Ο Τσακαλώτος και ο διάβολος της Ιστορίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/991045/opinion/epikairothta/politikh/o-tsakalwtos-kai-o-diavolos-ths-istorias

 *Ελευθέριος Βενιζέλος και Ιωάννης Μεταξάς: Οι πρωταγωνιστές.

Του κ. Αντώνη Κλάψη*

Σ​​υχνά, στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν την επιχειρηματολογία τους ή απλώς να διανθίσουν τον λόγο τους, οι πολιτικοί επικαλούνται ρήσεις ιστορικών προσώπων. Την τακτική αυτή ακολούθησε την περασμένη Πέμπτη από το βήμα της Βουλής ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Ως φορέας ενός ιστορικού επωνύμου, ο κ. Τσακαλώτος θα έπρεπε να είναι προσεκτικότερος όταν προχωρεί σε ιστορικές αναδρομές. Κατά τη διάρκεια ομιλίας του, ο κ. Τσακαλώτος ανέφερε ότι εν μέσω της Μικρασιατικής («Μικρασιάτικης» κατά τον τονισμό του) Εκστρατείας, ο Ιωάννης Μεταξάς είχε δηλώσει πως προτιμούσε «να υπάγη ο τόπος μας εις τον διάβολον, διά να μη έλθη ο Βενιζέλος». Η εν λόγω ρήση, πρόσθεσε ο κ. Τσακαλώτος, υπάρχει στο δημοσιευμένο ημερολόγιο του Μεταξά. Ο υπουργός, μάλιστα, προχώρησε σε μια ακροβατική ιστορική γενίκευση, υποστηρίζοντας ότι «πάντα έτσι ήταν η Δεξιά. Να πάει στο διάβολο η χώρα για να βγαίνετε εσείς στην εξουσία. Αυτό αποδεικνύει από το 1920 μέχρι τώρα».

Οι πιο σχολαστικοί θα παρατηρούσαν ότι οι όροι «Δεξιά» και «Κέντρο» για την περιγραφή των αντίστοιχων παρατάξεων δεν χρησιμοποιήθηκαν στην Ελλάδα παρά μόνο μετά το 1945. Επομένως, η χρήση τους για τη δεκαετία του 1920 είναι πρωθύστερη, καθώς τότε η αναφορά γινόταν σε «αντιβενιζελικούς» και «βενιζελικούς». Ακόμα κι έτσι, πάντως, η ουσία του επιχειρήματος του κ. Τσακαλώτου ίσως να μπορούσε να σταθεί, εάν, με την αποστροφή του, δεν παραποιούσε– ασφαλώς ακούσια, αλλά οπωσδήποτε βάναυσα– την ιστορική αλήθεια.

Το ιστορικό Πανθρακικό Συνέδριο του 1918

*Το τέλος του ιστορικού ψηφίσματος. Υπογράφουν ο Ειδικός Γραμματέας Παν. Δανιηλόπουλος και ο Πρόεδρος Απ. Δοξιάδης

*Αίτημα των αλύτρωτων Θρακών,

ήταν η ένωσή τους  με την Ελλάδα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

        Το 1918, όταν έληξε ο αιματηρός Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ανθρωπότητα ανέπνεε ανακουφισμένη, ενώ πολλοί λαοί προσδοκούσαν, ότι θα ζήσουν ελεύθεροι και άλλοι ότι θα αποκτήσουν δικαιώματα. 

Οι προσδοκίες όλων επικεντρώνονταν στη Σύνοδο Ειρήνης των Παρισίων, σ’ αυτό που η κοινή γνώμη είχε ονομάσει Συνδιάσκεψη Ειρήνης.  Είχε αρχίσει να προετοιμάζεται από το 1918 για να συνέλθει στις αρχές του 1919. Επρόκειτο για πολυεθνική σύνοδο, η οποία οργανώθηκε από τις νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ με στόχο να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα ονομαστεί Κοινωνία των Εθνών και να γίνει διαπραγμάτευση των συνθηκών ειρήνης.

Ανάμεσα σε αυτούς που αναθάρρησαν το 1918 ήταν και οι κάτοικοι της Θράκης. Η Θράκη τότε ήταν κομματιασμένη στα τρία. Οι ηττημένοι Βούλγαροι εκτός από την Ανατολική Ρωμυλία κατείχαν με βάση τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1913 και τη Δυτική Θράκη. Οι Οθωμανοί κρατούσαν την Ανατολική Θράκη. Και στο ελεύθερο ελληνικό κράτος είχαν συνωστισθεί διωγμένοι από τις πατρίδες τους δεκάδες χιλιάδες Θράκες, που ποτέ δεν έχασαν την ελπίδα τους ότι θα ελευθερωθεί η από αρχαιοτάτων χρόνων ελληνική Θράκη.

Στις απαρχές της ελληνικής δημοσιογραφίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 
http://www.kathimerini.gr/988285/opinion/epikairothta/politikh/stis-aparxes-ths-ellhnikhs-dhmosiografias

*Το βιβλίο του Λ. Βαζαίου για την ¨Ανεξάρτητον Εφημερίδα της Ύδρας του Π. Κ. Παντελή

Του κ. Παντελή Μπουκάλα

T​​ο ’χει η μοίρα μας φαίνεται να συνδέεται η γέννηση του ελληνικού Τύπου, σε κάθε περίοδο μιας μακράς ιστορίας, με τον πόλεμο και τη λογοκρισία. Στις «Βασιλείους Εφημερίδες», ημερολόγιο των εκστρατειών του Μεγαλέξανδρου, εργαζόταν ως συντάκτης και ο Καλλισθένης ο Ολύνθιος, μικρανιψιός του Αριστοτέλη και μαθητής του. Οσον καιρό ο Καλλισθένης έγραφε δοξαστικά για τον στρατηλάτη, δεν υπήρχε πρόβλημα. Το 327 π.Χ. όμως, οπότε πέρασε στην αντιπολίτευση και αρνήθηκε την «προσκύνησιν» που απαιτούσε ο Αλέξανδρος, μιμούμενος τους Πέρσες βασιλιάδες, περιέπεσε σε δυσμένεια. Και εκτελέστηκε.

Στους δικούς μας καιρούς, γενέθλιο έτος του νεοελληνικού Τύπου θεωρείται το 1784, όταν ο Ζακυνθινός Γεώργιος Βεντότης εξέδωσε στη Βιέννη μια εφημερίδα που δεν γνωρίζουμε καν τον τίτλο της, αφού δεν σώθηκε κανένα φύλλο της.

Στην Ελλάδα πάντως η πρώτη εφημερίδα, η «Σάλπιγξ Ελληνική», εκδόθηκε λίγο μετά το ξεκίνημα του Αγώνα, τον Αύγουστο του 1821, στην Καλαμάτα, από τον Θεόκλητο Φαρμακίδη, εκδότη του «Λόγιου Ερμή» στη Βιέννη. Όπως και με τις μεγαλεξανδρινές «Εφημερίδες», το νεογέννητο άκουσε πολεμικά τραγούδια και απαγορευτικές εντολές: Το τέταρτο μόλις τεύχος της «Ελληνικής Σάλπιγγος» ήταν το τελευταίο. Ο Δημήτριος Υψηλάντης ήθελε να επιβάλει προληπτική λογοκρισία στις ελεύθερες περιοχές και ο Φαρμακίδης προτίμησε τη σιωπή παρά τη φίμωση.

Η διαθήκη του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη

*Η σορός του Παύλου Κουντουριώτη, στο Παλαιό Φάληρο, μεταφερόμενη στο ατμόπλοιο, 

για να γίνει ο ενταφιασμός στην Ύδρα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Παύλος Κουντουριώτης, δεν υπήρξε μόνο ένας θρυλικός ναυμάχος στον οποίο οφείλουμε την κυριαρχία μας στο Αιγαίο, αλλά και ένας συνειδητός και ένθερμος πατριώτης, πιστός χριστιανός και καλός οικογενειάρχης. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και από την διαθήκη του, που ήταν η τελευταία βούλησή του.

                Η διαθήκη του ναύαρχου Παύλου Κουντουριώτη, ανοίχθηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών στις 22 Μαΐου 1936. Ο ναύαρχος και πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε πεθάνει στις 22 Αυγούστου 1935 και είχε ενταφιασθεί στην Ύδρα.

                Η διαθήκη του είχε παραμείνει στο σπίτι του Κουντουριώτη και βρέθηκε τυχαία αργότερα, όταν οι κληρονόμοι του άνοιξαν το σπίτι.

                Το σπίτι του ναυάρχου από την ημέρα του θανάτου του είχε παραμείνει κλειστό. Όταν βρέθηκε τυχαία η χειρόγραφη διαθήκη, ο πληρεξούσιος δικηγόρος της χήρας του ναυάρχου Α. Κυριακίδης, την παρέδωσε στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκεί, ο πρόεδρος Ι. Αποστολόπουλος και οι δικαστές Γ. Τσακωνόπουλος και Ε. Κοκκινόπουλος, ο αντεισαγγελέας Μανδραπίλιας και η γραμματέας Γεωργία Κουτσουμάδη, άνοιξαν τη διαθήκη, που είχε συντάξει ο Κουντουριώτης και η οποία έγραφε:

Μια λησμονημένη άγρια Κατοχή

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/987347/gallery/epikairothta/ellada/mia-lhsmonhmenh-agria-katoxh 

*Καβάλα: η λεγόμενη «γραμμή του ψωμιού». Γυναίκες περιμένουν στη σειρά για τη διανομή ψωμιού από τον αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό. Αυτές οι διανομές τροφίμων απέτρεψαν τους μαζικούς θανάτους από λιμό. (Horace S. Oakley, In Macedonia, Chicago, Il: n.p., 1920).

Του κ. ΕΥΑΝΘΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1918 η βουλγαρική συνθηκολόγηση επέφερε και την απελευθέρωση της Ανατολικής Μακεδονίας, την οποία τα γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα είχαν καταλάβει τον Αύγουστο του 1916. Αυτή ήταν η δεύτερη από τις τρεις βουλγαρικές κατοχές της περιοχής (πρώτη το 1912-13, τρίτη το 1941-44). Παρά το γεγονός ότι, αντίθετα με τις άλλες δύο, κατά την κατοχή του 1916-18 δεν έγιναν μαζικές εκτελέσεις άμαχου πληθυσμού, επρόκειτο, με μεγάλη διαφορά, για τη σκληρότερη από τις τρεις.

Το 14% του πληθυσμού των 300.000 κατοίκων (Ελλήνων, μουσουλμάνων, Εβραίων) πέθανε από πείνα, αρρώστιες ή κακομεταχείριση. Περισσότερα από 500 παιδιά Ελλήνων απήχθησαν και πολλά από αυτά δεν επιστράφηκαν ακόμη και μετά το τέλος του πολέμου. Επιπλέον, αμέσως μετά την απελευθέρωση του 1918, έντρομες οι ελληνικές και συμμαχικές αρχές ανακάλυψαν ότι σε όλη την περιοχή, οι κατακτητές είχαν αφαιρέσει τη σοδειά, τους σπόρους, τα αροτριώντα κτήνη, τα οικόσιτα ζώα και τα γεωργικά εργαλεία. Ο πληθυσμός στερείτο κάθε μέσου διατροφής και επίκειτο τρομερός λιμός, ικανός να αφανίσει όλους όσοι είχαν απομείνει. Η εφιαλτική αυτή προοπτική απετράπη μόνον χάρη στη γιγαντιαία προσπάθεια του ελληνικού κράτους, των Συμμάχων και της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, με κρίσιμη τη δράση του βρετανικού Ερυθρού Σταυρού πρωτίστως στις Σέρρες και του αμερικανικού στη Δράμα και κυρίως στην Καβάλα. Έπειτα από ελληνικό αίτημα, η κατοχή έγινε αντικείμενο εξέτασης από διασυμμαχική επιτροπή.

Ο σεισμός του 1855, που γκρέμισε την Προύσα

*Η Προύσα σε παλαιά γκραβούρα (Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικ. Λασκαρίδη)

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ένας σεισμός κατέστρεψε την Προύσα το 1855. Η Προύσα σημαντική βυζαντινή πόλη αλλά αργότερα και Οθωμανική, έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1326 και ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.  Έως την κατάληψη της Αδριανούπολης το 1365, η Προύσα κατείχε εξέχουσα θέση στην Αυτοκρατορία.

Εκεί κατοικούσαν πάντα Έλληνες, πολλοί από τους οποίους μετά την καταστροφή του 1922 κατέφυγαν στην Ελλάδα. Καταγωγή από την Προύσα είχε ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος, και ο φημισμένος σκηνοθέτης Κάρολος Κουν. Από την Προύσα κατάγονταν επίσης  και η πρώτη γυναίκα πιλότος πολεμικού αεροπλάνου της Τουρκίας, Σαμπιχά Γκιοκτσέν.

Η Προύσα με τα περίφημα μουσουλμανικά τεμένη της και τους άλλους τόπους λατρείας των Μουσουλμάνων, δοκιμάσθηκε σκληρά από σεισμό το 1855. Μετρήσεις μεγέθους της έντασης των σεισμών την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν. Τα αποτελέσματα φαίνονταν δια γυμνού οφθαλμού, στις καταστροφές, που άφηναν πίσω τους οι δονήσεις.

Το Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856, εφαρμόζεται στην Αδριανούπολη

*Η Αδριανούπολη

*Η καταδίκη του Ρουστέμ Πασά

*Το Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856

*Οι μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Ρουστέμ Πασάς, υπήρξε διοικητής της Αδριανούπολης από το 1854 ως το 1856. Τυπικός εκπρόσωπος της ανώτατης κάστας του Οθωμανικού κατεστημένου, δεν δίστασε να επιδοθεί σε πράξεις διαφθοράς και σε οικονομικές καταχρήσεις, που τον οδήγησαν σε εξορία στη Μυτιλήνη. Αυτός ο επιφανής Οθωμανός, υπήρξε ένα από τα πρώτα θύματα του Χάτ-ι Χουμαγιούν του 1856!!! 

Το Χατ-ι Χουμαγιούν του 1856, είναι το πλέον γνωστό αυτοκρατορικό διάταγμα που εκδόθηκε αμέσως μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο, στις 18 Φεβρουαρίου του 1856. Επρόκειτο για το δεύτερο σημαντικό σταθμό των μεταρρυθμίσεων που είχαν επιβάλει στην Τουρκία οι Μεγάλες Δυνάμεις, τα λεγόμενα Τανζιμάτ.

Ο Κριμαϊκός Πόλεμος που άρχισε τον Οκτώβριο του 1853 και τερματίσθηκε τον  Φεβρουάριος του 1856, ήταν μια μεγάλη πολεμική σύγκρουση μεταξύ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας έναντι των συμμαχικών δυνάμεων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, της Γαλλικής Αυτοκρατορίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της Σαρδηνίας. Η σύγκρουση, η οποία υπήρξε πολύνεκρη, ήταν το αποτέλεσμα ενός μακρόχρονου ανταγωνισμού συμφερόντων ανάμεσα στις κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις, για επιρροή και εκμετάλλευση των ανατολικών εδαφών της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.