ΚΩΔΙΚΟΣ "ΝΙΚΗ": ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΗΣ Α΄ ΜΟΙΡΑΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ ΣΤΗ ΚΥΠΡΟ

*Μνημείο πεσόντων της Α'  ΜΚ στο τύμβο της Μακεδονίτισσας στη Κύπρο 

                            

    Του ιστορικού Αθανασίου Νικ. Γκαρίπη

Υπάρχουν κάποιες στιγμές στην ιστορία, που αν και όλα φαίνονται χαμένα, μια ομάδα πολεμιστών κινούμενοι από το χρέος προς την πατρίδα και την τιμή, προτιμούν το θάνατο από την ταπείνωση, γράφοντας με αυτό τον τρόπο ένδοξες σελίδες ιστορίας.

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναφερθούμε στην Επιχείρηση "ΝΙΚΗ" καθώς  και στην αυτοθυσία και τον ηρωισμό  της Α΄ Μοίρας Καταδρομών.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ "ΝΙΚΗ"

 

  Το Καλοκαίρι του 1974 η Κύπρος βρισκόταν στις φλόγες. Τις πρωινές ώρες της 20^ης  Ιουλίου, μια μεγάλη Τουρκική αποβατική δύναμη εισέβαλε στο βόρειο τμήμα του νησιού, με αφορμή το πραξικόπημα από μερίδα Ελλήνων αξιωματικών  της ΕΛΔΥΚ κατά του προέδρου Μακαρίου. Οι πραγματικοί λόγοι της εισβολής βέβαια, ήταν οι βλέψεις που ανέκαθεν είχε η Τουρκία για τη Κύπρο, και η προστασία των τουρκοκυπρίων ήταν το πρόσχημα που προέβαλλε για να νομιμοποιήσει τις εκάστοτε επεμβάσεις της.

  Στην Ελλάδα οι ιθύνοντες  θεωρούσαν, ότι η Τουρκία δεν επρόκειτο να προχωρήσει σε εισβολή  και ότι απλώς προέβαινε σε επίδειξη ισχύος. 

  Ο Ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης θεωρούνταν ο ισχυρός άνδρας του καθεστώτος, στον οποίο μέχρι τότε όλοι υπάκουαν τυφλά. Στις 08:30 της 20ής Ιουλίου συγκλήθηκε το Πολεμικό Συμβούλιο όπου εισηγήθηκαν την αποστολή μια μοίρας Καταδρομών στη Κύπρο. Για την αποστολή  αρχικά επιλέχθηκε η Β΄ Μοίρα Καταδρομών.

Η Β΄ ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ

 

  Η Β΄ Μοίρα Καταδρομών είχε έδρα την Ρεντίνα Θεσσαλονίκης  και υπαγόταν στο 1^ο Σύνταγμα Καταδρομών. Την εκτέλεση της μεταφοράς θα αναλάμβανε η  357 Μοίρα, η οποία συγκροτήθηκε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού την ημέρα εκείνη, με την επίταξη των αεριωθούμενων  αεροσκαφών της Ολυμπιακής Αεροπορίας (Ο.Α), βάσει του υφιστάμενου σχεδίου "Ολύμπια".

  Τελικώς  αποφασίστηκε η αποστολή 4 αεροσκαφών Boeing  707 στη Μίκρα Θεσσαλονίκης, προς παραλαβή της Β΄ ΜΚ. Ρυθμίστηκαν επίσης λεπτομέρειες για την ενημέρωση των πληρωμάτων της ΟΑ και της 115 Πτέρυγας Μάχης(Σούδα).Στη πραγματικότητα όμως οι πιλότοι της ΟΑ δεν ενημερώθηκαν για τις συνθήκες που επικρατούσαν στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, καθώς δεν ήξεραν αν ήταν βομβαρδισμένο και αν θα μπορούσαν να προσγειώσουν τα ογκώδη Bοeing 707. Έτσι, σύμφωνα με τη σχεδίαση, τα αεροπλάνα θα μετέβαιναν από την Αθήνα στη Μίκρα  για να παραλάβουν τους  Καταδρομείς, από κει θα πετούσαν για Σούδα  προς εκτέλεση εφοδιασμού σε καύσιμα, για να ακολουθήσει η πτήση προς Λευκωσία.

  Η μεταφορά της Β΄ ΜΚ από τη Μίκρα στη Σούδα πραγματοποιήθηκε τμηματικά και με μεγάλη καθυστέρηση. Το τελευταίο αεροσκάφος προσγειώθηκε στη Σούδα στις 00:50 της 21^ης Ιουλίου 1974. Αμέσως ξεκίνησε η διαδικασία ανεφοδιασμού αλλά καθώς είχε αρχίσει η τροχοδρόμηση των δύο πρώτων αεροσκαφών για απογείωση, σε ένα από τα σταθμευμένα αεροσκάφη διερράγησαν δύο από τα τέσσερα ελαστικά του ενός σκέλους  προσγειώσεως. Ο διοικητής της Μοίρας, που επέβαινε σε ένα από τα δυο αεροσκάφη  ανέφερε το συμβάν. Σημείωσε ότι στο συγκεκριμένο αεροσκάφος είχαν φορτωθεί επιπλέον πυρομαχικά και βαρέα όπλα, που ήταν δύσκολο να μεταφορτωθούν σε άλλο αεροσκάφος. Κυρίως όμως τονίστηκε ότι η ώρα ήταν περασμένη και δε θα προλάβαιναν τα αεροσκάφη να εκτελέσουν την αποστολή  και να αναχωρήσουν από τη Λευκωσία υπό την κάλυψη του σκότους. Υπ’ αυτές τις συνθήκες δόθηκε εντολή για ματαίωση της αποστολής.

   Έπειτα από πολλές καθυστερήσεις, συσκέψεις, παλινδρομήσεις, αλλαγών των στόχων, αποφασίσθηκε να σταλεί η Α΄ Μοίρα Καταδρομών στη Κύπρο.

Η  Α΄ ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ

   Η Α΄ Μοίρα Καταδρομών είχε έδρα το Μάλεμε Χανίων. Διοικητής ήταν ο Γεώργιος Παπαμελετίου, ενώ υποδιοικητής ο συμπατριώτης μου εκ Σερρών αείμνηστος Άγγελος Αβραμίδης. Στις 16:30 το απόγευμα ο Διοικητής των Καταδρομών Ταξίαρχος Αλέξανδρος Γιάννακας τηλεφωνεί στον διοικητή της Α΄ ΜΚ και του δίνει προφορική διαταγή η μοίρα να κινηθεί άμεσα προς την 115 Πτέρυγα Μάχης στη Σούδα. Η γραπτή ήρθε πολλές ώρες αργότερα.

  Ο Παπαμελετίου μας περιγράφει στο βιβλίο του Γιάννη Σκάλκου-Γιάννη Φασουλά(Νίκη στη Νεκρή Ζώνη),  πως με "μισόλογα"  ο Ταξίαρχος Γιάννακας του αποκάλυπτε την αποστολή. Αμέσως χωρίς να χάσει ο χρόνο, ο Παπαμελετίου συγκέντρωσε τους αξιωματικούς της μοίρας στο γραφείο του και μπήκε κατευθείαν στην ουσία του θέματος.

  -Κύριοι, πάμε Κύπρο, αυτή είναι η διαταγή που ήρθε.

  Ακολούθησε συγκέντρωση Μοίρας στο προαύλιο χώρο του στρατοπέδου, έγινε αναπροσαρμογή φόρτων και κατανομή πυρομαχικών και πριν ξεκινήσουν με τα λεωφορεία για το αεροδρόμιο της Σούδας, ο Παπαμελετίου τους είπε, "παιδιά πάμε στη Κύπρο και δε ξέρουμε τι προβλήματα θα αντιμετωπίσουμε".

   Το ηθικό των Καταδρομέων της Α΄ ΜΚ ήταν στον υψηλότερο βαθμό. Οι νέοι εκείνης της εποχής αποδείχθηκαν ότι ήταν οι ίδιοι του 1919, του 1940. Τα λεωφορεία "για την αλλοδαπή"  όπως γράφει η ημερήσια διαταγή, ξεκίνησαν από το Μάλεμε για τη Σούδα.

   Ο Υποδιοικητής Άγγελος Αβραμίδης, ένας αξιωματικός με ξεχωριστές ικανότητες που σήμερα δεν είναι ανάμεσα μας, ήταν τύπος ενθουσιώδης και τραγουδούσε μαζί με τους στρατιώτες το συμβολικό ριζίτικο "Πότε θα κάνει  ξαστεριά…". Στο δρόμο προς τη Σούδα ο κόσμος τους σταματούσε  να τους σφίξει το χέρι, τους καλοστράτιζε και τους επευφημούσε. Οι Χανιώτες αντιλήφθηκαν αμέσως πως η μονάδα πάει για πόλεμο. Η κεντρική αγορά των Χανίων ζούσε σκηνές από άλλο ένα 1940. 

 

*Ο Υποδιοικητής της Α΄ ΜΚ Τχης Άγγελος Αβραμίδης

   Παράλληλα με τα γεγονότα που διαδραματίζονταν στη Κρήτη, από το πρωί της 20^ης Ιουλίου 1974 τα αεροσκάφη Noratlas είχαν μεταβεί σε όλες τις πολεμικές μονάδες για υποστήριξη των πολεμικών Μοιρών προκειμένου να λάβουν διάταξη μάχης σύμφωνα με τα υπάρχοντα σχέδια τους. Ο βετεράνος πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας Γιώργος Μήτσαινας  που πήρε μέρος στην παράτολμη επιχείρηση με το αεροσκάφος "ΝΙΚΗ 11"  μας περιγράφει λεπτό προς λεπτό τις δύσκολες εκείνες ώρες:  "Στις 7 το βράδυ, της 21^ης Ιουλίου 1974 διατάχθηκαν όλοι οι διοικητές των μονάδων να στείλουν όλα τα μεταγωγικά τους αεροσκάφη στη Σούδα, απ’ όπου θα εκτελούσαν άκρως απόρρητη αποστολή υψηλής σπουδαιότητας. Εκεί έμαθαν τα πληρώματα ότι ο σκοπός της αποστολής ήταν η μεταφορά της Α΄ Μοίρας Καταδρομών στη Κύπρο. Μιας αποστολής που δε προβλεπόταν από τα σχέδια. Οι προϋποθέσεις  για την εκτέλεση της αποστολής ήταν:  Εκμετάλλευση του αιφνιδιασμού, πτήση όσο το δυνατόν προς Νότο για αποφυγή αποκάλυψης από τα εχθρικά ραντάρ, εκφόρτωση και επιστροφή εξασφαλίζουσα τουλάχιστον μία ώρα πτήσης σε σκότος".

   Ο εκπρόσωπος του Αρχηγείου Αεροπορίας ταξίαρχος Στεφαδούρος, που έφθασε στη Σούδα στις 9:20 το βράδυ, βρήκε στην αίθουσα επιχειρήσεων μόνο οκτώ πληρώματα από τα είκοσι ΝORATLAS, που συγκεντρώθηκαν εκεί. Επειδή η αποστολή έπρεπε να γίνει νύχτα και η ώρα περνούσε, η ενημέρωση δεν μπορούσε παρά να ήταν σύντομη και περιεκτική.

*Αεροσκάφος τύπου Noratlas

  O Παπαμελετίου νωρίτερα είχε μεταβεί στο αεροδρόμιο της Σούδας για να προετοιμάσει τις τελευταίες λεπτομέρειες αλλά η ανοργανωσιά ήταν τέτοια που τον σταμάτησαν για έλεγχο και δεν τον άφηναν να περάσει μέσα. Τελικώς η μοίρα έφθασε στο αεροδρόμιο γύρω στις 9:30 μ.μ.. Στους διαδρόμους ήταν παρατεταγμένα τα αεροσκάφη Νoratlas της Πολεμικής Αεροπορίας, γνώριμα από τις ρίψεις που έκαναν οι Καταδρομείς.

   "Όλα θα έπρεπε να γίνουν γρήγορα και με ακρίβεια..., θα πει ο έφεδρος Ανθυπολοχαγός Χαράλαμπος Αποστολάκης, ο οποίος είχε πάρει εντολές να επιβλέπει και να συντονίζει την επιβίβαση των Καταδρομέων στα αεροσκάφη.

   Εντολή για ενίσχυση της Α΄ Μοίρας Καταδρομών είχε πάρει η Γ΄ Μοίρα Αμφίβιων Καταδρομών. Έτσι προσκολλήθηκε ένα τμήμα 40-50 αντρών της Γ΄ ΜΑΚ στην Α΄ ΜΚ με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Νικόλαο Παπά.

   "Σε λίγα λεπτά απογειωνόμαστε…"

Η Επιχείρηση "ΝΙΚΗ" ξεκίνησε και στις 10:30 το βράδυ απογειώθηκε "αγκομαχώντας", προφανώς λόγω του μεγάλου φορτίου, το πρώτο αεροσκάφος (ΝΙΚΗ 1). Ακολούθησε στη συνέχεια με διαφορά πέντε λεπτών η απογείωση το δευτέρου αεροσκάφους (ΝΙΚΗ 2). Ανάλογα με τη σειρά απογείωσης τα αεροσκάφη έφεραν και τον αντίστοιχο αριθμό. Το τελευταίο αεροσκάφος "ΝΙΚΗ 15" με κυβερνήτη τον Ευάγγελο Πετρουλάκη απογειώθηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα, παρά τις διαταγές που πήρε για ακύρωση τις αποστολής λόγω της περασμένης ώρας.

   Έτσι από τα 20 αεροσκάφη Νoratlas τα 15 ξεκίνησαν για Κύπρο ενώ τα υπόλοιπα 5 πήραν διαταγή να μην απογειωθούν λόγω περασμένης ώρας.

Τα αεροσκάφη που τελικά απογειώθηκαν ακολούθησαν μια πορεία πάνω από τη πόλη των Χανίων, ανέβηκαν σε ύψος 7000 περίπου ποδών, πέρασαν από τα Λευκά Όρη, κατέβηκαν στα 500 περίπου πόδια και από κει ακολούθησαν μια πορεία νότιο-ανατολική  μέχρι ένα σημείο- Τομή 34^ου παράλληλου με τον 27^ο μεσημβρινό-. Πτήση πάνω από τον 34^ο παράλληλο μέχρι την τομή του με τον 31^ο μεσημβρινό, στα όρια FIR Αθηνών- Καίρου. Από τα σημεία αυτά κατ’ ευθείαν για το αεροδρόμιο της Λευκωσία.

   Η περιοχή αυτή βρίσκεται υπό την συνεχή επιτήρηση της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας  και ο εντοπισμός των Noratlas θα σήμανε την σίγουρη καταστροφή τους. Τα πληρώματα των αεροσκαφών γνώριζαν πως σε αυτή την αποστολή θα ήταν μόνοι τους καθώς δε θα υπήρχαν ελληνικά μαχητικά για την προστασία τους. Η μόνη τους προστασία ήταν το σκοτάδι και το στοιχείο του αιφνιδιασμού.

   Σε όλη τη διάρκεια της πτήσης δεν υπήρχαν ραδιοβοηθήματα, αφού αυτά ήταν εκτός ενέργειας λόγω της εμπόλεμης κατάστασης, ούτε σημεία αναφοράς για προσανατολισμό, και εδώ επιστρατεύθηκαν οι ικανότητες των ραδιοναυτίλων. Πολλά αεροσκάφη πετούσαν σύρριζα με την επιφάνεια της θάλασσας (μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση, όπου με το παραμικρό λάθος των χειριστών θα σήμανε τον σίγουρο θάνατο για πλήρωμα και επιβαίνοντες). Μάλιστα, ένα αεροσκάφος πέταξε πάνω από ένα μεγάλο αεροπλανοφόρο του 6^ου Αμερικανικού στόλου που βρισκόταν στη περιοχή. Τα Νοράτλας δεν πετούσαν σε σχηματισμό, ούτε είχαν οπτική επαφή μαζί τους. Πετούσαν ανεξάρτητα με μια γενική ιδέα για το πού περίπου πετούσε το προηγούμενο ή επερχόμενο αεροσκάφος.

   Η πτήση προς τη Κύπρο έπρεπε να διαρκέσει περίπου 2 ώρες  για τα αργοκίνητα και βαρυφορτωμένα μεταγωγικά. Αρκετά από αυτά παρουσίασαν βλάβες, όμως τα πληρώματα κατάφεραν να τα προσγειώσουν στο αεροδρόμιο Λευκωσίας.

*Η διαδρομή που ακολούθησαν τα Νοράτλας από τη Σούδα στη Λευκωσία

   Πριν την αναχώρηση της αποστολής, τα πληρώματα των Νοράτλας ενημερώθηκαν ότι οι Κύπριοι έχουν τον έλεγχο του αεροδρομίου και ότι θα τους περιμένουν. Δυστυχώς όμως κάτι τέτοιο δεν έγινε.

   Φτάνοντας πάνω απ το νησί, παρατήρησαν πυρκαγιές στο όρος Τρόοδος, οι οποίες είχαν ανάψει από τους βομβαρδισμούς των τούρκων.

   Αυτές οι πυρκαγιές ήταν η πηγή των αναλαμπών στον ορίζοντα που είχαν βοηθήσει στον προσανατολισμό πολλών Νοράτλας κατά την προσέγγιση τους στη Κύπρο.

   Ένα- ένα τα μεταγωγικά άρχισαν την κάθοδο τους προς το αεροδρόμιο Λευκωσίας, διαπίστωσαν ότι δεχόντουσαν σφοδρά αντιαεροπορικά φίλια πυρά που θύμιζαν το Βροντάδο της Χίου, αν και απ’ ότι γνώριζαν, το αεροδρόμιο βρίσκεται σε Ελληνικά χέρια.

   Τα αεροσκάφη που επιχειρούσαν να προσγειωθούν, δέχθηκαν καταιγιστικά  πυρά απ’ όλες τις κατευθύνσεις, μέσα και έξω από το αεροδρόμιο. Τα αεροσκάφη "ΝΙΚΗ 1", "ΝΙΚΗ 2" και "ΝΙΚΗ 3" κατάφεραν να προσγειωθούν αποβιβάζοντας τους καταδρομείς  και τα εφόδια που μετέφεραν. Το αεροσκάφος "ΝΙΚΗ 4"  δέχθηκε πολλά βλήματα αντιαεροπορικών, πήρε φωτιά και συνετρίβη δύο μίλια πριν τον διάδρομο του αεροδρομίου. Όλοι οι επιβαίνοντες, πλήρωμα και καταδρομείς εκτός ενός, σκοτώθηκαν.

*Το πλήρωμα του αεροσκάφους ΄΄ΝΙΚΗ 8΄΄(Κυβερνήτης Τζανάκος Νικ.) μετράει τρύπες 

από βλήματα στη δεξιά πτέρυγα.

   Το αεροσκάφος "ΝΙΚΗ 6" εβλήθη σε πολλά σημεία, ο ένας κινητήρας εξερράγη, ο δεύτερος πήρε φωτιά. Αλλά το ηρωικό πλήρωμα κατάφερε να το προσγειώσει. Δύο από τους Καταδρομείς που μετέφερε σκοτώθηκαν ενώ δέκα τραυματίστηκαν. Σ΄ αυτό το αεροσκάφος επέβαινε και ο υπολοχαγός Σταύρος Μπένος. Πολλά χρόνια αργότερα θα πεί: "Τα τροχιοδεικτικά σφύριζαν απ’ έξω. Δεχόμασταν αντιαεροπορικά πυρά, το αεροσκάφος  πήρε φωτιά μέσα στη καμπίνα, δεν είχαμε πυροσβεστήρες και ρίχναμε νερό από τα παγούρια μας για να την σβήσουμε…".

*Ο υπολοχαγός Σταύρος Μπένος

   Τα ακολουθούντα Νοράτλας βρέθηκαν σε ένα καταιγισμό πυρών, κάθε είδους όπλων αλλά τα πληρώματα με υπεράνθρωπες προσπάθειες κατάφεραν να τα προσγειώσουν. Δύο από τα δεκαπέντε αεροσκάφη δεν προσγειώθηκαν, το "ΝΙΚΗ 13"  έχασε τον προσανατολισμό και προσγειώθηκε στη Ρόδο, ενώ το "ΝΙΚΗ 14" φτάνοντας ξημερώματα πάνω από τη Κύπρο, πήρε διαταγές να γυρίσει στη Σούδα.

   Το σύνθημα "Μη χτυπάτε είναι Ελληνικά" δεν έφτασε πρόωρα στους Κύπριους χειριστές των αντιαεροπορικών.

   Τραγικός απολογισμός της επιχείρησης: 29 Καταδρομείς νεκροί και 4 αεροπόροι. Ο μοναδικός επιζήσας του αεροσκάφους "ΝΙΚΗ 4" Θανάσης Ζαφειρίου  πολλά χρόνια αργότερα θα ανοίξει την "ψυχή" του και θα πει: "Οι χειριστές ήταν νεκροί και το αεροσκάφος ακυβέρνητο δεχόταν πυρά. Είχαν πάρει φωτιά τα κασόνια με τις χειροβομβίδες δίπλα μου και ένιωθα να καίγομαι, κοίταζα για αλεξίπτωτο, αλλά δε βρήκα πουθενά. Άνοιξα τη πόρτα του αεροσκάφους και πήδηξα στο κενό. Οι γονείς μου έκαναν την κηδεία και τα εννιάμερα, ενώ ήμουν ζωντανός. Ο πατέρας μου έπαθε σοκ και υπέστη καρδιακή προσβολή και λίγους μήνες αργότερα πέθανε. Δε θυμάμαι τίποτα από τον εντοπισμό μου. Θυμάμαι καθαρά, πως έπεφτα σαν μολύβι στο χώμα. Για 7 μήνες δεν είχα τις αισθήσεις μου και δε θυμάμαι παρά ελάχιστα από τη νοσηλεία μου στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο 401…". Αυτά αναφέρει ο Θανάσης Ζαφειρίου που βρέθηκε 24 ώρες μετά το σωτήριο άλμα του σε ένα χωράφι, δίπλα στο αεροδρόμιο Λευκωσίας.

*Μια αφίσα του συλλόγου "κομάντος ΄74" με τους πεσόντες στην αεροαποβατική επιχείρηση ¨Νίκη" του 1974

  

    Η Α΄  Μοίρα Καταδρομών μετά την άφιξη της Λευκωσία αμέσως ενεπλάκη σε πόλεμο με τους Τούρκους και βγήκε νικηφόρα από τη μάχη του αεροδρομίου Λευκωσίας. Αυτό όμως είναι ένα άλλο κεφάλαιο, που θα το αναλύσουμε κάποια άλλη στιγμή.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

   Η αποστολή αυτή ήταν μια πραγματική επιχείρηση ανορθοδόξου πολέμου γι’ αυτό και οι ξένοι αναλυτές και ο διεθνής Τύπος τη χαρακτήρισαν αποστολή αυτοκτονίας, όπως και ο Τούρκος δημοσιογράφος Μεχμέτ Αλή Μπιράντ στο βιβλίο του "Απόβαση-Απόφαση".

   Τα κύρια χαρακτηριστικά της ήταν ο αιφνιδιασμός, η ταχύτητα και η εμβέλεια δράσης. Έγινε σε επαφή με τον εχθρό, σε περιοχή που βαλλόταν από σφοδρά αντιαεροπορικά πυρά του εχθρού αλλά και των φίλιων δυνάμεων. Προσγειώθηκαν νύχτα και μάλιστα σε ένα άγνωστο για τα πληρώματα των αεροσκαφών αεροδρόμιο, που είχε βομβαρδιστεί από τον εχθρό και του οποίου ο βαθμός αποκατάστασης των ζημιών ήταν απροσδιόριστος και ελλιπής. Έγινε με πολύ πεπαλαιωμένα μέσα. Τα χρησιμοποιηθέντα αεροσκάφη Noratlas  δεν επιτρεπόταν, λόγω απαγορευτικής διαταγής του Αρχηγείου Αεροπορίας να πετούν με επιβάτες πάνω από τη θάλασσα. Υπήρχε κίνδυνος αντιμετώπισης εχθρικής αεροπορικής αντίδρασης από αεροσκάφη αναχαίτισης παντός καιρού  και αυτό επειδή η Κύπρος είναι πολύ κοντά στη Τουρκία. Επιπλέον υπήρχε κίνδυνος αντίδρασης των βρετανικών αεροπορικών δυνάμεων που βρισκόταν στη Κύπρο. Η όλη επιχείρηση έγινε με περιορισμένη σχεδίαση, λόγω έλλειψης χρόνου, σε όλα τα επίπεδα. Τα πληρώματα σχεδίασαν την αποστολή εν πτήσει προς τη Λευκωσία, σύμφωνα με τα εγχειρίδια του ανορθοδόξου πολέμου.

   Παρ’ όλα αυτά, η "Επιχείρηση ΝΙΚΗ" έγινε και ήταν επιτυχής. Σε όλα τα πληρώματα θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη τους η αποστολή αυτή.

   Αυτήν πήραν σαν πρότυπο οι ισραηλίτες και έκαναν την επιχείρηση στο Έντεμπε. Μια επιχείρηση που την έκαναν γνωστή σε όλο τον κόσμο προβάλλοντας την ικανότητα της αεροπορίας τους, ενώ αντίθετα οι δικοί μας ιθύνοντες την απέκρυψαν.

   Ενώ γνώριζαν ότι τα πληρώματα των Νοράτλας θα τους περίμεναν στη Κύπρο κάτι τέτοιο δεν έγινε γιατί δέχθηκαν φίλια πυρά. Υπάρχουν πολλές αλληλοσυγκρουόμενες πηγές για τις διαταγές που δόθηκαν στους Κυπρίους χειριστές αντιαεροπορικών, τι περιείχαν αυτές οι διαταγές, από ποιους δόθηκαν και πότε. Τελικώς μετά από έναν Γολγοθά  ανακρίσεων, δεν τιμωρήθηκε ποτέ κανείς και για τίποτα.

*Παρέλαση Α΄ Μοίρας Καταδρομών στα Χανιά

Noratlas- ΝΙΚΗ 4

Φονευθέντες Πολεμικής Αεροπορίας

1) Παναγόπουλος Βασίλειος, Επισμηναγός

2) Συμεωνίδης Στέργιος,        Επισμηναγός

                    3) Άνθιμος Ηλίας,                  Επισμηνίας

    4) Δάβαρης Γεώργιος,           Ανθυπασπιστης

Φονευθέντες Καταδρομείς

Α΄Μοίρα Καταδρομών

                          1) Τσαμκιράνης Δημήτρης ,   ΔΕΑ Κ/Δ

                          2) Καβροχωριανός Νικόλαος, Λοχίας Κ/Δ

                          3) Τσιλιβάκης Στέφανος,         Λοχίας Κ/Δ

                          4) Τσάκωνας Ευάγγελος,         Δνεας Κ/Δ

                         5) Χριστόπουλος Αθανάσιος, Δνεας Κ/Δ

                         6) Αναστασόπουλος Ανδρέας, Δνεας Κ/Δ

                         7) Γιαννακάκης Κοσμάς, Στρατιώτης Κ/Δ

                         8) Γιαννακός Στέφανος,   Στρατιώτης Κ/Δ

                         9) Γιαννόπουλος Παναγιώτης, Στρατιώτης Κ/Δ

                       10) Δαλαμάγκας Ηλίας,         Στρατιώτης Κ/Δ

                       11) Ζησιμόπουλος Ανδρέας,  Στρατιώτης Κ/Δ

                       12) Ηλίας Κωνσταντίνος,       Στρατιώτης Κ/Δ

                       13) Κασιμάκης Σωτήριος,      Στρατιώτης Κ/Δ

                       14) Κατερός Κωνσταντίνος,   Στρατιώτης Κ/Δ

                       15) Κουρούνης Σωτήριος,      Στρατιώτης Κ/Δ

                       16) Λιγδής Χρήστος,              Στρατιώτης Κ/Δ

                       17) Δοϊτσίδης Χριστόδουλος, Στρατιώτης Κ/Δ

                       18) Μονιάς Αιμίλιος,              Στρατιώτης Κ/Δ

                       19) Μανιάτης Σπυρίδων,        Στρατιώτης Κ/Δ

                       20) Μπαρώτας Κωνσταντίνος, Στρατιώτης Κ/Δ

                       21) Νάκος Γεώργιος,               Στρατιώτης Κ/Δ

                       22) Πρινιανάκης Στυλιανός,    Στρατιώτης Κ/Δ

                       23) Σιορώκος Δημήτρης,          Στρατιώτης Κ/Δ

                       24) Σκιαδαρέσης Νικόλαος,     Στρατιώτης Κ/Δ

                       25) Τζούρας Σωτήριος,             Στρατιώτης Κ/Δ

                       26) Τούλης Ηλίας,                    Στρατιώτης Κ/Δ

                       27) Χατζόπουλος  Χρήστος,     Στρατιώτης Κ/Δ

         

Τραυματισθείς Καταδρομέας

Ζαφειρίου Αθανάσιος, στρατιώτης Κ/Δ. Μοναδικός επιζήσας

Noratlas-ΝΙΚΗ 6

Φονευθέντες Καταδρομείς

Α΄  Μοίρα Καταδρομών

                    1) Νομπέλης Σπυρίδων,                Στρατιώτης Κ/Δ

                    2) Οικονομάκης  Κωνσταντίνος,   Στρατιώτης Κ/Δ

Τραυματισθέντες Καταδρομείς

                    1) Τσόγκας Παύλος,                      Στρατιώτης Κ/Δ

                    2) Γκόγκος Κωνσταντίνος,            Στρατιώτης Κ/Δ

                    3) Μαυρουδής Κωνσταντίνος,       Στρατιώτης Κ/Δ

                    4) Φύσσαρης Ιωάννης,                   Στρατιώτης Κ/Δ

                    5) Αντωνόπουλος Γεώργιος,          Στρατιώτης Κ/Δ

                    6) Τσαγκαρόπουλος Δημήτριος,    Στρατιώτης Κ/Δ

                    7) Ξεφτύλης Κωνσταντίνος,           Στρατιώτης Κ/Δ

                    8) Παπαευσταθίου Ευστάθιος,       Στρατιώτης Κ/Δ

                    9) Θεοδωρόπουλος Στέφανος,        Στρατιώτης Κ/Δ

                   10) Λαντζουράκης Γεώργιος           Στρατιώτης Κ/Δ

*Καταδρομείς που συμμετείχαν στην "Επιχείρηση Νίκη" 37 χρόνια μετά.

   Τριάντα επτά χρόνια μετά νιώθουν πικραμένοι και πολλοί απ’ αυτούς προδομένοι. Παρά το γεγονός ότι η μοναδική στα χρονικά των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων επιχείρηση αερομεταφερόμενων δυνάμεων "ΝΙΚΗ" διδάσκεται σήμερα στις Σχολές Πολέμου ξένων χωρών, η ελληνική πολιτεία αναγνώρισε όσους έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν  σε αυτό το παράτολμο εγχείρημα, ως πολεμιστές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αποποιούμενη έτσι την εμπλοκή της στη Μάχη της Κύπρου.

   Οι καταδρομείς πήγαν στη Κύπρο ως ελλαδίτες και επέστρεψαν  ως Κύπριοι…

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 1) ΝΙΚΗ ΣΤΗ ΝΕΚΡΗ ΖΩΝΗ- Γιάννης Φασουλάς- Γιάννης Σκάλκος, Αθήνα 2011.

 2) ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΤΕΡΑ ΣΤΗ ΚΥΠΡΟ- Γιώργος Μήτσαινας, Υποπτέραρχος ιπτάμενος ε.α.

 3) Άρθρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Εφέδρων Ενόπλων Δυνάμεων- ΝΙΚΗ 1974- Σχολιασμός, Αθήνα 2009.

*Διδυμότειχο. Το μνημείο για τους πεσόντες Χρήστο Χατζόπουλο και Χριστόδουλο Δοϊτσίδη