Μνήμες για τον Εμφύλιο με ανθρώπινες ιστορίες από τον γενέθλιο τόπο... (1)

*Η νεκροταφειακή εκκλησιά Κοίμηση της Θεοτόκου (Παναγιά) Μεγάλης Κάψης του 1693, ανακαινισμένη το 1950 και μετά, μετά πυρκαγιά του 1944, όταν σε μάχες των Γερμανών- Ε.Α. στις Ράχες Τυμφρηστού, ρέτσια από ελατόδασος σε πυρκαγιά εκτοξεύτηκαν και την πυρπόλησαν

*Μια βιωματική καταγραφή 

από τα δύσκολα χρόνια

*Ένα ορεινό χωριό της Δυτικής Φθιώτιδας,

στα ριζά στο Βελούχι, χώρου του Εμφύλιου

Γράφει ο κ. Νίκος Δ. Παπαδιονυσίου

1η Αυγούστου 2016 και γι΄ άλλη μια φορά, από τον αιωνόβιο πλάτανο στο χοροστάσι της εκκλησιάς, της Αγίας Τριάδας, του γενέθλιου τόπου του, έβλεπε το παμπάλαιο κεντρικό μονοπάτι που ανέβαζε στο χωριό από τη δημοσιά Λαμίας- Καρπενησίου, τότε που δρόμος δεν υπήρχε. Σήμερα απερπάτητο έχει σχεδόν σβήσει. Έβλεπε και την Παναγιά, την νεκροταφειακή εκκλησιά, όσο μπορούσε να ιδεί, καθώς με τα χρόνια η οργιαστική βλάστηση την έκρυβε..

Βασανιστικές οι παιδικές του μετεμφυλιοπολεμικές μνήμες άρχισαν πάλι να τον κυριαρχούν. Ξαναγύρισε τον χρόνο πίσω. Στον Ιούνιο του 1950, όταν παιδάκι στα οκτώ με τις διακοπές στα σχολεία έπεισε την Αγραφιώτισσα- Μεγαλοκαψιώτισα Δέσπω, την μάνα του, να τον αφήσει ν΄ ανέβει στο χωριό με τον θείο Βαγγέλη και να μείνει μαζί του και τον παππού Στέλιο, μοναχικό γέροντα πλέον στο σπίτι τους. Η γιαγιά Ρήνω έφυγε αρχές καλοκαίρι του 49 στο σπίτι τους στον Πειραιά όπου και τάφηκε μακρυά απ΄ το χωριό της. Λήγοντας ο Εμφύλιος Αυγούστου 30 του 1949, χωριανοί, όπως και όλοι της ορεινής Φθιώτιδας κι΄ Ευρυτανίας που απομακρύνθηκαν  για να μην παρέχουν καταφύγιο και τροφή, εκούσια ή ακούσια ή στρατολογηθούν στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, όπως με την Εθνική Αντίσταση, έσπευσαν με λαχτάρα να επανεγκατασταθούν στα σπίτια τους, εντελώς απροετοίμαστοι από προμήθειες για τον χειμώνα, ξύλα και υποζύγια. Κάποιοι έμειναν σε πόλεις και κέντρα έχοντας βρει δουλίτσα.  Άλλοι γύρισαν με την Άνοιξη του 1950.

Η Ελληνογαλλίδα δημοσιογράφος Λέν, στην πρώτη γραμμή των Βαλκανικών Πολέμων

*Η Ελένη Λεν, φωτογραφημένη στη Φιλιππιάδα το 1912

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

        Μια τολμηρή Ελληνίδα παντρεμένη με Γάλλο, σφράγισε με την παρουσία της στα μέτωπα των μαχών, την εποποιία των Βαλκανικών Πολέμων. Κρατώντας στα χέρια μια φωτογραφική μηχανή, εξοπλισμένη με ψυχικό σθένος, υπομονή, αντοχή και μαχητικότητα, διέτρεχε τους τόπους των συγκρούσεων και απαθανάτιζε σκηνές με φαντάρους και αξιωματικούς, κάνοντας γνωστό στην Ευρώπη τον Ελληνικό άθλο.

Πριν πούμε οτιδήποτε γι’ αυτή την ξεχωριστή Ελληνίδα και την γεμάτη ζωή της, θα αναφέρουμε, αυτά που έγραψε μια αθηναϊκή εφημερίδα, η ΕΛΛΑΣ τον Ιανουάριο του 1913:

«Μία Ελληνίς γεμάτη μεγάλα αισθήματα για την Πατρίδα της. Ωραία, κομψή, μινιόν, σαν παριζιάνα τελεία, κρύβει μέσα της ηφαίστειο ζωής και ενεργητικότητας. Μορφωμένη όσον ολίγαι, δημοσιογράφος με δροσερότατον ύφος περιγραφικόν, τιμά την Πατρίδα της εις το Παρίσι όπου μένει. Ο άνδρας της- ένα ξανθό παλληκάρι από τη Νορμανδία- έγινεν αναγκαστικώς Έλλην, από φιλέλλην που ήτο. Πώς θα ήτο δυνατόν να έχης τέτοια γυναίκα και να μην αγαπήσης της Πατρίδα της σαν ιδική σου;».

Η ιδεολογία της «4ης Αυγούστου»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/870036/article/epikairothta/ellada/h-ideologia-ths-4hs-aygoystoy

*Ο Ιωάννης Μεταξάς, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης των Ταγμάτων Εργασίας. Στην κορυφή της σκάλας, ο Κώστας Κοτζιάς– ασκεπής, με το καπέλο στο αριστερό χέρι– υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης. Στο ίδιο σκαλοπάτι με τον κυβερνήτη, δεξιότερα, ο γενικός διευθυντής Γραμμάτων και Τεχνών του καθεστώτος Κωστής Μπαστιάς.

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ

Ογδόντα χρόνια έκλεισαν από την ημέρα που ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ μαζί με τον Ιωάννη Μεταξά επέβαλαν την πολιτική δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936, ένα καθεστώς άκρως αυταρχικό με ό,τι αυτό συνεπαγόταν για όσους τολμούσαν να το αμφισβητήσουν.

Η βασιλομεταξική επιλογή διαμορφώθηκε σε καθεστώς στο οποίο συνωθήθηκαν ποικίλα συμφέροντα, ελληνικά και μη. Αν όμως η βασιλική εξουσία παρέμεινε ο κύριος και καθοριστικός πόλος του καθεστώτος, ο Μεταξάς– πιστός και σταθερός, ως προς τη στόχευση, στη γραμμή της μέσης πολιτικής οδού μεταξύ βενιζελικών και αντιβενιζελικών που είχε ήδη χαράξει από τις αρχές της δεκαετίας του ’20– προσπάθησε και να συγκροτήσει γύρω από το πρόσωπό του ένα πολιτικό πλέγμα που ονομάστηκε «4η Αυγούστου», ενσωματώνοντας και φασίζοντα στοιχεία, σύμφωνα με το πνεύμα της εποχής.

Το Σχέδιο Άτσεσον για το Κυπριακό

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/870314/article/epikairothta/kosmos/to-sxedio-atseson-gia-to-kypriako

 *Ο μεσολαβητής για το Κυπριακό, πρώην υπουργός Εξωτερικών, Ντιν Άτσεσον ήταν ένας από τους σχεδιαστές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τρούμαν και διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην εξαγγελία του ομώνυμου δόγματος για την Ελλάδα και την Τουρκία.

Γράφει ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*

Αν και το Κυπριακό περιγράφεται από ορισμένους ως μια «ιστορία χαμένων ευκαιριών» στην πραγματικότητα ήταν λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες χάθηκε μια ευκαιρία επίλυσης του ζητήματος σύμφωνα με τα συμφέροντα της Ελλάδας και του Κυπριακού Ελληνισμού. Μία απ’ αυτές ήταν το σχέδιο Άτσεσον (Acheson).

Το πλαίσιο εντός του οποίου είχε εξελιχθεί η υπόθεση ήταν πολύπλοκη. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία υπό τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο θεωρούσε ότι το δικαίωμα αρνησικυρίας που διέθεταν οι Τουρκοκύπριοι τόσο σε θέματα εκτελεστικής όσο και νομοθετικής αρμοδιότητας αναιρούσε το δικαίωμα της πλειοψηφίας να κυβερνά. Έτσι η Λευκωσία απέβλεψε τον Νοέμβριο του 1963 στην αναθεώρηση του συντάγματος με στόχο την εξάλειψη των συνταγματικών προνομίων των Τουρκοκυπρίων. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία αν και δεν το ομολογούσε δημόσια παραδεχόταν ήδη από την άνοιξη του 1963 κατά τις διπλωματικές επαφές της και με τον αμερικανικό και με τον βρετανικό παράγοντα ότι δεν απέβλεπε πλέον στην ένωση αλλά σε αδέσμευτη ανεξαρτησία, δηλαδή σε καθεστώς απαλλαγμένο από τους περιορισμούς, εσωτερικούς και διεθνείς, των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου του 1959 που είχαν αποτελέσει το θεμέλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

ΕΜΦΥΛΙΟΣ 1946-49: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΗΤΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ

*Εικόνα από τις μάχες στα βουνά....

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Το ΚΚΕ κήρυξε αποχή από τις βουλευτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, μία ενέργεια, που από τον ίδιο το Στάλιν χαρακτηρίστηκε ως μεγάλη ανοησία της ηγεσίας του ΚΚΕ. Με την επίθεση τη νύκτα της 30ης προς τη 31η Μαρτίου 1946 κατά του Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου κήρυξε τον ένοπλο αγώνα, τη γνωστή ανταρσία, με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας ή την κατάληψη μέρους της Βόρειας Ελλάδας για την αυτονόμησή της ή την προσάρτησή της στις Βόρειες Χώρες, δημιουργώντας σοσιαλιστική δημοκρατία στη Βαλκανική.

 Ένας αιματηρός και τραγικός πόλεμος, που προκάλεσε 43.382 απώλειες μάχης, νεκροί, τραυματίες και αγνοούμενοι ( 8.440 νεκροί) στον Ελληνικό Στρατό, στους αντάρτες 38.421 νεκρούς, χωρίς τους τραυματίες, και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές σε έργα υποδομής και δημόσια- ιδιωτικά κτίρια. Ένας πόλεμος που έληξε στις 29 Αυγούστου 1949 με τη συντριβή των ανταρτικών δυνάμεων στον Γράμμο, στην οποία συνέβαλαν οι παρακάτω παράγοντες:

Ο Παπαδιαμάντης των κατατρεγμένων

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=812017

 *Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

*Ο Σκιαθίτης και ο χριστιανισμός του,

 η γλώσσα του, η αρνητική και η θετική πρόσληψή του,

οι πρακτικές έκδοσης του έργου του

 από την πένα του δοκιμιογράφου Σταύρου Ζουμπουλάκη

Γράφει η κ. Κουζέλη Λαμπρινή

Αναμφισβήτητη είναι η κεντρική θέση του δοκιμιογράφου Σταύρου Ζουμπουλάκη στον χώρο των παπαδιαμαντικών σπουδών. Παρότι παπαδιαμαντολόγος με τη στενή έννοια δεν είναι- με την έννοια δηλαδή της συγγραφής μιας μονογραφίας για τον Παπαδιαμάντη- έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και ημερίδες για τον Σκιαθίτη, έχει μιλήσει για αυτόν σε εκδηλώσεις και φιλολογικές βραδιές, έχει συνεργαστεί με τα «Παπαδιαμαντικά Τετράδια», έχει επιμεληθεί έναν τόμο για τον μυθιστοριογράφο Παπαδιαμάντη, έχει προλογίσει τόμους της έκδοσης των Απάντων του Παπαδιαμάντη από «Το Βήμα», έχει δημοσιεύσει σχετικές βιβλιοκρισίες και άλλα κείμενα σε εφημερίδες και περιοδικά.

Μέσα από τις σελίδες της «Νέας Εστίας» την οποία διηύθυνε (1998-2012) υπήρξε διαρκής συνομιλητής του επιμελητή της κριτικής έκδοσης των παπαδιαμαντικών Απάντων Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου και του εκδότη τους Δημήτρη Μαυρόπουλου και φιλοξένησε πλήθος μελετημάτων για τη ζωή και το έργο του Σκιαθίτη.

Η επίσκεψη Παπανδρέου στις ΗΠΑ, το 1964

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/869530/article/epikairothta/ellada/h-episkeyh-papandreoy-stis-hpa

*Ο Γ. Παπανδρέου με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον. Ο Έλληνας πρωθυπουργός διαχειρίστηκε ένα διεθνές ζήτημα με το βλέμμα στραμμένο στην εσωτερική κοινή γνώμη και κατέληξε όμηρός της.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Η κυπριακή κρίση του 1964 αποκαλύπτει ορισμένες περίεργες πτυχές της ελληνικής εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής. Έως τον Ιούνιο του 1964, η εσωτερική αντιπαράθεση στην Κύπρο, οι αλλεπάλληλες τουρκικές απειλές για εισβολή, η μετάβαση της ελληνικής «μεραρχίας», η διατύπωση του δόγματος του «εθνικού κέντρου», είχαν δημιουργήσει μεγάλη ρευστότητα.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου διείδε την πιθανότητα να χρησιμοποιήσει τις εντάσεις αυτές για να επιτύχει την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Πολιτικός έμπειρος, γνώριζε ότι η χώρα δεν είχε τη δυνατότητα να συντρίψει στρατιωτικά την Τουρκία και να επιβάλει την Ένωση. ‘Ηλπιζε, όμως, ότι θα ανάγκαζε τους Αμερικανούς να την επιβάλουν. Για τούτο, άλλωστε, η ελληνική πλευρά τόνιζε στην αμερικανική ότι, χωρίς την Ένωση, η Κύπρος θα μπορούσε να μετατραπεί σε «Κούβα της Μεσογείου». Η επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον, στις 23-27 Ιουνίου 1964, τον έφερε πολύ κοντά στην επίτευξη του στόχου του. Κατά τη συνάντηση αυτή συμφωνήθηκε η διενέργεια μεσολάβησης από την αμερικανική πλευρά, μέσω του πρώην υπουργού Εξωτερικών Ντιν Ατσεσον, ο οποίος και υπέβαλε το ομώνυμο σχέδιο τον Αύγουστο.

Στις πόλεις του Έβρου το 1900- Αντιβουλγαρικοί αγώνες

*Από τη δράση των Βουλγάρων κομιτατζήδων στη Θράκη. Στον Εχίνο... 
Εναντίον Ελλήνων και Τούρκων. Η λεζάντα τα λέει όλα...

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο έντονος φυλετικός ανταγωνισμός μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων στα τέλη του 19^ου αιώνα και στις αρχές του 20^ου αιώνα, υπήρξε μια ουσιαστική και πολυαίμακτη παρενέργεια του Πανσλαβισμού, που ανδρώθηκε από τους Ρώσους με εμπνευστή το Ρώσο διπλωμάτη Ιγνάτιεφ και χρησιμοποίησε ως όργανα του Βουλγάρους.

                Οι Βούλγαροι δεν είχαν εκδηλώσει έντονες εθνικές ανησυχίες έως ότου άρχισαν οι προπαγανδιστικές εκστρατείες των Ρώσων και δημιούργησαν μια νέα τάξη φανατικών Βουλγάρων ιδίως μεταξύ των αστών διανοουμένων της Νότιας Βουλγαρίας κυρίως. Το 1858 ιδρύθηκε η Σλαβική Φιλανθρωπική Εταιρεία. Εκπροσωπώντας τις θεωρίες του πανσλαβισμού, πρόσφερε υποτροφίες σε νεαρούς Βούλγαρους για να σπουδάσουν στη Ρωσία. Από εκεί όμως διαπιστώθηκε, επέστρεφαν φανατικοί και μόνον, βαθύτατα επηρεασμένοι από τις ιδέες του πανσλαβισμού. 

Μια πρώτη εκδήλωση των διαφοροποιήσεων ήταν ο λεγόμενος Βουλγαρικός εθνικοσοσιαλιστικός αγώνας του 1860, από τον οποίο ξεπήδησαν οι πρώτες επιθέσεις κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οι απαιτήσεις απόσχισης της Βουλγαρικής Εκκλησίας. Αυτό επιτεύχθηκε το 1870, όταν με σουλτανικό φιρμάνι η Βουλγαρική Εξαρχία αναγνωρίσθηκε ως αυτοκέφαλη Εκκλησία. Έτσι η έννοια του Βουλγαρικού Εθνικισμού άρχισε να αποκτά υπόσταση.