Οι Βούλγαροι κακοποιοί του 1821

*Η σφραγίδα της Αστυνομίας του Άργους. Φαίνεται πως δεν ήλεγχε τους τραμπούκους

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Επανάσταση του 1821, είναι ένα σημαντικό εθνικό επίτευγμα, αφού μετά από δουλεία 400 ετών, ξεσηκώθηκαν οι Έλληνες, αποτίναξαν το ζυγό και απέκτησαν με κόπους και αίματα την απελευθέρωσή τους και την αποκατάσταση των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων τους.

                Είναι γεγονός, ότι και ορισμένοι παραπλήσιοι λαοί των Βαλκανίων επιχείρησαν να απελευθερωθούν από τον Οθωμανικό ζυγό, αλλά ανεπιτυχώς. Όπως για παράδειγμα οι Σέρβοι με τις δύο εξεγέρσεις τους.

                Μέσα στη φωτιά του Αγώνα, οι Έλληνες  δέχτηκαν ως  συναγωνιστές τους και άνδρες των άλλων Βαλκανικών χωρών, που προσήλθαν εθελοντικά να πολεμήσουν.  Έτσι, Σέρβοι, Μαυροβούνιοι, Πομάκοι και Βούλγαροι, βρέθηκαν στα ίδια μετερίζια με τους Έλληνες φορούσαν σχεδόν τις ίδιες φορεσιές και πολλές φορές μιλώντας άνετα και τα Ελληνικά. Δεν μιλάμε βέβαια για τους εγχώριους Αρβανίτες, οι οποίοι ήταν ταυτισμένοι με τους Έλληνες.

                Ο Βούλγαρος ακαδημαϊκός και διπλωμάτης Νικολάι Τοντόροφ δημοσίευσε κατάλογο με τα ονόματα των αγωνιστών που συμμετείχαν στο κίνημα του Υψηλάντη στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Εκτός των Ελλήνων, πρόκειται για 199 Μολδαβούς, 9 Βλάχους, 132 Βούλγαρους, 72 Σέρβους, 2 Μαυροβούνιους, 2 Βόσνιους, 4 Δαλματούς,7 Αλβανούς, 4 Ούγγρους, και 3 εκχριστιανισμένους Τούρκους.

*Ο Σέρβος Χατζηχρήστος. Από μισθοφόρος των Τούρκων έγινε Έλληνας! 

                Αλλά και στα κατοπινά χρόνια του Αγώνα, διακρίθηκαν πολλοί Βαλκάνιοι Φιλέλληνες, όπως ο Σέρβος Χατζηχρήστος, ο Μαυροβούνιος Βάσσος (έμεινε με την ονομασία Βάσσος Μαυροβουνιώτης) ο Πομάκος Λόφτσαλη και πολλοί άλλοι.

                Άλλωστε, το πνεύμα της καθολικής εξέγερσης των λαών της περιοχής κατά του δυνάστη, είχε περιγράψει στο Θούριό του ο Ρήγας Φεραίος, σημειώνοντας:

«Βουλγάροι κι’ Αρβανίτες

και Σέρβοι και Ρωμηοί.

Του Σάβου, του Δουνάβου

αδέρφια χριστιανοί,

με τ’ άρματα στο χέρι

καθένας ας φανεί ….».

                Ωστόσο στα χρόνια του αγώνα, μαζί με τους αγνούς αγωνιστές, κατέβηκαν στην επαναστατημένη Ελλάδα και κακοποιά στοιχεία με στόχους φανερούς. Ειδικότερα ορισμένοι Βούλγαροι φαίνεται να επιδόθηκαν σε πράξεις βάναυσες, που άφησαν εποχή, παραπέμποντας συνειρμικά στο σημερινό οργανωμένο έγκλημα.

                Διασώθηκαν ορισμένα έγγραφα στα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, που δείχνουν ακριβώς την έκνομη δράση ορισμένων Βουλγάρων. Ιστορικά βέβαια, οι πλείστοι των Βουλγάρων δεν συμπαθούσαν ποτέ τους Έλληνες, αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα…

                Ας δούμε λοιπόν κάποια από τα έγγραφα αυτά, χωρίς περαιτέρω αξιολογήσεις.

*Η σφραγίδα του Βουλευτικού Σώματος

«Απηλπισμένοι δια την τυρρανίαν των Βουλγάρων»…

                Στις 23 Απριλίου 1823 στο Άργος συνέβησαν αιματηρά επεισόδια για μικροδιαφορές. Υπάρχει στα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας μια σχετική αναφορά. Αυτή την αναφορά είχαν υπογράψει 174 κάτοικοι του Άργους και έγραφε:

                «Κατατεθορυβημένη όλη η πόλις σήμερον και σχεδόν απηλπισμένοι άπαντες δια την τυρρανίαν των Βουλγάρων, σιωπώντας τας περισσοτέρας καταχρήσεις αυτών, αναγγέλομεν την θηριώδη αιμοβορίαν των, το μόνον αίτιον οπού ημπορεί να μας επιτρέψει να μας επιφέρη τον παντελή όλεθρον. Και γαρ αυτοί λαβόντες συμπράκτορας του κακού μερικούς αντιπατριώτας μας, όντας υπό την οδηγίαν του καπ. Γιαννάκου Νταγρέ, το Σάββατον εις την αγοράν εκτύπησαν με το μαχαίρι ένα δυστυχή Αργείον, χωρίς τινα αιτίαν. Την Κυριακήν, ωπλισμένοι με τα τουφέκια των, περιήρχοντο εις την πόλιν πίνοντες των πτωχών οινοπωλών το κρασί χωρίς πληρωμήν, βάζοντες αυτούς να τους χαλούν μαχμουντιέδες κιβδηλευμένους. Και μη έχοντες οι πτωχοί παράδες, τους εκτύπων θηριωδώς και ασπλάγχνως.

                Φθάσαντες και ένα όστις επώλει  πρότερον κρασί, εζήτησαν και παρ’ αυτού. Εκείνος δε, επειδή είπεν ότι δεν έχει, αμέσως αυτοί, αφού τον έδειραν αρκετά, ηθέλησαν και να τον σφάξουν. Τότε ιδών άλλος τις το συμβάν τοις έφερε κρασί και εγλύτωσε τον άνθρωπον. Την αυτήν ώραν, φθάσαντες και εις έν εργαστήριον, εζήτησαν και εκεί να πίωσι. Διαβαίνων δε τις εκείθεν, απερχόμενος εις την εκκλησίαν, τοις είπε να προσμείνωσιν ώστε να έλθη ο οινοπώλης, οπού ήτον εις τα προς χρείαν του. Εκείνοι δε εξυβρίσαντες αυτόν μετά θυμού είπον: «Τώρα σε σκοτώνουμε, κερατά.  Ογλήγορα κρασί να μας φέρης». Επειδή δε εκείνος τοις απεκρίθη ότι δεν είναι ο οινοπώλης και δεν ορίζει, αμέσως είς εξ αυτών έρριψε το τουφέκι και τον εσκότωσε».

                Τα περιστατικά αυτά οδήγησαν σε μια μίνι- σύρραξη, γιατί κάποιοι έσπευσαν να συλλάβουν το Βούλγαρο φονιά, αλλά πρόφτασαν και οι στρατευμένοι του Νταγρέ και τον υπεράσπισαν. Αποτέλεσμα ήταν να τραυματιστούν άλλα τέσσερα άοπλα άτομα.

                Τα γεγονότα αυτά, δεν σταμάτησαν εκεί. Συνεχίζοντας την αναφορά τους οι Αργείοι υπογραμμίζουν «τον παρά των αλλοτρίων επαπειλούμενον κίνδυνον τη πατρίδι μας» και προσθέτουν:

                «Όλη η πόλις εταράχθη σήμερον εις την θρασύτητα ταύτην των Βουλγάρων, δια την μιαιοφονίαν και την αιμοβορίαν των. Μικρόν έλειψε να καταντήση το πράγμα εις την αλληλοσφαγίαν και να εξοντωθή παντάπασιν η δυστυχής πόλις μας».

                Το έγγραφο αυτό, υπέγραφαν 365 κάτοικοι του Άργους, που είχαν μεταβεί στην Τρίπολη για αυτοπρόσωπη παρουσία τους στο Βουλευτικό.

*Η σφραγίδα της επαρχίας του Άργους

Ο βάρβαρος… Βαρβάρας!!!

                Στις 28 Απριλίου 1823 οι κάτοικοι του Άργους υπέστησαν τις βαρβαρότητες ενός κακοποιού, που είχε το όνομα… Βαρβάρας και ο οποίος συνέπραξε με Βούλγαρους κακοποιούς!

                Στα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας υπάρχει μια αναφορά τους προς το Βουλευτικό, με την οποία καταγγέλλουν βίαιες και κακοήθεις πράξεις του βάρβαρου Βαρβάρα!!! Ο οποίος σε κάποια γεγονότα του Άργους συντάχθηκε με Βούλγαρους και μαχαίρωσε κόσμο. Ιδού το έγγραφο:

                «Σεβαστή Διοίκησις της Ελλάδος!

                Σκόλοψ τη πατρίδι μας και άγγελος σατάν εδόθη ημίν επ’ εσχάτην ό ως μη ώφειλε πατριώτης μας Βαρβάρας, όστις αφού εις το παρελθόν διάστημα δεν άφησε καμμίαν κακοήθειαν να μην την μετέλθη, επ’ εσχάτων θηριωθείς περιεφέρετο πλέον την χείρα έχων επί την μάχαιραν, απειλών τους πάντας, πολλούς δε και τύπτων αυθαδώς και πληγώνων ανυποστόλως. Η μοχθηρία και κακία τον παρεκίνησαν εις το προχθεσινόν τραγικώτατον τόλμημα των Βουλγάρων. Και συναναμειχθείς επλήγωσε τέσσαρας αόπλους πατριώτας. Αυτό το κίνημά του μολονότι ανυπόφορον, χρέος όμως του πατριωτισμού εκπληρούντες δεν ελείψαμεν από του να συμβουλεύσωμεν να παύση από τα τοιαύτα.

                Αλλ’ αυτός χείρων εαυτού γενόμενος, επλήγωσε χθες με μάχαιραν και ένα των σημαντικών πατριωτών, ώστε μη φέροντες πλέον ο λαός τα επιβλαβή ατοπήματά του ώρμησαν να τον καταξεσχίσωσι».

                Τελικά μεσολάβησαν κάποιοι «ειρηνοποιοί» και τον γλύτωσαν από την οργή του κόσμου. Αυτός όμως μόλις αισθάνθηκε ασφαλής, άρχισε πάλι να βρίζει με περισσή αναίδεια και να απειλεί τον κόσμο. Για δεύτερη φορά όρμησαν μερικοί εναντίον του, αλλά ο Βαρβάρας, κατόρθωσε να διαφύγει τραυματίζοντας με μαχαίρι δύο πολίτες, αλλά από λάθος και την ίδια τη μητέρα του, προφανώς μεθυσμένος!

                Οι εξοργισμένοι πολίτες του Άργους έκαψαν και γκρέμισαν το σπίτι του.

                Μετά τα όσα συνέβησαν οι Αργείοι ζητούσαν «να απομακρυνθεί διόλου ο βάρβαρος Βαρβάρας ως πολλών κακών αιτία, επειδή πολυειδώς κατεβάρυνε τους πάντας». 

Μεθυσμένοι Πατραίοι, ως άλλοι Βούλγαροι

               

                Άλλο περιστατικό:

                Ο έπαρχος του Πύργου Γεώργιος Κουμουντουράκης δια χειρός του γραμματέα Αναστάσιου Κουβαρά, ανέφερε στο Βουλευτικό στις 22 Ιουνίου 1823 ανήκουστα πράγματα  γύρω από τη διαχείριση του «μουκατά» (σ.σ. τουρκικά mukattaa) της επαρχίας, δηλαδή του βακουφικού φόρου. Στην ουσία επρόκειτο για ενοικίαση αλυκών.

                Υπήρξε μεγάλος διχασμός μεταξύ των πολιτών και η κατάσταση είχε γνωστοποιηθεί νωρίτερα με άλλες αναφορές στο υπουργείο Εσωτερικών και στο υπουργείο Οικονομικών. Ο έπαρχος έκανε λόγο για «αλλόκοτο θυμό και των δύο μερών» και για τις προσπάθειες που έκανε ο ίδιος να συμβιβάσει τα διεστώτα. Βλέποντας όμως την πεισματική επιμονή των αντιτιθέμενων πλευρών, έστειλε ανθρώπους του να κάνουν καταγραφή του προβλήματος αναμένοντας και τις διαταγές της Υπέρτατης Διοικήσεως του Αγώνα. Γράφει συγκεκριμένα:

                «Και περιμένοντας τούτο εκάθετο οπλοφορεμένος ο καθείς εις τα ίδιά του, εγώ δε δεν έπαυον από του να ομιλώ του ενός και του άλλου μέρους δια να τους συμβιβάσω. Με το να ήμουν εις βάρος να επισκέπτομαι την ακριβή καταγραφήν του προϊόντος, υπήγα εις την αλυκήν  να θεωρήσω και βάλω εις επιμέλειαν τους επιστάτας και δουλευτάς, ώστε οπού αναχωρώντας από το κονάκι μου και φθάσας εις την αλυκήν έδωσεν την άδειαν ο καπετάν Πέτρος Μήτζου ενός ατάκτου ονόματι Λιάπης με τριάντα απειθείς Πατραίους, μεθυσμένοι όντες, ως άλλοι βούλγαροι, περιφερόμενοι με τα βιολιά μέσα εις την πολιτείαν και απερνώντας από τα παρεθύρια του Χριστοδούλου Αχόλου με εκείνας τας μεθυσμένας λέξεις κατά Αχόλου και Μοσχούλα».

                Παρατηρεί κανείς εδώ, την εντύπωση που μετέφερε ο Κουμουντουράκης. Οι μεθυσμένοι τραμπούκοι της Πάτρας συμπεριφέρονταν «ως άλλοι βούλγαροι»!!! Δηλαδή η λαϊκή εντύπωση είχε βάσιμα σχηματισθεί από το 1823 τουλάχιστον. Οι Βούλγαροι ήταν ταραχοποιά στοιχεία!!!

                Αυτό το πέρασμα των τραμπούκων από τα σπίτια των αντιπάλων, είχε σαν συνέπεια να ανταλλαγούν πυροβολισμοί, διότι οι κάτοικοι της περιοχής αγανάκτησαν «επέταξαν τα πιστόλας και τα γιαταγάνια και τους έβαλαν κοντά, αυτοί δε έφευγον από αγκωνάρι εις αγκωνάρι πιστολίζοντας και τα δύο μέρη, ώστε εις αυτόν τον πόλεμον εσκοτώθη ένας Πατραίος από τους μεθυσμένους και ένα παιδί ψωμάς ελαβώθη»

*Η σφραγίδα του υπουργείου Εσωτερικών

Ο πολιτάρχης και οι Βούλγαροι "φορτωμένοι πλιάτζικα" 

                Και μια αναφορά κατά του πολιτάρχου Άργους Θεόδωρου Ζαχαρόπουλου γραμμένη στις 30 Ιουνίου 1823. Με την λέξη πολιτάρχης εννοούμε ένα αξίωμα το οποίο συναντάμε κυρίως στην Επανάσταση του 1821. Το αξίωμα αυτό περιγράφει απλά και γλαφυρά ο Ιωάννης Μακρυγιάννης.  Όταν το 1826 οι Τούρκοι πολιορκούσαν την Ακρόπολη, του ανατέθηκαν τα καθήκοντα πολιτάρχη. Γράφει χαρακτηριστικά στα Απομνημονεύματά του: «Με διόρισαν όλοι οι πολιορκημένοι πολιτάρχη του κάστρου, να φέρνω γύρα όλο το κάστρο, μέσα διά την ευταξίαν, κ' έξω σε όλα τα πόστα να τρέχω όθεν ακολουθήση ντουφέκι». Στα χρόνια του Καποδίστρια, ο πολιτάρχης εκτελούσε καθήκοντα αστυνόμευσης.

                Φαίνεται, πως η συμπεριφορά και ο τρόπος διοίκησης και ελέγχου της πόλης του Άργους από τον πολιτάρχη Θεόδωρο Ζαχαρόπουλο, δημιούργησε μεγάλη δυσαρέσκεια. Έτσι οι Αργείοι με αναφορά τους, κατέφυγαν πολλές φορές στο υπουργείο Εσωτερικών. Την αναφορά υπέγραφαν οι δημογέροντες και πολλοί κάτοικοι του Άργους.

                «Ο ημέτερος πολιτάρχης καπ. Θεοδωρής Ζαχαρόπουλος κατ’ αρχάς ελθών ενταύθα τα όσα καλά διεπράξατο και οι άφωνοι λίθοι ερωτώμενοι, θέλουν τα ειπεί μεγαλοφώνως. Ημείς πολλάκις, αν και το είπομεν, μ’ όλον τούτο δεν εισηκούσθημεν.

                Προλαβόντως δεν εκστρατεύσας από Άργος έως ού να φθάση εις Πεδιάδα, τα καθ οδόν χωρία όλα εληστραγώγησεν. Φθάσας δεν και είς αυτήν την Πεδιάδαν, μολονότι εφιλοφρονήθη μάλλον ή έδει, χάριν του στρατηγού Νικήτα, από τους εν αυτή ενοικούντας, η τελευταία και αμοιβαία ευχαρίστησίς του προς αυτούς εστάθη να τους γυμνώσει όλους εν γένει και να τους κάμη τόσα και τόσα καλά απαραδειγμάτιστα. Έστειλε πολλούς Βουλγάρους φορτωμένους πλιάτζικα από της Πεδιάδος, ωσάν πόλιν Αγαρηνών. Συν τούτοις κατά δυστυχίαν έλαβε την αυτήν τύχην και ο δυστυχής δι’ αυτόν κύριος Σταματέλος Αντωνόπουλος, διευρεθείς τότε εκεί».Ι

                Αξίζει εδώ να ανοίξουμε μια μικρή παρένθεση για την αναφερόμενη εδώ Πεδιάδα. Στα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, που εναπόκεινται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, διασώζεται η απόφαση της 9 Μαΐου 1822, με την οποία, το χωριό της Πιάδας, παραφθορά της λέξης Πεδιάδα, πήρε την ονομασία Νέα Επίδαυρος και οι κάτοικοί της απαλλάχτηκαν από την καταβολή του φόρου της δεκάτης, επειδή φιλοξένησαν τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης. Στην απόφαση αναφέρεται ότι είναι δίκαιο «αι επερχόμεναι γενεαί τόσων των Πεδιαδιτών όσον και των άλλων Ελλήνων να μη λησμονήσωσι τον τόπον της Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως».

          Ενώ σε ένα άλλο έγγραφο της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδος γίνεται μνεία της φιλόξενης διάθεσης των κατοίκων της Πιάδας «οι οποίοι με την φιλόφρονα περιποίησιν ήν έδειξαν εις τα μέλη της Συνελεύσεως, έλαβον ξενίσαντες υπό τα στέγας αυτών άπαν το έθνος,  και διότι οι Πιαδίται πρώτοι έβαλον εις το κοινόν ταμείον το αργύριον της συνεισφοράς, δόντες διπλά παραδείγματα και της φιλοξενίας και της υποταγής προς την υπερτάτην Διοίκησιν».

*Η υπογραφή του πολιτάρχη Θεόδωρου Ζαχαρόπουλου

                Για να επανέλθουμε όμως στον Ζαχαρόπουλο. Οι ληστρικές πράξεις του, ήταν πολλές. Τον κατηγορούσαν ότι άρπαξε και ιερά κειμήλια, όπως:

                *Από ένα μοναστήρι, ένα κουτί με άγια λείψανα.

                *Άγια δισκοπότηρα.

                *Διάφορα εκκλησιαστικά σκεύη.

                Στη συνέχεια, αφού έδειρε κάποιους επιστάτες Αιγηνίτες πήγε στα Δερβενάκια και μετά επέστρεψε στο Άργος, λησμονώντας τις πράξεις του αυτές αλλά και άλλες, όπως την παράνομη νυχτερινή πολιορκία της κατοικίας του καπετάν Κωνσταντή Κακάνη, τον άδικο φόνο ενός συμπολίτη τους και την διακόρευση μια επταετούς παρθένου, η οποία λίγες μέρες μετά «εξεμέτρησε το ζην»!!!  

                Αλλά υπάρχουν και άλλες καταγγελίες κατά του πολιτάρχη Ζαχαρόπουλου, όπως η μαστίγωση με «τεσσαράκοντα παρά μίαν» του ιερέα Αθανάσιου Μπουγατιώτη. Ανηλεώς μαστιγώθηκαν και οι Δημήτριος Γουναργιάνος και Νικολής Φλόκας. «Υπό των πολλών μαστίγων η γη έβαψεν από τα αίματα των ραβδισθέντων, έργον θηριωδέστατον, σκληρότατον και απάνθρωπον».

                Τέλος στις 7 Αυγούστου 1823 στο Βουλευτικό εξετάστηκε «αναφορά τινών Κιβεριωτών, δεομένων να αποζημιωθώσιν, όσα τους ήρπασαν Βούλγαροι και Τσάκωνες».

                Τα βάσανα του κόσμου, δεν είχαν τελειωμό…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης