Το Α΄ Συνέδριο των Ελλήνων της Ρωσίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/917623/article/epikairothta/ellada/to-a-synedrio-twn-ellhnwn-ths-rwsias

*Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο των Ελλήνων στο Ταγκανρόκ (φωτ. από το βιβλίο του Ελευθέριου Παυλίδη «Ο ελληνισμός της Ρωσίας και τα 33 χρόνια του εν Αθήναις συλλόγου των εκ Ρωσίας Ελλήνων»).

Γράφει ο κ. ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

Tο έτος 1917 ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα χρονιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ευρωπαϊκή ήπειρος είχε μπει από το 1914 σε μια περίοδο πλήρους ανατροπής των έως τότε ισορροπιών. Η εμπλοκή της Ρωσίας στον πόλεμο είχε ξεκινήσει τον Ιούλιο του 1914. Μέχρι τον Νοέμβριο τα μέτωπα είχαν σχεδόν οριστικοποιηθεί. Από τη μια πλευρά οι Ενωμένες Δυνάμεις, η Αντάντ, (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, από το 1915 η Ιταλία, οι ΗΠΑ από το 1917 και η Ελλάς τελευταία) και από την άλλη οι Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία).

Το μεγάλο πρόβλημα για τη ρωσική πλευρά το δημιουργούσε η απουσία γεωγραφικής επαφής με τους συμμάχους της. Γεγονός που επηρέαζε την υλική της δυνατότητα να αντιμετωπίσει τα γερμανικά στρατεύματα στο Ανατολικό Μέτωπο. Η κατάληψη των Στενών των Δαρδανελλίων φάνηκε ως ένα μέσο για απόκτηση άμεσης επαφής. Το ζήτημα αυτό επιχείρησαν να επιλύσουν οι σύμμαχοι με την εκστρατεία της Καλλίπολης που άρχισε την άνοιξη του 1915. Η επιχείρηση απέτυχε και μία από τις αιτίες υπήρξε η στάση της Ελλάδας που είχε αρνηθεί να πάρει μέρος στη συμμαχική προσπάθεια επειδή κυριαρχούσαν τότε στην Αθήνα οι μοναρχικές φιλογερμανικές δυνάμεις. Η αποτυχία της επιχείρησης είχε ιδιαίτερη σημασία για την εξέλιξη του πολέμου, εφόσον παρέτεινε τη διάρκειά του και ευνόησε την εμφάνιση μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων και εντάσεων στο εσωτερικό της Ρωσίας. Παράλληλα, επέτρεψε στους Νεότουρκους να θέσουν σε πλήρη εφαρμογή τα σχέδια γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών.

Η ανάδυση της Μεταπολίτευσης

ΑΠΟΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=879485

*Η άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Αθήνα στις 24 Ιουλίου 1974 (Φωτογραφία: Ντίμης Αργυρόπουλος)

*Πενήντα χρόνια μετά την κατάλυση της δημοκρατίας

από τους απριλιανούς πραξικοπηματίες,

η περίοδος μετά το 1974

προκύπτει ως πρόσφορο νέο πεδίο έρευνας

Γράφει ο κ. Μάρκος Καρασαρίνης

Η Μεταπολίτευση στάθηκε για περίπου τέσσερις δεκαετίες η έννοια εκείνη που συνιστούσε από μόνη της το σκηνικό της πολιτικής ζωής. Καταστατική αρχή της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας, έλαβε ταυτόχρονα τον χαρακτήρα πολιτειολογικής τομής, διαδεχόμενη την απριλιανή δικτατορία, και αυτοτελούς ιστορικής περιόδου επεκτεινόμενη ώστε να καλύψει χρονικά ολόκληρο το εύρος των ετών από το 1974 και εντεύθεν.

Είναι ενδιαφέρον ότι αν και το τέλος της ανακοινώθηκε πολλές φορές, με ιδιαίτερη έμφαση στις κυβερνητικές μεταβολές του 1981, του 1989, του 1996 και του 2004, μόνο μετά την είσοδο στη μνημονιακή εποχή και την κατάρρευση του κλασικού δικομματισμού φαίνεται να επικρατεί στον δημόσιο διάλογο μια γενικότερη αίσθηση λήξης της, παρά το γεγονός ότι το σημείο οριστικής στίξης ταλαντεύεται ακόμη μεταξύ 2010, 2012 και 2015. 

Δύο βιβλία του καθηγητή Θάνου Βερέμη

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/916395/article/politismos/vivlio/proswpa-kai-epiloges-kleidia-enos-kratoys

 *21 Oκτωβρίου 1981: ο νέος πρωθυπουργός της χώρας Ανδρέας Παπανδρέου ανταλλάσσει χειραψία με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, αμέσως μετά την ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Γράφει ο κ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ*

Επιτέλους, γράφονται ξανά πολιτικές βιογραφίες! Ύστερα από αρκετές δεκαετίες κυριαρχίας μιας πολύ αξιόλογης εγχώριας ιστοριογραφίας που, επηρεασμένη κατά βάση από το γαλλικό παράδειγμα, εστίασε κυρίως στην κοινωνική και οικονομική ιστορία με μια πολύ πλούσια παραγωγή, το βλέμμα μας μοιάζει να ξαναγυρίζει σε πιο παραδοσιακά πεδία στοχασμού, όπως η πολιτική ιστορία.

Δεν είναι προφανώς αυτή η εξέλιξη άσχετη με την παρούσα συγκυρία και την ανατροπή που επέφερε στα πρότυπα ηγεσίας που είχαμε στο μυαλό μας η επέλαση της διεθνούς των λαϊκιστών, παγκοσμίως. Σε μια εποχή μιντιοκρατούμενη και διασυνδεμένη μέσω εξατομικευμένων φαντασιακών κοινοτήτων του Διαδικτύου, που η πολιτική λειτουργεί ξανά όλο και περισσότερο μέσα από προσωποποιημένες ταυτίσεις, όπως περίπου στον Μεσαίωνα, χάνοντας έτσι την ταξική ή κομματική της συνισταμένη, τα πρόσωπα και οι επιλογές τους αναδεικνύονται και πάλι σε κλειδιά για την κατανόηση της πορείας ενός κράτους και την ένταξή του στα ευρύτερα ιστορικά συμφραζόμενά του.

Οι Σαρακατσάνοι της Θράκης

*Η Σαρακατσάνα νύφη της Συκορράχης, κόρη του αρχιτσέλιγγα Βρυσά. Από το βιβλίο του Πάτρικ Λη Φέρμορ.

*Ενδιαφέρουσα περιγραφή 

από τον Πάτρικ Λη Φέρμορ

                Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ,(1915-  2011) υπήρξε ένας διεθνώς καταξιωμένος Άγγλος συγγραφέας και ένας μεγάλος αντιστασιακός, στον πόλεμο κατά του Χιτλερισμού. Μεταμφιεσμένος σε βοσκό έζησε δύο και πλέον χρόνια στα βουνά της Κρήτης, οργανώνοντας με Κρητικούς αγωνιστές, την αιχμαλωσία και μεταφορά στην Αίγυπτο, του Γερμανού στρατηγού Κράιπε.

                Στο βιβλίο του «Ρούμελη- Οδοιπορικό στη Βόρεια Ελλάδα» που εκδόθηκε το 1966 αγγλικά και το 2009 κυκλοφόρησε και η ελληνική του έκδοση από τον «Κέδρο» (μετάφραση Λίνας Κάσδαγλη) υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αναφορά για τους Σαρακατσάνους της Θράκης. Η περιγραφή- με την οποία αρχίζει το βιβλίο- δεν αναφέρει χρονολογία, αλλά από το κείμενο, προκύπτει ότι πρέπει να είχε γραφεί μερικά χρόνια μετά τη λήξη του εμφυλίου του 1949.

                Το βιβλίο αρχίζει από την Αλεξανδρούπολη και με μικρή αναφορά σε αφηγήσεις του Αλεξανδρουπολίτη φίλου του, Γιάννη Πελτέκη, ο οποίος όπως είναι γνωστό, ανέπτυξε αντιστασιακή δράση ως αρχηγός της οργάνωσης "Απόλλων" κατά την περίοδο της Κατοχής. Πολιτικά ανήκε στο Κέντρο και στην κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη υπηρέτησε ως υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας από τις 26 Νοεμβρίου 1945 ως τις 4 Απριλίου 1946.

Ηρωισμοί των ταπεινών στους Βαλκανικούς Πολέμους

*Μπιζάνι: Επί των αετορράχεων και των υψικρήμνων βουνών 

*Μικρά περιστατικά,

μεγάλη γενναιότητα,

σπάνια ταπεινοφροσύνη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι Βαλκανικοί  Πόλεμοι υπήρξαν οι ενδοξότεροι πόλεμοι των Ελλήνων, μετά την Επανάσταση του 1821. Τα αποτελέσματα των Βαλκανικών Πολέμων, υπερέβησαν τις προσδοκίες όλων. Η Ελλάδα, μετά την λήξη των δύο Βαλκανικών Πολέμων, είχε σχεδόν διπλασιάσει το έδαφος της αφού από 63.211 τετραγωνικά χιλιόμετρα του 1897 έφτασε στα 121.794 το 1913.  Αλλά και ο πληθυσμός της αυξήθηκε σημαντικά αφού από 2.631.952 έφτασε στα 4.832.167 κατοίκους. 

                Οι πόλεμοι αυτοί ανέδειξαν τις ηγετικές ικανότητες προσωπικοτήτων, όπως ήταν ο τότε διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος και ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος. Έκαναν εμφανή την φιλοπατρία όλων των κοινωνικών τάξεων της χώρας από τους πολιτικούς έως τους έσχατους αγρότες (βλέπε http://sitalkisking.blogspot.gr/2012/06/1912.html ) και πρόβαλαν πάμπολλες επί μέρους αρετές των Ελλήνων, όπως η ατομική γενναιότητα, η εγκαρτέρηση, η ταπεινοφροσύνη, η ομαδικότητα κ.λπ.

                Με ένα εράνισμα από τον Τύπο της εποχής θα δούμε τέτοια παραδείγματα της μεγάλης προσφοράς των ταπεινών Ελλήνων, αυτών που δεν έγιναν πρωτοσέλιδα αλλά ο ηρωισμός ενός εκάστου έβαλε το λιθαράκι της μεγάλης νίκης. Οι πράξεις καθενός, υπήρξαν ταπεινά, αλλά ένδοξα μνημεία αρετής και τόλμης.

Η εδραίωση του δικτατορικού καθεστώτος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/915445/article/epikairothta/ellada/edraiwsh-toy-diktatorikoy-ka8estwtos

*Μετά το αποτυχημένο αντικίνημα του Κωνσταντίνου επικράτησε πλήρως η τριανδρία των Παπαδόπουλου, Μακαρέζου, Παττακού 

και σχηματίστηκε αμιγής κυβέρνηση στρατιωτικών.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ*

Αφότου εξασφαλίστηκε η επιτυχία του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, οι ηγέτες της χούντας επιδόθηκαν σε μία σειρά από ενέργειες για την τήρηση της τάξης και την εδραίωση του καθεστώτος. Πιο συγκεκριμένα, οργάνωσαν ένα σύστημα αποκλεισμού και απαγορεύσεων που τέθηκε στο πλαίσιο της κήρυξης της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας, μέσω της επιβολής στρατιωτικού νόμου και της αναστολής λειτουργίας του Κοινοβουλίου καθώς και σειράς άρθρων του Συντάγματος για θεμελιώδη δικαιώματα.

Στα πρώτα μέτρα του καθεστώτος συμπεριλήφθηκαν η απαγόρευση συγκεντρώσεων και απεργιών, η διάλυση κομμάτων και σωματείων, η χρήση εκτάκτων στρατοδικείων για την απονομή ποινικής δικαιοσύνης και η καθαίρεση και εκτόπιση εκλεγμένων αρχόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Με αυτόν τον τρόπο, η χούντα κατάφερε να θέσει υπό πλήρη έλεγχο τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα πανεπιστήμια, τους δήμους, τους συνεταιρισμούς, ενώ εξαιρετικά σημαντικές για την εξουδετέρωση πιθανών εστιών ανατροπής ήταν οι εκτενείς διώξεις αξιωματικών του Στρατού (οι αποτάξεις και συνταξιοδοτήσεις το 1967 άθροισαν αριθμό ίσο με το ένα έκτο του συνόλου των αξιωματικών). Επιπροσθέτως, ιδιαίτερη σημασία έδωσαν οι επικεφαλής της δικτατορίας στον έλεγχο του Τύπου, με τη λογοκρισία και τις διώξεις εναντίον εφημερίδων, εκδοτών και δημοσιογράφων να λαμβάνουν μεγάλες διαστάσεις, ενώ αξίζει να σημειωθεί και η αναδιοργάνωση του γραφείου του πρωθυπουργού ώστε να αποκτήσει ολοκληρωτικό έλεγχο σε όλα τα κυβερνητικά τμήματα, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Γράμματα από το μέτωπο- Αρχείο Αδελφών Δεσποτοπούλου

ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΘΕΤΟ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ «ΕΛΛΑΔΑ, 20ος  αιώνας 1920-1930, Α΄ Τόμος»

*Γράμμα από το μέτωπο. Με το όπλο στα χέρια

Γράφει η κ. Δέσποινα Λαμπαδά*

«Αδελφή μου,

Βυθισμένος κάτω από το αμπρί και σε ένα θαμπερό καντίλι φτιασμένο από κουτό κονσέρβας, που το έχουμε να φωτίζει τη σκοτεινή εκείνην τρύπα, γράφω στην αδελφή μου και την παρακαλώ, ας μου γράψει δύο λόγια παρηγορίας και ανακουφίσεως εδώ στην ερημιά. Είμαι ολάρφανος και δεν έχω κανέναν σ’ αυτόν τον κόσμο να με παρηγορήσει, και εάν και η αδελφή μου δεν γράψει, τότες θα με σκεπάσει το ελαφρό χώμα της Ιωνίας».

                Ο λοχίας Εμμανουήλ Μάλαμας, ο οποίος έγραφε τις παραπάνω γραμμές τον Νοέμβριο του 1921, δεν απευθυνόταν σε κάποιο συγγενικό του πρόσωπο, αλλά σε μία από τις Σμυρνιές αδελφές Δεσποτοπούλου, μέλη του συνδέσμου «Η αδελφή του Στρατιώτου».