69) ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΒΟΥΛΗΣ: ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ ΗΛΙΑΣ

*Πορτρέτο του Ηλία Τσιριμώκου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης 

Ο Ηλίας Τσιριμώκος, Πρόεδρος του Κοινοβουλίου στην πρώτη κυβέρνηση που σχημάτισε το 1963 η Ένωση Κέντρου, υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ. Το 1965, όταν του ανατέθηκε η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, από τον βασιλέα Κωνσταντίνο, δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.

Γεννήθηκε το 1907 στην Λαμία και ήταν γιος του διατελέσαντος Προέδρου της Βουλής Ιωάννη Τσιριμώκου. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι. Άρχισε να εργάζεται ως δικηγόρος στην Αθήνα, από το 1931.

          Εισήλθε στην πολιτική σε νεαρή ηλικία και εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Φθιωτιδοφωκίδας με το Κόμμα των Φιλελευθέρων στη Γ΄ Αναθεωρητική Βουλή στις 26 Ιανουαρίου 1936. Η Βουλή εκείνη καταλύθηκε από τον Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος στις 4 Αυγούστου του ιδίου έτους εγκαθίδρυσε δικτατορία.

          Αντίπαλος του καθεστώτος Μεταξά, ο Τσιριμώκος ενεπλάκη στην αναζήτηση μεθόδων για την κοινωνική αλλαγή. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, πρωτοστάτησε στην αντιστασιακή διαδικασία. Ίδρυσε το κόμμα της «Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας», επικεφαλής του οποίου μετείχε στις διαβουλεύσεις για την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου.

*Ο Ηλίας Τσιριμώκος πρώτος καθήμενος από αριστερά, 

κατά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941, ύστερα από συμφωνία, που υπέγραψαν σε μια μικρή οικία, λίγο πιο πάνω από το τέρμα της οδού Ιπποκράτους, οι αντιπρόσωποι του ΚΚΕ Λευτέρης Αποστόλου, του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας Χρήστος Χωμενίδης, της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας Ηλίας Τσιριμώκος και του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας Απόστολος Βογιατζής, ιδρύθηκε το ΕΑΜ. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο Τσιριμώκος διετέλεσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ και αργότερα μέλος και γραμματέας Δικαιοσύνης της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) που αποκλήθηκε «κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας». Με την ιδιότητα αυτή, μετείχε και στο Συνέδριο του Λιβάνου.

Κατά την απελευθέρωση της Ελλάδας τον Οκτώβριο του 1944 διορίσθηκε υπουργός Εθνικής Οικονομίας στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου.

Υπέγραψε μαζί με τους Σιάντο και Παρτσαλίδη εκπροσωπώντας το ΕΑΜ, τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Κατόπιν, εγκατέλειψε το ΕΑΜ και με τον Αλέξανδρο Σβώλο ίδρυσαν το Σοσιαλιστικό κόμμα- Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας. Απέσχε από τις εκλογές του 1946.

*Ο Ηλίας Τσιριμώκος στη Βουλή

Ο Ηλίας Τσιριμώκος κατά την Κατοχή εξέδιδε την παράνομη εφημερίδα «Μάχη». Η έκδοσή της συνεχίσθηκε μετά την απελευθέρωση και ο Τσιριμώκος έως το 1952 ήταν διευθυντής της. Υπήρξε επίσης μέλος της συντακτικής Επιτροπής της «Σοσιαλιστικής Επιθεώρησης» και πολιτικός συντάκτης του περιοδικού  «Πολιτική».

Ο Ηλίας Τσιριμώκος επανεξελέγη βουλευτής Αθηνών με το Σοσιαλιστικό Κόμμα- Ελληνική Λαϊκή Δημοκρατία στις εκλογές του Μαρτίου 1950. Στις εκλογές της 11^ης  Μαΐου του 1958 εξελέγη βουλευτής Αθηνών ως ανεξάρτητος, συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ, στην οποία προήδρευε ο Ιωάννης Πασαλίδης. Όμως στις 8 Σεπτεμβρίου 1958 κατέθεσε στο Προεδρείο της Βουλής, μαζί με 12 βουλευτές, δήλωση για την ίδρυση νέου κόμματος με τίτλο «Δημοκρατική Ένωσις», πρόεδρος του οποίου αναδείχθηκε ο ίδιος.

*Βασιλεύς Κωνσταντίνος, Μητσοτάκης και Τσιριμώκος την εποχή της αποστασία (1965) 

Από το 1961 έως το 1967 εκλέχθηκε άλλες τρεις φορές με την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου.

Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη στις 17 Δεκεμβρίου 1963 και προήδρευσε σε οκτώ συνεδριάσεις. Έλαβε 167 ψήφους, των βουλευτών της Ένωσης Κέντρου, αλλά και της ΕΔΑ. Οι βουλευτές της ΕΡΕ, υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, έριξαν λευκά ψηφοδέλτια. Δύο ψηφοδέλτια έγραφαν το όνομα Μαρκεζίνης και ένα το όνομα Στεφανόπουλος.

Υπηρέτησε ως υπουργός Εσωτερικών το 1965 στην κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου.

Στις 16 Αυγούστου του 1965, κατέθεσε δήλωση στο Προεδρείο της Βουλής, με την οποία καθίστατο ανεξάρτητος. Στις 19 Αυγούστου 1965, ύστερα από την αποχώρησή του από την Ένωση Κέντρου, έλαβε εντολή από το βασιλέα Κωνσταντίνο και σχημάτισε κυβέρνηση υπό την προεδρία του, η οποία όμως δεν πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή και παραιτήθηκε. Η εμπλοκή του στην διάσπαση της Ένωσης Κέντρου, του κόστισε πολλές επικρίσεις.

*Ο Τσιριμώκος στο μέσον, μέλος της κυβέρνησης της ΠΕΕΑ κατά την Κατοχή. 
Αριστερά ο καθηγητής Άγγελος Αγγελόπουλος και δεξιά ο μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ

Πήρε μέρος στην κυβέρνηση Στεφανόπουλου ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, έως τον Μάρτιο του 1966, οπότε και παραιτήθηκε.

Με επιστολή του στον Πρόεδρο της Βουλής στις 3 Φεβρουαρίου 1967 γνωστοποίησε την επαναλειτουργία του κόμματος της «Δημοκρατικής Ενώσεως» υπό την προεδρία του.

Συνέγραψε πολλά βιβλία πολιτικού προβληματισμού αλλά και ιστορικού περιεχομένου.

Πέθανε στην Αθήνα το 1968, σε ηλικία 61 ετών.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης