Τέτοιες οικογένειες δόξασαν την Ελλάδα!…

*Δημοσιεύματα εποχής για τις ξεχωριστές οικογένειες

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η οικογένεια είναι το κύτταρο της κοινωνίας. Μέσα στην οικογένεια, διαμορφώνονται οι χαρακτήρες των παιδιών. Διδάσκονται αρχές και αξίες, ώστε τα παιδιά μεγαλώνοντας να γίνονται χρήσιμοι πολίτες. Και όλοι μαζί οι χρηστοί πολίτες να στηρίζουν ένα έθνος ή ένα κράτος. Μέσα από την οικογένεια, σμιλεύονται οι χαρακτήρες και καλλιεργείται ο καλώς εννοούμενος πατριωτισμός.

                Στην ιστορική πορεία των Ελλήνων υπήρξαν στιγμές, που ανέδειξαν σημαντικά παραδείγματα πατριωτών. Δεν θέλω εδώ να μιλήσω για επιφανή παραδείγματα οικογενειών, που τα κατέγραψε η ιστορία. Στόχος μου είναι να ασχοληθώ με ταπεινούς ανθρώπους του λαού, που σε στιγμές δύσκολες για την πατρίδα έδωσαν πρόθυμα τη ζωή τους ή θυσίασαν την σωματική τους ακεραιότητα και τελικά έμειναν ξεχασμένοι.

                Ο αιώνας που πέρασε, ο 20^ος, πότε με τις νίκες και πότε με τις ήττες, μας κληρονόμησε τέτοια παραδείγματα, που τα σκέπασε πλέον η σκόνη της Ιστορίας. Για τέτοια παραδείγματα θα μιλήσουμε σήμερα, τινάζοντας τα σύννεφα σκόνης, που έχουν κατακαθίσει στους παλαιούς τόμους των εφημερίδων. Το θέμα αυτό δεν είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί. Όμως και τα όσα σταχυολόγησα, βροντοφωνάζουν από το παρελθόν, την αξία της οικογένειας και του πατριωτισμού. Είναι αξιόλογα παραδείγματα, που αξίζει ακόμα και να διδάσκονται στις νεώτερες γενιές.

*Βαλκανικοί πόλεμοι: Το μεγάλο άλμα της Ελλάδας

                Στην πρώτη 25ετία του 20^ου αιώνα, είχαμε δύο μεγάλες εξορμήσεις της Ελλάδας, η πρώτη είναι οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και η δεύτερη είναι η Μικρασιατική Εκστρατεία με την γνωστή καταστροφή. Για λόγους τεχνικούς, δεν μπορώ να επεκταθώ στα κατοπινά χρόνια, με τον θρίαμβο  του αντιφασιστικού αγώνα στα βουνά της Ηπείρου και με την Εθνική Αντίσταση.

                Ας αρχίσουμε από τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμου του 1912-13.

*Ο Γεώργιος Νικολόπουλος

                Τέσσερα αδέλφια από την Καλαμάτα, πολεμούσαν ταυτόχρονα στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912. Ήταν οι αδελφοί Νικολόπουλοι. Ο πατέρας τους Νικόλαος Νικολόπουλος ήταν μεγαλέμπορος και τραπεζίτης. Ο γιός του Γεώργιος Νικολόπουλος ήταν δικηγόρος στην Καλαμάτα. Στρατεύθηκε στη στον 4^ο Λόχο του 9^ου Συντάγματος της IV Μεραρχίας. Ο λόχος του στη μεγάλη μάχη του Σαρανταπόρου, ήταν εκείνος που με πλάγια κίνηση εκτόπισε ένα ολόκληρο Τουρκικό Τάγμα σκοτώνοντας πολλούς Τούρκους και συλλαμβάνοντας 100 αιχμαλώτους. Δύο ανθυπολοχαγοί μάλιστα αυτού Λόχου ο Σούμπασης και ο Στρατηγόπουλος, επαινέθηκαν με την ευαρέσκεια του Αρχιστρατήγου και Διαδόχου Κωνσταντίνου. Ο Γεώργιος Νικολόπουλος πήρε μέρος και σε άλλες μάχες, όπως στη μάχη των Γιαννιτσών.

*Ο Δημήτριος Νικολόπουλος, πεσών στην Μπάνιτσα

                Ο άλλος γιος ο Δημήτριος Νικολόπουλος, άτυχος, είχε ευρεία εμπορική μόρφωση. Είχε σπουδάσει στην Αγγλία. Ανήκε στην V Μεραρχία, στο 16^ο Σύνταγμα, στο 10^ο Λόχο. Ήταν δεκανέας. Διοικητής της Μεραρχίας ήταν ο συνταγματάρχης Ματθαιόπουλος, ο οποίος οδήγησε τις δυνάμεις του στις μάχες των Λαζαράδων, του Ναλμπάνκιοϊ, των Καϊλαρίων και της Μπάνιτσας. Στη μάχη της Μπάνιτσας ο Δημήτριος Νικολόπουλος χτυπήθηκε από σφαίρα τυφεκίου τύπου μάουζερ στο αριστερό μάτι και τελικά πέθανε.

*Ο Γαβριήλ Νικολόπουλος

                Ο τρίτος αδελφός Γαβριήλ Νικολόπουλος, διπλωματούχος και αυτός Αγγλικής Εμπορικής Σχολής. Ανήκε στον 9^ο Λόχο του 9^ου Συντάγματος Πεζικού της IV Μεραρχίας. Πήρε μέρος στην μάχη για την απελευθέρωση των Σερβίων.

*Ο Κωνσταντίνος Νικολόπουλος

                Ο τέταρτος αδελφός ο Κωνσταντίνος Νικολόπουλος, υπηρέτησε ως δεκανέας- νοσοκόμος στο Β΄ Νοσοκομείο Διακομιδής της περιοχής Σερβίων- Κοζάνης.

*Οι αδελφοί Λούρου. Αριστερά ο Στυλιανός, δεξιά ο Σεραφείμ

                Δυο αδέλφια νεκρά. Στις εφημερίδες δεν αναφέρεται η καταγωγή τους. Ο ένας ο λοχαγός Στυλ. Ε. Λούρος, έχασε τη ζωή του, όταν απελευθερώσαμε το Κιλκίς. Ο άλλος ο Σεραφείμ Ε. Λούρος έπεσε πολεμώντας στην τοποθεσία Πρέντελ Χάνι.

*Ο Γεώργιος Δ. Πούλος αριστερά 
και ο Κωνσταντίνος Δ. Πούλος δεξιά

                Ένα τρανταχτό παράδειγμα, είναι τα αδέρφια Πούλου από τον Πλάτανο Ναυπακτίας. Ο ένας αδελφός ο λοχίας Μηχανικού Γεώργιος Δ. Πούλος τραυματίσθηκε στη μάχη του Σόροβιτς. Ο άλλος αδελφός ο Κ. Δ. Πούλος, έφεδρος ανθυπολοχαγός, τραυματίσθηκε στη μεγάλη μάχη των Γιαννιτσών. Ο εξάδελφός τους Κωνστ. Ν. Πούλος έπεσε μαχόμενος ηρωικά στο Σαραντάπορο. 

*Ο Ξενοφών Λαγάνης, πατέρας επτά παλληκαριών

Ιδού και ένα άλλο παράδειγμα που δείχνει τον αγνό πατριωτισμό και την ανόθευτη φιλοπατρία. Είναι η οικογένεια του Ξενοφώντα Λαγάνη. Στους Βαλκανικούς Πολέμους η οικογένεια αυτή πρόσφερε εφτά αγόρια, που υπηρετούσαν ταυτόχρονα!!! Ο Ξενοφών Λαγάνης είχε καταγωγή από την Ζάτουνα της Γορτυνίας, αλλά έμενε στο Μεσολόγγι. Είχε επτά γιους που μάχονταν όλοι!!! Δύο ανήκαν στο Πεζικό, δύο στο Πυροβολικό, ένας στο Μηχανικό, ένας στο Ιππικό και ένας στο Ναυτικό.

               Σήμερα, με το πνεύμα που έχει καλλιεργηθεί θα υπηρετούσε ένας και οι άλλοι θα έβρισκαν τρόπο απαλλαγής λόγω π.χ. υπηρετούντος αδελφού!!!

*Ο περήφανος πατέρας Ιωάννης Λέφας

                Έξη γιους είχε ο φουστανελοφόρος πατέρας Ιωάννης Λέφας από τη Χαιρώνεια. Και οι έξι, πολεμούσαν στους δύο Βαλκανικούς Πολέμους. 

*Οι τέσσερις από τους έξι γιους του Λέφα. Ο Αλέξανδρος, ο Κωνσταντίνος, 

ο Λουκάς και ο Νικόλαος

                Ο Λουκάς Λέφας που ήταν γιατρός του Ελληνικού Νοσοκομείου του Καΐρου, πολέμησε ως έφεδρος υπολοχαγός Πεζικού. Ο Φιλοποίμην Λέφας, είχε συμμετοχή ως πυροβολητής. Ο Νικ. Λέφας, πολεμούσε ως υπολοχαγός Πεζικού και τραυματίσθηκε στην τοποθεσία Γιουβέζνα.

*Οι άλλοι δύο γιοι του Λέφα, ο Σεραφείμ και ο Φίλιππος

                Ο Σεραφείμ Λέφας λοχίας Πεζικού, τραυματίσθηκε και αυτός. Υπήρχε ακόμα ο Αλέξανδρος Λέφας στρατιώτης Πεζικού και ο Κωνσταντίνος Λέφας, δεκανέας νοσοκόμων.

*Νοσοκόμα και τραυματίας, μάνα και γιος

                Ένα ακόμα συγκινητικό περιστατικό: Τον Ιούλιο του 1913 στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο τραυματίσθηκε ο δεκανέας Γεώργ. Κ. Τσάπαλος και διακομίσθηκε σε στρατιωτικό νοσοκομείο. Εκεί συνάντησε τη…  μητέρα του εθελόντρια νοσοκόμα! Η μητέρα του ήταν χήρα του λοχαγού Κ. Τσάπαλου.

*Ο Κυριάκος και ο Σοφοκλής Βενιζέλος το 1912-13, γιοι του πρωθυπουργού

Πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που είχε δύο γιους. Κατά την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων ο γιος του Κυριάκος ήταν 19 ετών και ο γιος του Σοφοκλής 18 ετών μαθητής της δεύτερης τάξης της Σχολής Ευελπίδων. Παρά τις εισηγήσεις της ιεραρχίας να μην επιστρατευθούν οι Ευέλπιδες για να μην διακόψουν τις σπουδές τους, ο Βενιζέλος ως πρωθυπουργός και υπουργός Στρατιωτικών διέταξε να σταλούν οι δευτεροετείς στο μέτωπο με το βαθμό του λοχία. Μετά την νικηφόρα προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων και την είσοδό τους στη Θεσσαλονίκη οι Ευέλπιδες διατάχθηκαν να επιστρέψουν στη Σχολή τους και τελικά δεν επιστρατεύθηκαν στο δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο. Ο Σοφοκλής Βενιζέλος ως ταγματάρχης πολέμησε αργότερα και στη Μικρά Ασία.

Ο άλλος γιος του ο Κυριάκος δεν είχε υποχρέωση στράτευσης. Και έσπευσε να καταταγεί ως εθελοντής. Είχε όμως κάποιο πρόβλημα στο πόδι και τελικά αν και είχε ανάγκη εγχείρησης, ανέβαλε την επέμβαση και έσπευσε στο Παγγαίο, όπου είχαν αρχίσει οι ελληνοβουλγαρικές εχθροπραξίες του δευτέρου Βαλκανικού πολέμου. Εκεί, το σύνταγμα στο οποίο υπηρετούσε, είχε προσβληθεί από χολέρα. Ο Βενιζέλος, δεν ζήτησε την μετάθεση του γιου του Κυριάκου, ο οποίος έμεινε εκεί με κίνδυνο να προβληθεί από το δονάκιο της χολέρας και ακολούθησε την πρωταγωνιστική πολεμική πορεία της μονάδας του, έως τη Τζουμαγιά.

*Ο Δημήτριος και ο Αθανάσιος Κωστούλης

Άλλα δύο αδέρφια, από τη Λαμία, φωτεινό παράδειγμα. Ο Δημήτριος Κωστούλης υπολοχαγός του 9^ου Ευζωνικού Τάγματος, τραυματίσθηκε στη μάχη του Κιλκίς. Ο αδελφός του Αθανάσιος Κωστούλης ανθυπολοχαγός του 2^ου Τάγματος Πεζικού τραυματίσθηκε βαριά.

*Ο Νικόλαος και ο Διονύσιος Γ. Σακελλάρης

Ίδια μοίρα είχαν και άλλα δύο αδέλφια. Ο ανθυπασπιστής του 4^ου Συντάγματος Πεζικού Νικόλαος Γ. Σακελλάρης. Πήρε μέρος σε όλες τις μάχες της μονάδας του. Ανδραγάθησε μαχόμενος και τελικά έχασε τη ζωή του το 1913 στα Στενά της Κρέσνας. Ο αδελφός του έφεδρος λοχίας του 2^ου Συντάγματος Πεζικού Διονύσιος Γ. Σακελλάρης πολεμούσε με το πολυβόλο του, αλλά τραυματίσθηκε σοβαρά στο κεφάλι στη μάχη του Σιμιτλή. Και αυτών η καταγωγή είναι άγνωστη σε μας.

*Οι αδελφοί Ζήρα, από τα Καλάβρυτα

Σε ένα νοσοκομείο νοσηλεύονταν τον Ιούλιο του 1913, δύο αδέρφια από τα Καλάβρυτα, μαζί!!! Σε ένα θάλαμο, με τραύμα στο χέρι ο λοχαγός Ζήρας. Στον παραπλεύρως θάλαμο, ο αδελφός του λοχίας Ζήρας με δύο τραύματα στο στήθος. Ο τρίτος αδελφός μάχονταν κάπου στο μέτωπο, στην πρώτη γραμμή του πυρός, όταν στο Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο ο ελληνικός στρατός προήλαυνε ακάθεκτος νικώντας τους Βουλγάρους…

*Ο Ιωάννης και ο Γεώργιος Κέντρος. 
Στο μέσον ο πατέρας της ηρωικής οικογένειας Κέντρος Κέντρου

Η οικογένεια του Σπαρτιάτη Κέντρου Κέντρου, εφάρμοσε στην πράξη και με πολύ δάκρυ και πόνο το σπαρτιατικό «ή ταν ή επι τας». Δύο γιοι, ο υπολοχαγός Ιωάννης Κέντρος και ο ανθυπολοχαγός Γεώργιος Κέντρος, έχασαν τη ζωή τους στους Βαλκανικούς Πολέμου. Η μοίρα ήταν σκληρή για την οικογένεια αυτή. 

Ο απεσταλμένος της εφημερίδας «Καιροί» στο Μέτωπο της Ηπείρου Ν. Σιμόπουλος περιγράφει την ακόλουθη σκηνή: Σε κάποια μάχη, σκοτώθηκε ο λοχίας Γ. Καλλιοντζής από τη Γαστούνη. Στην ίδια μάχη συμμετείχαν και άλλα τρία αδέλφια του. Ο ένας από αυτούς μάλιστα που ονομάζονταν Πέτρος πολεμούσε σιμά του. Ο Πέτρος μόλις είδε τον αδελφό του πέφτει κάτω νεκρός, άφησε το όπλο του και άρχισε να σκάβει για να θάψει τον αδελφό του…  Και μόλις ολοκλήρωσε το θλιβερό του καθήκον ξαναπήρε το όπλο του και συνέχισε να πολεμάει!!! 

*Οι αγώνες στη Μικρά Ασία

Στη Μικρά Ασία

Και στη Μικρά Ασία, είχαμε πολλά φωτεινά παραδείγματα. Και εκείνα τα χρόνια πολλές μανάδες έκλαψαν. Πολύ αίμα χύθηκε...

Οι Κρητικοί, ανάμεσα στους άλλους πολέμησαν γενναία σε όλα τα μέτωπα, όλες τις εποχές. Και είναι επόμενο να έχει χυθεί πολύ κρητικό αίμα, όπως συνέβη και στη Μικρασιατική Εκστρατεία.

*Οι αδελφοί Τσαγκαράκη, ο Σαρακινός και ο Μιχάλης

Παράδειγμα φωτεινό, οι αδελφοί Σαρακινός και Μιχάλης Τσαγκαράκης. Κατάγονταν από τις Γωνιές Ηρακλείου. Ο Σαρακινός τραυματίσθηκε στη μάχη του Τσαλ Ντάγ. Ο Μιχάλης έχασε τη ζωή του στη μάχη της Κιουτάχειας.

*Οι αδελφοί Κεραμίδα, οι δια βίου ανάπηροι Δημήτριος και Νικόλαος 

και ο πεσών Χρήστος

Στις αρχές του καλοκαιριού του 1921, έγινε γνωστή η δράση των τριών παλληκαριών της οικογένειας Κεραμίδα, από την Υπάτη.

Ο Δημήτριος Γ. Κεραμιδάς, τραυματίσθηκε το 1913 στις μάχες στο Μπιζάνι. Έχασε το αριστερό του πόδι και έκτοτε κατέστη ανάπηρος. Ο Νικόλαος Γ. Κεραμιδάς ανθυπολοχαγός του πεζικού τραυματίσθηκε στη μάχη του Σκρα το Μάιο του 1918, από θραύσμα οβίδας στο αριστερό πόδι και κατέστη και αυτός από τότε ανάπηρο. Ο τρίτος αδελφός ο Χρήστος Γ. Κεραμιδάς λοχίας του 2/39 συντάγματος Ευζώνων έχασε τη ζωή του μαχόμενος ηρωικά στη μάχη του Εσκή Σεχήρ.

*Οι αδελφοί Τσιτούρη, ο Χαρίλαος, ο πεσών Δημήτριος και ο Κωνσταντίνος 

Τα αδέλφια Τσιτούρη (δεν βρήκα την καταγωγή τους) είναι άλλο σημαντικό παράδειγμα οικογένειας που απέδειξε έμπρακτα τη φιλοπατρία της. Ο λοχαγός Χαρίλαος Τσιτούρης, είχε μετάσχει σε όλους τους πολέμους από το 1912 και μετά και τον Οκτώβριο του 1921 εξακολουθούσε να πολεμάει. Ο αδελφός του υπολοχαγός Δημήτριος Τσιτούρης, έχασε τη ζωή μαχόμενος στο Σαγγάριο. Στο Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο είχε τραυματισθεί στη μάχη της Δοϊράνης. Ο τρίτος αδελφός, ο ανθυπολοχαγός Κωνσταντίνος Τσιτούρης τραυματίσθηκε στις μάχες του Σαγγαρίου. Και αυτός είχε τραυματισθεί κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών αγώνων.

*Ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Παζούρος

Η οικογένεια του Χρήστου Παζούρου από την περιοχή της Μαντινείας, έχασε δυο παλληκάρια της. Τον Κωνσταντίνο Παζούρο, του 2/39 Ευζωνικού Συντάγματος, που σκοτώθηκε το 1921, πολεμώντας στο Αβγκίν της Μικράς Ασίας και τον Γεώργιο Παζούρο, που είχε προηγηθεί. Έχασε τη ζωή του το 1913 πολεμώντας στη Γευγελή.

Η παράθεση αυτών των οικογενειών, που τα μέλη τους πολέμησαν πατριωτικά, ορισμένα χάνοντας και τη ζωή τους ή καθιστάμενα δια βίου ανάπηρα, δεν εξαντλεί το θέμα. Πρόκειται για ελάχιστες περιπτώσεις. Οι πατριωτικές οικογένειες στην Ελλάδα εκείνα τα χρόνια, ήταν σαφώς πολύ περισσότερες. Τα παραδείγματα όμως αυτά δείχνουν, ότι οι ελληνικές οικογένειες καλλιεργούσαν τη φιλοπατρία, και προετοίμαζαν πατριώτες.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΕΣ

*Αρχεία εφημερίδων εποχής