ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
http://www.kathimerini.gr/964799/article/epikairothta/ellada/ellhnes-sthn-kolash-twn-gkoylagk
*Το πρώτο μνημόσυνο για τους Έλληνες-
θύματα του σταλινισμού στον χώρο του γκουλάγκ, έξω από το Μαγκαντάν, αμέσως
μετά τη διάλυση της EΣΣΔ.
Γράφει ο δημοσιογράφος TΑΣΟΣ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ
Ο 65χρονος Ιβάν Τζουχά είναι γεωγράφος στο επάγγελμα. Αλλά η μοίρα της
οικογένειάς του (ο Έλληνας παππούς του τουφεκίστηκε από τον Στάλιν) και η αγάπη
του για ταξίδια και... αρχεία τον έκανε χρονικογράφο του μαρτυρίου της
ελληνικής μειονότητας στην πρώην Σοβιετική Ένωση.
Είχαμε μαζί ταξιδέψει το 2006 στη
ρωσική Άπω Ανατολή, εκεί όπου το σταλινικό καθεστώς δημιούργησε το πιο γνωστό
τμήμα του Νταλστρόι («To Τραστ της Οικοδόμησης του Βορρά»), του οργανισμού που
ενορχήστρωσε την κράτηση και την καταναγκαστική εργασία όσων είχαν
χαρακτηρισθεί «εχθροί του λαού».
Στόχος του Ιβάν τότε ήταν να μελετήσει τα τοπικά αρχεία που φυλάσσονταν στο
Μαγκαντάν, μια πόλη στον Ειρηνικό που οικοδομήθηκε από κατάδικους. Μαζί
επισκεφθήκαμε την κόρη του κομισάριου Γιεζόφ, ο οποίος δολοφόνησε τον παππού
του Τζουχά το 1937 και συζητήσαμε για το ηθικό και το ανήθικο στη σοβιετική
ιστορία. Ενδεικτικό είναι ότι η θετή κόρη του Γιεζόφ στάλθηκε στην Άπω Ανατολή
επειδή εκεί μόνο θα ήταν ασφαλής από την οργή των μελών των οικογενειών που
είχαν εκτελεστεί ή καταδικαστεί τη δεκαετία του ’30...
Ανάμεσα στους Σοβιετικούς
πολίτες- θύματα του συστήματος της σταλινικής καταπίεσης ήσαν και 14.000 Έλληνες Σοβιετικοί υπήκοοι και κάτοχοι
ελληνικών διαβατηρίων. Είχαμε τελειώσει εκείνο το ταξίδι με τον Τζουχά (και τον
Έλληνα ιστορικό Βλάσση Αγτζίδη) στο χρυσωρυχείο «Σπακόινο» (που σημαίνει «ήσυχο»),
όπου ο Γερμανός μηχανικός Βαλόντια Νάιμαν μας αφηγήθηκε πώς ο πατέρας του είχε
γυρίσει από την αιχμαλωσία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για να καταλήξει στη
σοβιετική εξορία στην Άπω Ανατολή και πώς ο ίδιος αγάπησε τελικά αυτή τη γωνιά
της Σιβηρίας και έμεινε εκεί για πάντα.
