Παρασκευή 17 Απριλίου 2015

Η Σχολή Πυροβολικού και ο Θωμάς Γεωργιάδης

*Σχολή Πυροβολικού: Στρατόπεδο ταγματάρχου Θωμά Γεωργιάδη 
(Φωτογραφία Κυριάκου Κυριακίδη από τη σελίδα ΣΧΟΛΗ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΥ Μ.Υ.Ε.Α.)


Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


           Η Σχολή Πυροβολικού στο Μεγάλο Πεύκο Αττικής έχει την έδρα της στο στρατόπεδο Ταγματάρχη Πυροβολικού Θωμά Γεωργιάδη. Χιλιάδες συνέλληνες, που υπηρέτησαν στο Πυροβολικό είτε ως μόνιμοι αξιωματικοί είτε ως έφεδροι έζησαν για κάποιους μήνες στη Σχολή και μπαινόβγαιναν από την πύλη που φέρει το όνομά του, όπως και εγώ, που πέρασα από εκεί κατά τη στρατιωτική μου θητεία.
          Είμαι βέβαιος, πως οι περισσότεροι αγνοούν ποιος ήταν ο Θωμάς Γεωργιάδης, που το όνομα του δόθηκε τιμητικά στο στρατόπεδο αυτό. Αυτόν τον αξιωματικό που θυσίασε τη ζωή του στον Εμφύλιο Πόλεμο, θα επιχειρήσουμε να γνωρίσουμε σήμερα.
          Ο Γεωργιάδης, γεννήθηκε στο Αυλωνάριο της Εύβοιας την 1η  Ιανουαρίου 1917 και κατετάγη στη Στρατιωτική Σχολή Ευλπίδων την 1η Οκτωβρίου 1934. Περάτωσε τις σπουδές του και ονομάστηκε ανθυπολοχαγός την 4η  Μαΐου 1937.
          Σύμφωνα με στοιχεία που τηρούνται στη Σχολή Πυροβολικού προήχθη σε Υπολοχαγό την 29η  Ιουνίου 1940, σε Λοχαγό την 24η  Δεκεμβρίου 1945 και σε Ταγματάρχη κατ’ εκλογή, την 16η  Αυγούστου 1947.
          Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-1941. Κατά την Κατοχή διέφυγε στη Μέση Ανατολή και υπηρέτησε στο 1ο  Σύνταγμα Πυροβολικού. Στις  30 Δεκεμβρίου 1942 τοποθετήθηκε στην 1η Ελληνική Ταξιαρχία. Το 1944 συμμετείχε στις επιχειρήσεις του Ιταλικού μετώπου εναντίον των γερμανικών δυνάμεων, υπηρετώντας στο 3ο  Σύνταγμα Πυροβολικού της ΙΙΙης Ελληνικής Ορεινής Ταξιαρχίας.
          Κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο, υπηρετώντας στο 104 Σύνταγμα Πυροβολικού, έχασε τη ζωή του στις 3 Αυγούστου 1948 στο ύψωμα Αμμούδα στην Καστοριά, από θραύσμα οβίδας. 
*Ο Θωμάς Γεωργιάδης

Η κατάληψη της Αμμούδας
και ο θάνατος του Γεωργιάδη

          Η μάχη της Αμμούδας, στην περιοχή της Καστοριάς είχε κομβική σημασία στην εξέλιξη του πολέμου. Το 1948 γενικότερα ήταν επίσης κρίσιμο έτος.
          Οι αντάρτες, ναι μεν δεν μπόρεσαν να επιβάλουν την αναγνώριση της κυβέρνησης του Γράμμου, αλλά μπόρεσαν να αυξήσουν σημαντικά τη δύναμή τους, ελέγχοντας ένα μεγάλο μέρος της υπαίθρου και απειλώντας αστικά κέντρα. Ταυτόχρονα μπορούσαν να προσβάλουν ζωτικές οδικές αρτηρίες και σιδηροδρομικές γραμμές.
          Από την άλλη πλευρά, στο κυβερνητικό στρατόπεδο επικρατούσε μια σχετική αισιοδοξία από τις νίκες κατά των ανταρτών, αλλά και από την προσδοκία ότι θα φτάσει επιτέλους η αναμενόμενη αμερικανική βοήθεια του δόγματος Τρούμαν.
          Τις πρώτες μέρες του Αυγούστου 1948 το Β΄ Σώμα Στρατού είχε εμπλακεί σε αγώνα εκκαθάρισης της ζώνης ευθύνης του,  με στόχο να εκδιώξει τους αντάρτες από τα υψώματα των υπωρειών του Γράμμου. Οι αντάρτες ήταν καλά οχυρωμένοι και διέθεταν αφθονία πυρομαχικών. Τον αγώνα του στρατού υποστήριζε το ορειβατικό πυροβολικό και η πολεμική αεροπορία.
          Οι συγκρούσεις μεταξύ των αντιμαχομένων στην ευρύτερη περιοχή ήταν πολύ σκληρές και αιματηρές. Σε κάθε ύψωμα και σε κάθε βουνοκορφή διεξάγονταν φοβερές μάχες.
*Χάρτης, που δείχνει την περιοχή της Αμμούδας

          Το Β΄ Σώμα Στρατού  μεταξύ άλλων έθεσε από την 1η Αυγούστου 1948 το 104 Σύνταγμα Πυροβολικού στη διάθεση της XV Μεραρχίας για την επίθεση κατά της Αμμούδας με υποχρέωση διάθεσης πυρών τουλάχιστον μιας Μοίρας και στην Ι Μεραρχία. Στόχος ήταν να καταληφθεί το Κεράσοβο και το άλλο περίφημο ύψωμα, το Κάμενικ, ώστε να αγκιστρωθούν στην κορυφογραμμή του Στενού. Η επίθεση κατά της Αμμούδας, αλλά και της γειτονικής Αλεβίτσας ορίσθηκε να γίνει τη νύχτα της 2ας  προς 3η  Αυγούστου.
          Σύμφωνα με περιγραφές των εφημερίδων ο στρατός με αιφνιδιαστική επίθεση κατέλαβε το ύψωμα της Αμμούδας, που είχε οχυρωθεί από τους αντάρτες. Όπως έγραψαν τότε, μόνο σε ένα χαράκωμα επί της Αμμούδας καταμετρήθηκαν 40 πτώματα ανταρτών
          Την κατάληψη της Αμμούδας ανήγγειλε με τηλεγράφημά του προς τον Πρόεδρο της Βουλής Ιωάννη Θεοτόκη  ο υπουργός Στρατιωτικών Γεώργιος Στράτος, που περιόδευε στο Γράμμο.

          Ο δημοσιογράφος Βάσος Τσιμπιδάρος σε ανταπόκρισή του στο «Εμπρός» (4/8/1948) από την Κοζάνη ανέφερε πως η Αμμούδα (υψόμετρο 1546 μ.) απείχε μόλις δύο χιλιόμετρα από την ελληνοαλβανική μεθόριο και εθεωρείτο από την ηγεσία των ανταρτών «άπαρτο κάστρο». Ήταν οχυρωμένη με συρματοπλέγματα, διέθετε 32 πολυβολεία με ισχυρά σκέπαστρα και καταφύγια για τις περιπτώσεις αεροπορικών προσβολών. Είχε επίσης αποθήκες πυρομαχικών, τροφίμων και νερού.
          Η επίθεση του στρατού δεν έγινε κατά μέτωπο, αλλά από πολλές πλάγιες κατευθύνσεις.
          Το μεσημέρι της 2ας Αυγούστου μεγάλη φάλαγγα ανταρτών κινήθηκε προς την Αμμούδα για να ενισχύσει τους αμυνόμενους αντάρτες. Έγινε όμως αντιληπτή από την αεροπορία, η οποία με βομβαρδισμό, διέλυσε τη φάλαγγα.
          Τις πρώτες απογευματινές ώρες της 3ης Αυγούστου 1948 από τα πυρά Πυροβολικού και από τις βόμβες των αεροπλάνων «η οχυρά Αμμούδα είχε μεταβληθεί  εις καιόμενον ύψωμα». Δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήθηκαν βόμβες ναπάλμ, κάτι που δεν αναφέρονταν τότε στις συνθήκες του πολέμου.
          Στις 3.15 μμ από την κορυφή της Αμμούδας ρίφθηκαν οι συνθηματικές φωτοβολίδες, που σήμαναν ότι η Αμμούδα είχε καταληφθεί από το στρατό.
*Η Αμμούδα κατελήφθη

          Την επομένη και τη μεθεπομένη αντάρτες της ταξιαρχίας Μπαρμπαλιά έκαναν επτά συνολικά αντεπιθέσεις για να ξαναπάρουν το ύψωμα της Αμμούδας, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Υπέστησαν μάλιστα και σοβαρές απώλειες από την αεροπορία που είχε επισημάνει φάλαγγες ενισχύσεων από τα Γιαννοχώρια προς την Αλεβίτσα και τις διέλυσε.
          Στην Αθήνα, στις 5 Αυγούστου ο εκπρόσωπος του Γενικού Επιτελείου Στρατού αντισυνταγματάρχης Τζουβάρας, ανακοίνωσε  στους δημοσιογράφους μεταξύ άλλων ότι από τις μάχες των πρώτων ημερών του Αυγούστου, ο Μάρκος Βαφειάδης που ήλεγχε αρχικά χώρο 3.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, έφτασε πλέον να ελέγχει χώρο μόνο 585 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ απεκόπη η οδός ανεφοδιασμού των δρώντων ανδρών του σε άλλες περιοχές νοτίως του Σμόλικα.
          Ο γνωστός παλαίμαχος στρατιωτικός Χριστόδουλος Τσιγάντες, που παρακολουθούσε την εξέλιξη των επιχειρήσεων εκ του σύνεγγυς ως στρατιωτικός αναλυτής, αναφερόμενος στην κατάληψη της Αμμούδας είχε γράψει  στην εφημερίδα «Ελευθερία» (4 Αυγούστου 1948):
          «Η κατάληψις του σημαντικωτάτου αυτού υψώματος αποτελούντος αυτοτελές αμυντικόν συγκρότημα ωχυρωμένον κατά τους κανόνας της ημιμονίμου  οχυρώσεως συρματοπλεγμένου και προστατευομένου από πεδία ναρκών, αποτελεί κατορθωμα άξιον πάσης εξάρσεως. Η κατάληψίς του είναι κατά την γνώμην μου και η μεγαλυτέρα από της ενάρξεως των επιχειρήσεων επιτυχία του στρατού. Η σημασία της Αμμούδας είναι στρατηγική, συνάμα και τακτική.
          Π ρ ώ τ ο ν: Αποτελεί στήριγμα του συνδέσμου ολοκλήρου της αμυντικής οργανώσεως του Μάρκου με την Αλβανίαν.
          Δ ε ύ τ ε ρ ο ν: Καλύπτει την οδόν ανεφοδιασμού των συμμοριτών, ήτις από την Κιούτεζαν κειμένην επί αλβανικού εδάφους και επί του ακραίου σημείου της αμαξιτής δια Γιαννοχώρι οδού, ανεφοδίαζε ολόκληρον το αριστερόν των συμμοριτών.
          Τ ρ ί τ ο ν: Η Αμμούδα είναι διάβασις συνδέουσα απ’ ευθείας την περιοχήν της λίμνης Πρέσπας με τον Γράμμον.
          Τ έ τ α ρ τ ο ν: Η Αμμούδα αποτελεί διάβασιν μεταξύ Γράμμου  και όρους Βίτσι και μεταξύ Καστοριάς και Φλωρίνης. Η κατάληψίς της απειλεί αμέσως την Αλεβίτσαν, ο δε Πύργος και η Άσπρη Πέτρα, ακραία και απόρθητα οχυρά απειλούνται εκ του Βορείου Βοΐου δια κυκλώσεως». 
*Πυροβόλο αγγλικής κατασκευής 25 λιβρών, στις μάχες...

          Στις 7 Αυγούστου οι εφημερίδες επεσήμαιναν: «Εις τον αγώνα εκτός της αεροπορίας συμβάλει μεγάλως και το Πυροβολικόν» με εύστοχα πυρά.
          Μέσα στον ορυμαγδό αυτό, ένα θραύσμα οβίδας, έκοψε το νήμα της ζωής του ταγματάρχη Θωμά Γεωργιάδη. Η διοίκηση τον προήγαγε στο βαθμό του Συνταγματάρχη στις 3 Αυγούστου 1948 στο πεδίο της μάχης.
          Εκείνη τη χρονιά, ο Γράμμος έπεσε στα χέρια του κυβερνητικού στρατού. Όμως τη νύχτα 21ης  Αυγούστου οι δυνάμεις του λεγόμενου Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας που βρίσκονταν επί του Γράμμου μετά από σκληρή μάχη διέσπασαν τον κλοιό του στρατού πραγματοποιώντας έναν αριστοτεχνικό ελιγμό προς ανατολικά. Μπόρεσαν έτσι και αγκιστρώθηκαν στο Βίτσι.
           Ο στρατός κατέλαβε μεν το Γράμμο αλλά απέτυχε να εξουδετερώσει τους αντάρτες. Οι απώλειες και των δύο αντιπάλων ήταν μεγάλες. Την άνοιξη του 1949 ο ΔΣΕ αιφνιδίασε τον κυβερνητικό στρατό και ανακατέλαβε το Γράμμο. Το καλοκαίρι όμως του 1949 ο κυβερνητικός στρατός έχοντας εξουδετερώσει τις ανταρτικές δυνάμεις που ήταν σκορπισμένες σε διάφορα σημεία της χώρας,  εστίασε τις προσπάθειές του εναντίον των δυνάμεων του ΔΣΕ στο Γράμμο και στο Βίτσι. Έτσι τερματίσθηκε ο Εμφύλιος, αλλά με πολύ χυμένο αίμα…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης



ΠΗΓΕΣ
*http://www.army.gr/files/File/ODIGOS.pdf
*Αρχείο Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού
*Τύπος εποχής

*Στρατιώτες σε καταληφθείσες κρύπτες των ανταρτών. Κατασκευασμένες με κορμούς δέντρων...

7 σχόλια:

  1. Στεφανος Βουτσελας
    Τα τρια βασικα πραγματα της ΜΥΕΑ. Ιεραρχια, προσευχη νυχτερινη και για ποιον ονομαστηκε ετσι η Σχολη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σύρος 18 Απριλίου 2015. Ώρα 08.00
    Στο διαφωτιστικό παρόν κείμενο σου Παντελή θα καταθέσω το ακόλουθο σχόλιο:
    1.Η τοποθεσία των υψωμάτων ΑΛΕΒΙΤΣΑ-ΑΜΜΟΥΔΑ-ΜΠΟΥΦΙ στη Βορειοανατολική πλευρά του ορεινού συγκροτήματος ΓΡΑΜΜΟΣ ήταν φύσει ισχυρή.Με την κατασκευή ενεργητικών και παθητικών έργων,στρώση ναρκοπεδίων και τοποθέτηση συρματοπλεγμάτων,σε συνδυασμό και με την πλούσια βλάστηση,κατέστη απόρθητο φρούριο.Τα βλήματα των όπλων καμπύλης τροχιάς[Πυροβολικό και Όλμοι]και των μαχητικών αεροσκαφών δεν είχαν τη δυνατότητα καταστροφής των ενεργητικών έργων,ιδίως των θυρίδων των πολυβολείων,την οποία έχουν τα αντιαρματικά όπλα,μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς,που την εποχή εκείνη ο Ελληνικός Στρατός δεν διέθετε.Η εν λόγω τοποθεσία στο πλαίσιο της επιχείρησης με τον κωδικό τίτλο << ΚΟΡΩΝΙΣ >> καταλήφθηκε μετά από αγώνα 70 ημερών και με σοβαρές απώλειες.Τον Αύγουστο του 1949 ο υπερκερωτικός ελιγμός από Βορρά της τοποθεσίας αυτής από την ΙΧ Μεραρχία συνέβαλε τα μέγιστα στην κατάληψη του Γράμμου και την λήξη του Εμφυλίου Πολέμου.
    2.Οι ουσιώδεις ελλείψεις του Ελληνικού Στρατού σε αντιαρματικά και η κατεχόμενη ισχυρή αμυντική τοποθεσία τέθηκαν υπόψη της Αμερικανικής Στρατιωτικής Αποστολής,η οποία πληροφόρησε εμπιστευτικά το Γενικό Επιτελείο Στρατού ότι τα προβλήματα θα αντιμετωπίζονταν με την εμπρηστική βόμβα,ένα νέο όπλο,που θα ρίπτονταν από το αεροπλάνο και η οποία με την έκρηξή της στο έδαφος ανέπτυσσε τέτοια θερμοκρασία,ώστε θα κατέκαιγε τα πάντα σε ένα ορθογώνιο διαστάσεων 180 Χ 40 μέτρων και θα απανθράκωνε την ίδια στιγμή κάθε τι που θα βρισκόταν στη ζώνη αυτή.Για λόγους,οι οποίοι παρέμειναν άγνωστοι,οι εμπρηστικές βόμβες δεν παραδόθηκαν στην Ελλάδα.Αντί αυτών την παραμονή της επίθεσης των Μονάδων χορηγήθηκαν στην αεροπορία βόμβες,οι οποίες γεμίζονταν με ειδικό μίγμα από πετρέλαιο και καυστικές ουσίες,των οποίων τα αποτελέσματα της έκρηξης αποδείχθηκαν τελείως κατώτερα των αναμενόμενων.Οι βόμβες Ναπάλμ με έξοχα αποτελέσματα κατά τη χρησιμοποίησή τους από τον Αμερικανικό Στρατό στον πόλεμο της Κορέας ουδέποτε έφθασαν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.
    3.Παρά την αναφορά του Β΄Σώματος Στρατού προς το ΓΕΣ ότι ο στενός διάδρομος μεταξύ Σλήμνιτσας-Μονόπυλου-Καλής Βρύσης και Ελληνο-Αλβανικής Μεθορίου παρείχε κατάλληλο έδαφος για τη διαφυγή και διαρροή των ανταρτών από τον Γράμμο προς το Βίτσι,με την οποία εζητείτο η έγκριση αναδιάταξης των Μονάδων της XV Μεραρχίας για έλεγχο και κάλυψη του διαδρόμου,η διαταγή λήφθηκε την επομένη της διαφυγής και διαρροής.Κατά τον Πολιτικό Επίτροπο του Γενικού Αρχηγείου του Δημοκρατικού Στρατού Βασίλειο Μπαρτζιώτα[9ο τεύχος του Περιοδικού Δημοκρατικός Στρατός]ο τολμηρός ελιγμός πραγματοποιήθηκε την νύκτα της 20ης προς 21η Αυγούστου 1948,με τις κύριες δυνάμεις 8.500 παρατακτής δύναμης να φθάσουν στα μετόπισθεν της διάταξης των Μονάδων της ΧV Μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού.Παρότι δεν υπήρξε στρατηγικός αιφνιδιασμός η XV Μεραρχία αιφνιδιάσθηκε από τακτικής πλευράς,γιατί δεν έλαβε τα προβλεπόμενα μέτρα ελέγχου του στενού διαδρόμου και για την παράλειψη αυτή επιτιμήθηκε ο Διοικητής της.Υποστηρίχθηκε η άποψη ότι μέρος της δύναμης των ανταρτών χρησιμοποίησε κατά τη διαφυγή και διαρροή και το έδαφος της Αλβανίας,γιατί ο στενός διάδρομος δεν ήταν αρκετός για τη διαρροή μέσα σε μια νύκτα των 8.500 ανδρών.
    ΠΗΓΕΣ
    1.Εμφυλιος Πόλεμος 1948 της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού.
    2.Περιοδικό Δημοκρατικός Στρατού του ΔΣΕ.
    Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας
    Αντιστράτηγος ε.α

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Κυριάκος Κυριακίδης
    Το χαμόγελό μου όλα τα λεφτά!
    Τιμή μου πάντως που με αφορμή την φωτογραφία μου μάθαμε για αυτόν τον άνθρωπο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Pinelopi Gkouma
    Το καλύτερο μνημόσυνο προς τον Θωμά Γεωργιάδη και τους συντρόφους του !!! .. συγχαρητήρια για το άρθρο !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. βρε τι ήρωες βγάζει από την μια και την άλλη πλευρά η περιοχή καταγωγής μου... ΝΑ ΜΗΝ ΞΑΝΑΕΛΘΟΥΝ τέτοιες στιγμές.... μπράβο για την ιστορική σου ενημέρωση

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. ΣΤΟΝ ΑΝΑΠΗΡΟ ΠΟΛΕΜΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ
    Οι σφαίρες πέφτουν μα όρθιος μένει
    Για τον αγώνα και την τιμή
    Το ξέρει σανερθει βαθύ το σκοτάδι
    ο δρόμος δεν θα χει επιστροφή

    Μια φωτογραφία στον φίλο του δίνει
    Στην μάνα να πάει για φυλακτό
    Χαθεί η νικήσει πρέπει να ξέρει
    Ότι δεν δείλιασε ούτε λεπτό

    Το όπλο στον ώμο βαρύ απ τις μάχες
    Πείσμα εκδίκησης για λευτεριά
    Δεν το αντέχει να βλέπει να φεύγουν
    Στρατιώτες αδέλφια νέα παιδιά


    Τραβά τον δρόμο μα η μοίρα φυλάει
    Μια νάρκη που βαναλ κάποιοι εχθροί
    Εκείνον διαλέγει χωρίς να τον ξέρει
    Πόνο αίμα γεμίζει η γη

    Η ιστόρα γράφει για εκείνο το βράδυ
    Τρεις Αυγούστο το σαρανταοκτώ
    Το όνομα του και στεφανώνει
    τον ήρωα πατέρα μου που απόψε τιμώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Tassos Karkas
    Να είσαι καλά Παντελή, παλιέ και καλέ φίλε. Ως Μεγαρεύς χρόνια ολόκληρα το βλέπω και σήμερα έμαθα, ομολογώ, το ιστορικό...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...