Μια ζωή, για μισή οκά ζυμαρικά! Η τρομερή πείνα της Κατοχής.

ΑΠΟ το ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artId=362740&dt=24/10/2010

*Νήπια νεκρά από την πείνα

*Ο μεγαλος λιμος 

που θερισε τον αμαχο πληθυσμο 

και η απελπιστικη πραγματικοτητα 

μεσα απο μια κατοχικη διαταξη 

για τους εργαζομενους 

σε βομβοπληκτες περιοχες

Της κ.ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΟΜΑΗ* 

Το μεγάλο τίμημα που πλήρωσε ο ελληνικός λαός κατά τη διάρκεια της τριπλής ξενικής κατοχής της χώρας από τις δυνάμεις του Άξονα, η οποία διήρκεσε τριάμισι χρόνια, δεν οφειλόταν μόνο στις απώλειες στα πεδία των μαχών. 
Ο μεγάλος λιμός είχε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, καθώς εξαιτίας του, όπως και εξαιτίας των ασθενειών που ακολούθησαν, έχασαν τη ζωή τους 760.000 άμαχοι, στην πλειονότητά τους παιδιά, ο ανθός δηλαδή της νέας γενιάς που η χώρα χρειαζόταν για να σταθεί στα πόδια της μετά τον πόλεμο. Από επίσημες στατιστικές προκύπτει ότι οι απώλειες σε έμψυχο δυναμικό άγγιξαν τις 880.000, αν υπολογισθούν οι 13.479 αξιωματικοί και οπλίτες του αλβανικού μετώπου, οι 1.823 αγνοούμενοι και όσοι τελικά έχασαν τη μάχη για τη ζωή από τις 25.000 παγόπληκτους και τις 63.266 τραυματίες.



Σημαντικός, όπως αναδεικνύεται από πληθώρα εγγράφων του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του υπουργείου Εξωτερικών, αρκετά εκ των οποίων παρουσιάζονται σε έκθεση εντός του υπουργείου, η οποία θα διαρκέσει ως τις 4 Νοεμβρίου, υπήρξε ο ρόλος των διεθνών, εθνικών και ιδιωτικών οργανισμών, με κυριότερο τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Ηταν αυτός που ανέλαβε τη σίτιση και την περίθαλψη του πληθυσμού την ίδια στιγμή που δεκάδες πτώματα εξοντωμένων από την πείνα κατοίκων, κυρίως των αστικών κέντρων και βεβαίως της Αθήνας και του Πειραιά, παρέμεναν επί ημέρες στους δρόμους έως ότου τα κάρα του δήμου να τα περισυλλέξουν για να τα αποθέσουν σε ομαδικούς τάφους.
Πέρα από τις επίσημες αναφορές, όμως, η απελπιστική πραγματικότητα που βίωνε ο ελληνικός λαός περιγράφεται πιο παραστατικά μέσα από τις προκηρύξεις των αντιστασιακών οργανώσεων και την πληροφόρηση των πολιτών η οποία επεχειρείτο μέσα από πολυγραφημένο Τύπο της εποχής.

*Νεκροί στους δρόμους από την πείνα

«Διά τας ανάγκας του Λαού...»

Γερμανός στρατιώτης και η ναζιστική σημαία μπροστά στον Παρθενώνα. Σύμβολα της περιόδου της Κατοχής το 1942. Οπως και τα αποστεωμένα παιδιά...

Σε ένα από τα συγκεκριμένα φύλλα από το Αρχείο ΥΠΕΞ- στις 5 Φεβρουαρίου 1944 υπό τον τίτλο «Το αυγό του Κολόμβου» υπάρχει αναφορά σε απόφαση του πρωθυπουργού και υπουργού Εργασίας της κατοχικής κυβέρνησης Ι. Δ. Ράλλη να ψηφίσει νόμο βάσει του οποίου οι μισθωτοί «οίτινες εργάζονται εις τας πάσης φύσεως επιχειρήσεις και εκμεταλλεύσεις, πλην εκείνων “των εργαζομένων προς εκτέλεσιν έργων των Αρχών Κατοχής” εις το εξής θα ελάμβαναν αντί χρηματικής, αμοιβή εις είδος ως εξής: (ανά μήνα): 5 1/2 οκάδες σιταλεύρου, 200 δράμια ελαίου, 2 1/2 οκάδες οσπρίων, 1 1/2 οκά δες ξηρών καρπών,200 δράμια σάπωνος,200δράμια ελαιών». Ο ίδιος νόμος προέβλεπε: «Μισθωτοί ασχολούμενοι εις επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις εγκατεστημένας εις περιοχάς αίτινες υπόκεινται εις αεροπορικούς βομβαρδισμούς δικαιούνται επί πλέον και οκάδος ζυμαρικών ή 300 δραμίων οσπρίων». Για την απόφαση αυτή που, όπως σχολίαζε ο ανώνυμος αρθρογράφος του παράνομου Τύπου, «ελήφθη κάτω από την πίεσιν των Γερμανών διά την απαγόρευσιν εκδόσεως και άλλου χαρτονομίσματος διά τας ανάγκας του Λαού...» σημειωνόταν: «... Μετά συμβούλων πολλά, μετά από απεργίας, μετά από διαμαρτυρίας, μετά από παραστάσεις, ο κ. Πρόεδρος, της Γερμανικών ελέω Ελληνικής Κυβερνήσεως εξέδωκε την απόφασίν του ως Υπουργός της Εργασίας. Εις τους υπαλλήλους και εργάτας θα δίδονται τρόφιμα αντί αυξήσεων εις χρήμα. Και ο μεν υπαλληλικός και εργατικός κόσμος με χαράν θα διαβάση σήμερον εις τας εφημερίδας εκείνων, που έχουν την δύναμι να τις αγοράσουν (προς 5.000 δρ.) την απόφασιν. Ο κόσμος όμως των εργοδοτών θα πενθηφορήση. Και είναι μεν αληθές ότι εις τινας των εργοδοτών το γεγονός θα επιφέρη σημαντικήν επιβάρυνσι αλλά όχι και καταστροφήν, εις άλλους όμως θα επιφέρη εξόντωσιν, διότι μέχρι τινός εάν αυτοί κουτσοπερνούσαν, αυτό συνέβαινε διότι οι υπάλληλοί των επεινούσαν.

«Η μαυρωτάτη αγορά...»

»Σήμερα όμως,εκτός από το κλείσιμο επιχειρήσεων, ή την αθρόα υποβολή εις το Υπουργείο Εργασίας αιτήσεως εργοδοτών διά την απόλυσιν προσωπικού θα προκύψη και ένα άλλο αποτέλεσμα φοβερόν: Ο υψωμός (sic) των τιμών της μαυρωτάτης αγοράς. Ηδη αι τιμαί αυταί έχουν φθάση εις κατάστασιν δημιουργούσαν, ιδία διά τους μισθωτούς, ασφυξίαν. Με αυτήν την πρόβλεψιν θα ζήσουν μόνον εκείναι αι επιχειρήσεις και εκμεταλλεύσεις, αι οποίαι δι΄ ιδίων μέσων θα φέρουν τρόφιμα από τας Επαρχίας, αι άλλαι θα γίνουν θύματα των μαυραγοριτών μικρών και μεγάλων. Το μέτρον, το οποίον ύστερα από τόσας πιέσεις απεφάσισε να μεταχειρισθή ο Ράλλης, είναι γενικώς καλόν. Δημιουργεί όμως μίαν ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΝ, η οποία μέσα εις τον πολεμικόν σάλον, την έλλειψιν των συγκοινωνιών, τον εξευτελισμόν του εθνικού νομίσματος κλπ. είναι άγνωστον τι αποτελέσματα θα έχη. Από την απόφασιν, την οποίαν παραθέτομεν, αξίζει να γίνη αντικείμενον παρατηρήσεως η διάταξις καθ΄ ην εκτιμάται η ζωή των εργαζομένων εις βομβοπλήκτους περιοχάς αντί δραμίων τριακοσίων (300) φασιόλων ή ερεβίνθων!!!! »Και επίσης, μία άλλη διάταξις: Της αποφάσεως εξαιρούνται αι επιχειρήσεις των μεγαλοβιομηχάνων, των τρισεκατομμυριούχων,αι εργαζόμεναι διά λογαριασμόν των Γερμανών».
ΜΕΛΕΤΗ: Σπάνις των αγαθών, φόβος και κερδοσκοπία

Τα παιδιά της Κατοχής ήταν τα μεγαλύτερα και πιο τραγικά θύματα του πολέμου. Πιθανότητες επιβίωσης είχε μόνο ένα στα δέκα... Αθήνα 1941-42. Κάτω:Πληθωριστικό χαρτονόμισμα του 1944 αξίας 100 δισεκατομμυρίων δραχμών

«Η Ελληνική φυλή ηπειλήθη προς στιγμήν να εξαφανισθή εκ της ελλείψεως τροφής» αναφέρεται μεταξύ άλλων σε μελέτη 23 σελίδων του μέλους της Ακαδημίας Αθηνών Κ. Τριανταφυλλοπούλου και του εισηγητού του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου Ν. Πιζάνια. Η έκθεση «Το κόστος της στοιχειώδους συντηρήσεως κατά την Κατοχήν» (εκδόσεις Σάκκουλα,1945) που ανακοινώθηκε στη συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών την 31η Μαΐου 1945 εμπεριέχει μια πλήρη εικόνα της δραματικής ανόδου των τιμών ειδών καθημερινής ανάγκης και της ελλείψεως αγαθών από τα οποία υπέφερε ο ελληνικός λαός. Ως «κύρια αίτια της πρωτοφανούς ταύτης ανόδου των τιμών» αναφέρονται «η σπάνις των ειδών, ο πληθωρισμός και οι διάφοροι ψυχολογικοί παράγοντες» που αναμφίβολα επηρεάζονταν από την έκβαση των πολεμικών γεγονότων. «Η σπάνις των κυρίων ειδών συντηρήσεως ήδη από του πρώτου έτους της κατοχής κατέστη τόσον σημαντική ώστε εσημειώθησαν αθρόοι θάνατοι εκ πείνης ως και νόσοι έχουσαι την αφορμήν των εις τον οξύν υποσιτισμόν» αναφέρεται στην έκθεση, ενώ όσον αφορά τους ψυχολογικούς παράγοντες, συγκρατούμε τα εξής.

«Η αβεβαιότης ως προς την διάρκειαν του πολέμου και της επισιτιστικής κρίσεως εδημιούργει εις τα άτομα φόβους τους οποίους η κερδοσκοπία εξεμεταλλεύετο,με αποτέλεσμα την αύξησιν των τιμών πέραν των επιπέδων τα οποία εδικαιολογούντο εκ της σπάνιος των αγαθών και του όγκου του χαρτονομίσματος. Η διάθεσις, π.χ., περί νέων λόγων παρατάσεως του πολέμου εδημιούργει εις μεν τους παραγωγούς και τους εμπόρους διάθεσιν διαφυλάξεως των κατεχομένων ειδών ή αποχωρισμού των απ΄ αυτών επί ηυξημένω ανταλλάγματι,εις δε τους καταναλωτάς και τους κερδοσκόπους ψυχολογίαν αποκτήσεως πάση θυσία επαρκών αποθεμάτων τροφίμων. Αντιθέτως προς την κανονικήν πορείαν των πραγμάτων,καθ΄ ην η αύξησις της τιμής επιδρά πτωτικώς επί της ζητήσεως,κατά την περίοδον της κατοχής η ζήτησις ηύξανεν υψουμένης της τιμής των αγαθών. Ανάλογον αντίκτυπον είχεν η διάδοσις και ως προς το χαρτονόμισμα, καθ΄ όσον η φήμη περί παρατάσεως του πολέμου προεξώφλει έντασιν του πληθωρισμού, εδημιούργει ψυχολογίαν φυγής προ της δραχμής και ηύξανε την ταχύτητα της κυκλοφορίας του χρήματος με αποτέλεσμα την υποτίμησιν της ανταλλακτικής του αξίας...».

*Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι προϊσταμένη της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του υπουργείου Εξωτερικών.

*Πεινασμένα Ελληνόπουλα κατά την Κατοχή