Κυριακή 30 Μαρτίου 2014

Ο σκληρός Απρίλης της συνθηκολόγησης του 1941

*Από τα "Απομνημονεύματα" του στρατηγού Τσολάκογλου. Το πρώτο πρωτόκολλο, 
που υπεγράφη στο Βοτονάσι, στις 29 Απριλίου 1941







*Οι τραγικές μέρες, μετά την επίθεση
των Γερμανών στην Ελλάδα
*Η διάλυση των μονάδων



Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης



        Ο τιτάνιος αγώνας που διεξήγαγε η Ελλάδα, εναντίον του φασισμού και του ναζισμού κατά το 1940-1941, υπήρξε μοναδικός και κατεγράφη ως αγώνας ενός μικρού έθνους που αγωνίζονταν για την ελευθερία του, εναντίον δύο αυτοκρατοριών.
        Ο άνισος αγώνας παρά το ότι προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό είχε τραγικό τέλος, αφού τελικά η μικρή Ελλάδα κατελήφθη από τους εισβολείς Ναζί. Η είσοδος της Γερμανίας στον πόλεμο, έκρινε το τελικό αποτέλεσμα, που οδήγησε την Ελλάδα στην συνθηκολόγηση.
        Ήδη από τις 7 Απριλίου κατέφθαναν τα άσχημα νέα της κατάρρευσης του σερβικού μετώπου και της καθόδου των Γερμανών  από την κοιλάδα του Αξιού.
        Η αλληλουχία όμως των δραματικών γεγονότων που αφορούσαν άμεσα την Ελλάδα, άρχισε από τις 10 Απριλίου 1941.
        Την προηγουμένη, τα ναζιστικά τανκς είχαν αρχίσει να εισέρχονται στη Θεσσαλονίκη. Ο διοικητής των δυνάμεων ανατολικά του Αξιού είχε στείλει στους Γερμανούς κήρυκα και ζητούσε κατάπαυση των εχθροπραξιών. Μετά τη Θεσσαλονίκη οι εισβολείς απειλούσαν να διασπάσουν την άμυνα, στη γραμμή του Αλιάκμονα.
        Στις 11 Απριλίου διέσπασαν τη  γραμμή Βεύης- Κλειδίου ανατρέποντας τις ελληνοβρετανικές δυνάμεις της περιοχής.
        Στην Αθήνα, ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ και η κυβέρνηση άρχισαν να ετοιμάζονται να μεταβούν στην Κρήτη για να συνεχίσουν από εκεί τον αγώνα. Στο μέτωπο, άρχισε να καλλιεργείται μεταξύ των στρατιωτικών ηγετών η ιδέα της συνθηκολόγησης. Βασικός προϋπόθεση ήταν να μην συνθηκολογήσουν με τους ηττημένους Ιταλούς, αλλά με τους Γερμανούς, επιδιώκοντας έντιμους όρους.
        Η καθυστέρηση όμως της έκδοσης από την Αθήνα της διαταγής σύμπτυξης των στρατευμάτων, άρχισε να δημιουργεί φαινόμενα απείθειας και διάλυσης. Όταν εκδόθηκε η διαταγή σύμπτυξης στις 12 Απριλίου 1941, τα πάντα εξελίχθηκαν σε άτακτη υποχώρηση. Όλοι πλέον πίστευαν ότι είναι άσκοπη η αιματοχυσία.
        Αυτές τις τραγικές στιγμές θα παρακολουθήσουμε μέσα από μια έκθεση του λοχαγού Πυροβολικού Ιωάννη Αμπατζόγλου, ο οποίος βρέθηκε συμπτωματικά σχετικά κοντά στον στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου, που πήρε τις δραματικές αποφάσεις, γνωρίζοντας εκ των προτέρων, ότι η Ιστορία θα τον καταδικάσει. Η έκθεσή του Αμπατζόγλου, υπάρχει στα αρχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού.
        Όταν ο λοχαγός Πυροβολικού Ιωάννης Αμπατζόγλου στις 10 Απριλίου 1941 διατάχθηκε στην περιοχή Χάνι Καλλιθέας, να πάρει μια πυροβολαρχία της Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού και να μεταβεί στα Ιωάννινα για λήψη διαταγών από τον αντισυνταγματάρχη Μπαλοδήμο του 3ου Γραφείου του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου (ΤΣΗ) δεν είχε φανταστεί ότι και αυτός αν και ελάχιστο ασήμαντο μέρος της Ιστορίας, βάδιζε προς την συνθηκολόγηση, που θα οδηγούσε τη χώρα σε μια βάρβαρη κατοχή.
        Πράγματι την επομένη το πρωί παρουσιάσθηκε στον αντισυνταγματάρχη Μπαλοδήμο. Εκεί, παρόντος και του στρατηγού Πιτσίκα διατάχθηκε να μεταβεί  στην περιοχή Μπαλντούμας και να περιμένει την ΧΙ Μεραρχία (του συνταγματάρχη Ιππικού Δημάρατου) γιατί η Μοίρα Πυροβολικού στην οποία ανήκε, είχε ενταχθεί πλέον στην Μεραρχία αυτή. Το απόγευμα ο Αμπατζόγλου είχε φτάσει στο σταθμό Διοίκησης της Μοίρας του.
        Στην περιοχή Μπαλντούμας συνάντησε το 13ο Σύνταγμα Πεζικού της ΧΙ Μεραρχίας υπό τον αντισυνταγματάρχη Καμπάνη ο οποίος του είπε, ότι διατάχθηκε να καταυλισθεί εκεί και να περιμένει διαταγές. Στις 12 Απριλίου πλέον, έφτασε και το επιτελείο της Μεραρχίας το οποίο όρισε ως Σταθμό Διοικήσεως το Μέτσοβο. Την ίδια μέρα έφτασε και το 50ο Σύνταγμα Πεζικού το οποίο καταυλίσθηκε στην περιοχή Αγίας Σωτήρας στο 25ο χιλμ της οδού Ιωαννίνων- Μετσόβου.
*Οι Γερμανοί εισέρχονται σε ελληνικά χωριά

        Τα πάντα χάνονταν. Ο διοικητής της ΧΙΙ Μεραρχίας ανέφερε στο Τακτικό Συγκρότημα Κεντρικής Μακεδονίας ότι «όλαι αι μονάδες της Μεραρχίας είχον διαλυθεί κατά την άφιξίν των εις χώρον νοτίως του Αλιάκμονος, των αξιωματικών αδυνατούντων να συγκρατήσωσι τους φεύγοντας άνδρας, ότι η Μεραρχία του δεν απετελείτο πλέον παρά μόνον από τον ίδιον και το επιτελείον του και τους διοικητάς των Συνταγμάτων του».
        Δραματική ήταν και η κατάσταση στον τομέα του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας (ΤΣΔΜ), που διοικούσε ο στρατηγός Τσολάκογλου, ο οποίος ζήτησε να προχωρήσει προς την Ήπειρο, για να μην κυκλωθεί.
        Φτάνουμε στις 13 Απριλίου. Η Μοίρα Πυροβολικού του Αμπατζόγλου και το Σύνταγμα Πεζικού διατάχθηκαν να είναι σε επιφυλακή για να αναχωρήσουν προς τα Γρεβενά με αγγλικά αυτοκίνητα, τα οποία έφτασαν το πρωί της επομένης. Επιβιβάσθηκαν οι στρατιώτες και φορτώθηκαν τα πυροβόλα, αλλά εν τω μεταξύ άλλαξε η διαταγή και κατευθύνθηκαν στην περιοχή της Καλαμπάκας. Εκεί ο Αμπατζόγλου συνάντησε τον αντισυνταγματάρχη Καμπάνη και τον ρώτησε γιατί άλλαξε η διαταγή αλλά ούτε αυτός ήξερε να του απαντήσει. Οι πληροφορίες όμως που είχε ο λοχαγός Αμπατζόγλου έλεγαν ότι ο Μέραρχος βρίσκονταν στην Καλαμπάκα, μαζί με κάποιον στρατηγό. Μια και δυο, πηγαίνει στην Καλαμπάκα όπου βρήκε σε ένα σχολείο μέσα, τον Μέραρχο με τον στρατηγό Τσολάκογλου και τον επιτελάρχη του Γ’ Σ.Σ. συνταγματάρχη Ιππικού Χρυσοχόου. Ήταν εκεί και ο επιτελάρχης της Μεραρχίας αντισυνταγματάρχης Σταθόπουλος. Παρουσιάσθηκε κανονικά και ζήτησε οδηγίες αλλά του είπαν να περιμένει στην αίθουσα να τελειώσει η σύσκεψη που είχαν.
        «Κατά την διάρκειαν της συσκέψεως- ανέφερε αργότερα ο Αμπατζόγλου- αντελήφθην ότι τόσον ο στρατηγός όσον και ο επιτελάρχης του δεν εγνώριζον την τύχην των Μεραρχιών των. Μετά την λήξιν της συσκέψεως των διετάχθη να επανακάμψω εις περιοχήν της Κατάρας και εκεί να αναμείνω διαταγάς».
        Και πρόσθετε: «’Ηκουσα εις το τέλος της συσκέψεως να λέγη ο Τσολάκογλου εις τον Μέραρχον και επιτελάρχην του συντ/χην κ. Χρυσοχόου ότι έχει συνεννοηθεί μετά του Άγγλου στρατηγού οι Έλληνες να φυλάξουν  την ορεινήν περιοχήν οι δε Άγγλοι την πεδιάδα».
        Πέραν της έκθεσης του Αμπατζόγλου, όταν ο Τσολάκογλου έφτασε στην Καλαμπάκα είχε διαλυθεί η δύναμη του Τμήματος Στρατιάς Κεντρικής Μακεδονίας, ετράπη σε ορεινές τοποθεσίες χωρίς τροφές και εφόδια και η Ταξιαρχία των Βρετανών που υπήρχε κατευθύνθηκε προς την Ελασσόνα. Την ίδια μέρα αποκόπηκε η οδός Καστοριάς- Γρεβενών και οι Γερμανοί προχώρησαν χωρίς αντίσταση προς την Κοζάνη και τη Νεάπολη. Η 13η Μεραρχία πολεμούσε ακόμα στην Καστοριά και η 12η Ταξιαρχία στο Απόσκεπο.  
*Οι Γερμανοί στην Αθήνα
 
        Μετά τη λήψη της διαταγής ο Ιωάννης Αμπατζόγλου με τη βία απέσπασε αυτοκίνητα από τμήματα που υποχωρούσαν ατάκτως προς τα Γρεβενά και ξεκίνησε για την Κατάρα, όπου έφτασε τις πρωινές ώρες της15ης Απριλίου.
        Εν τω μεταξύ στις 8 π.μ. οι Γερμανοί διέβησαν την οδική γέφυρα, 2,5 χιλιόμετρα ανατολικά του Δισπηλιού, αφού την νύχτα την επισκεύασαν, γιατί είχε υποστεί καταστροφές.
        Στη συνέχεια ο Αμπατζόγλου πήγε στο Μέτσοβο για να συνεννοηθεί με τον Αρχηγό Πυροβολικού της Μεραρχίας του, αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού Κότσαλο, ο οποίος τελικά τον διέταξε να τάξει τα πυροβόλα της Μοίρας του με άξονα βολής προς την Κουτσούφλιανη, δηλαδή προς τη διάβαση Μετσόβου- Καλαμπάκας.

Με το πιστόλι στο χέρι, άνοιγα το δρόμο…

        Επιστρέφοντας στην Κατάρα, διατάχθηκε να παραλάβει μαζί του και τον διοικητή του 50ου Συντάγματος Πεζικού αντισυνταγματάρχη Λούκα, να τον κατατοπίσει ώστε να προσανατολίσει τις δυνάμεις του στον τομέα που έπρεπε να καλύπτει. Στην επιστροφή του, όπως γράφει στην έκθεσή του ο Αμπατζόγλου, έβλεπε στο δρόμο τη διάλυση του στρατεύματος «λόγω των ατάκτως υποχωρούντων τμημάτων του Γ’Σ.Σ.». Η κατάσταση ήταν δραματική. Και κατά την ίδια αφήγηση «πολλάκις ηναγκαζόμην να κατέλθω του αυτοκινήτου μου και δια των απειλών του περιστρόφου μου να διανοίγω δρομολόγιον. Περί τα 10 χιλιόμετρα προ της κατάρας συνήντησα και δύο αυτοκίνητα μικρά, πολυτελείας, εις ένα των οποίων επέβαινεν ο Στρατηγός Τσολάκογλου μετά του Επιτελάρχου του Συντ/χου κ. Χρυσοχόου και εις το έτερον ήτο φορτωμέναι αι αποσκευαί. Σταματήσας το πρώτον αυτοκίνητον εζήτησα την επέμβασιν του ειρημένου Στρατηγού δια την παρατηρουμένην αταξίαν και εν πανικώ υποχώρησιν των τμημάτων του, παντός όπλου και Σώματος, ιδία όμως μεταγωγικών άνευ αποχρώντος λόγου δεδομένου ότι εχθρικόν τμήμα δεν είχεν εισέτι παρουσιασθεί εις την εν λόγω περιοχήν».
        Ο Τσολάκογλου απάντησε:
        -Έδωσα διαταγές και θα εκτελεσθούν συντόμως.
        Ύστερα από αυτό ο Αμπατζόγλου συνέχισε την πορεία του προς την Κατάρα μαζί με τον αντισυνταγματάρχη Λούκα.
        Περίπου 5 χιλιόμετρα προ της Κατάρας συνάντησε  στρατιώτες του 13ου Συντάγματος Πεζικού «φεύγοντας τροχάδην προς Ιωάννινα». Όταν σταμάτησε και τους ρώτησε ποιοι ήταν, του απάντησαν ότι τους έδιωξε ο ταγματάρχης Βασίλειος Τσιτσεκλής, ο οποίος μάλιστα έκαψε και τους χάρτες και τους είπε πως όλα τελείωσαν! Σε μικρή απόσταση συνάντησε και τον ίδιο τον Τσιτσεκλή, που τον περιγράφει ως «κάτωχρον και οδεύοντα προς Μέτσοβον»  
        Αλλά και ο ίδιος ο Τσολάκογλου έγραψε αργότερα στα Απομνημονεύματά του ότι κατεθυνόμενος προς το Μέτσοβο πληροφορήθηκε πως οι φυγάδες των μονάδων είχαν εμφανίσει «αναρχικήν κατάστασιν, διότι εσημειώθηκαν περιπτώσεις καθ’ ας εβλήθησαν εν κινήσει αυτοκίνητα». Οι πληροφορίες που έφταναν ήταν ότι η διαρροή οπλιτών ήταν μέγιστη, ενώ οι καταγόμενοι από την Μακεδονία και τη Θράκη, όταν έμαθαν ότι οι Γερμανοί απέλυαν τους αιχμαλώτους και τους έστελναν στα σπίτια τους, άρχισαν να διαρρέουν και αυτοί.
        Όταν ο Αμπατζόγλου έφθασε στον καταυλισμό του, υπέδειξε στον διοικητή της πυροβολαρχίας υπολοχαγό Ορέστη Βαλαλάκη την τοποθεσία, που πρέπει να καταλάβει, καθώς και τα έργα απόκρυψης υλικού και προσωπικού, που πρέπει να γίνουν. Τα έργα εκτελούνταν από τις 16 έως και τις 19 Απριλίου 1941. Εν τω μεταξύ εξακολούθησαν να φεύγουν οι οπλίτες και οι αξιωματικοί του Γ’Σ.Σ.  από την Καλαμπάκα και τα Γρεβενά, μέρα και νύχτα. Παράλληλα με τα έργα και καταφύγια που εκτελούσε ο Αμπατζόγλου περίπου 2 χιλιόμετρα μακρύτερα ο λοχαγός του Μηχανικού Παππάς, προετοίμαζε αντιαρματικά κωλύματα.
*Ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων Βλάχος, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος


Κίνηση στο στράτευμα για συνθηκολόγηση 
και εμφάνιση του Μητροπολίτη Ιωαννίνων

        Η 17η Απριλίου ήταν μια κρίσιμη μέρα. Η κρίση επιδεινώθηκε, καθώς έγιναν γνωστές και κάποιες στάσεις ναυτών σε ναυτικές μονάδες.
        Ο Τσολάκογλου, πληροφορήθηκε ότι μεταξύ των ανωτέρων στελεχών του Στρατεύματος δημιουργήθηκε κίνηση για την επιβολή λύσης με άμεση συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, χωρίς τη συγκατάθεση του Αρχιστράτηγου Αλέξανδρου Παπάγου. Τη λύση αυτή ενίσχυσαν και επιτελείς τους Γενικού Στρατηγείου. Εν τω μεταξύ ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων με αναφορά του προς την κυβέρνηση και τον Παπάγο εκλιπαρούσε όλους τους στρατηγούς για την ανάγκη της άμεσης συνθηκολόγησης για να σταματήσει η άσκοπη αιματοχυσία. Μετά από συνάντησή του με τους στρατηγούς Πιτσίκα και Πλατή, ο Τσολάκογλου πήγε στο χωριό Βοτονάσι, όπου είχε ορισθεί ο Σταθμός Διοικήσεως του Γ’Σ.Σ.  
        Εν τω μεταξύ στις 17 Απριλίου ο αρχηγός Πυροβολικού ειδοποίησε τον Αμπατζόγλου ότι τίθεται στη διάθεσή του και μία Μοίρα Βαρέως Πυροβολικού με δύο πυροβόλα. Τελικά ήρθε μόνο ένα πυροβόλο με ελλιπές προσωπικό υπηρέτησης. Βρέθηκαν επίσης 9 άλλα πεδινά πυροβόλα, που ανήκαν σε τέσσερις πυροβολαρχίες, με ένα ανθυπολοχαγό ονόματι Αλεξόπουλο, ο οποίος δεν ήταν σε θέση να δώσει πληροφορίες πού πήγε ο διοικητής του… Τα πυροβόλα αυτά διέθεταν μερικά μόνο βλήματα σε κιβώτια φορτωμένα σε αυτοκίνητα. Τάχθηκαν και αυτά μαζί με τα άλλα σε θέσεις κατάλληλες, ώστε να είναι έτοιμα για βολή, υπό την διοίκηση του αντισυνταγματάρχη Χρήστου Οικονομόπουλου και των ταγματαρχών Κυβέλου και Ταβουλάρη.
        Αγωνιώντας ο Αμπατζόγλου τηλεγραφούσε στην Μεραρχία και γνωστοποιούσε τη διάλυση του τάγματος Τσιτσεκλή, την διάλυση του βαρέως Πυροβολικού, αλλά δεν έπαιρνε απάντηση για μέτρα αποφυγής διαλύσεως των μονάδων. Εν τω μεταξύ διαλύθηκε και το τάγμα του ταγματάρχη Παπαδογιώργου. Και επειδή δεν απαντούσαν στις αγωνιώδεις εκκλήσεις του, έστειλε γραπτή αναφορά με τον υπασπιστή του υπολοχαγό Περδίκη. Τότε έφτασε επί τόπου ο Μέραρχος και διέταξε τον προφυλάκιση του ταγματάρχη Παπαδογιώργου. Παρ’ όλα αυτά και το 50ο  Σύνταγμα Πεζικού που διατάχθηκε να καλύψει τον τομέα του διαλυμένου 13ου Συντάγματος, έφτασε στην περιοχή αλλά άρχισε και αυτό να εμφανίζει συμπτώματα διάλυσης, αφού οι οπλίτες του άρχισαν να διαρρέουν.
*Ο αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος


«Η κατάστασις έφθασε εις το απροχώρητον!!!

        Στις 18 Απριλίου ο στρατηγός Πιτσίκας τηλεγραφούσε προς την κυβέρνηση και το Γενικό Επιτελείο, ότι η «κατάστασις έφθασεν εις το απροχώρητον. Τμήματα της XVII Μεραρχίας εγκαταλείπουσιν τοποθεσίαν Λογγάριστα, καλύπτουσαν αριστερόν Ομάδος Μεραρχιών. Α΄Σώμα Στρατού αναφέρει ομοίως διαρροήν ανδρών ΧΙΙΙ Μεραρχίας. XII Μεραρχία καλύπτουσα Μέτσοβον, διαρρέει. Προς Θεού, σώσατε Στρατόν από τους Ιταλούς».
        Η κατάσταση είχε αρχίσει να γίνεται απελπιστική. Ο στρατηγός Μπάκος, έλεγαν οι πληροφορίες, είχε διατάξει στην περιοχή της Ηπείρου να εκτελεσθούν οπλίτες και αξιωματικοί που εγκατέλειπαν τις θέσεις και διέρρεαν, για να συγκρατήσει το ηθικό των μονάδων του, αλλά δεν κατόρθωσε σχεδόν τίποτα. Οι ανυπότακτου έφτασαν να στρέφουν τα όπλα τους κατά των αξιωματικών που επιχειρούσαν να τους συγκρατήσουν, πυροβολούσαν διερχόμενα αυτοκίνητα για να τους παραλάβουν , λαφυραγωγούσαν τα πάντα. Χωριά και πολίτες…
        Αυθημερόν ο Τσολάκογλου στέλνει στην Αθήνα τον επιτελάρχη του Χρυσοχόου για να πείσει την ηγεσία να διατάξει συνθηκολόγηση ώστε να σταματήσει η αιματοχυσία. Ο Χρυσοχόου δεν βρίσκει πνεύμα κατανόησης, ενώ ο Παπάγος απέκλειε τέτοιο ενδεχόμενο, όσο βρετανικές δυνάμεις μάχονταν μαζί με τις ελληνικές. Το απόγευμα ο Χρυσοχόου με σήμα του ενημερώνει τον Τσολάκογλου για την κατάσταση σύγχυσης και αναποφασιστικότητας που συναντά στην Αθήνα και συνιστά ανάληψη πρωτοβουλιών από τους στρατηγούς του μετώπου. Την επομένη στέλνει άλλο παρόμοιο σήμα μέσα από το Γενικό Στρατηγείο. Πιστεύεται ότι αυτό ήταν το τελευταίο σήμα που επηρέασε τον Τσολάκογλου και τον οδήγησε στην απόφαση για συνθηκολόγηση. Στην Αθήνα συνεχίζονταν παράλληλα με την εθνική κρίση και η κυβερνητική κρίση, δεδομένου ότι ο Γεώργιος Β’ δεν εύρισκε πρωθυπουργό να σχηματίσει κυβέρνηση μετά την αυτοκτονία του Κορυζή στις 18 Απριλίου. Πάγκαλος, Σοφούλης, Μαζαράκης αρνήθηκαν την εντολή και τελικά στις 21 Απριλίου ορκίσθηκε νέα κυβέρνηση υπό τον Εμμανουήλ Τσουδερό.
*Ο στρατηγός Γεώργιος Μπάκος

        Άλλη μια κρίσιμη μέρα, ήταν η 19η Απριλίου. Ο διοικητής του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου στρατηγός Πιτσίκας, με αφορμή προτάσεις και εισηγήσεις διοικητών μονάδων, που έβλεπαν τους άνδρες τους να διαρρέουν, ζητούσαν συνθηκολόγηση τόνιζε ότι «το τοιούτον αντίκειται εις τα αρχάς μου, προς τον όρκον μου και προς τον στρατιωτικόν χαρακτήρα μου». Ζητούσε από τους διοικητές των μονάδων να τηρηθεί η συνοχή, η πειθαρχία και η τάξη, αναμένοντας τις αποφάσεις της κυβέρνησης και του Αρχιστρατήγου. Από τη Δυτική Μακεδονία πάντως ο στρατηγός Μπάκος και οι Μέραρχοί του είχαν εκδηλωθεί ήδη υπέρ της συνθηκολόγησης.
        Στις 19 Απριλίου οι Γερμανοί εισήλθαν στην Καλαμπάκα, ενώ τα παρατηρητήρια ανέφεραν ότι έφθασαν και στην Κουτσούφλιανη 6 χιλιόμετρα από το χώρο τάξεως της Μοίρας του Αμπατζόγλου. Οι πληροφορίες δόθηκαν και στην Μεραρχία η οποία απαγόρευσε την έναρξη πυρός κατά τον εισβολέων. Σε ερώτηση του Αμπατζόγλου πότε θα ανατιναχθούν τα έργα που προετοίμασε ο λοχαγός Μηχανικού Παππάς, του είπαν ότι τη διαταγή θα την δώσει η Μεραρχία. Τότε πήγε και συνάντησε τον Παππά με τον οποίο συνεννοήθηκε να γίνουν οι ανατινάξεις των έργων που θα καθυστερούσαν τους Γερμανούς, όταν θα αρχίσει να βάλει η Μοίρα Πυροβολικού, χωρίς να περιμένουν διαταγές από την Μεραρχία. Ο Παππάς συμφώνησε.
        Το βράδυ εκείνης της ημέρας οι στρατηγοί Μπάκος και Δεμέστιχας ενημέρωσαν τηλεφωνικά τον Τσολάκογλου ότι αποφάσισαν να συνθηκολογήσουν με τους Γερμανούς. Προηγουμένως είχαν στείλει τελεσίγραφο στην κυβέρνηση να πάρει αποφάσεις, απειλώντας να σχηματίσουν κυβέρνηση στα Ιωάννινα, με πρωθυπουργό τον Μητροπολίτη Σπυρίδωνα. Έχοντας και την ηθική υποστήριξη του Μητροπολίτη  έθεσαν 12ωρη προθεσμία, η οποία είχε λήξει άπρακτη.

Σταματήστε το πυρ κατά των Γερμανών!!!

        Το πρωί της 20ης Απριλίου περί τις 11.30 π.μ. μια μηχανοκίνητη γερμανική φάλαγγα άρχισε να κινείται από τη γέφυρα της Μουργκάνας προς τα Ιωάννινα. Ο Αμπατζόγλου ενημέρωσε τη Μεραρχία και ζήτησε εντολή βολής. Δεν του επέτρεψαν να χτυπήσει τη φάλαγγα. Αυτός ενημέρωσε τον Κότσαλο, ότι και χωρίς διαταγή θα χτυπήσει τους Γερμανούς όταν φθάσουν σε απόσταση βολής!!!
        Πράγματι στις 12 μ.μ. άρχισε το Πυροβολικό να βάλει κατά της φάλαγγας, ενώ ειδοποιήθηκε ο Παππάς να εκτελέσει τις προγραμματισμένες καταστροφές.
        Πέντε λεπτά αργότερα τον κάλεσε τηλεφωνικά η Μεραρχία ενώ ο αντισυνταγματάρχης Οικονομόπουλος τον διέταξε να σταματήσει το πυρ.
        Ο Αμπατζόγλου διέκοψε τις βολές όταν ο Αρχηγός Πυροβολικού συνταγματάρχης Κότσαλος τον διαβεβαίωσε ότι έγινε ανακωχή με έγκριση του βασιλιά Γεώργιου και να μην επιμένει πλέον να συνεχίζει το πυρ γιατί βλάπτει τα συμφέροντα της πατρίδας! Ο Παππάς δεν είχε κάνει τις ανατινάξεις…

Γιώργο, τράβα αδίστακτα!!!

        Στην αφήγηση του Αμπατζόγλου υπάρχει μια ασυμφωνία ως προς τις ώρες των γεγονότων εκείνης της ημέρας. Ο Τσολάκογλου αναφέρει στα Απομνημονεύματά του ότι μετά τις 2 μμ έφτασαν στο Σταθμό Διοίκησής του ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων, και ο συνταγματάρχης Μπαλής και του έφεραν επιστολή του στρατηγού Μπάκου. Μπάκος και Δεμέστιχας τον εξουσιοδοτούσαν να υπογράψει συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, αφού είχαν στείλει ένα τελεσίγραφο στην Αθήνα. Μεταξύ άλλων του έγραφαν: «Η προθεσμία εξέπνευσε και πρέπει να ενεργήσωμεν δραστηρίως και κεραυνοβόλως, διότι δεν πρέπει να ανεχθώμες να μας προδίδουν οι εν Αθήναις ανάλγητοι και αργυρώνητοι. Αλλ’ ούτε πρέπει ν’ ανεχθώμεν το αίσχος να μας διοική ο ανόητος Κοτζιάς και να κανονίζη την τύχην της Πατρίδος και των σφαγιαζομένων τέκνων της. Γιώργο, τράβα αδίστακτα. Αι στιγμαί είναι μεγάλαι και ιστορικαί κα ο Ελληνικός Λαός θα μας ευγνωμονή μια μέρα».
        Οι στιγμές ήταν άκρως δραματικές, Οι σκέψεις πολλές. Όταν πήρε τις αποφάσεις του ο Τσολάκογλου έστειλε με αυτοκίνητο ως κήρυκες προς τους Γερμανούς τον συνταγματάρχη Ν. Μπαλή, τον έφεδρο εκ μονίμων αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού Γεώργιο Λαγά και τον επίλαρχο Βλάχο να συζητήσουν για την σύναψη ανακωχής με σκοπό τον τερματισμό της αιματοχυσίας
        Εν τω μεταξύ πέρασε από τη Μοίρα Πυροβολικού του Αμπατζόγλου με μια μοτοσυκλέτα ο επίλαρχος Βλάχος και αργότερα με αυτοκίνητο ο συνταγματάρχης Μπαλής, ο αντισυνταγματάρχης Λαγάς και ένας υπολοχαγός, οι οποίοι είχαν ορισθεί ως επίτροποι της ανακωχής.

*Ο στρατηγός Τσολάκογλου (δεξιά) υπογράφει το τρίτο πρωτόκολλο συνθηκολόγησης με τον Γερμανό στρατηγό Γιόντλ (δεύτερος από από αριστερά) με την συμμετοχή πλέον και του Ιταλού στρατηγού Φερρέρο (με την πλάτη στο φακό)

Η υπογραφή της συνθηκολόγησης

        Τελικά η συνθηκολόγηση υπεγράφη στις 6 μ.μ. αφού προσήλθε στο Βοτονάσι ο Γερμανός στρατηγός Ντήτριχ. Ήταν το πρώτο πρωτόκολλο της συνθηκολόγησης. Την επομένη υπεγράφη και άλλο πρωτόκολλο παράδοσης, με όρους δυσμενέστερους. Παπάγος και Γεώργιος Β΄ ενημερώθηκαν για την συνθηκολόγηση του Τσολάκογλου από τον στρατηγό Πιτσίκα, τον οποίο διέταξαν να συλλάβει τον Τσολάκογλου!!! Ήταν όμως, τόσο αργά…. Τα πάντα είχαν χαθεί άδοξα.
        Όμως οι στρατιώτες του 50ου Συντάγματος Πεζικού αμέσως μετά τη βολή του Πυροβολικού άρχισαν να διαρρέουν πανικόβλητοι προς τα πίσω, αλλά δέχτηκαν να επιστρέψουν στις θέσεις τους όταν πείσθηκαν από τους αξιωματικούς τους, ότι είχε γίνει ανακωχή.
        Το απόγευμα πέρασε ένα γερμανικό αυτοκίνητο κατευθυνόμενο προς τα Ιωάννινα. Αργά το βράδυ, το ίδιο αυτοκίνητο επέστρεψε πηγαίνοντας προς Καλαμπάκα. Το ακολουθούσε ένα άλλο αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε ο Τσολάκογλου. Όταν όμως ο Στρατηγός επέστρεφε προς Ιωάννινα, διέταξε να επιτραπεί την επομένη η διέλευση μιας Γερμανικής φάλαγγας η οποία επρόκειτο να παρεμβληθεί μεταξύ των ελληνικών θέσεων και των θέσεων που καταλάμβαναν σιγά- σιγά οι Ιταλοί. Και αφού τους διαβεβαίωσε ότι η ανακωχή που επιτεύχθηκε ήταν γενική και με συμφέροντες όρους, επέπληξε τον Αμπατζόγλου παρουσία όλων γιατί έβαλε κατά των Γερμανών χωρίς διαταγή γιατί παρά λίγο να γίνει πρόξενος μεγάλων κακών για την πατρίδα!!!
*Απόσπασμα από την έκθεση του λοχαγού Πυροβολικού Ιωάννη Αμπατζόγλου

        Το πρωί της 21ης Απριλίου πέρασε η φάλαγγα και μετά μια άλλη, ενώ όλοι οι Έλληνες εκεί διατάχθηκαν να παραδώσουν τα υλικά και να πάνε στο Μέτσοβο. Εν τω μεταξύ είχε επέλθει πλήρης διάλυση. Όλα τα τμήματα του βαρέως Πυροβολικού και του Πεζικού είχαν διαρρεύσει, εκτός των οπλιτών της Μοίρας του Πεδινού Πυροβολικού.  
        Ο Αμπατζόγλου αναγκάσθηκε εκ των πραγμάτων να διαλύσει και το δικό του τμήμα και ο ίδιος με λίγους στρατιώτες από την λεγόμενη Παλαιά Ελλάδα, κατευθύνθηκε στο Μέτσοβο. Προηγουμένως  όμως και παρά τις αντίθετες διαταγές προέβη σε καταστροφή του υλικού και σε αχρήστευση των πυροβόλων.
        Στο Μέτσοβο συνάντησε και άλλους αξιωματικούς κυρίως του επιτελείου της Μεραρχίας με τους οποίους λογομάχησε.
        Ο λοχαγός Ιωάννης Αμπατζόγλου κουβαλούσε μαζί του και το αρχείο της Μοίρας του και ειδικά τις διαταγές, να μην βάλει εναντίον των Γερμανών. Στο Μέτσοβο τις παρέδωσε σε έμπιστο πρόσωπό του να τις φυλάξει με ασφάλεια στο σπίτι του.
        Τελικά αναχώρησε για την Αθήνα, από ορεινά δρομολόγια. Έφτασε στις 10 Μαΐου. Το Νοέμβριο του 1941 ο Αμπατζόγλου διέφυγε στην Τουρκία για να συνεχίσει τον αγώνα κατά των εισβολέων από τη Μέση Ανατολή. Στις 22 Νοεμβρίου 1941 έδωσε σειρά πληροφοριών από την κατάσταση στην Ελλάδα, στο ελληνικό προξενείο της Σμύρνης.
*Ο Αμπατζόγλου κλείνει την έκθεσή του για τα γεγονότα της συνθηκολόγησης του 1941

        Στην αναφορά του αυτή για την συνθηλόγηση, καταλήγοντας γράφει: «Εις τας προκαταρκτικάς συννενοήσεις της ανακωχής ως επληροφορήθην εκ των υστέρων είχεν αναμιχθή και ο Σεβασμιώτατος Ιωαννίνων Μητροπολίτης».
        Στις 23 Απριλίου 1941, ο Γεώργιος Β’ και η κυβέρνηση Τσουδερού αναχώρησαν για την Κρήτη, ενώ στο μέτωπο ο Τσολάκογλου υποχρεώθηκε να συνυπογράψει και τρίτο πρωτόκολλο συνθηκολόγησης, αυτή την φορά με την συμμετοχή και των ηττημένων Ιταλών.
        Τα γερμανικά τανκς εισήλθαν στην Αθήνα στις 27 Απριλίου… Άρχισε πλέον η μακριά και σκληρή νύχτα της Ναζιστικής Κατοχής, με τις χιλιάδες θανάτους από την πείνα, τις άπειρες εκτελέσεις αθώων στα βάρβαρα αντίποινα, οι υλικές καταστροφές και η γενική εξαθλίωση….

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης  

27 σχόλια:

  1. Κρίτων Κοκκινάκης Πολύ ενδιαφέροντα αυτά για τη συνθηκολόγηση, ιδίως ενόψει της αδυναμίας της ανώτατης διοίκησης να κάνει το αυτονόητο, δηλ. να υποχωρήσει στα Τέμπη, κάτι που το είχε αποκλείσει ο Μεταξάς προτιμώντας την κατοχή από την ανατροπή του καθεστώτος του σε εκείνη την περίφημη συνομιλία του με τους δημοσιογράφους, αν και τότε είχε πεθάνει.

    Βέβαια ο Τσολάκογλου ήταν μάλλον αφελής, ενώ ο Μπάκος προδότης, ήθελε να στείλουμε στρατό να πολεμήσει στην ΕΣΣΔ στο πλευρό των Γερμανών στην πρώτη φάση της κατοχής.
    Ο Μπάκος εκτελέστηκε στα Δεκεμβριανά. Κατά μία εκδοχή τον έδεσαν σε δύο αυτοκίνητα και το ξέσκισαν. Στην περιοχή του γηροκομείου, ο δρόμος που κατεβαίνει από τα Τουρκοβούνια λέγεται Στρατηγού Μπάκου.
    Δυστυχώς.
    Πάντως ο Τσολάκογλου δεν ήταν Ράλλης, δεν στράφηκε κατά της αντίστασης, ούτε έφτιαξε ταγματασφαλίτες. Όχι ότι δικαιολογείται αυτό που έκανε βέβαια.

    Βέβαια αν οπισθοχωρούσαν στα Τέμπη είναι απίθανο αν ποτέ οι ταχυκίνητες γερμανικές μηχανοκίνητες μονάδες θα περνούσαν ποτέ από τη στενωπό και θα αναλώνονταν σε έναν πόλεμο φθοράς μέχρι το τέλος του πολέμου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. George Adam Σε τέτοιες συνθηκολογήσεις λέμε"'ΟΧΙ".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Pinelopi Gkouma Ενδιαφέροντα γεγονότα !!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Νίκος Παπαδιονυσίου Παντελή, καλημέρα. Αυτό που θα ήθελα να διερευνηθεί περισσότερο, είναι οι συνθήκες του τραγικού θανάτου από πείνα των νησιωτών στρατιωτών που δεν μπορούσαν να γυρίσουν στα νησιά τους γιατί τα πλοία δεν είχαν καύσιμα. Πόσοι τελικά ήσαν, 10δες, 100άδες, 1000δες;.. Νομίζω ότι ήταν και η πλέον τραγική εξέλιξη της υποχώρησης..


    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Νίκο, πράγματι υπήρξε μια μελανή σελίδα με τους νησιώτες, αλλά δυστυχώς δεν έχω στοιχεία....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Litsa Gouni-Das Ευχαριστώ Παντελή μου..Εξαιρετικό το άρθρο σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Gregory Akovitis ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΩ ΚΑΘΗΛΩΜΕΝΟΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αγαπητέ Παντελή

    Το θέμα που παρουσιάζεις είναι από εκείνα τα σκηνικά της ντροπής, που το κράτος και ο λαός επέλεξαν να ξεχάσουν. Η επιλογή είναι κατανοητή ως ένα σημείο και ψυχολογικά ερμηνεύσιμη. Υπήρξε ωστόσο και σκοπιμότητα: Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο μεν Τσολάκογλου πέθανε στις φυλακές ως προδότης, ενώ ο επιτελάρχης του, συνταγματάρχης Χρυσοχόου, που αναφέρεις στην έρευνά σου, αθωώθηκε από τα δικαστήρια των δωσιλόγων και τιμήθηκε από την κυβέρνηση και τους Βρετανούς, καθώς με την ιδιότητα του κατοχικού διοικητή της Μακεδονίας, πολέμησε με κάθε μέσο την αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.


    Η σπορά του Εμφυλίου που γνωρίσαμε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '40, είχε βεβαίως γίνει προκατοχικά, όπως θα μας δοθεί ίσως η ευκαιρία να δείξουμε κάποια στιγμή. Το σκηνικό της ντροπής και της παράδοσης του ελληνικού στρατού στους Γερμανούς ωστόσο, ήταν εκείνο που καλλιέργησε σε πολύ μεγάλο βαθμό στις συνειδήσεις του ταπεινωμένου ελληνικού λαού, πως η κατάρρευση του μετώπου μέσα σε λίγες ημέρες, την ώρα μάλιστα που στο ελληνικό έδαφος πολεμούσαν και συμμαχικά στρατεύματα, δεν ήταν δυνατόν παρά να οφείλεται σε προδοσία. Ένας βασιλέας που άρον-άρον εγκαταλείπει το εθνικό έδαφος, η κυβέρνησή του με επικεφαλής ένα κορυφαίο στέλεχος του βενιζελικού χώρου, και ένας στρατός που καταρρέει σχεδόν άμεσα, (ενώ προηγουμένως είχε αντέξει μήνες ενάντια στους Ιταλούς), δεν θα ανακτούσαν ποτέ το παλαιό τους κύρος ξανά - και το χάσμα ανάμεσα στους κομμουνιστές και τους αριστερούς βενιζελικούς από τη μία πλευρά, και τον παραδοσιακό κεντροδεξιό χώρο από την άλλη, θα αποδεικνυόταν στη συνέχεια αγεφύρωτο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αγαπητοι πατριωτες, ανατριχιασα καθως τα διαβαζω και συγκινουμαι. Δεν συμφωνω ομως με τις κρισεις που παρατειθονται για Ελληνες οταν δεν ειναι γνωστα ολα τα γεγονοτα και λεπτομερειες που συνέθεσαν καταστασεις πρωτογνωρες. Δεν θελω να δικαιολογησω κανεναν αλλα εν αγνοια μας μπορει να σπιλωσουμε μνημες και να επαναλαβουμε λαθη του παρελθοντος. Αποψη μου ειναι οτι οταν η ιστορια δεν εχει καταγραφει πληρως πρεπει να αρκουμαστε στη παραθεση των γεγονοτων και οχι δημοσια στις κρισεις πραξεων. Κλείνω την παρεμβαση μου με ενα ερωτημα το οποίο εγω δεν μπορεσα να απαντησω. Ποτε θα μπορεσουμε να δουμε να διδασκεται στα σχολεια και τα εκπαιδευτικα ιδρυματα στο μαθημα της Ιστοριας η περιοδος της Κατοχης και του Εμφυλιου οι οποιες απουσιαζουν παντελως σαν να μην συνεβησαν ποτε?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αγαπητέ Ανώνυμε φίλε, στο κείμενό μου δεν υπάρχουν χαρακτηρισμοί. Π.χ. δεν αποκαλείται πουθενά προδότης ή Εφιάλτης ο Τσολάκογλου ή ο Μπάκος. Αντίθετα, παραθέτω γεγονότα, ορισμένα μάλιστα με βάση τα Απομνημονεύματα του ίδιου του Τσολάκογλου.
    Συμφωνώ μαζί σου για τη διδασκαλία της Ιστορίας στα σχολεία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Κύριε Παντελή.Επιτρέψατέ μου να σας συγχαρώ,γιατί,εκτός της αντικειμενικότητας και αμεροληψίας που διακρίνει τα ιστορικά και όχι μόνο κείμενά σας,αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε οξείς και απαράδεκτους χαρακτηρισμούς προσώπων.
    Αντίθετα ορισμένοι σχολιαστές του κειμένου σας προέβησαν σε ατεκμηρίωτες κριτικές ενεργειών και απαράδεκτους χαρακτηρισμούς προσώπων-πρωτεργατών χωρίς να έχουν αναλύσει σε όλο του το βάθος το εν λόγω θέμα.
    Θα προσπαθήσω με τη σειρά μου,με βάση την μελέτη εκθέσεων,εκδοθέντων βιβλίων καιτόμων της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού και απομνημονευμάτων των πρωτεργατών της παρά πολύ δύσκολης εκείνης περιόδου,να ρίξω λίγο φως στα γεγονότα.
    Μετά τη κατάληψη της Θεσσαλονίκης[9 Απριλίου 1941]από τα Γερμανικά στρατεύματα,τα οποία προήλασαν εντός του Ελληνικού εδάφους μέσω Νότιας Γιουγκοσλαβίας από τους διαδρόμους Γευγελής-Δοϊράνης, ενώ η Γραμμή των Οχυρών Μεταξά ανθίστατο,και την συνθηκολόγηση,ώφειλε η πολιτική και η στρατιωτική ηγεσια της χώρας να διατάξει την άμεση σύμπτυξη του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου[ΤΣΗ] και του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας[ΤΣΔΜ],που πολεμούσαν εντός της Αλβανίας,και τη κατάληψη της Ελληνο-Αλβανικής Μεθορίου.Μία ενέργεια που δεν θα επηρέαζε τις επιχειρήσεις των Συμμαχικών Δυνάμεων.
    Η μετάβαση του Αρχιστρατήγου στο Μέτωπο για επιτόπια ενημέρωση επί της διαφαινόμενης κατάστασης ήταν επιβεβλημένη,γιατί μόνο έτσι θα απεφεύγετο η αδράνεια και η αναποφασιστικότητα της.Ούτε σκέψη για μεταφορά και επάνδρωση της αμυντικής τοποθεσίας ΒΟΡΑΣ-ΒΕΡΜΙΟΝ-ΠΙΕΡΙΑ-ΟΛΥΜΠΟΣ-ΟΣΣΑ,γιατί αφενός ο χρόνος δεν επαρκούσε ,δεν υπήρχαν τα απαιτούμενα μεταφορικά και αφετέρου η τοποθεσία είχε επανδρωθεί από Συμμαχικές Δυνάμεις.Εξ άλλου η παραπάνω τοποθεσία όσο ισχυρή και αντιαρματική είναι,εκτός διαβάσεων[Έδεσσας-Καστανούσας-κλπ] παρακάμπτεται όπως και έγινε,από τον πεδινό διάδρομο ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ-ΦΛΩΡΙΝΗΣ και η τοποθεσία ΒΕΥΗΣ-ΚΙΡΛΙ ΔΕΡΒΕΝ είναι ανίσχυρη και στερείται βάθους.
    Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στον νικητή των Ιταλικών στρατευμάτων γενναίο Ελληνικό Στρατό που στις 9-25 Μαρτίου 1941 αντιμετώπισε νικηφόρα την εαρινή αντεπίθεση των Ιταλών και έγραψε νέες σελίδες δόξας και ηρωϊσμού στο Υψ.731 το Βερντέν της πολεμικής ιστορίας μας,ήταν τραγική και δραματική,παρά τα ληφθέντα μέτρα από τις Διοικήσεις ακόμα και εκτελέσεις στασιαστων οπλιτων.Ιδού μία μαρτυρία από τον Διοικητή του Β¨ΣΣ,Υποστράτηγο Γεώργιο Μπάκο.<< Οιοσδήποτε νομίζει ότι δύναται να φέρη τον σταυρόν του μαρτυρίου ικανώτερος εμού ας ορθολογίση και ας έλθη να κλαύση αυτός την καταστροφήν,διότι τα δάκρυα τα δικά μου εστείρευσαν..>>[Στρατιωτική Ιστορία Στρατιωτ.Σχολής Ευελπίδων].
    Η συνθηκολόγηση προ της πολεμικής μηχανής της Γερμανίας ήταν επιτακτική και επιβεβλημένη,προκειμένου ν αποφευχθεί η πλήρης διάλυση του στρατού,αιματοχυσία και αυτή ακόμη η αιχμαλωσία.Ο Διοικητής του ΤΣΔΜ καιτότε Γ¨ΣΣ Αντιστράτηγος Γεώργιος Τσολάκογλου[με πολλά αριστεία ανδρείας]ιδού πως αποφάσισε την συνθηκολόγηση.<< Ευρέθην αντιμέτωπος ιστορικού διλήμματος.Ή ν αφήσω να συνεχισθή ο αγών και να γίνη ολοκαύτωμα ή υπείκων εις τας παρακλήσεις όλων των ηγητόρων του στρατούνα αναλάβω την πρωτοβουλίαν της συνθηκολογήσεως.Τολμήσας δεν υπελόγισα ευθύνας..>>[απομνημονεύματα ιδίου]
    Άλλο ότιτο υπογραφέν πρωτόκολλο στις 23 Απριλίου 1941 στη Θεσσαλονίκη,για τρίτη φορά,μεταξύ του Αντιστρατήγου Γεωρ. Τσολάκογλου και των Στρατηγών Γερμανού Άλφρεντ Γιόντλ και Ιταλού Αλμπέρτο Φερρέρο ήταν πολύ δυσμενέστερο των δύο προηγούμενων.Αποτελεί κανόνα ο ισχυρότερος να επιβάλει τους όρους που εκείνος επιθυμεί.
    Κατά την άποψή μου θα έπρεπε η τότε Κυβέρνηση να εξουσιοδοτήσει τον Αντιστράτηγο Ιωάννη Πιτσίκα[Διοικητή του ΤΣΗ] να συνθηκολογήσει με τους Γερμανούς,΄πως ανάλογη εξουσιοδότηση δοθηκε στον Αντιστράτηγο Κωνστ. Μπακόπουλο,Διοικητή του Τμήματος Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονιας[ΤΣΑΜ],μετά τη κατάληψη της Θεσσαλονίκης παρότι τα οχυρά της Γραμμής Μεταξά[Ε/Β Μεθόριος] ανθίσταντο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Συνέχεια.
    Έτσι θα αποφεύγοντο τα δυσάρεστα γεγονότα της διάλυσης της Στρατιάς Ηπείρου,που επακολούθησαν.Εξ άλλου η συνθηκολόγηση δεν επηρέαζε τον επιβραδυντικόν αγώνα των Συμμαχικών Δυνάμεων ,που διεξαγόταν κατά τον χρόνοέκείνο νοτιότερα της Γραμμής ΧΑΣΙΑ-ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ-ΟΛΥΜΠΟΣ.
    Αρκετοί ιστορικοί σήμερα θέτουν το ερώτημα για την ανάληψη της Πρωθυπουργίας από τον Γεωρ. Τσολάκογλου; ήταν δωσίλογος ή κάποιος που κλήθηκε να πάρει στις πλάτες του την τύχη ενός λαού,όταν εγκαταλείφθηκε στην μοίρα του;Κων.Πατιαλιάκας Στρατηγος ε.α

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, αλλά και για τις χρήσιμες παρεμβάσεις σας, που βοηθούν στην καλύ εκείνωντερη κατανόηση των γεγονότων

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Elen Chion
    Εξαιρετικο Παντελη !! Ξεχασαμε ομως , ολα οσα δεν επρεπε !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Kostas Patialiakas
    Ένα κείμενο κατατοπιστικό για τα τραγικά γεγονότα της εποχής εκείνης του φίλου ιστορικού ερευνητή Παντελή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Giorgos Moraitinis
    Πολύτιμες και άγνωστες λεπτομέρειες, όπως πάντα. Και αξιόπιστες ! Νάσαι καλά Παντελή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Frossw Gallianaki
    ΝΑΙ, ΕΧΕΤΕ ΔΙΚΙΟ, ΑΛΛΑ ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΥΠΗΡΞΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ: ΕΦΟΣΟΝ Η ΧΩΡΑ ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΕ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΔΕΝ ΠΗΓΑΝ ΩΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ! ΕΝΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΔΕΝ ΠΑΡΑΤΑ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΟΥ, ΗΞΕΡΕ ΟΤΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΘΑ ΔΙΑΣΥΡΘΕΙ. ΜΗΠΩΣ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΕΝΑ ΘΕΤΙΚΟ ΚΙΝΗΤΡΟ, Θ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΠΟΥ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΑΦΗΝΕ ΑΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΟ? ΚΑΙ ΜΗΠΩΣ ΔΟΘΗΚΕ Η ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΑΝΤΙ ΝΑ ΧΑΝΤΑΚΩΘΕΙ ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Athinaios Historikos
    Ο δρόμος προς την Κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. Ο Τσολάκογλου όχι μόνο παραδόθηκε αντίθετα με τις διαταγές της ηγεσίας του Στρατού, αλλά και κατέληξε να γίνει ο πρώτος δωσίλογος πρωθυπουργός, ακριβώς για να μην "υποφέρουν" οι Έληνες κάτω από μια αμιγώς γερμανοϊταλική διακυβέρνηση. Μήπως τελικά πρέπει να του στήσουμε και άγαλμα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Εμμανουήλ Ι.Αμπατζόγλου
    Διάβασα πρόσφατα το άρθρο σας με τίτλο "O σκληρός Απρίλης του 1941" και στο οποίο αναφέρεστε στον αείμνηστο πατέρα μου Λοχαγό τότε Ιωάννη Αμπατζόγλου.Σας ευχαριστώ για όσα γράφετε και θέλω να σάς παρακαλέσω για απευθείας επικοινωνία με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών πού αφορούν εκείνη την δύσκολη για την Πατρίδα μας περίοδο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Stylianos Xenokrates
    Ελπιζω να διαβασουν πολλοι το κειμενο αυτο. Ειναι ενα αμεροληπτο κειμενο του ιστορικου ερευνητη Παντελη Αθανασιαδη και περιλαμβανει λεπτομερειες που δεν ειναι σε πολλους γνωστες, Ισως το διαβασουν και καποιοι που θελουν να αποκαλουν τον Στρατηγο Τσολακογλου οποωσδηποτε δοσιλογο, χωρις να υπολογισουν ποιες συνεπειες θα ειχε για τον λαο μας και πρωτιστως για τον Στρατο μας, αν δεν συνθηκολογουσε, και θα βρισκοταν απο τον Βορρα απειλουμενος απο τους Ιταλους και στα νοτα του θα ειχε τις γερμανικες μεραρχιες.! Αλλα ακομη ας μας πουν ποιο πλεονεκτημα θα ειχε ο λαο μας η σε τι θα αλλαζε επι το καλλιτερον η κατασταση κατα την περιοδο της Κατοχης, αφου ουτως η αλλως ο πολεμους ηταν φυσει αδυνατο να κερδιθει και η κατακτηση της χωρας προδικασμενη. Πιστευω οτι ο Τσολακογλου διαλεξε μεταξυ δυο κακων το μικροτερο για την χωρα μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Konstantinos Moutzouridis
    Δραματικο !!!. Οι Νεοι πρεπει κυριως να τα διαβαζουν αυτα. Να μαθουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Kostas Patialiakas
    Μια πολύ κρίσιμη και τραγική κατάσταση, που δημιουργήθηκε στον αγωνιζόμενο στο Αλβανικό μέτωπο Ελληνικό Στρατό, μετά την κατάληψη της Μακεδονίας-Ελληνικής Θράκης από τα Γερμανικά στρατεύματα και την απειλή κατά των νώτων του. Σχόλιά μου έχουν καταγραφεί στο τέλος του κειμένου.Παντελή μου κάνει όμως εντύπωση το γεγονός ότι σχολιαστές, που δεν γνωρίζουν τις αρχές του πολέμου, την εκτίμηση τακτικής κατάστασης, τις συνθήκες μάχης, αγνοούν τη σημασία των λέξεων Στρατηγική-Τακτική, προβαίνουν σε αυθαίρετα και αβάσιμα σχόλια. Δεν έχουν υπόψη τους, αφού δεν έχουν μελετήσει και αναλύσει την κατάσταση, με βάση έγκυρες πηγές, και δεν είναι ειδικοί, ότι δεν πρέπει να εκτίθενται. Σχολιαστής μάλιστα συνέδεσε τη τραγική κατάσταση και με την πολιτική. Ίσως αυτός γνωρίζει, αγνοώ από που ορμώμενος, ότι, όταν ο Τσολάκογλου υπεγραφε την ανακωχή, θα γινόταν Πρωθυπουργός. Όταν θέτω σε σχολιαστές το ερώτημα θα ήταν καλύτερα να γίνει Πρωθυπουργός Ιταλός ή Βούλγαρος, αντί Έλληνα, σιωπούν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Ζήσης Χατζηπασχάλης
    ΠΑΝΤΕΛΗ ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ.ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ ΥΠΕΡΒΑΛΛΟΝΤΩΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΠΑΡΕΘΕΣΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΝ ΑΠΡΙΛΗ ΤΟΥ 1941.ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αφήγηση..θέτει σημαντικά ερωτήματα...υπάρχουν όμως και άλλα ερωτήματα που πρέπει ίσως να μας απασχολήσουν..ερωτήματα που αφορούν του Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά και πιο συγκεκριμένα τις συνθήκες του θανάτου του. Ίσως θα ήταν καλό να αναλογιστούμε το ότι αυτός ήταν ο υπευθυνος του ΟΧΙ και αυτός ήταν που κράτησε μακρυά τους Βρεταννους από την Ελλάδα, σωστά κατά την γνώμη μου, θεορώντας ότι η παρουσία τους με ανεπαρκείς δυνάμεις και πρακτικά χωρίς αεροπορική υποστήριξη, μόνο να προκαλέσει την ταχύτερη επέμβαση των Γερμανών θα μπορουσε να έχει ως αποτέλεσμα.Κατά τη γνώμη μου,οι Βρεταννοί και ειδικά ο Τσώρτσιλ,δεν είχαν την παραμικρή διάθεση να ενισχύσουν την Ελλάδα στον αγώνα της. Σκοπός τους ήταν να καθυστερήσουν, να αποπροσανατολίσουν και να φθείρουν την Γερμανία και ίσως να καταφέρουν να κρατήσουν και την Κρήτη.
    Έχω ένα κενό όσον αφορά το ηθικό του νικηφόρου εώς τότε στρατού της Ηπείρου, μετά τη ρήξη του μετώπου στην Κεντρική Μακεδονία. Έχω την εντύπωση ότι είχε πληγεί σημαντικά, τόσο σε επίπεδο Αξιωματικών, όσο και σε επίπεδο οπλιτων. Και είναι κρήσιμο σημείο, διότι εάν είχε κλονιστεί σημαντικά η συνοχη του στρατεύματος ΠΡΙΝ την υπογραφή Τσολάκογλου, τότε ίσως θα πρέπει να τον κρίνουμε με πολύ μεγαλύτερη επειίκια. Εάν από την άλλη η δικη του συμπεριφορα ειναι αυτη που προκαλεσε την κριση ηθικου στο στρατευμα, τότε ειναι μονοδρομος ο χαρακτιρισμος του προδοτη.
    Από καθαρά στρατιωτικής άποψης, εάν δεν υπήρχαν επαρκεις δυνάμεις για την επάνδρωση της γραμμης στο ύψος της γραμμής των Τεμπών,ήταν εντελώς αδύνατος τόσο ο εφοδιασμός όσο και η απαγκίστρωση του στρατεύματος από την Β. Ήπειρο και η περαιτέρω ταχεία προέλασις των γερμανικών δυνάμεων πέρα από τα Τέμπη, θα οδηγούσε στην ολοκληρωτική καταστροφή του στρατου μας στην Ήπειρο. Η μάχη χάθηκε όταν κατέρρευσε η Γιουγκοσλαβία.
    Τέλος στεναχωρέθηκα αρκετά όταν έγινε αναφορά στα πολιτικά φρονήματα των πρωταγωνιστών. Στο μυαλό του ελληνικού λαού δεν υπήρχαν αυτές οι διαφο΄ρες. Δημιουργήθηκαν εκ των υστέρων, αποκυήματα αρρωστημένων εγκεφάλων, προκειμένου να πετύχουν τους δικους τους βρώμικους στόχους.Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ΟΧΙ το είπε ο Μεταξάς (όσο και αν κάποιοι δάσκαλοι επέμεναν να μας κοκκινίζουν τις εκθέσεις μας και να διορθώνουν από πάνω "ο ελληνικός λαός"
    Θα ήθελα τέλος κάποιος που γνωρίζει να παραθέσει εάν γίνεται τη σχετική βιβλιογραφία που αφορά την παραπάνω απορία μου.
    Ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Konstantinos Moutzouridis
    Εξαιρετικα κατατοπιστικο !!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...