ΚΑΙ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ ΘΥΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΝΟΙΑΣ

*Ο σεμνός και απέριττος τάφος του Κωνσταντίνου Κανάρη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Μπορεί η κρατική (και πολιτική) μικρόνοια να σταθεί εμπόδιο, να τιμηθεί από ιδιώτες ένας διακεκριμένος πολίτης, ένας μοναδικός ήρωας, ένας ανιοδοτελής πολιτικός οικουμενικής αποδοχής;

          Ένα τέτοιο άγνωστο περιστατικό του 1861- 62, με κεντρική προσωπικότητα τον Κωνσταντίνο Κανάρη, θα αφηγηθούε σήμερα.

          Περί τα μέσα του Δεκεμβρίου του 1861 κάποιοι διακεκριμένοι Αθηναίοι, συνέτρωγαν στο «Ξενοδοχείο του Στέμματος». Εκεί ένaς από αυτούς, έρριξε την ιδέα να τιμηθεί ο υπέργηρος  ήρωας Κωνσταντίνος Κανάρης την  Πρωτοχρονιά του 1862 με ένα λεύκωμα τιμής. Όλοι ομόφωνα είπαν το «ναι» και συναποφάσισαν να κάνουν ένα άτυπο έρανο, βάζοντας κάθε πολίτης που θα το επιθυμούσε, ένα δεκάλεπτο. Στόχος ήταν να υπάρχει μεγαλύτερη λαϊκή συμμετοχή στο τιμητικό λεύκωμα, που θα ετοίμαζαν.

          Υπέγραψαν οι παρευρισκόμενοι και παρέδωσαν το κείμενο με τις υπογραφές σε δύο, ώστε να αρχίσουν να μαζέυουν τα δεκάλεπτα, εγγράφοντες και άλλους συμπολίτες.

          Η ενέργεια αυτή όμως μέσω ψιθύρων καλοθελητών, έφτασε στα αυτιά της Αστυνομίας, η οποία ερμηνεύοντας στενοκέφαλα τον νόμο που απαγόρευε την διεξαγωγή εράνων, ζήτησε να σταματήσει η συγκέντωση χρημάτων. Οι δύο που μάζευαν τα χρήματα    επισκέφθηκαν τον Διεθυντή της Αστυνομίας και διαμαρτυρήθηκαν. Εκείνος τους ανακοίνωσε, πως θα το αναφέρει στον προϊστάμενο υπουργό του. Την επομένη μάλιστα έλαβε και την διφορούμενη πανταχούσα του υπουργού ότι απαγορεύει τη συγκέντρωση χρημάτων, χωρίς να απαγορεύει σε κανέναν να προσφέρει χρήματα για να ενισχύσει κάποιον φίλο του.

*Ο Τιμολέων Φιλήμων

          Οι δύο συμπολίτες και ειδικώτερα ο Τιμολέων Φιλήμων και ο Αναστάσιος Καλός, υπέβαλαν και υπόμνημα στον υπουργό , στο οποίο κατέληγαν:

          «Η παρεμπόδισις επομένως σήμερον των προς έκφρασιν ευγνωμοσύνης ενεργειών μας υπέρ προσώπου τοιούτου, αποβαίνει ανεξήγητος όλως και μάλιστα, όταν τας υπουργικάς έδρας κατέχωσιν άνδρες νέοι την ηλικίαν, οφείλοντες να έχωσιν πάντοτε ευγνώμονα την ανάμνησιν του ενδόξου παρελθόντος».

          Ας σημειώσουμε εδώ ότι οκτώ μήνες νωρίτερα το επίσημο κράτος  με έκθεσή του στη Βουλή ζητούσε να ανακηρυχθεί ο Κανάρης  ως προσενεγκών στην πατρίδα «εξόχους υπηρεσίας»  και να του απονεμηθεί σύνταξη 1.000 δραχμών.

          Τελικά παρά τις απαγορεύσεις της Αστυνομίας περισσότεροι από 800 Αθηναίοι και υπέγραψαν και τον οβολό τους προσέφεραν ώστε να ετοιμασθεί το τιμητικό λεύκωμα.

*Ο Κωνσταντίνος Κανάρης

          Ήταν βελούδινο, κυανού χρώματος. Εξωτερικά είχε σχεδιασμένο ένα Σταυρό, μια άγκυρα και τις λέξεις «25 Μαρτίου 1821» και «3 Σεπτεμβρίου 1843». Στο πίσω μέρος πάλι με χρυσά γράμματα έγραφε «22 Ιουνίου 1822». Αυτή ήταν η ημερομηνία πυρπόλησης της τουρκικής ναυαρχίδας από τον πυρπολητή Κανάρη στη Χίο. Και πιο κάτω είχε τις λέξεις «28 Μαρτίου 1821». Αυτή ήταν η ημέρα κατά την οποία ο σεμνός αγωνιστής Κωνσταντίνος Κανάρης με μια ιστορική επιστολή του είχε αρνηθεί τη σύνταξη των 1.000 δραχμών και τις άλλες αμοιβές, που του πρόσφερε το κράτος!!! Μέσα στο λεύκωμα έγραφε «Τω ναυάρχω Κωνσταντίνο Κανάρη, εις δείγμα ευγνωμοσύνης και σεβασμού, οι πολίται των Αθηνών, 1 Ιανουαρίου 1862».  Υπήρχε ακόμα η φωτογραφία του Κανάρη και απέναντί της, πάλι με χρυσά γράμματα τυπωμένο το  άρθρο 107 του ισχύοντος τότε Συντάγματος, που όριζε: «Η τήρησις του Συντάγματος αφιερούνται εις τον πατριωτισμόν των Ελλήνων». Επίσης είχαν επισυναφθεί οι υπογραφές των πολιτών που συνέβαλαν στην έκδοση του λευκώματος καθώς και οι ακόλουθοι στίχοι:

«Εις τον ιερόν αγώνα μέγας της αυτονομίας.

Μέγας και εις τούτον πάλιν φαίνεται της ευνομίας

Ως εφύσα τότε φλόγας, τας τρεις καίων Ναυαρχίδας.

Ούτω νυν αναρριπίζει των Ελλήνων τας ελπίδας.

Και ο της Αλεξανδρείας  και του Ελλησπόντου ήρως,

Λάμπει ως αδάμας λάμψιν αδαμάστου χαρακτήρος».

          Στις μέσα σελίδες υπήρχε τέλος με καλλιγραφικά γράμματα μια τιμητική προσφώνηση, η οποία κατέληγε ως ακολούθως:

          «Είθε να ζήσεις, όπως ίδης περατούμενον τον αγώνα εις όν ηρίστευσας, και παγιουμένας τας πολιτικάς ελευθερίας ημών, υπέρ των οποίων ενεκαρτέρησας. Χαίρε πολίτα, Κωνσταντίνε Κανάρη».

          Η φράση περί πολιτικών ελευθεριών, έδειχνε πως είχε αρχίσει στο λαό η ζύμωση, που οδήγησε το ίδιο έτος, στην έξωση του Όθωνα.

          Μια ομάδα πολιτών επισκέφθηκε την 1^η Ιανουαρίου 1862 τον Κανάρη. Ο υπέργηρος ήρωας τους υποδέχθηκε καθιστός στο κρεβάτι του γιατί τον βασάνιζε κάποια πάθηση των ποδιών, δέχθηκε το τιμητικό λεύκωμα με συγκίνηση αλλά και δάκρυα, λέγοντας: «Δέχομαι το δώρον τούτο ως έκφρασιν καθαράς ελληνικής καρδίας».

*Ο πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης, σε ελληνικό γραμματόσημο του μεσοπολέμου

          Η εφημερίδα «Αιών» που είχε πρωτοστατήσει στην έκφραση τιμής προς τον ήρωα Κανάρη και είχε επικρίνει τις ενέργειες της Αστυνομίας έγραψε στις 8-1-1862:

          «Η Αστυνομία Αθηνών παρακωλύσασα την δημόσιαν έκφρασιν, δεν υπώπτευεν, ότι έδιδεν είς την πράξιν τύπον αγιότητος σεβασμιώτερον. Αλλ’ έπρεπε να γίνη και τούτον, όπως μάθη ο κόσμος, ότι μία Ελληνική αρχή, μετεχειρίσθη την εξουσίαν της, ούχι όπως επαναφέρη την διαταραχθείσαν τάξιν ή τιμωρήση εχθρούς της πατρίδος ή υβριστάς του μεγαλείου της, αλλ’ όπως εμποδίση την υπέρ ενός ήρωος έκφρασιν των πολιτών μιάς πόλεως Ελληνικής».

Παντελής Στεφ . Αθανασιάδης