Μια απίστευτη εγκύκλιος του Φλωράκη το 1949

               

 *Ο υποστράτηγος Γιώτης (Χαρίλαος Φλωράκης) με αξιωματικούς του

*Ανεπιτυχής προπαγανδιστική

απόπειρα υποτίμησης των Λοκατζήδων,
κατά τη διάρκεια του εμφυλίου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

            Το 1949, ήταν χρονιά- σταθμός στην εξέλιξη του εμφυλίου πολέμου, αφού από τις αρχές του έτους άρχισε να γέρνει η πλάστιγγα της νίκης εις βάρος των κομμουνιστών ανταρτών, οι οποίοι συνεχώς έχαναν έδαφος ενώπιον του εθνικού στρατού, που ενισχυμένος και από την αμερικανική βοήθεια σε υλικά και συμβούλους, προήλαυνε και τους έκλεινε σε Γράμμο και Βίτσι. Μέσα στον αδελφοκτόνο σπαραγμό των ετών 1946-1949 αναδείχθηκε και η προσωπικότητα του Χαρίλαου Φλωράκη, που δρούσε με το ψευδώνυμο Γιώτης.

            Ο Φλωράκης πήρε μέρος στον εμφύλιο ως διοικητής της 1^ης Μεραρχίας των ανταρτών. Εντύπωση είχε κάνει η συμμετοχή του τον Ιανουάριο του 1949 με τον καπετάν Διαμαντή (Ιωάννης Αλεξάνδρου) της 2^ης Μεραρχίας των ανταρτών, όταν κατόρθωσε να καταλάβει στις 20 Ιανουαρίου το Καρπενήσι και να το κρατήσει έως τις 8 Φεβρουαρίου. Όταν έφυγε από το Καρπενήσι κατόρθωσε να επανέλθει μέσα από περιπετειώδεις διαδρομές στο Γράμμο, καταδιωκόμενος από το στρατό.

*Μέλη του επίλεκτου αποσπάσματος του Φλωράκη

            Στη φάση της εκπνοής της ανταρσίας ο Φλωράκης οργάνωσε την "κάθοδο" επίλεκτου αποσπάσματος της Ι Μεραρχίας των ανταρτών τον Αύγουστο- Σεπτέμβριο του 1949, στο χώρο των Αγράφων, ιδιαίτερα στο χώρο μεταξύ Καρδίτσας- Καρπενησίου.  Επρόκειτο για έναν αντιπερισπασμό ώστε να διασπασθεί η συνοχή του στρατού, που είχε εγκλωβίσει τους αντάρτες στο Γράμμο.  Ήταν παράτολμη επιχείρηση, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, αλλά με πολύ αίμα και αφάνταστες ταλαιπωρίες, αφού τελικά ο εμφύλιος έληξε στις 29 Αυγούστου 1949 με νίκη του στρατού.

            Στο ενδιάμεσο διάστημα εξέδωσε μια εγκύκλιο, που χαρακτηρίζεται ως αφελής ή σκόπιμα παραπλανητική. Η εγκύκλιος αυτή αποτελεί το αντικείμενο του σημερινού άρθρου.

*Οι... γούνες των ΛΟΚ, που απαξίωνε ο Φλωράκης!!!

Η ίδρυση των ΛΟΚ

            Πριν όμως ασχοληθούμε με την εγκύκλιο αυτή θα πρέπει για την κατανόηση των γεγονότων της εποχής εκείνης να αναφερθούμε με συντομία στην παρουσία στον εμφύλιο πόλεμο των Λόχων Ορεινών Καταδρομών (ΛΟΚ).

            Τα ΛΟΚ, που οι ρίζες τους φτάνουν στη Μέση Ανατολή, όπου δημιουργήθηκε αρχικά ο Ιερός Λόχος, άρχισαν να παίρνουν σάρκα και οστά στην Ελλάδα, το 1945 και να μορφοποιούνται το 1946 όταν σχηματίσθηκαν αρχικά 40 Λόχοι Ορεινών Καταδρομών, δυνάμεως 4 αξιωματικών και 59 οπλιτών ο κάθε Λόχος. Όσοι υπηρετούσαν στα ΛΟΚ είχαν υποστεί ειδική σκληρή εκπαίδευση ενώ από τον Μάρτιο του 1949 ο βρετανικός οπλισμός που χρησιμοποιούσαν αντικαταστάθηκε με αμερικανικό σύγχρονο εξοπλισμό. Ο Μάρτιος του 1949 είναι ο κρίσιμος μήνας της εμφάνισης των ανδρών των ΛΟΚ με νέα όπλα και κυρίως με νέα ένδυση και υπόδηση, που εντυπωσίασαν όχι μόνο τους αντάρτες αλλά και τους στρατιώτες του τακτικού στρατού. Στις επιχειρήσεις που έπαιρναν μέρος οι Λοκατζήδες αποσκοπούσαν στην συνεχή καταπόνηση των ένοπλων ανταρτικών ομάδων για να τους δημιουργούν αίσθημα συνεχούς ανασφάλειας. Έστηναν ενέδρες και συνελάμβαναν  μεμονωμένους αντάρτες, κατέστρεφαν υλικό, εκτελούσαν αιφνιδιαστικές επιθέσεις και γενικά χρησιμοποιούσαν τεχνικές ανταρτοπολέμου.

            Η συμμετοχή των ΛΟΚ στις επιχειρήσεις ήταν αποφασιστικής σημασίας, αφού είχαν γίνει πραγματικά το φόβητρο των ανταρτών. 

Η εγκύκλιος του Φλωράκη

            Έτσι, στις αρχές Μαρτίου 1949 ο Φλωράκης, ως υποστράτηγος Γιώτης, διοικητής της Μεραρχίας εξέδωσε την ακόλουθη εγκύκλιο, η οποία έχεις διασωθεί στα αρχεία του ΓΕΣ:

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

1^η  ΜΕΡΑΡΧΙΑ

ΑΡ. ΠΡΩΤ. 513

            Ι. Τελευταία ο εχθρός, ορισμένες Μονάδες του στρατού του, τους ντύνει ΛΟΚ, μπότες, γούνες κλπ. και τις παρουσιάζει όλες σαν ΛΟΚ, εξακριβωμένα το έκανε μέχρι τώρα  στα 117, 616, 619 της 61 Ταξιαρχίας (Σ.Σ. μάλλον πρόκειται για τάγματα Πεζικού). Ακόμα παρατηρήθηκε στις διάφορες μάχες των τμημάτων μας ο εχθρός φωνάζει  «Εδώ Εθνικός Στρατός, ΛΟΚ». Αυτό συνέβηκε στη μάχη του Δενδρίτη με το ελαφρό τάγμα Μπραΐμη.

            II. Την καρναβαλίστικη  αυτή μεταμφίεση την κάνει ο εχθρός στην προσπάθειά του να ξεσηκώσει το πεσμένο ηθικό του στρατού του, πάει με τις ειδικές στολές, γούνες κλπ. να τους φκιάξει παλληκάρια, καλλιεργώντας μέσα  του ότι έτσι είναι ΛΟΚ ότι οι αντάρτες φοβούνται  τους ΛΟΚ κλπ. από τη μια μεριά και από την άλλη να τους παρουσιάσει σε μας κάτι το ιδιαίτερο ότι δεν είναι ο παλιός στρατός με το πεσμένο ηθικό αλλά κάτι το καινούργιο.

            III. Είναι γεγονός ότι οι Μονάδες ΛΟΚ, όχι οι ψεύτικες αλλά οι παλιές, έκαμαν ξεχωριστή εκπαίδευση, την όλη τακτική τους τη στηρίζουν στον αιφνιδιασμό, στην κίνηση τη νύχτα, στην παραπλάνηση, στην διείσδυση, νώτα, πλευρά κ.λπ. Είναι επίσης γεγονός ότι όπου μέχρι σήμερα οι επίλεκτες αυτές δυνάμεις του εχθρού αντιπαρατάχθηκαν στα τμήματα του Δ.Σ. τσακίστηκαν. Υψώματα Ανατολής, καλοκαίρι 1947,Μάχη Πλατάνου, Αη Βλάση, Παρνασού, Δερελάκι, Βλαμόβουνο, Σινιάτσικο κ.λπ. Τις μόνες επιτυχίες που είχανε εκεί όπου κατόρθωσαν να αιφνιδιάζουν τμήματά μας είτε από εγκληματική αδιαφορία των δικών μας στα μέτρα ασφαλείας είτε από λειψή διάταξη, έλλειψη επιτήρησης σε απίθανα δρομολόγια, χαράδρες, έλλειψη περιπόλων, επανάπαυση ιδιαίτερα τη νύκτα κ.λπ.

            IV. Όλες οι διοικήσεις πρέπει:

1) Να κατατοπιστούν όλα τα στελέχη και μαχητές  για το καινούργιο μασκάρεμα που κάνει ο Φασισμός στο στρατό του, γιατί το κάνει και τι επιδιώκει.

        2) Να εντείνει τα μέτρα ασφαλείας και επαγρύπνησης  σε οποιαδήποτε στιγμή όπου και αν βρίσκεται στάση, πορεία, λιμέρι, μέρα και νύχτα, ιδιαίτερα να χρησιμοποιούν συχνούς περιπόλους και σε βάθος για να αποφύγει τυχόν αιφνιδιασμό, έλεγχο σε δύσβατα δρομολόγια χαράδρες, μέρη χιονισμένα που νομίζουμε αδιάβατα μέτρα παραπλάνησης στόχων, φωτιές.
               V. Επί τη ευκαιρία μεταβιβάζουμε αιφνιδιασμός τμήματός μας είτε ομάδας θα αντιμετωπισθεί με τα πιο σκληρά μέτρα.

Σ.Δ. 1^ης Μεραρχίας 5/3/1949

ΓΙΩΤΗΣ

Υποστράτηγος

*Εντυπωσιακή η εμφάνιση των Λοκατζήδων. 
Οι γούνες και οι μπότες που ενόχλησαν τον καπετάν Γιώτη 

            Πάνω σ’ αυτήν εγκύκλιο αξίζει να παρατηρήσει κανείς τα ακόλουθα (παραβλέποντας σε ορισμένα σημεία τη σύνταξη, λόγω των συνθηκών πολέμου):

            Βασικά το πνεύμα της είναι προς  το σκοπό της υποτίμησης του αντιπάλου για να τονωθεί το φρόνημα των ανταρτών, που το Μάρτιο του 1949 είχε αρχίσει φυσιολογικά να κάμπτεται. Όλοι έβλεπαν ξεκάθαρα πλέον, ότι η χώρα στο μεγαλύτερο μέρος της είχε εκκαθαρισθεί και οι αντάρτες είχαν εγκλωβισθεί στα βόρεια σύνορα της χώρας. Ο Φλωράκης είχε ανάγκη να απαξιώσει με την εγκύκλιό του τον αντίπαλο, μετά από σειρά επιτυχιών στο πεδίο της μάχης. Γι’ αυτό έβαλε στο… ίδιο τσουβάλι απλούς στρατιώτες και Λοκατζήδες λέγοντας ότι ο στρατός ντύνει τους φαντάρους σαν Λοκατζήδες. Αλλά και να συνέβαινε αυτό, δεν υπάρχει κάτι το μεμπτό. Στον πόλεμο η παραπλάνηση του αντιπάλου λογίζεται ως μέγιστο στρατηγικό εφεύρημα.

            Η αναφορά του στο γεγονός ότι από την πλευρά του στρατού φώναζαν στους αντάρτες «Εδώ Εθνικός Στρατός, ΛΟΚ» μαρτυρά ακριβώς ότι η φήμη των Λοκατζήδων επηρέαζε αρνητικά τους αντάρτες. Και εάν ακόμα πράγματι το φώναζαν και τα απλά φανταράκια δείχνει πόση επιτυχία είχε η παρουσία των ΛΟΚ στις άγριες εκείνες επιχειρήσεις του εμφυλίου.

            Η υπερβολή στην εγκύκλιο Φλωράκη είναι, ότι χαρακτηρίζει «καρναβαλίστικη» την εμφάνιση στρατιωτών με στολές καταδρομέων. Είναι αμφίβολο αν αυτό συνέβη γιατί και ο στρατός δεν διέθετε άπειρες ενδυμασίες και υποδήσεις καταδρομέων να τις μοιράζει αφειδώς σε κάθε είδους φαντάρο. Άλλωστε και οι Αμερικανοί δεν χορηγούσαν υλικό ως… χουβαρντάδες!!!

            Πάντως παραδέχεται ότι οι μονάδες αυτές, που έκαναν έντονη την παρουσία τους στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις είχαν υποστεί ξεχωριστή ειδική εκπαίδευση και οι επιτυχίες τους οφείλονταν στον αιφνιδιασμό και την κίνηση από τα πιο απίθανα δρομολόγια.

            Εντύπωση προκαλεί πάντως η προειδοποίηση του καπετάν Γιώτη (Χαρίλαου Φλωράκη) ότι αιφνιδιασμός ανταρτικού τμήματος θα αντιμετωπισθεί «με τα πιο σκληρά μέτρα». Η προειδοποίηση αυτή, ίσως εξηγεί τις πολλές και ανελέητες διώξεις καπεταναίων μετά την ήττα, από το καθεστώς Ζαχαριάδη. Διώξεις, που έγιναν από το εκτελεστικό του όργανο τον Δημήτριο Βλαντά και μαρτυρούν μια αχρεία συμπεριφορά της ηγετικής ομάδας του ΚΚΕ προς τους συναγωνιστές τους.
             Εν πάση περιπτώσει, οι δύσκολες συνθήκες του εμφυλίου πολέμου επέτρεπαν προπαγανδιστικές σκοπιμότητες και συγγνωστές αφέλειες. Ο ίδιος όμως ο εμφύλιος υπήρξε απολύτως ασυγχώρητος ενώπιον της ιστορίας.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΕΣ

«Εμφύλιος Πόλεμος- Από την Κόνιτσα ως το Γράμμο και το Βίτσι»,Αρχεία Γενικού Επιτελείου Στρατού, Έκδοση «Βήματος».