Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Από τον Πόντο στο στρατόπεδο αιχμαλωσίας του Γκαίρλιτς

*Η μοναδική φωτογραφία που διασώζεται από τις ηχογραφήσεις στο στρατόπεδο του Γκαίρλιτς. Ο 23χρονος λυράρης και βιολάτορας Μιχάλης Πολυχρονάκης πραγματοποιεί 

μια από τις παλαιότερες ηχογραφήσεις κρητικής μουσικής παγκοσμίως.  

                                                                  Γράφει ο Γεράσιμος Αλεξάτος, συγγραφέας

  

          Καθώς επανέρχεται στη συλλογική μνήμη η ξεχασμένη έως πρόσφατα «υπόθεση Γκαίρλιτς», που συντάραξε επί πολλά χρόνια το πανελλήνιο και αποτύπωσε όσο καμιά άλλη τα πάθη τού Εθνικού Διχασμού, έρχονται σταδιακά στο φως και πολλές μικρότερες αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες επί μέρους πτυχές της.

          Μία από αυτές αφορά την παρουσία στο Γκαίρλιτς στρατιωτών από όλα τα μήκη και πλάτη τού διάσπαρτου τότε ελληνικού κόσμου- εντός και εκτός του Ελληνικού Βασιλείου- και τη συμμετοχή τους σε μια από τις παλαιότερες και πλέον εκτεταμένες ηχητικές καταγραφές ελληνικού λόγου και μουσικής, που έλαβαν χώρα το καλοκαίρι του 1917 στο στρατόπεδο των Ελλήνων αιχμαλώτων.

          Μεταξύ αυτών και τρεις τουλάχιστον στρατιώτες από τον Πόντο που η φιλοπατρία, οι συγκυρίες και η σκληρή μοίρα τους, τούς φόρτωσε εκόντες άκοντες στα τρένα της αιχμαλωσίας για το μακρινό στρατόπεδο της Γερμανίας.

          Όμως ας πιάσουμε το νήμα των γεγονότων από την αρχή.

«Υπόθεση Γκαίρλιτς»: Μια ξεχασμένη πτυχή των ελληνογερμανικών σχέσεων

*Αξιωματικοί στην κεντρική πύλη του ελληνικού στρατοπέδου του Γκαίρλιτς

Γράφει ο Γεράσιμος Αλεξάτος

          Tο καλοκαίρι του 1916- μεσούντος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου- 7.000 Έλληνες στρατιώτες και αξιωματικοί του Δ' Σώματος Στρατού (με έδρα την Καβάλα), μεταφέρονται με 10 αμαξοστοιχίες στη μικρή αλλά ιστορική πόλη της πάλαι ποτέ πρωσικής επαρχίας της Σιλεσίας, το Γκαίρλιτς (Γκέρλιτς, Görlitz). 
  Φθάνοντας εκεί ύστερα από ένα δραματικό ταξίδι 12 ημερών, οι εξουθενωμένοι και ανίδεοι έως τότε στρατιώτες γίνονται αντικείμενο μιας εντυπωσιακά οργανωμένης παλλαϊκής υποδοχής που δεν επρόκειτο να την ξεχάσουν σε όλη τους τη ζωή: στον σιδηροδρομικό σταθμό τούς ανέμεναν σύσσωμες οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές της πόλης με επικεφαλής τον υπασπιστή του Κάιζερ, στρατιωτικά αγήματα και μπάντες και χιλιάδες λαού, ενώ στην πύλη του ανακαινισμένου στρατοπέδου είχε αναρτηθεί στα ελληνικά μια μεγάλη επιγραφή: «ΧΑΙΡΕΤΕ».