Ο δεύτερος «θάνατος» των ηρώων της Αλβανίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_11/11/2013_527308

*Το ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο στους Βουλιαράτες *Γιατί καθυστερούν οι έρευνες  για εντοπισμό χιλιάδων  Ελλήνων στρατιωτών θαμμένων εκεί

Του δημοσιογράφου Σταύρου Τζίμα

Κατά την επιμνημόσυνη δέηση που ετελέσθη φέτος, ανήμερα την 28η Οκτωβρίου, στο νεκροταφείο των Ελλήνων στρατιωτών του ελληνοϊταλικού πολέμου στην Κλεισούρα της Αλβανίας, πλησίασε τον ακόλουθο Άμυνας της πρεσβείας μας στα Τίρανα, Σπύρο Ρώσση, ένας άγνωστός του ηλικιωμένος. Παρουσία και άλλων μελών της διπλωματικής αποστολής, δήλωσε ότι ονομάζεται Απόστολος Αναστασόπουλος, κατάγεται από την Κοζάνη, και έδειξε με δάκρυα στα μάτια μια φωτογραφία του πατέρα του με στρατιωτική στολή, λέγοντας πως ψάχνει επί δεκαετίες να εντοπίσει τα οστά του. Ο σεβάσμιος άνδρας προσφέρθηκε μάλιστα να υποβληθεί σε έλεγχο DNA, εφόσον προχωρήσει μια τέτοια διαδικασία για την αναγνώριση και ταυτοποίηση και άλλων πεσόντων, ενώ παρέδωσε και έγγραφα με τα στοιχεία του πατέρα του, τα οποία και παρέλαβε ο κ. Ρώσσης. Εβδομήντα τρία χρόνια μετά το έπος του ’40, χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες που έπεσαν στα βουνά της Αλβανίας καταδιώκοντας τους Ιταλούς, «προσμένουν» τη «δεύτερη ταφή» τους. Οι έρευνες για τον εντοπισμό των πρόχειρων «κοιμητηρίων» τους, η εκταφή των οστών και ο ενταφιασμός τους σε δύο μεγάλα νεκροταφεία, που έχουν δημιουργηθεί στην Κλεισούρα και τους Βουλιαράτες, κατόπιν συμφωνίας των δύο χωρών, κωλυσιεργούν. Η αλβανική πλευρά, μολονότι έχουν ρυθμισθεί οι λεπτομέρειες για την όλη διαδικασία, εμποδίζει με διάφορες προφάσεις τη σύγκληση της μεικτής επιτροπής. Έτσι, τα συνεργεία δεν έχουν ανεβεί ακόμη στα βουνά προκειμένου να αρχίσουν να σκάβουν στα σημεία που έχει υποδείξει η Ελλάδα, με βάση στρατιωτικούς χάρτες της αλλά και άλλους που έδωσε η Ιταλία, όπου υπάρχουν μικρά νεκροταφεία που φτιάχτηκαν τις μέρες του πολέμου για να ενταφιαστούν οι νεκροί στρατιώτες. *Για του ήρωες "πάσα γη τάφος" Προς τι αυτή η κωλυσιεργία, αφού Αθήνα και Τίρανα υπέγραψαν τον Απρίλιο του 2010, σε επίπεδο πρωθυπουργών, συμφωνία για τη δημιουργία δύο μεγάλων νεκροταφείων για τη μεταφορά εκεί των οστών των Ελλήνων στρατιωτών που θα εντοπίζονταν στα αλβανικά βουνά, η οποία, μάλιστα, επικυρώθηκε το 2010 από το Κοινοβούλιο της Αλβανίας; Επισήμως δεν δίδεται κάποια πειστική εξήγηση, ακόμα και στις επίσημες διμερείς συναντήσεις όταν τίθεται το θέμα από ελληνικής πλευράς, με τους Αλβανούς να προβάλλουν τεχνικής φύσεως ζητήματα. Ανεπισήμως αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι κατά καιρούς αλβανικές κυβερνήσεις δείχνουν να μην τολμούν να αγνοήσουν τις αντιδράσεις ακραίων εθνικιστικών κύκλων, κάποιων διανοούμενων με επιρροή στην κοινή γνώμη και μερίδας των ΜΜΕ. Όλοι αυτοί δείχνουν να φοβούνται τους νεκρούς! Θεωρούν την παρουσία κοιμητηρίων στις κορυφογραμμές από την Κορυτσά έως την Κλεισούρα και το Αργυρόκαστρο άτυπες προωθημένες «πυραμίδες» νοητών συνόρων που υποκρύπτουν εδαφικές διεκδικήσεις της Ελλάδας εις βάρος της Αλβανίας και τους Έλληνες νεκρούς του έπους του ’40 «κατακτητές». Γι’ αυτό και πιέζουν εξάπτοντας με θεωρίες συνωμοσίας στην κοινωνία ανθελληνικά αισθήματα και ιστορικές φοβίες ώστε να μπλοκάρουν την όλη διαδικασία ή και να τη στρέψουν στην κατεύθυνση να πάρουν οι Έλληνες τους νεκρούς τους και να τους θάψουν στην Ελλάδα. Κάπου εκεί βρίσκεται σήμερα το όλο θέμα, που άνοιξε το 1981 κατόπιν αιτήματος της Αθήνας προς τον κομμουνιστή ηγέτη Ενβέρ Χότζα για τον εντοπισμό και τη συγκέντρωση των οστών των Ελλήνων στρατιωτών. Η αλβανική ηγεσία ανταποκρίθηκε καθώς μάλιστα είχε προηγηθεί «συλλογή» από την Ιταλία των δικών της νεκρών και τότε η επιτροπή εμπειρογνωμόνων με τη βοήθεια χωρικών της περιοχής εντόπισε 6.300 τάφους, όσους περίπου και οι Ιταλοί. Η διαδικασία όμως «πάγωσε» καθώς όχι μόνο η Ελλάδα δεν πήρε τους νεκρούς της, όπως ήλπιζε ο Χότζα ότι θα κάνει μιμούμενη την Ιταλία, και να εξαλειφθεί έτσι για πάντα ένα τέτοιου είδους ελληνικό ιστορικό «αποτύπωμα» από τη χώρα του, αλλά το 1987 όταν ο τότε ΥΠΕΞ Κάρολος Παπούλιας επισκέφθηκε την Αλβανία και κατέθεσε στεφάνι σε κάποιο αυτοσχέδιο υποτυπώδες νεκροταφείο στην Κλεισούρα διεμήνυσε ότι «οι Έλληνες νεκροί είναι στον τόπο τους», δήλωση που προκάλεσε δυσφορία στα Τίρανα. *Το στρατιωτικό νεκροταφείο στον Άγιο Νικόλαο της Κλεισούρας Η πρωτοβουλία του κ. Αναστάσιου Διαρκούσης της μακράς νύχτας της δικτατορίας του Χότζα, Έλληνες μειονοτικοί της Αλβανίας έβρισκαν στα βουνά τάφους στρατιωτών και τους φρόντιζαν... Στο χωριό Βουλιαράτες, για παράδειγμα, όπου λειτούργησε νοσοκομείο του ελληνικού στρατού στον πόλεμο, οι κάτοικοι συντήρησαν μέχρι την πτώση του καθεστώτος το νεκροταφείο που είχε δημιουργηθεί για την ταφή των τραυματιών που υπέκυπταν. Το 2005, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. Αναστάσιος ανέλαβε την ανακαίνιση, στην πραγματικότητα την ανέγερση εκ θεμελίων, του ιστορικού μοναστηριού του Αγίου Νικολάου στην Κλεισούρα της Πρεμετής και ως προέκταση της μονής έχτισε νεκροταφείο ώστε να τοποθετηθούν στο κενοτάφιο τα οστά των Ελλήνων πεσόντων που βρίσκονται διάσπαρτα στην ευρύτερη περιοχή. Για την πρωτοβουλία του αυτή έγινε στόχος σφοδρότατων επιθέσεων, ακόμη και απειλών, από Αλβανούς εθνικιστές. Στο σημερινό αλβανικό έδαφος σκοτώθηκαν περίπου 8.000 Έλληνες, ενώ στοιχεία υπάρχουν για 5.500. Σημαντική βοήθεια παρείχε μεταπολεμικά στην Ελλάδα η Ιταλία με τη χορήγηση χαρτών. Στο διάστημα 1941 - 1942 οι Ιταλοί συνέλεξαν και έθαψαν στα βουνά της Αλβανίας τούς εκεί νεκρούς τους, ενώ αρκετά χρόνια μετά μετέφεραν τα οστά τους στην Ιταλία. Σε ξεχωριστά νεκροταφεία έθαψαν και τους σκελετούς 6.300 Ελλήνων. Σε κάποιους τάφους μάλιστα έγραψαν «εχθροί στη ζωή- φίλοι στον θάνατο». Σταύρος Τζίμας