Πώς γλύτωσαν από τους Μπολσεβίκους τα κοσμήματα της βασίλισσας Όλγας

*Η Όλγα σε νεαρή ηλικία

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η βασίλισσα Όλγα μετά την δολοφονία του συζύγου της βασιλέα Γεωργίου Α΄ στη Θεσσαλονίκη, το 1913, σταδιακά επανήλθε στην πατρίδα της Ρωσία. Πάντως τη βρήκαν συμφορές. Ο γιος της Κωνσταντίνος εκδιώχθηκε από το θρόνο της Ελλάδας και ο θάνατος του εγγονού της  από δάγκωμα μαϊμούς, του βασιλέα Αλέξανδρου, υπήρξαν τραγικά γεγονότα στη ζωή της. Επιπλέον ενώ βρισκόταν στη Ρωσία το 1917 έζησε την επανάσταση των μπολσεβίκων και την εκτέλεση της τσαρικής οικογένειας των Ρομανώφ.

                Πριν εκραγεί η επανάσταση των μπολσεβίκων η βασίλισσα Όλγα βρίσκονταν στη Βρετανία, απ’ όπου επέστρεψε στο Παυλόφσκ, κοντά στην Πετρούπολη και εγκαταστάθηκε στα ανάκτορα του αποβιώσαντος αδελφού της Μεγάλου Δούκα Κωνσταντίν Κωνσταντίνοβις.

                Όταν εξερράγη ο ρωσογερμανικός πόλεμος στο πλαίσιο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η  βασίλισσα Όλγα είχε αφιερωθεί ξανά στο προσφιλές φιλανθρωπικό της έργο (όπως είχε κάνει στο παρελθόν και στην Αθήνα) ιδρύοντας δύο νοσοκομεία στο Παυλόφσκ και στην Πετρούπολη, προορισμένα να περιθάλπουν τους τραυματίες του πολέμου, που είχαν υποστεί ακρωτηριασμό. Οι τραυματίες έφευγαν από το νοσοκομείο μόνο όταν τους αντικαθιστούσαν τα ακρωτηριασμένα μέλη τους με τεχνητά.

*Η βασίλισσα Όλγα με τον βασιλέα Γεώργιο Α΄ στην απελευθερωμένη Θεσσαλονίκη

                Όταν εξερράγη η Οκτωβριανή επανάσταση, η Όλγα είδε να δημεύεται η προικώα και κληρονομική της περιουσία από το νέο καθεστώς των κομμουνιστών και να διατάσσεται η ίδια να εγκαταλείψει το Παυλόφσκ και να κλείσει τα νοσοκομεία της. Έτσι εγκαταστάθηκε στα ανάκτορο της μητέρας της στο ονομαστό Παλαί ντε Μαρμπλ, (Παλάτι των Μαρμάρων) που ήταν ανάμεσα στο Ερμιτάζ και στο Παλαί Ντ’ Εβέρ. Το νέο καθεστώς τοποθέτησε φρουρά. Εκεί παρά την εχθρική στάση των επαναστατών, την Όλγα προστάτευσαν όταν χρειάστηκε, οι ναύτες της Κροστάνδης και άλλοι στρατιώτες της Πετρούπολης, γιατί πάντα θυμόταν τις ευεργεσίες της. Υπέρ της είχαν ταχθεί και οι Έλληνες σπογγαλιείς της Πετρούπολης. Πλέον η ζωή της

*Εικόνα από την Οκτωβριανή Επανάσταση, με τον Λένιν

βασίλισσας δεν ήταν ευχάριστη. Είχε αποκοπεί κάθε επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Μόνο η Σοφία Μπαλτατζή Κυρία επί των Τιμών, κατόρθωνε με διάφορα τεχνάσματα και περιπέτειες να επικοινωνεί με μερικούς Έλληνες. Τα τρόφιμα που επέτρεπαν οι φρουροί να εισέρχονται στα ανάκτορα ήταν λίγα και κακής ποιότητας.

                Ενώπιον αυτής της κατάστασης η βασίλισσα Όλγα έκανε διάβημα προς τον πρεσβευτή της Δανίας για να βρεθεί τρόπος να φύγει από την Πετρούπολη. Το διάβημα αυτό έγινε περί τα τέλη Μαρτίου 1918. Η Δανική πρεσβεία διαβίβασε την επιθυμία της Όλγας προς την κυβέρνηση του Βερολίνου. Η Γερμανική κυβέρνηση έσπευσε να στείλει τρένο του Ερυθρού Σταυρού για να παραλάβει τη βασίλισσα και να την οδηγήσει στη Γενεύη. Το τρένο αυτό λόγω των ποικίλων δυσχερειών του πολέμου και της Επανάστασης, έφτασε στην Πετρούπολη τον Απρίλιο.

                Οι μπολσεβίκοι δεν επέτρεψαν στη βασίλισσα να παραλάβει μαζί της, τις αποσκευές της. Υπήρξε αυστηρότατος έλεγχος και η Όλγα ταξίδεψε μόνο με την ενδυμασία που φορούσε!

*Η βασίλισσα Όλγα

Τα κοσμήματα και πώς έφυγαν από τη Ρωσία

                Η βασίλισσα όμως έπαιρνε μαζί της όταν ταξίδευε τα προσφιλή της κοσμήματα, που της θύμιζαν ευτυχισμένες οικογενειακές στιγμές του παρελθόντος. Τι θα γινόταν τώρα; Θα τα έπαιρναν οι Μπολσεβίκοι;

                Αυτό ήταν ένα πρόβλημα που απασχολούσε για μέρες την Κυρία επί των Τιμών Σοφία Μπαλτατζή. Πώς θα γλίτωναν τα κοσμήματα από την δήμευση…

                Τελικά βρέθηκε ο από μηχανής Θεός!!!

                Ήταν ο γραμματέας του Προξενείου, που είχε ειδοποιηθεί σχετικά από την Σοφία Μπαλτατζή. Αυτός κατόρθωσε να συναντηθεί μαζί της και της ανέλυσε το σχέδιό του για τη διάσωση των κοσμημάτων. Της έδωσε μάλιστα και τα απαιτούμενα υλικά.  

                Όλη η ιδέα, ήταν να φτιάξουν με χοντρό χαρτόνι ένα κουτί και να το περιτυλίξουν με χαρτί συγκεκριμένου χρώματος, αφού βάλουν μέσα τα κοσμήματα και τα σφραγίσουν. Παρόμοιο κουτί ακριβώς είχε κατασκευάσει και ο προξενικός γραμματέας, τυλιγμένο με το ίδια ακριβώς χαρτί, αλλά άδειο.

                Συμφώνησε επίσης με την Σοφία Μπαλτατζή, να έχει έτοιμο το κουτί με τα κοσμήματα, όταν θα την επισκεπτόταν αυτός. Και μάλιστα να το κρατά μαζί της όταν θα έβγαινε στην είσοδο των ανακτόρων να τον προϋπαντήσει. Επιχείρησε μερικές φορές να μπει στα ανάκτορα, αλλά οι μπολσεβίκοι φρουροί του έλεγαν ότι η βασίλισσα απουσιάζει.  Κάποια μέρα ο προξενικός γραμματέας κατόρθωσε να εισέλθει ελάχιστα βήματα μέσα- πείθοντας -άγνωστο πώς ένα μπολσεβίκο φρουρό- στα ανάκτορα κρατώντας το άδειο κουτί στα χέρια του. Εκεί περίμενε η Μπαλτατζή. Αμέσως αντάλλαξε με αστραπιαία κίνηση το άδειο κουτί με το γεμάτο που κρατούσε η Σοφία Μπαλτατζή, την ρώτησε τυπικά για το πώς είναι η βασίλισσα και έσπευσε να αποχωρήσει, λέγοντας μάλιστα προς τον φρουρό: «Δίκαιο είχες, η βασίλισσα Όλγα δεν είναι στα Ανάκτορα»!!!

*Γεώργιος Α΄ και Όλγα, σε ευτυχισμένες στιγμές

                Έτσι διασώθηκαν τα κοσμήματα της βασίλισσας Όλγας, που μπόρεσε μετά να της τα δώσει στο σιδηροδρομικό σταθμό, όταν αυτή εγκατέλειπε την Ρωσία.  Το ταξίδι της ήταν περιπετειώδες με το τρένο του Ερυθρού Σταυρού, αλλά κάποια στιγμή έφτασαν σε γερμανικό έδαφος και από εκεί με απόλυτη ασφάλεια η Όλγα έφτασε στην Ελβετία.

                Κατέληξε στη Γενεύη χωρίς χρήματα και περιουσία. Εκεί διέμεναν μερικά από τα παιδιά της και κάποιοι άλλοι συγγενείς μετά την έξωση του Κωνσταντίνου από την Ελλάδα. Τα μόνα χρήματά της από εδώ και πέρα ήταν πλέον η τακτική επιχορήγηση της ελληνικής κυβέρνησης ύψους 300.000 φράγκων. Εκεί μεταξύ άλλων μπόρεσε να επαναλάβει τη θεραπεία των ματιών της, που είχε διακόψει στη Ρωσία λόγω του πολέμου και της Οκτωβριανής Επανάστασης. Κατά πάσα πιθανότητα έπασχε από καταρράκτη.

*Η Όλγα κατά τη μεταφορά της σορού του Αλέξανδρου

                Η βασίλισσα Όλγα, ήταν η μόνη από την εξόριστη βασιλική οικογένεια, στην οποία επετράπη από την κυβέρνηση Βενιζέλου να παραστεί στην κηδεία του εγγονού της βασιλέα Αλέξανδρου, που πέθανε στην Αθήνα στις 12 Οκτωβρίου 1920. Εξαιτίας του θανάτου του Αλέξανδρου, αναβλήθηκαν κατά μία εβδομάδα οι εκλογές και διεξήχθησαν την 1^η Νοεμβρίου, με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης