ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΙΕΡΩΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ

*Η είδηση της δολοφονίας του Τιμόθεου και του διακόνου του, στην "Παλιγγενεσία"

*Κατά τα έτη 1850-1880, 

στόχος ήταν οι ιερωμένοι

          Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η ιστορία του υπόδουλου Ελληνισμού κατά τον περασμένο αιώνα, έχει πολλές σκοτεινές σελίδες, που δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς από τους ειδικούς, είτε γιατί δεν υπάρχουν προσβάσιμες πηγές είτε γιατί απλά δεν υπήρξε το εξειδικευμένο εκείνο ενδιαφέρον, που θα οδηγούσε τους ιστορικούς, να φωτίσουν τις σκοτεινές αυτές σελίδες.

          Μια από τις πιο σκοτεινές και αδιερεύνητες ιστορικές πτυχές του ΙΘ' αιώνα, είναι οι θυσίες των κληρικών στη Θράκη, την ενιαία Θράκη, δηλαδή, που ήταν υποδουλωμένη στους Οθωμανούς.

          Ειδικότερα κατά τα χρόνια 1850-1880, όταν μια σειρά μεταρρυθμίσεων που είχαν επιβληθεί από τις Μεγάλες Δυτικές Δυνάμεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, τα λεγόμενα Τανζιμάτ, είχαν δημιουργήσει κάποιες ελπίδες για τις πολλές εθνότητες, που συγκροτούσαν το τμήμα της αχανούς Αυτοκρατορίας των Οσμανλήδων στα Βαλκάνια. Βέβαια αυτές οι μεταρρυθμίσεις γρήγορα αποδείχθηκαν φενάκη και ουσιαστικά τίποτα δεν άλλαξε στην σκληρή καθημερινότητα, που βίωναν οι υπόδουλοι λαοί.

          Βαρύ φόρο αίματος πάντως πλήρωσαν στα χρόνια που προαναφέραμε οι ιερωμένοι, όπως άλλωστε συνέβη και σε παλαιότερες εποχές, αλλά και σε μεταγενέστερες, ακόμη και του 20ου αιώνα.

          Σήμερα μετά από κάποιες έρευνες, είμαστε σε θέση να περιγράψουμε δολοφονίες ορισμένων ιερωμένων στη Θράκη, κατά την προαναφερθείσα 30ετία. Οι περιγραφές αυτές, είναι ενδεικτικές, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν πλήρη στοιχεία ώστε να υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα. Είναι όμως ενδεικτικές για το βαρύ φόρο αίματος, που πλήρωναν οι κληρικοί, οι οποίοι σχεδόν πάντα ήταν ο πρώτος στόχος των Τούρκων. Γιατί πράγματι, τις περισσότερες φορές, οι κληρικοί έμπαιναν στην πρωτοπορία των αγώνων των Θρακιωτών για εθνική αποκατάσταση.

          Ίσως η χαρακτηριστικότερη περίπτωση, ανάγεται στο 1878, όταν μετά τις αποφάσεις του Συνεδρίου του Βερολίνου, που ανάγκασε τους Ρώσους να εκκενώσουν τα εδάφη της Θράκης, τα οποία είχαν καταλάβει νικώντας του Τούρκους, γεννήθηκαν ελπίδες στους υπόδουλους Έλληνες για εθνική αποκατάσταση.

Ρώσοι στο Σελιμιέ Τζαμί στην Αδριανούπολη το 1878

          Οι Ρώσοι έμειναν στη Θράκη (φθάνοντας έξω από το προάστιο της Κωνσταντινούπολης τον Άγιο Στέφανο) περί τους εννέα μήνες. Αρχικά δημιούργησαν ελπίδες στους υπόδουλους Έλληνες, για απελευθέρωση, αλλά σύντομα διαψεύσθηκαν κατά τρόπο τραγικό.

          Την επομένη της αποχώρησης των ρωσικών στρατευμάτων, ιερείς των περιχώρων της Αίνου, μαζί με τους δημογέροντες, τους τσορμπατζήδες, όπως τους αποκαλούσαν, παρουσιάσθηκε στον Έλληνα υποπρόξενο της ιστορικής πόλης Εμμανουήλ Ξένο «λέγοντες εμπιστευτικώς ότι αν ήτο δυνατόν να εμφανισθή είς μόνος οπλαρχηγός εις τα μέρη ταύτα εκ των ημετέρων με μόνον εκατόν παλληκάρια, τέσσερις έως πέντε χιλιάδες εκ των δούλων Ελλήνων δύνανται προθύμως να τον ακολουθήσουν. Δεν θα είναι ανωφελές περί τούτου ν’ αναλογισθώμεν ότι είς μίαν ώραν απροσδοκήτου πολέμου, οι χωρικοί ούτοι δύνανται να υπηρετήσωσι μεθ’ όλης της οφειλομένης ζωηρότητος, ανδρείας και πατριωτισμού. Διότι αν ούτοι υπεδέχθησαν τους Ρώσσους μετά τοσούτου ενθουσιασμού εις ποίον βαθμόν άραγε ήθελε φθάσει ο ενθουσιασμός ούτος κηρυσσομένου πολέμου μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας;».

*Ο εορτασμός των Θεοφανείων στην Αίνο το 1911

          Οι Θρακιώτες, λαός και κλήρος, ήταν ψυχικά έτοιμοι. Περίμεναν, να κάνει την κίνηση που έπρεπε, το Ελληνικό κράτος. Η κίνηση αυτή, άργησε να έρθει πάρα πολύ. Ήρθε τον επόμενο αιώνα...

          Δεν είναι τυχαίο άλλωστε και υπάρχουν πολλές μαρτυρίες, ότι ο κλήρος της Θράκης, πολλά χρόνια νωρίτερα, πρωτοστατούσε στις προσπάθειες της εθνικής απελευθέρωσης και με κάθε τρόπο προσπαθούσε να κρατεί τον υπόδουλο, σε εθνική εγρήγορση.

Αδριανούπολη του 1850

          Ας ταξιδέψουμε τώρα με τη φαντασία μας, στα 1850. Πάσχα στην Αδριανούπολη. Μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης, γιορτή και με τον ταυτόχρονο συμβολισμό της Ανάστασης για τους υπόδουλους Έλληνες.

          Ο υποπρόξενος Ιωσήφ Βαρότσης που  παραβρέθηκε σε όλες τις ιερές τελετές οι οποίες έγιναν στη Μητρόπολη της Αδριανούπολης, στα δεξιά του αρχιερατικού θρόνου αποκαλύπτει στις αναφορές του προς το Εθνικό Κέντρο, ότι ανάμεσα στις δεήσεις «πολλάκις ο αρχιερεύς μυστικώς εδεήθη υπέρ του θριάμβου του Έθνους κατά των καταχθονίων εχθρών αυτού».

          Στην πασχαλινή δοξολογία όμως επισημαίνει, ότι ακούγονταν και πολλές ευχές για την διατήρηση και μακροβιότητα του «Φιλοθέου, Φιλολάου και Προοδευτικού Αβδούλ Μετζίτη» και προσθέτει, αποδεικνύοντας το δύσκολο ρόλο του ισορροπιστή, που έπρεπε να παίζουν οι Αρχιερείς, ότι όπως παρατηρήθηκε και την περυσινή χρονιά, ο μητροπολίτης και ο κλήρος δοξολογούν το Σουλτάνο «αλλ’ ο λαός, όχι! Απαντά, μ’ όλα τα νεύματα του Ποιμένος του, μ’ αδύνατον Αμήν και συχνάκις υψοί τας χείρας του υπέρ του φυσικού Βασιλέως και Κυρίου του...».

          Αλλά και το Πάσχα του 1852 στην Αδριανούπολη, ήταν Πάσχα με περιεχόμενο, σκέψη και προσδοκία ελληνική. Λαός και κλήρος της ελληνικής θρακικής μεγαλούπολης, δεν έπαυαν να σκέπτονται το Γένος.

*Οι Άγιοι Θεόδωροι στο Καραγάτς της Αδριανούπολης (φωτογραφία Γρηγόρη Αζορίδη)

          Ο Βαρότσης και πάλι σε αναφορά του τον Απρίλιο του 1852 έγραφε προς την ελληνική κυβέρνηση: «... Οι Χριστιανοί μας, εόρτασαν την εβδομάδα των Παθών και την Αγίαν Ανάστασιν εν ησυχία. Καθ’ όλας τας νυκτερινάς τελετάς παρευρέθην εις την Εκκλησίαν της ενορίας μου «ο Χριστός». Κατά την λιτανείαν του Επιταφίου ο εφημέριος πατήρ Δημήτριος εμνημόνευσε εμέ και την συνοδείαν μου, τους πεσόντας ήρωάς μας επί του ιερού αγώνος, όσους μετέπειτα εθέρισεν η δρέπανος του θανάτου...».

Έπνιξαν τον ιερομόναχο

          Στυγερό έγκλημα, σημειώθηκε το 1857  με τον πνιγμό του ιερωμένου Ιάκωβου, στον ποταμό Τούντζα, δέκα λεπτά έξω από την Αδριανούπολη.

          Το έγκλημα περιγράφει με αναφορά του  προς την Πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης, στις 24 Μαίου 1857, ο Έλληνας υποπρόξενος της Αδριανούπολης Παναγιώτης Φοίβος.

          Συγκεκριμένα, έγραφε, την προηγούμενη μέρα κατατάραξε την πόλη το άγγελμα του θανάτου από Τούρκους, του πρωτοσύγκελου της  Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου του Κύκκου της Κύπρου, Ιάκωβου «ιερέως πραοτάτου».

          Τον Ιάκωβο είχαν προσκαλέσει ορισμένοι νοικοκυραίοι στα χωράφια τους «κοινώς μπαχτσέδες» γράφει ο Φοίβος, που απείχαν δέκα λεπτά από την Αδριανούπολη, για να κάνει αγιασμό, ώστε να έχουν καλή παραγωγή κουκουλιών. Ο Ιάκωβος πήρε μαζί του κάποια άγια λείψανα, που είχε και ξεκίνησε για τα χωράφια.

*Αδριανούπολη. Η γέφυρα επί του ποταμού Τούντζα.

          Στο δρόμο όμως τον συνέλαβαν ο δραγάτης της περιοχής ονόματι Τζιβελέκ, πρώην διαβόητος ληστής μαζί με ένα οπαδό του, και τον οδήγησαν στην όχθη του ποταμού Τούντζα. Εκεί τον βασάνισαν ανηλεώς και τελικά τον έπνιξαν στο ποτάμι. Στη συνέχεια αφαίρεσαν τα χρήματα, που όπως ελέγετο κουβαλούσε μαζί του και τα άγια λείψανα γιατί ήταν διακοσμημένα με πολύ χρυσάφι και ασήμι. Το πτώμα του, το πέταξαν στο ποτάμι, απ’ όπου περισυνελέγη αργότερα. Η ιατρική αυτοψία από τους μώλωπες του πτώματος, επιβεβαίωσε τον άγριο βασανισμό του. Η πάνδημη κηδεία του έγινε την επομένη στο Μετόχι της Μονής.

Η δολοφονία του επισκόπου Μέριαμ

          Το 1862 το μεγάλο θέμα, ήταν η δολοφονία του αγγλοαμερικανού επισκόπου Μέριαμ, που βρέθηκε στη Θράκη, προφανώς για να ενισχύσει τους προσηλυτισμούς τους οποίους προωθούσαν όλα τα δόγματα και όλες οι Εκκλησίες.

          Στις 21 Ιουνίου 1862, λοιπόν, μια ομάδα ταξιδιωτών ανάμεσα στους οποίους ο αγγλοαμερικανός επίσκοπος Μέριαμ, η έγκυος σύζυγός του με ένα μωρό στην αγκαλιά που θήλαζε και μια υπηρέτριά τους, κατευθύνονταν προς τη Φιλιππούπολη. Επίσης ο μεγαλέμπορος της Φιλιππούπολης, Έλληνας υπήκοος  Χατζή Γεώργιος Χατζηκωνσταντίνου, ένας αρτοποιός ονόματι Ιωάννης, ένας μουφτής με την οικογένειά του και ο αδελφός του διερμηνέα του αυστριακού υποπροξενείου, που ήταν στρατιωτικός γιατρός στην Κωνσταντινούπολη.

          Όλοι μαζί ξεκίνησαν με άμαξες, όπως συνηθίζονταν τότε από την Αδριανούπολη, για να πάνε στη Φιλιππούπολη. Η συνοδεία είχε επιφορτισθεί να μεταφέρει και ένα πανάκριβο άλογο ράτσας, που ανήκε στον επιφανή ομογενή της Φιλιππούπολης Μιχαήλ Γκιουμουσγκερδάνη. Άλλο ένα παρόμοιο άλογο, είχε και ο Χατζηκωνσταντίνου.

          Στο Χαρμανλή, πρώτο σταθμό, οι ταξιδιώτες διανυκτέρευσαν στο χάνι της πόλης και έδωσαν τα άλογά τους για περιποίηση και πετάλωμα σε τρεις Αλβανούς και δύο Πομάκους, οι οποίοι αμέσως σχεδίασαν, πώς θα ληστέψουν τους ταξιδιώτες.

          Οι ταξιδιώτες όμως κάτι υποπτεύθηκαν παρακολουθώντας τις κινήσεις και τις κρυφές συζητήσεις των υπηρετών και έσπευσαν προκαταβολικά, να ζητήσουν προστασία. Οι δυο ζαπτιέδες της πόλης έναντι αμοιβής, δέχθηκαν να τους συνοδεύσουν έως τον επόμενο σταθμό.  Πράγματι όταν έφυγε η ομάδα των ταξιδιωτών προπορεύονταν οι δύο ζαπτιέδες. Αφού βγήκαν από το Χαρμανλή πέρασαν από ένα δασωμένο μέρος και έφθασαν σε μια πεδιάδα, όταν μετά από πορεία και ευρισκόμενοι σε απόσταση 1,5 ώρας από την πόλη Ουζουντζόβα, στην οποία γίνονταν κάθε χρόνο μεγάλη εμποροπανήγυρη,  δέχτηκαν επίθεση από τους ληστές. Οι δυο ζαπτιέδες που θα τους προστάτευαν, έναντι αμοιβής, έσπευσαν αμέσως… να εξαφανισθούν! Ο επίσκοπος Μέριαμ διέταξε τον αμαξά του να αναπτύξει ταχύτητα και αυτό μιμήθηκαν και οι άλλοι αμαξάδες.

*Η Φιλιππούπολη το 1885

          Οι ληστές άρχισαν να  τους καταδιώκουν ρίχνοντας καταιγιστικούς πυροβολισμούς. Έτσι κατόρθωσαν να σκοτώσουν το ένα άλογο από την προπορευόμενη άμαξα, η οποία σταμάτησε κλείνοντας το δρόμο και στις υπόλοιπες άμαξες.

          Ο Μέριαμ κρατώντας στο ένα χέρι του το πορτοφόλι του για να το δώσει στους ληστές, κατέβηκε από την άμαξα, αλλά οι ληστές τον σκότωσαν όπως και τον αρτοποιό Ιωάννη από τη δεύτερη άμαξα. Τραυμάτισαν βαριά τον ένα αμαξά, ο οποίος πέθανε λίγο αργότερα στη Φιλιππούπολη και ελαφριά τον δεύτερο αμαξά και τον Χατζηκωνσταντίνου, ο οποίος αν και παραδόθηκε και απειλήθηκε να εκτελεσθεί, τελικά διασώθηκε. Είχε κατορθώσει να πείσει τους δύο Πομάκους ληστές, ότι δεν συγγενεύει με τον Μιχαήλ Γκιουμουσγκερδάνη. Από το γεγονός αυτό, ο τότε Έλληνας υποπρόξενος της  Φιλιππούπολης Γ. Δ. Κανακάρης υπέθετε πως οι δύο Πομάκοι ληστές ήσαν συγγενείς του προ καιρού απαγχονισθέντος δολοφόνου του αδελφού του Γκιουμουσγκερδάνη.

          Οι ληστές κατάκλεψαν νεκρούς και ζωντανούς αποκομίζοντας χρήματα, ρολόγια, δαχτυλίδια, όπλα, ρούχα και τα δυο πανάκριβα άλογα, του Γκιουμουσγκερδάνη και του Χατζηκωνσταντίνου και άφησαν ένα από τα δικά τους άλογα για το σκοτωμένο της άμαξας. Άφησαν ελεύθερη την οικογένεια του επισκόπου Μέριαμ, η γυναίκα του οποίου πήρε το πτώμα του άνδρα της στην άμαξα και το μετέφερε στη Φιλιππούπολη. Ο αρτοποιός Ιωάννης ενταφιάσθηκε στην κοντινή Ουζουντζόβα.

          Οι υπόλοιποι κατατρομαγμένοι ειδοποιούσαν τις αρχές από τα μέρη που περνούσαν, ζητώντας ένοπλη συνοδεία.

          Ο υποδιοικητής του Χάσκιοϊ τους απάντησε, ότι η κυβέρνηση δεν τον τοποθέτησε εκεί… για να προστατεύει τους ταξιδιώτες από τους κακούργους, αλλά να μαζεύει τους φόρους! Τελικά πείσθηκε να διαθέσει τρεις ένοπλους συνοδούς.

          Όταν οι ατυχείς ταξιδιώτες έφθασαν στη Φιλιππούπολη, ο υποπρόξενος Κανακάρης συνάντησε τον Έλληνα υπήκοο Χατζηκωνσταντίνου και τη χήρα του επισκόπου. Ο ενταφιασμός του Μέριαμ έγινε εσπευσμένα, παρά τις προθέσεις να γίνει μεγαλοπρεπής κηδεία, με στόχο να ευαισθητοποιηθούν και οι αρχές. Αιτία της επίσπευσης ήταν το γεγονός, ότι  είχε αρχίσει η σήψη της σορού του.

*Το εσωτερικό βουλγαρικής ταβέρνας

          Η χήρα του, Μέριαμ, που βρίσκονταν στο έβδομο μήνα της κύησης, από τη μεγάλη αυτή δοκιμασία, απέβαλε δίδυμα έμβρυα και κινδύνεψε η ζωή της.

          Οι ληστές πάντως ήταν γνωστοί, αλλά οι αρχές δεν έσπευδαν να τους συλλάβουν, αδιαφορώντας πλήρως. Το προξενικό σώμα της Φιλιππούπολης προ της καταστάσεως αυτής, έκανε διάβημα στο Διοικητή της πόλης.

          Την επόμενη μέρα της φοβερής αυτής ληστείας σημειώθηκε και μια άλλη ληστεία, στο Ελιτζά Ντερεσί της επαρχίας Φιλιππούπολης. Ορεινοί Οθωμανοί, όπως αποκαλούσαν τους Πομάκους, λήστεψαν ένα εμπορικό καραβάνι σκοτώνοντας δύο Βούλγαρους, τον ένα από το Αλαμίς Γκερεσί και τον άλλο από το Καρναβάτ και τραυμάτισαν το Θεοχάρη Βλάτζου έμπορο, ο οποίος νοσηλεύθηκε στη Φιλιππούπολη. Επειδή όμως τα θύματα ήταν Χριστιανοί ραγιάδες η τοπική αρχή δεν πήρε μέτρα για τη σύλληψη των δραστών.

          Η καθημερινότητα της Θράκης τα χρόνια εκείνα, ήταν πολύ άγρια.

Η δολοφονία του Μητροπολίτη Τιμόθεου

          Η δολοφονία όμως που, έκανε τους Θρακιώτες να κλάψουν πικρά, ήταν η δολοφονία του Μητροπολίτη Γάνου και Χώρας Τιμόθεου, στις 26 Μαΐου 1875.

          Αυτός υπήρξε θύμα της ασύδοτης ληστοκρατείας και της εντύπωσης που επικρατούσε μεταξύ των μουσουλμανικού θρησκεύματος αδηφάγων  ληστών, ότι οι Ελληνορθόδοξοι κληρικοί είχαν λίρες και χρυσάφι.

          Ο Τιμόθεος πυροβολήθηκε με τουφέκι μαζί με τον ιεροδιάκονο που τον συνόδευε, επιστρέφοντας στη Χώρα από το χωριό Παλαμούτ. Για την ασφάλειά του, τον συνόδευαν και δύο ένοπλοι κάτοικοι του Παλαμούτ.

          Σε μικρή απόσταση από το χωριό Μουρσαλή και ενώ από το δάσος της περιοχής του Μεγάλου Ρεύματος, ο μητροπολίτης και οι συνοδοί του διασταυρώθηκαν με τρία άγνωστα άτομα, που από το ντύσιμό τους κατά τις περιγραφές του ανταποκριτή της εφημερίδας  «Νεολόγος» από το Μυριόφυτο, φαίνονταν Κιρκάσιοι.

          Την είδηση της στυγερής δολοφονίας του Τιμόθεου, δημοσίευσε και η «Παλιγγενεσία» των Αθηνών στις 27 Μαΐου 1875. Η τοποθεσία του φονικού απείχε δύο ώρες από το Παλαμούτ και μία ώρα από το Μουρσαλή.

          Ο ιεροδιάκονος βρήκε το θάνατο επιτόπου με πιστόλι. Τον μητροπολίτη τον κατέβασαν από το άλογο και τον λήστεψαν, κλέβοντας ακόμα και το ρολόι του. Αμέσως μετά τον πυροβόλησαν στο μηρό και την κοιλιά και έφυγαν.

          Οι δύο ένοπλοι φρουροί αντάλλαξαν πυροβολισμούς με τους δολοφόνους. Ο τραυματισμένος δεσπότης συγκέντρωσε όσες δυνάμεις του απέμειναν και κατόρθωσε να ιππεύσει επί μισή ώρα προκειμένου να ζητήσει βοήθεια, αλλά δεν άντεξε περισσότερο. Τότε έστειλε τον ένα φύλακά του να φέρει γιατρό και βοήθεια.

          Οι κάτοικοι της Χώρας, μόλις έμαθαν τα δραματικά νέα έσπευσαν στον τόπο του εγκλήματος και μετέφεραν στο χέρια πλέον τον Τιμόθεο στο Μουρσαλή. Παρά τις προσπάθειές τους ο Τιμόθεος υπέκυψε τελικά στα σοβαρά τραύματά του.

          Ο διοικητής της Καλλίπολης Τζεμήλ Πασάς από την πρώτη στιγμή επόπτευσε των ερευνών και των ανακρίσεων. Υποχρέωσε μάλιστα σε παραίτηση τον καϊμακάμη της περιοχής για την νωθρότητα που επέδειξε ως προς την σύλληψη των δολοφόνων, ενώ πρόσφερε και αμοιβή σε όποιον έδινε πληροφορίες για τη σύλληψή τους.

          Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι αν και ασθενής όταν έμαθε για το φονικό πήρε το άλογό του και συνοδευόμενος από τα μέλη του Ινταρέ Μεζλισίου του επαρχιακού δηλαδή συμβουλίου της Καλλίπολης Κ. Παντερμαλή και Χασάν Εφέντη ταξίδευσε έφιππος επί 10 ώρες για να φτάσει στον τόπο του εγκλήματος.

          Οι πιστοί του ποιμνίου του στη Χώρα, κήδεψαν τον Τιμόθεο με μεγάλες τιμές. Στη νεκρώσιμη ακολουθία χοροστάτησε ο μητροπολίτης Μυριοφύτου Γρηγόριος. Τον επικήδειο εκφώνησε ο Οδυσσέας Δημητράκος.

          Μητροπολίτης Γάνου και Χώρας εξελέγη λίγες μέρες αργότερα ο μέγας αρχιδιάκονος των Πατριαρχείων Παρθένιος.

*Η σύλληψη των δολοφόνων στον "Νεολόγο" της Κωνσταντινούπολης

          Τελικά όπως γράφει στις 5 Ιουνίου 1875 ο «Νεολόγος» Ο Τζεμάλ Πασάς κατόρθωσε να συλλάβει τους δράστες στον ποταμό Έγγινα που διασχίζει τη Βιζύη, το Σαράι Καζά και την Χαριούπολη, κοντά στη γέφυρα Παύλου, όπου υπήρχε το μικρό χωριό των Κιρκασίων το Τσερκέζκιοϊ. Ο ένας δολοφόνος ήταν πληγωμένος στο βραχίονά του, γεγονός που συμφωνούσε με την κατάθεση τους ενός φύλακα του δεσπότη ότι αντηλλάγησαν πυροβολισμοί. Ο ένας από τους δύο δολοφόνους ονομάζονταν Χουσεϊν Βέης και ήταν γιος του Ισαάκ Βέη.

          Οι πρόκριτοι των Γανοχώρων, δημοσίευσαν επιστολή στον «Νεολόγο» για να ευχαριστήσουν τον Τζεμήλ Πασά για το ενδιαφέρον που έδειξε για τη σύλληψη των δολοφόνων του μητροπολίτη Τιμόθεου.

Δολοφονίες κληρικών και το 1878

          Οι κληρικοί της Θράκης, όπως και οι υπόλοιποι ανυπεράσπιστοι Έλληνες, αντιμετώπισαν το φονικό μένος και τη ληστρική διάθεση των Κιρκάσιων, ειδικά κατά το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-78, όταν μάλιστα μετά τις νίκες των Ρώσων, άρχισαν να υποχωρούν οι προστάτες τους Οθωμανοί.

          Ο «Νεολόγος» της Κωνσταντινούπολης σε αλλεπάλληλες ανταποκρίσεις του από την Αδριανούπολη διεκτραγωδούσε με ζοφερά χρώματα την κατάσταση, κάνοντας λόγο για «κράμα ζεϊμπέκων, βασιβουζούκων και Κιρκασίων» που έσπερναν παντού τον τρόμο και την απόγνωση.

          Η «Παλιγγενεσία» των Αθηνών δημοσίευσε μια εκτενή ανταπόκριση, για τις συνέπειες του Ρωσσοτουρκικού πολέμου, σημειώνοντας:

          «Ολόκληρα χωρία κατεστράφησαν υπό της πυρκαϊάς και της μαχαίρας του βασιβουζούκου. 43 περίπου εισίν τα καταστραφέντα χωρία και αι κωμοπόλεις μεταξύ των οποίων πλείσται καλλιπύργωτοι και αριθμούσαι χιλιάδας κατοίκων, δεν έχουσι πλέον μίαν οικοδομήν ούτε ένα κάτοικον ζώντα. Ούτω π.χ. το Στακτοχώριον, χωρίον καθαρώς ελληνικόν απέχον 3-4 ώρας του Πύργου και αριθμόν περί τας 200 οικίας, έχει επιζώντα πέντε μόνον άτομα, ών αι αφηγήσεις είναι σπαρακτικώταται. Οι κάτοικοι αυτού ίνα σωθώσιν εκλείσθησαν εις τον ναόν του χωρίου, όπου μετά βάσανον δύο όλων ημερών κατεκάησαν πάντες.

          Ο Αετός, έτερον χωρίον 5 ώρας του Πύργου απέχον με 1.200 οικίας καθ’ ά λέγουσι κατεστράφη υπό της πυρκαϊάς, οι δε κάτοικοι ατιμασθέντες και ληστευθέντες κατεσφάγησαν πάντες. Το Καρναβάτ υπέστη την αυτήν τύχην. Είς δυστυχώς κάτοικος αυτού περισωθείς Βυσοκαστρίτης καλούμενος απώλεσε 22 ψυχάς. ‘Έτερον χωρίον Σουμαλήκιοϊ κατεστράφη ολοτελώς υπό 50 Αλβανών, οίτινες αφού πρώτον εκόρεσαν τα αισχρά αυτών πάθη επί των κατοίκων, κατέσφαξαν έπειτα ανηλεώς αυτούς και κατεκρεούργησαν ανηλεώς. Είς ιερεύς Παπά Βασίλειος ονόματι, θελήσας να σώση την κόρην του από την ατιμίαν, διεμελίσθη οικτρώς υπό των τεράτων εκείνων, της δε δυστυχούς κόρης η τύχη διατελεί όλως άγνωστος».

          Την αναστάτωση των κατοίκων της Θράκης που προσανατολίζονταν να μεταναστεύσουν μόλις έφυγαν τα ρωσικά στρατεύματα διαπίστωσε και ο υποπρόξενος της χώρας στην Καλλίπολη Πέτρος Τζαννέτος. Την τάση αυτή όμως την απέδιδε σε υποκίνηση των Ρώσων και των Βουλγάρων που διέδιδαν ότι «οι Τούρκοι προτίθενται να τους εξοντώσουν».

          Από άλλη αναφορά του της 5 Νοεμβρίου 1878 προκύπτει, ότι οι Ρώσοι συνέλαβαν το Μητροπολίτη Κεσσάνης όταν βγήκε στα χωριά συνεννοημένος με τον Τζαννέτο να νουθετήσει τους κατοίκους να μην εγκαταλείψουν τα χωριά τους. Τον μετέφεραν για να τον εκφοβίσουν, με συνοδεία 20 κοζάκων στο Ουζούν Κιοπρού.

          Οι ιερείς της Θράκης διαχρονικά, βρίσκονταν πάντα στην πρωτοπορία του Θρακικού Ελληνισμού. Γι’ αυτό ήταν πάντα ο πρώτος στόχος των κατακτητών.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης