δισέλιδη έκθεση της OSS, για τις πληροφορίες που εδωσε η Μαρία Κάλλας, όταν μετανάστευσε στις ΗΠΑ, στις 15 Οκτωβρίου του 1945.

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

          

Η διεθνούς φήμης Ελληνίδα υψίφωνος Μαρία Κάλλας, υπήρξε «Πηγή» της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών OSS (Office of Strategic Services) το 1945. Η υπηρεσία αυτή κάλυπτε τον τομέα των πληροφοριών και των μυστικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Δημιουργήθηκε το 1941 από τον πρόεδρο Ρούζβελτ και αντικαταστάθηκε το 1946 επί προεδρίας Τρούμαν, από την γνωστή μας CIA.

Η Μαρία Κάλλας, όπως είναι γνωστόν, εγκατέλειψε την Ελλάδα το 1945 και πήγε στις ΗΠΑ, όπου ζούσε ο πατέρας της, θέλοντας να κάνει καριέρα τραγουδίστριας της όπερας στο εξωτερικό.

Στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ και στη συλλογή εγγράφων Vlanton, έχει διασωθεί μια έκθεση για όσα κατέθεσε για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα η Κάλλας, στην υπηρεσία πληροφοριών OSS, στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στην έκθεση αυτή εκτός από τα στοιχεία ταυτότητας της Κάλλας και του ονόματός της στη προμετωπίδα, η Ελληνίδα καλλιτέχνης χαρακτηρίζεται ως «Πηγή» (Source) και όχι ως «Πράκτορας» (agent). Αυτό σημαίνει ότι δεν είχε στην υπηρεσία αυτή θέση πράκτορα με αρμοδιότητες κατασκοπίας ή άλλου είδους επιχειρησιακές αρμοδιότητες, παρά μόνο την περιστασιακή παροχή κάποιων πληροφοριών, που προφανώς της ζητήθηκαν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που καταγράφονται στο διασωθέν έγγραφο η «Πηγή» (Μαρία Κάλλας), ηλικίας 21 ετών τότε είχε γεννηθεί  στην πόλη της Νέας Υόρκης από Ελληνοαμερικανούς γονείς. Πήγε στην Ελλάδα το 1937 και διέμεινε εκεί έως την επιστροφή της στις ΗΠΑ στις 15 Οκτωβρίου 1945, με το πλοίο «M/S Gripsholm». Είχε φοιτήσει σε δημόσια σχολεία στη Νέα Υόρκη πριν πάει στην Ελλάδα, όπου σπούδασε μουσική και γλώσσα. Η «Πηγή» παράλληλα τραγουδούσε όπερα, αν και προς το παρόν ήταν άνεργη. Είναι έξυπνη- έγραψαν οι Αμερικανοί- και εμφανίστηκε συνεργάσιμη όταν έδωσε συνέντευξη στις 26 Νοεμβρίου 1945. Η «Πηγή» δεν δίστασε να δηλώσει ότι οι συμπάθειές της ήταν δεξιές.

Στην Ορεστιάδα, η παρουσίαση του βιβλίου "Η απώλεια της Ανατολικής Θράκης - Ο φοβερός Οκτώβριος του 1922"

Σε μια κατάμεστη από κόσμο αίθουσα της Βιβλιοθήκης του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως (Ευριπίδου 65, Νέα Ορεστιάδα) πραγματοποιήθηκε το Σάββατο ν11 Οκτωβρίου, η παρουσίαση του βιβλίου του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη: "Η απώλεια της ανατολικής Θράκης - Ο τρομερός Οκτώβριος του 1923".

 Κεντρικός ομιλητής ήταν ο συγγραφέας Παντελής Αθανασιάδης, ενώ συμμετείχαν και οι Γεώργιος Ρυζιώτης και Δημήτριος Κιηγμάς.

Κατά την παρουσίαση του βιβλίου φωτίστηκαν στιγμές από τις διπλωματικές κινήσεις πριν και κατά την υπογραφή συνθηκών στο Παρίσι, τη Λωζάννη, τα Μουδανιά κατά την περίοδο 1919-1923, οι οποίες οδήγησαν στην άδικη απώλεια της Ανατολικής Θράκης. Τονίστηκαν οι δύσκολες και απάνθρωπες στιγμές που έζησε ο ελληνικός πληθυσμός κατά τη διαδικασία του βίαιου  εκτοπισμού του από τα χωριά και τις πόλεις της Ανατολικής Θράκης από το 1914 (το λεγόμενο «Μαύρο Πάσχα των Θρακών») μέχρι και το 1923, με έμφαση τον στον φοβερό Οκτώβριο του 1922.

Η παρουσίαση ξεκίνησε με προλόγους των προέδρων των τριών συνδιοργανωτών Συλλόγων: του Δημητρίου Κιηγμά, προέδρου του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως, του Αθανασίου Λυμπερίδη, προέδρου του Συλλόγου Απογόνων Καραγατσιανών και Αδριανουπολιτών "Η Ορεστιάδα" και του Ιωάννη Σαρσάκη, προέδρου του " Ιστορικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Διδυμοτείχου Καστροπολίτες - Γνώση και Δράση".

Μετά το πέρας της παρουσίασης του βιβλίου δόθηκε στο κοινό η δυνατότητα για ερωτήσεις προς τον συγγραφέα και ακολούθησε διάλογος.

Ορεστιάδα 11 Οκτωβρίου 2025