Οι κλεμμένοι θησαυροί της Μονής Εικοσιφοίνισσας και τα οστά του Τσάρου Σαμουήλ. Μια ιστορία κλοπής πολιτιστικών αγαθών

*Παλαιά καρτ ποστάλ με τη Μονή Εικοσιφοίνισσας σε ιστορικές στιγμές

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Η γειτονική Βουλγαρία, με την οποία διατηρούμε καλές σχέσεις τα τελευταία χρόνια, έχει μια ιστορική οφειλή προς την Ελλάδα, την οποία δεν τακτοποίησε ποτέ, παρά το γεγονός ότι είναι εκτεθειμένη διεθνώς.

        Πρόκειται για την αρπαγή των λεγόμενων θησαυρών της Μονής Εικοσιφοινίσης και άλλων γειτονικών μοναστηριών κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από αξιωματικούς και στρατιώτες του τακτικού στρατού της Βουλγαρίας αλλά και από παρακρατικούς κομιτατζήδες.

    Τότε κατέστρεψαν την Μονή και λεηλάτησαν τη βιβλιοθήκη, συμπεριλαμβανομένων και 430 πολύτιμων χειρογράφων σε περγαμηνές και παπύρους ηλικίας αιώνων και αποχώρησαν αφού προηγουμένως βασάνισαν και κακοποίησαν τους μοναχούς. Τα κλεμμένα πολιτιστικά αγαθά, ήταν διάφορα βιβλία,  σιγίλια, χρυσόβουλλα, οθωμανικά φιρμάνια, όλα τα ιερά σκεύη του καθολικού, οι ασημένιες επενδύσεις των εικόνων και των ευαγγελίων, σμαλτωμένα εξαπτέρυγα, πολυέλαιοι, ακόμα και ο ξυλόγλυπτος αρχιερατικός θρόνος. Τα κλεμμένα βρίσκονται σήμερα στο Κέντρο Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujev και στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Βουλγαρίας. Θρυλείται ότι  η επιχείρηση της κλοπής σχεδιάστηκε, οργανώθηκε και εκτελέστηκε με τις οδηγίες ενός Βούλγαρου Τσεχικής καταγωγής, τον καθηγητή Vladimir Sis του Πανεπιστημίου της Σόφιας, που ήταν καλός γνώστης της ελληνικής και της λατινικής γλώσσας και γνώριζε άριστα την ανυπολόγιστη αξία των χειρογράφων.

    Τι έγινε εκείνη την καταραμένη μέρα, το περιέγραψε λιτά σε έκθεσή του ο ηγούμενος της Μονής Εικοσιφοίνισσας Νεόφυτος προς το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας στις 28 Οκτωβρίου 1918:

Συμπληρωματική εξιστόρηση της δράσης του Τούρκου Ολυμπιονίκη- κομιτατζή στη Θράκη

*Αριστερά ο Άγκο Ποπώφ. Στη μέση ο Φουάτ Μπαλκάν, κάπου στη Βουλγαρία

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Επανέρχομαι στην αφήγηση της κομιτατζίδικης δράσης του Τούρκου ταγματάρχη Φουάτ Μπαλκάν στη Θράκη σε συνεργασία με τους Βούλγαρους κομιτατζήδες. Η δράση του Φουάτ Μπέη όπως τον αποκαλούσαν στη Θράκη άρχισε πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Συνεχίστηκε εναντίον των Σέρβων στην ευρύτερη περιοχή των Σκοπίων και των Ελλήνων στη Δυτική Θράκη και Ανατολική Μακεδονία.

Στην Τουρκία ο Φουάτ Μπαλκάν θεωρείται ήρωας, αλλά στη Θράκη δεν φαίνεται να είχε επιτυχίες, παρά τη συνεργασία του με τους Βουλγάρους, Η δραστηριότητά  του με μία εξαίρεση αντιβουλγαρική το 1913, κυμάνθηκε στα πλαίσια της δράσης άτακτων ληστανταρτών και κομιτατζήδων, που σκόρπισαν αίμα και πόνο, αλλά δεν κατόρθωσαν να αποσπάσουν τη Θράκη από την Ελλάδα. Ο Φουάτ Μπαλκάν έδρασε κυρίως ως πράκτορας της Teşkîlât-ı Mahsûsa. Η μυστική αυτή παρακρατική οργάνωση ιδρύθηκε από τον Εμβέρ Πασά στο πλαίσιο της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου των Νεοτούρκων. Στόχος της ήταν να πραγματοποιεί, αναταραχές, προπαγάνδα και δολοφονίες στην Τουρκία και στο εξωτερικό. Δραστηριοποιήθηκε από το 1911.

Από το 1915, ο Φουάτ Μπέης συνέχισε να δρα στην Ανατολική Μακεδονία, δηλαδή στις περιοχές της Καβάλας, της Δράμας και των Σερρών. Όταν τελείωσε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ο Μπαλκάν επέστρεψε στην πατρίδα του το Καραμουρσέλ. Αλλά δεν έμεινε για πολύ.

Η εθνικοποίηση της γης το 1821

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

https://www.kathimerini.gr/opinion/561372949/i-ethnikopoiisi-tis-gis-to-1821/

*Οι οικονομικές συνέπειες της μικρής ιδιοκτησίας περιλαμβάνουν την έλλειψη εγχώριου εργατικού δυναμικού, την ανεπάρκεια των επενδύσεων, την απουσία οικονομιών κλίμακας και τελικά τη χαμηλή παραγωγικότητα. (Φωτ. INTIME NEWS)

 

 

Γράφει ο κ. ΓΙΩΡΓΟΣ Θ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ*

 

 

Από όλες τις επιλογές που έγιναν το 1821, εκείνη που εξακολουθεί να μας επηρεάζει με τον πιο συγκεκριμένο και δεσμευτικό τρόπο είναι η εθνικοποίηση της μέχρι τότε έγγειας ιδιοκτησίας των Οθωμανών.

Αυτή εξηγεί γιατί έχουμε σήμερα για διάσωση όχι λιγότερες από 800.000 πολύ μικρές ή και μονοπρόσωπες επιχειρήσεις (με 9 έως και 0 μισθωτούς), στις οποίες αντιστοιχεί το 62% της απασχόλησης. Οι άλλες (με 10 και πλέον μισθωτούς) είναι μόλις 21.500.

H καθολική επικράτηση της μικρής ιδιοκτησίας και της μικρής επιχείρησης αποτελεί ιδιαιτερότητα της Νεότερης Ελλάδας που σπάνια συνειδητοποιούμε, μολονότι εξηγεί σχεδόν τα πάντα. Το ζήτημα παράδοξα ταιριάζει με τον εορτασμό των 200 χρόνων από το 1821, αφού ακριβώς τότε δρομολογήθηκε αυτή η ιδιαιτερότητα, με την ανακήρυξη όλων των οθωμανικών ιδιοκτησιών κάθε λογής σε «εθνικές γαίες» ή «εθνικά κτήματα».

Αρχίζοντας το 1821 από την εθνικοποίηση της γης, το νεοελληνικό κράτος εμπόδισε διαχρονικά τη συγκρότηση, εμπέδωση ή και απλή επιβίωση της μεγάλης έγγειας ιδιοκτησίας (περιλαμβανομένης και της εκκλησιαστικής ή μοναστηριακής). Έφραξε έτσι τον δρόμο στη συγκρότηση άρχουσας τάξης γαιοκτημόνων σε εθνική κλίμακα. Μόνο σε τοπική ή περιφερειακή κλίμακα υπήρξαν τέτοιοι θύλακες, που αποδείχθηκαν όμως προσωρινοί.

Αντίστροφα, το νεοελληνικό κράτος ευνόησε την καθολική επικράτηση της μικρής ιδιοκτησίας και εξασφάλισε με κάθε τρόπο την επιβίωσή της, ακόμη και όταν μεταφυτεύτηκε από το χωριό στην πόλη και μεταλλάχθηκε σε μικρή επιχείρηση. Όταν δηλαδή ο μικροϊδιοκτήτης χωρικός ή ο γιος ή ο εγγονός του έγινε μικροαστός της πόλης.

Η απαγωγή του Έλληνα υποπρόξενου Κ. Ντάσσου στις Σαράντα Εκκλησιές, το 1911

*Οι Σαράντα εκκλησιές

 

 

*Ο αιμόφυρτος σκύλος του,

πήγε να ειδοποιήσει για το κακό

*Σκότωσαν και λήστεψαν

τον καβάση του υποπροξενείου

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης 

        Η περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών της Ανατολικής Θράκης, είχε πάντα ακμαίο ελληνικό στοιχείο, που δεν μπόρεσαν να αλλοιώσουν οι Τούρκοι με τις μετοικεσίες μουσουλμανικών πληθυσμών ούτε οι Βούλγαροι με την άγρια τρομοκρατία των κομιτατζήδων

Στις αρχές του 20^ου αιώνα στην περιοχή, όπως και σε όλη τη Θράκη και τη Μακεδονία επικρατούσε μεγάλος αναβρασμός λόγω της πυκνής τρομοκρατικής δράσης των Βουλγάρων παρακρατικών κομιτατζήδων

        Στις Σαράντα Εκκλησιές εκείνη την εποχή λόγω της έντονης παρουσίας ελληνικού στοιχείου λειτουργούσε υποπροξενείο, με υποπρόξενο τον Κωνσταντίνο Ντάσσο, ο οποίος είχε υπηρετήσει μεταξύ άλλων και στο υποπροξενείο Ραιδεστού το 1900, Πύργου (Μπουργκάς) το 1903, αργότερα στα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα και στην Αλεξάνδρεια και το 1929 ήταν γενικός πρόξενος στο Βελιγράδι.

Η εποχή που υπηρετούσε στις Σαράντα Εκκλησιές ήταν επικίνδυνα φορτισμένη. Από τη μια μεριά οι Βούλγαροι κομιτατζήδες, όταν άρχισαν να χάνουν έδαφος στη Μακεδονία, στράφηκαν στην περιοχή Σαράντα Εκκλησιών της Ανατολικής Θράκης, που ήταν εγγύτερη προς τη Βουλγαρία. Από την άλλη οι Νεότουρκοι όσο αισθάνονταν ισχυροί, κατεδίωκαν τους Έλληνες, παρά τις διακηρύξεις τους για ισονομία και ισοπολιτεία και συνταγματικά δικαιώματα.

Ο θάνατος του Αλέκου Παναγούλη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

   https://www.kathimerini.gr/politics/561372913/o-thanatos-toy-alekoy-panagoyli/

 *Ο Αλέκος Παναγούλης οδεύει προς την τελευταία του κατοικία στο Α΄ Νεκροταφείο. Μπροστά, το φέρετρο κρατάει ο αδελφός του Στάθης Παναγούλης. Η κηδεία εξελίχθηκε σε τεράστια διαδήλωση υπέρ της δημοκρατίας, καθώς η εντύπωση της δολοφονίας ήταν διάχυτη στον κόσμο.

*Η τραγική απώλεια

του σημαντικότερου αντιχουντικού

 αντιστασιακού προκαλεί

νέο τραύμα στην κοινή γνώμη

 

Γράφει ο κ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ*

 

Πρώτη Μαΐου 1976, ξημερώματα Σαββάτου. Ο Αλέκος Παναγούλης οδηγεί με μεγάλη ταχύτητα επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης με κατεύθυνση προς Γλυφάδα, όταν το αυτοκίνητό του εκτρέπεται της πορείας του και καταλήγει σε παρακείμενο κατάστημα.

Λίγα λεπτά αργότερα, ο βουλευτής του ελληνικού Κοινοβουλίου, και αγωνιστής της αντίστασης κατά του δικτατορικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου, θα βρει τραγικό θάνατο, δύο μήνες πριν συμπληρώσει τα 37 του χρόνια.

Γεννημένος στη Γλυφάδα το 1939 με καταγωγή από την Ηλεία και τη Λευκάδα, ο Παναγούλης σπούδασε στη Σχολή Μηχανολόγων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 εντάχθηκε στη νεολαία της Ένωσης Κέντρου συμμετέχοντας ενεργά στις κινητοποιήσεις της περιόδου. Επρόκειτο για μια πολιτική ενεργοποίηση που καθόρισε τη συνολική του στάση απέναντι στα κοινά, συμβάλλοντας και στη διαμόρφωση της θέσης του έναντι του ανελεύθερου καθεστώτος των συνταγματαρχών.

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

*Το βιβλίο της δημοσιογράφου Ευγενίας Κατούφα

 

 

 

*Μια προσφορά μνήμης

από τη δημοσιογράφο

Ευγενία Κατούφα

 

 

        Εφέτος, συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την έναρξη της μεγαλειώδους εθνικοαπελευθερωτικής Επανάστασης του 1821, που οδήγησε στη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους, μετά από Οθωμανικό ζυγό 400 ετών.

        Σε όλη την Ελλάδα, σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, οργανώνονται ποικίλες εκδηλώσεις, εκδόσεις και άλλες δράσεις για τα τιμηθεί το μεγάλο αυτό γεγονός.

        Σημασία έχει, από όλα αυτά που συνέβησαν από την αρχή της χρονιάς και θα συμβούν ως το τέλος της να υπάρξει ένα θετικό αποτέλεσμα, που θα επιτρέπει στους Έλληνες να βγάλουν ατομικά ο καθένας μας τα δικά του συμπεράσματα, για όσα θα πρέπει να αποφεύγει στο μέλλον και όσα θα πρέπει να πράττει. Όραμα και στόχος όλων μας θα πρέπει να είναι, αυτό το κράτος να βαδίσει στο δρόμο των πεπρωμένων του αλώβητο και με θεμέλια γερά, ώστε να προσδοκά ένα καλύτερο αύριο δημοκρατικό, ανθρώπινο και με ανάπτυξη.

        Τις σκέψεις αυτές έκανα, κρατώντας σήμερα ένα βιβλίο που εξέδωσε η Δημοτική Επιτροπή Ισότητας Χαλανδρίου.

        Το έργο αυτό έχει τίτλο «Η Συμβολή των Γυναικών στην Ελληνική Επανάσταση» και το έφερε εις πέρας η πρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπή Ισότητας και δημοτική σύμβουλος του Δήμου Χαλανδρίου, η δημοσιογράφος Ευγενία Κατούφα, η οποία ερεύνησε τις πηγές και επιμελήθηκε τα σχετικά κείμενα.

Τούρκος Ολυμπιονίκης της ξιφασκίας, κομιτατζής στη Θράκη

*Σύμπραξη υπό την σκιά της βουλγαρικής σημαίας. Αριστερά ο Βούλγαρος κομιτατζής Τάνε Νικολώφ και δεξιά ο Τούρκος κομιτατζής Φουάτ Μπαλκάν. Τη φωτογραφία  αυτή χρησιμοποίησε ο Μπαλκάν ως εξώφυλλο του αυτοβιογραφικού βιβλίου του "KOMİTACI FUAT BALKANIN ANILARI: BJK'nin Kurucusu Fuat Balkan'ın Anıları" 

 

*Συνέπραξε με τον Τάνε Νικολώφ

*Οργάνωσε επίθεση  στον Εχίνο το 1922

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Η ιστορία του Τούρκου Ολυμπιονίκη της ξιφασκίας Φουάτ Μπαλκάν, που έδρασε στη Θράκη ως κομιτατζής, σε συνεργασία ακόμα και με τους Βουλγάρους, έχει ξεχαστεί. Παραμένει όμως ζωντανή στην Κωνσταντινούπολη και συνοδεύει πάντα την αθλητική ομάδα Μπεσίκτας, της οποίας υπήρξε το υπ’ αριθμ 1 ιδρυτικό μέλος και πρώτος πρόεδρός της για τρεις θητείες.

Η ιστορία του Φουάτ Μπέη όπως τον αποκαλούσαν οι ομόφυλοί του στη Θράκη άρχισε πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Συνέχισε να δρα εναντίον Σέρβων στην ευρύτερη περιοχή των Σκοπίων και Ελλήνων στη Δυτική Θράκη και Ανατολική Μακεδονία, συνεργαζόμενος με Βούλγαρους κομιτατζήδες.  

Ο Φουάτ Μπαλκάν γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1887 και πέθανε το 1970.

Φοίτησε στη στρατιωτική σχολή της Αδριανούπολης και ως υπολοχαγός εντάχθηκε στο Κίνημα των Νεοτούρκων, των οποίων αποτέλεσε δραστήριο στέλεχος, αναλαμβάνοντας διάφορες αποστολές κατασκοπείας ή υπονομευτικής δράσης στα Βαλκάνια. Επιδόθηκε από μικρός στο άθλημα της ξιφασκίας, όπου και διέπρεψε. Στους Θερινοί Ολυπακούς Αγώνες των Παρισίων το 1924 αγωνίστηκε αλλά έχασε μεταξύ άλλων και από τον Έλληνα Κωνσταντίνο Κοτζιά, ο οποίος είχε χρηματίσει αργότερα δύο φορές δήμαρχος Αθηναίων και υπουργός στην κυβέρνηση Ιωάννη Μεταξά. Στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ το 1928 έφτασε στους ημιτελικούς.