O πολιτικός έλεγχος του στρατού, στη Μεταπολίτευση

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

https://www.kathimerini.gr/1064060/gallery/epikairothta/ellada/o-politikos-elegxos-toy-stratoy

*Οι νέοι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων Δ. Αρμπούζης (αριστερά) και Ι. Ντάβος (δεξιά). Στο μέσον, ο υπ. Εθνικής Αμύνης Ευάγγελος Αβέρωφ.

Γράφει ο κ. ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΒΕΛΑΣ*

Η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974, και η συνακόλουθη κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα δεν σηματοδοτούσε, αυτόματα, την ομαλή μετάβαση σε ένα δημοκρατικό κοινοβουλευτικό καθεστώς. Θεμελιώδης προϋπόθεση για την πλήρη αποκατάσταση της Δημοκρατίας ήταν η επιβολή πολιτικού ελέγχου στις Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίες επί επτά χρόνια (ιδιαίτερα μετά τις μεγάλες εκκαθαρίσεις του 1967-68) είχαν στο μεγαλύτερο μέρος τους ελεγχθεί από το δικτατορικό καθεστώς.

Ο βαθμός επιτυχίας του εγχειρήματος εξαρτιόταν, αφενός, από τη στάση του στρατεύματος ως προς την εγκατάλειψη των κεκτημένων, αφετέρου, από την πολιτική στρατηγική που θα ακολουθούσαν οι κυβερνήσεις Καραμανλή για τη χαλιναγώγηση και τελική επικράτηση πάνω στις ενδεχόμενες φιλοδοξίες των νοσταλγών του στρατιωτικού καθεστώτος.

Σημαντική στο πλαίσιο αυτό ήταν η προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος, λόγω του αδιαμφισβήτητου κύρους και του ηγεμονικού ρόλου του στη μετεμφυλιακή πολιτική σκηνή, μπορούσε να έχει την ανοχή του μεγαλύτερου μέρους των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση και εκτέλεση της πολιτικής της αποχουντοποίησης διαδραμάτισαν επίσης ο υπουργός Άμυνας Ευάγγελος Αβέρωφ και ο υπουργός Δημόσιας Τάξης, στρατηγός ε.α. Σόλων Γκίκας, έμπιστα πρόσωπα του Καραμανλή, με πολλά ερείσματα και πλούσια πείρα στα στρατιωτικά ζητήματα.

Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΡΕΑ 1950- 1955

*Εικόνα από την τελετή αναχώρησης του Εκστρατευτικού Σώματος Ελλάδας στην Κορέα

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

Η αιφνιδιαστική εισβολή των Βορειοκορεατικών δυνάμεων στο έδαφος της Δημοκρατίας της Νότιας Κορέας στις 25 Ιουνίου 1950 προκάλεσε την επέμβαση των δυνάμεων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών(ΟΗΕ).  Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος του ΟΗΕ, ανταποκρινόμενη στην έκκληση του διεθνούς οργανισμού, συγκρότησε και απέστειλε στην Κορέα το Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδας(ΕΚΣΕ), το Νοέμβριο του 1950. Το ΕΚΣΕ αποτέλεσε την πρώτη Ελληνική συμμαχική αποστολή στο πλαίσιο του ΟΗΕ και περιλάμβανε δυνάμεις του Στρατού Ξηράς και της Πολεμικής Αεροπορίας. Ειδικότερα ένα Τάγμα ειδικής σύνθεσης, δύναμης 1.000 ανδρών, και το 13ο Σμήνος, δύναμης 67 ανδρών και 7 μεταφορικών αεροσκαφών C-47 Dakota.

                Από το Δεκέμβριο του 1950 το Τάγμα ΕΚΣΕ, υπό τη διοίκηση του 7ου Συντάγματος Ιππικού της 1ης Αμερικανικής Μεραρχίας Ιππικού, διεξήγαγε σημαντικές αμυντικές και επιθετικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο των ευρύτερων συμμαχικών σχεδίων.  Οι πολεμικές συγκρούσεις, στις οποίες συμμετείχε, υπήρξαν ιδιαίτερα σκληρές και αιματηρές, διεξήχθησαν κάτω από ιδιόμορφες εδαφικές και κλιματολογικές συνθήκες, και απέναντι σε πολυπληθέστερο εχθρό, με παροιμιώδη πειθαρχία και μαχητικότητα. Η εξαιρετική επιχειρησιακή ετοιμότητα των Ελληνικών δυνάμεων είχε ως αποτέλεσμα τις συνεχείς πολεμικές επιτυχίες, που προκάλεσαν το θαυμασμό των υπολοίπων συμμάχων.

ΤΟ ΕΚΣΤΡΑΤΕΥΤΙΚΟ ΣΩΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΕΑ 1950-1955

*Η παρασημοφόρηση της πολεμικής σημαίας του ελληνικού τάγματος στην Κορέα

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

                Το πρωί της Κυριακής 25ης Ιουνίου 1950 οι Ένοπλες κομουνιστικές δυνάμεις της Βόρειας Κορέας εκτόξευσαν αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον της Δημοκρατίας της Νότιας Κορέας.

                Η εχθρική ενέργεια άρχισε την 04.00 ώρα με βομβαρδισμό με πυρά Πυροβολικού στο Δυτικό τομέα των Νοτιοκορεατικών θέσεων επί του 38ου παραλλήλου. Την 08.00 ώρα οι Βορειοκορεατικές δυνάμεις [10 Μεραρχίες και 240 άρματα] υποστηριζόμενες από πολλούς όλμους και 1400 πυροβόλα εξαπέλυσαν απροκάλυπτη επίθεση και διέβησαν στη συνέχεια τον 38ο παράλληλο σε πολλά σημεία, ενώ παράλληλα πραγματοποίησαν αμφίβιες αποβάσεις στις Ανατολικές ακτές. Την 11.00 ώρα της 25ης Ιουνίου 1950 οι Βορειοκορεάτες κήρυξαν και επίσημα τον πόλεμο εναντίον της Νότιας Κορέας, η οποία καταλήφθηκε εξαπίνης από την αιφνίδια εχθρική επίθεση.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΥΠΡΟΥ [ΕΛ.ΔΥ.Κ.]

*Η ΕΛΔΥΚ παρελαύνει προ του Προέδρου και Αρχιεπισκόπου Μακαρίου

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

            Τον Φεβρουάριο του 1959 υπεγράφησαν στη Ζυρίχη και στο Λονδίνο οι συμφωνίες, μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου- Ελλάδας- Τουρκίας- Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής κοινότητας, με τις οποίες έγινε η τελική ρύθμιση του Κυπριακού προβλήματος και η δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με εγγυήτριες δυνάμεις την Ελλάδα, την Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

            Με βάση τη συνθήκη εγγυήσεως και τη συνθήκη συμμαχίας, που υπεγράφησαν μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας, ανελήφθη από την Ελλάδα και την Τουρκία η υποχρέωση αποστολής στην Κύπρο στρατιωτικών τμημάτων, κάτω από τη Διοίκηση ενός Τριμερούς Στρατηγείου. Την 7η Νοεμβρίου 1959 διατάχθηκε η συγκρότηση της Δύναμης Κύπρου, που προοριζόταν για την Κύπρο.

            Η έναρξη συγκρότησης της Δύναμης, με έδρα το Μπογιάτι Αττικής, άρχισε την 20η Νοεμβρίου 1959 και ολοκληρώθηκε τη 10η Δεκεμβρίου 1959 και έλαβε την ονομασία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΥΠΡΟΥ [ΕΛ. ΔΥ. Κ.]. Η ΕΛΔΥΚ μετά τη συγκρότησή της μεταστάθμευσε στο Αεροδρόμιο Ελευσίνας. Την 1η Αυγούστου 1960,μετά από τελετή που έγινε στο χώρο του Αεροδρομίου Ελευσίνας ο Βασιλεύς Παύλος παρέδωσε στον πρώτο Διοικητή της ΕΛΔΥΚ Συνταγματάρχη Πεζικού Διονύσιο Αρμπούζη, την πολεμική σημαία της Δύναμης. Την 12η Αυγούστου 1960, το προσωπικό επιβιβάσθηκε στα Αρματαγωγά ΑΛΙΑΚΜΩΝ, ΧΙΟΣ και ΛΗΜΝΟΣ και τη 16η Αυγούστου 1960 αποβιβάσθηκε στο λιμάνι της Αμμοχώστου, μέσα σε αισθήματα εθνικής έξαρσης, σημαιοστολισμούς και πρωτόγνωρες εκδηλώσεις των κατοίκων της νήσου, που τους υποδέχθηκαν ως απελευθερωτές.