Πέμπτη 17 Μαΐου 2012

ΟΙ ΚΙΡΤΖΑΛΗΔΕΣ ΛΗΣΤΕΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

*Ο Σουλτάνος Σελήμ Γ΄αυτός που εξόντωσε τους Κιρτζαλήδες, στα δώματά του. Έργο του Κωνσταντίνου Κυζικινού (Kapıdaglı Konstantin), Μουσείο Τοπ Καπί.








*Ένα φαινόμενο που ταλαιπώρησε
τη Θράκη τον 18ο και τον 19ο αιώνα




Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης




          Οι Κιρτζαλήδες, φαρμακερό αγκάθι στα πλευρά τους Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά και φόβος και τρόμος του πληθυσμού, υπήρξαν αιμοβόροι μουσουλμάνοι ληστές, που για πολλά χρόνια τρομοκράτησαν και καταλήστεψαν σχεδόν το σύνολο της ενιαίας Θράκης.
          Οι ληστές αυτοί είχαν μια ιδιοτυπία. Δεν λήστευαν απλά μεμονωμένους ανθρώπους, αλλά εκστράτευαν ομαδικά και καταλάμβαναν χωριά και κωμοπόλεις, εγκαθίσταντο εκεί και απαιτούσαν τα λύτρα. Το φαινόμενό τους, δεν έχει μελετηθεί επαρκώς και σε βάθος. Διασώθηκαν αρκετά στοιχεία που δείχνουν ανάγλυφα τι ήταν αυτοί οι φοβεροί Κιρτζαλήδες ληστές.
          Βασικά οι Κιρτζαλήδες ληστές ήταν αρχικά Τούρκοι στρατιώτες, που συνήθως είχαν υπηρετήσει στον Οθωμανικό στρατό κατά τον 18ο αιώνα. 
          

          Και όταν απολύθηκαν από τις τάξεις του στρατεύματος έμειναν στα εδάφη της σημερινής Βουλγαρίας και ειδικότερα στην άνω κοιλάδα του Άρδα, περί το Κίρτζαλη. Όταν όμως αυτό το ληστρικό κίνημα ανδρώθηκε σημαντικά, στις τάξεις του προσχώρησαν και ορισμένοι Βούλγαροι, Πομάκοι και Έλληνες ακόμα, γενικά κακοποιά στοιχεία της εποχής εκείνης. 
          Αργότερα χρησιμοποιήθηκε και ο όρος «Ντααλήδες» ή «Νταγλήδες» που σημαίνει ορεινοί ληστές και παράγεται από τις τουρκικές λέξεις dagli eskyasi.
*Το σημερινό Κίρτζαλη

Το Κίρτζαλη σήμερα

          Το Κίρτζαλη βρίσκεται περί τα 120 χιλμ δυτικά της Αδριανούπολης και κατοικείται ακόμα και σήμερα από Τούρκους της Βουλγαρίας αλλά και Πομάκους. Το έδαφος εκεί είναι δασώδες και ορεινό, ιδανικό για καταφύγιο ληστών. Το όνομά του σύμφωνα με Τούρκους ιστορικούς, παράγεται από το όνομά του κτήτορα της πόλης Κυρτζά Αλή Μπαμπά, ο οποίος είχε ταφεί εκεί. Κατ’ άλλη εκδοχή, η λέξη παράγεται από Kirca Ali. Το πρώτο συνθετικό είναι παράγωγο της λέξης Kir που στα τουρκικά σημαίνει πεδιάδα.
Η περιοχή του Κίρτζαλη είναι στην ανατολική πλευρά της οροσειράς της Ροδόπης και συμπεριλαμβάνει σήμερα επτά δήμους, με σημαντικότερον αυτόν του Κίρτζαλη. Οι κάτοικοι της περιοχής είναι 164.000 Βούλγαροι, Τούρκοι, Πομάκοι και Ρομά. Στην περιοχή του Κίρτζαλη δραστηριοποιούνται τα βασικά πολιτικά κόμματα, τα οποία και αντιπροσωπεύονται στην βουλγαρική Βουλή. Πιο μεγάλη επιρροή έχει το κόμμα «Κίνημα για Δικαιώματα και Ελευθερία», με ψηφοφόρους, που βασικά ανήκουν στον τουρκικής καταγωγής πληθυσμό.
          Σύμφωνα με καταγγελίες που έχουν δημοσιευθεί στον Τύπο, στο Κίρτζαλι σήμερα, υπάρχουν εργαστήρια παραγωγής πλαστών αρχαιοελληνικών νομισμάτων, καλής ποιότητας, που δύσκολα αναγνωρίζεται η πλαστότητά τους!!!
*Κιρτζαλίδικα τουφέκια περίτεχεχνα διακοσμημένα


Τα κιρτζαλίδικα τουφέκια


          Το κύριο χαρακτηριστικό των Κιρτζαλήδων ληστών του 18ου αιώνα, ήταν οι φοβερές ληστρικές πράξεις, η απαγωγή γυναικόπαιδων για λύτρα, η αγριότητά τους και η κατατρομοκράτηση των αγροτικών πληθυσμών. Ήταν οργανωμένοι σε συμμορίες και σώματα, με αυστηρή στρατιωτική οργάνωση. Οι ομάδες αυτές έφτασαν να έχουν κατά διαστήματα ακόμα και 20-25.000 άνδρες, οι οποίοι αποτέλεσαν αληθινή μάστιγα για τους πληθυσμούς τους Θράκης, Τούρκους, Έλληνες, Βούλγαρους, Πομάκους, Εβραίους, Αρμένιους). Ήταν τόσο πολλοί, που κρατούσαν ολόκληρες πόλεις σε ομηρία. Ήταν οπλισμένοι με πιστόλια, γιαταγάνια και μακρύκανα όπλα, τα οποία έγινα γνωστά με την ονομασία «κιρτζαλίδικα».
Ο Σέρβος ιστορικός Vuk Karadžić σε μια μελέτη του για τα όπλα του βαλκανικού χώρου γράφει, ότι η krdžalinka ή krdžalijanka είναι όπλο που χρησιμοποιούσαν οι  πολεμιστές krdžalije, έφιπποι νομάδες οι οποίοι ζούσαν από τις ληστείες και μίσθωναν τις υπηρεσίες τους σε όποιον έδινε τα περισσότερα χρήματα. Τα «κιρτζαλίδικα» όπλα, ήταν περίτεχνα διακοσμημένα με πολύ μεράκι.
Οι Κιρτζαλήδες ληστές ήταν ονομαστοί για τα χαρέμια τους από αιχμάλωτες σκλάβες, οι οποίες ντυμένες άνδρες τους συνόδευαν στο πεδίο της μάχης, καθώς και για την πολυτέλεια των ρούχων τους από βελούδο και μετάξι. Άλλοι ιστορικοί αναφέρουν, πως τους Κιρτζαλήδες ληστές συνόδευαν τσιγγάνες, τις οποίες χρησιμοποιούσαν για την κάθε μορφής διασκέδασή τους. Τα άλογά τους τα στόλιζαν με τα χρυσά και ασημένια στολίδια στις σέλλες και τα ηνία τους.
Οι Οθωμανοί «αγιάνηδες» δηλαδή οι πλούσιοι γαιοκτήμονες αλλά και ορισμένοι πασάδες, τους προσλάμβαναν για να αντιστέκονται στις αυθαιρεσίες της εξουσίας τους αυτοκρατορίας. Πολλοί από αυτούς πολέμησαν κατά τον Αυστρο-τουρκικό πόλεμο του 1787- 91 και αφού απολύθηκαν, πολλοί υπηρέτησαν τον πασά του Βιδινίου Οσμάν Πασβάνογλου(1758-1807). Ο Πασβάνογλου λέγεται πώς είχε φιλία με το Ρήγα Φερραίο, ο οποίος του μεταλαμπάδευσε τις ιδέες του για Βαλκανική Ομοσπονδία εκτός της Οθωμανικής εξουσίας. 
*Ο Πασβάνογλου. Αρχείο Γενναδείου Βιβλιοθήκης

Στο Θούριό του μάλιστα ο Ρήγας Φερραίος απευθύνεται και στον Πασβάνογλου, ζητώντας γενικό ξεσηκωμό των Ελλήνων:

"Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,
Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή,
Για την ελευθερίαν, να ζώσωμεν σπαθί,
πως είμαστ' αντριωμένοι, παντού να ξακουσθή".

-------------------

"Σας κράζει η Ελλάδα, σας θέλει, σας πονεί,
ζητά την συνδρομήν σας, με μητρική φωνή.
Τι στέκεις Παζβαντζιόγλου, τόσον εκστατικός;
τινάξου στο Μπαλκάνι, φώλιασε σαν αητός".


Κατά τον πρώτο σέρβικο ξεσηκωμό, οι Κιρτζαλήδες πολέμησαν και με τις  δύο πλευρές ως μισθοφόροι. Δηλαδή και με τους Τούρκους και με τους Σέρβους.
*Το παλαιό Κίρτζαλη

Το φαινόμενο

Το φαινόμενο των ληστών του Κίρτζαλη μελετήθηκε από Βούλγαρους ιστοριογράφους και σχετίσθηκε με το φαινόμενο της παρακμής του κοινωνικο-οικονομικού συστήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά το τον 17ο και 18ο αιώνα.
Ο Ανδρέας Λυμπεράτος στη μελέτη του «Οικονομία, πολιτική και εθνική ιδεολογία- Η διαμόρφωση των εθνικών κομμάτων στη Φιλιππούπολη του 19ου αιώνα» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2009) σημειώνει επικαλούμενος βούλγαρους ιστορικούς, ότι:
Οι διαστάσεις και τα χαρακτηριστικά του, ξεχωρίζουν το κοινωνικό αυτό φαινόμενο από τις ενδημικές εκδηλώσεις ληστείας κατά την προηγούμενη και την επόμενη περίοδο: Εν προκειμένω έχουμε να κάνουμε με πολυπρόσωπες (πολλές εκατοντάδες και χιλιάδες μέλη) πολυσυλλεκτικές ως προς την κοινωνική και εθνοτική σύνθεσή τους και αυθόρμητα συγκροτημένες συμμορίες, που εκδηλώνουν τις ενέργειές τους στις πεδιάδες και έχουν στόχοι τη ληστεία και τη λεηλασία οικισμών, συμπεριλαμβανομένων και πόλεων, αναλαμβάνοντας ανοιχτές στρατιωτικές επιχειρήσεις στηριζόμενοι στις συμμαχίες τους με τους αγιάνηδες ή και ανεξάρτητα από αυτούς.
Ο Ανδρέας Λυμπεράτος, γράφει επίσης ότι:
«Σε αντίθεση με άλλες περιοχές της αυτοκρατορίας όπου ισχυροί τοπικοί ηγεμόνες (Παζβάνογλου, Μπουσατλήδες, Αλή Πασάς Τεπελενλής κ.ά.) κατόρθωσαν να οργανώσουν τις συμμορίες υπό την εξουσία τους και να ελέγξουν μεγάλες περιοχές, στη Θράκη και πιο ειδικά στην περιοχή της Φιλιππούπολης, επικρατεί μια απόλυτα ασταθής κατάσταση. Η ύπαρξη πολλών μικρότερης δυναμικότητας αγιάνηδων, με τους οποίους έρχονται σε εφήμερες συμμαχίες οι Κιρτζαλήδες, τα ίδια τα χαρακτηριστικά της περιοχής ως περάσματος, αλλά και η πολιτική επιλογή της Πύλης να επικεντρωθεί στη διατήρηση υπό τον έλεγχό της, της βασικής στρατιωτικής οδού (της άγουσας από την Κωνσταντινούπολη προς το Βελιγράδι μέσω της Αδριανούπολης και Φιλιππούπολης), δεν επέτρεψαν την εδραίωση κάποιου ισχυρού ηγεμόνα στην περιοχή, αν και μετέτρεψαν τη βορειοθρακική κοιλάδα σε πεδίο συνεχών συγκρούσεων και καταστροφών για περισσότερα από 20 χρόνια».
*Η περιοχή του Κίρτζαλη
Αυτές όμως οι ταραχές αναστάτωσαν τις πόλεις της περιοχής και ιδιαίτερα την αναπτυσσόμενη Φιλιππούπολη, η οποία ως μεγάλο αστικό κέντρο παρέμεινε υπό τον έλεγχο του Σουλτάνου και χρησιμοποιήθηκε ως  κέντρο επιχειρήσεων των στρατιωτικών ηγητόρων (μπεϊλερμπεήδες) Χακί Πασά (1796-1797) και Μουσταφά Πασά (1797) εναντίον των ληστών του Κίρτζαλη. Και η Φιλιππούπολη όμως παρά το σχετικό της αυτό πλεονέκτημα γνώρισε εσωτερικές εξεγέρσεις γενιτσάρων και άλλων ενόπλων, οι οποίοι κατά καιρούς επέβαλαν δυσβάστακτους φόρους (π.χ. φόρος «σεϊμέν παρασί» που πήγαινε υπέρ του τάγματος των σεϊμένηδων γενιτσάρων).
Το 1807 η Φιλιππούπολη βρέθηκε υπό την απειλή κατάληψής της από Κιρτζαλήδες του Εμίν Αγά από το Χάσκοβο. Οι πρόκριτοι της πόλης και οι συντεχνίες κατέβαλαν το υπέρογκο ποσό που ζήτησε ο Εμίν Αγάς για να αποφύγουν την επίθεση.
Οι Βούλγαροι ιστορικοί εντάσσουν το φαινόμενο των Κιρτζαλήδων ληστών, στο φαινόμενο της «φεουδαρχικής αναρχίας» που ταλάνισε την Οθωμανική Αυτοκρατορία στα τέλη του 18ου και του στις αρχές του 190υ αιώνα.
Ένα τέτοιο παράδειγμα πλην των ληστειών των Κιρτζαλήδων είναι ακόμα και η κατάληψη της πόλης της Φιλιππούπολης για δύο χρόνια (1810-1812) από Μπεκιρλιλή Καρά Μουσταφά Αγά, πρώην οπλαρχηγό του Πασβάνογλου.
Τελικά η δράση των Κιρτζαλήδων ληστών, άρχισε να τερματίζεται από το 1804 όταν ο σουλτάνος Σελήμ Γ΄ (1789- 1807) έστειλε στρατό και τους εξόντωσε σιγά- σιγά.
Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΕΣ

-Ανδρέας Λυμπεράτος «Οικονομία, πολιτική και εθνική ιδεολογία- Η διαμόρφωση των εθνικών κομμάτων στη Φιλιππούπολη του 19ου αιώνα» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) 2009.
-Vera Mutafcieva “Kardzalijsko vreme” Sofia 1977.
-Μανάκας Δημήτριος «Κιρτζαλήδες, Πομάκοι, Αγριάνοι, Νταγλήδες και Κιζιλ-μπάσηδες, οικούντες πέριξ του όρους Ροδόπης» Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 20, σελ. 334-336, Αθήνα 1955.

44 σχόλια:

  1. Παντελή μου καταπληκτική δουλειά και πολύ ενδιαφέρον θέμα....
    Soula Sanskri

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πράγματι άγνωστο. Σου εχω πει πολλές φορές ..εγώ ευχαριστώ.....
    Soula Sanskri

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ευχαριστώ κύριε Αθανασιάδη πολύ ενδιαφέρουσα η αναφορά σας!!!!!!!!
    Despoina Daniilaki

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κύριε Αθανασιάδη, σήμερα διάβασα με ενδιαφέρον, κάτι που δεν γνώριζα!!!Σας ευχαριστώ πολύ!!! Εντυπωσιάστηκα, με το ότι κατάφερναν να συγκροτούνται και να δρούν ομαδικά!!!!
    Φανη Πιατα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Κυρία Πιατά, οι ληστές, όλες τις εποχές τα κατάφερναν.... Ακόμα και σήμερα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Πολύ ενδιαφέρον θέμα....
    Grigoris Azorides

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Καταπληκτικό αφιέρωμα Παντελή!!!!
    Andreas Makrides

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Συγχαρητήρια για την δουλειά σου. Μου άρεσε πολύ το θέμα καθώς φωτίζει άγνωστες στο ευρύ κοινό πτυχές της ιστορίας της Θράκης!
    Ελένη Ραντζούδη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ο Σελιμ Γ είχε για εκκαθαριστή αυτών των παράνομων ληστών τον προικισμένον Χασάν Τζεζαγερλή φιλέλληνα και τιμωρό καθε παρανομίας,όπως αυτής του Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνη στην άρνηση του να εκδιοχθούν από τη Πελοπόνησο οι Αλβανοί που πολέμησαν κατά των Ρώσων το 1770,γεγονός που υποστήριξε ο Νικόλαος ΜΑΥΡΟΓΈΝΗς.Ο νύν Αινιάν απόγονος των Κολοκοτρωναίων εξύβρισε τον Μαυρογένη σε σχετική έκθεση στο Μουσείο της Παλαιάς Βουλής στηριζομενος σε χειρόγραφη ύβρη πανω σε ένα αντίτυπο των ΦΥΣΙΚΏΝ του Ρήγα Φεραίου. Εχω έτοιμη σχετική μελέτη.
    Manolis Simos Ο Σελιμ Γ είχε για εκκαθαριστή αυτών των παράνομων ληστών τον προικισμένον Χασάν Τζεζαγερλή φιλέλληνα και τιμωρό καθε παρανομίας,όπως αυτής του Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνη στην άρνηση του να εκδιοχθούν από τη Πελοπόνησο οι Αλβανοί που πολέμησαν κατά των Ρώσων το 1770,γεγονός που υποστήριξε ο Νικόλαος ΜΑΥΡΟΓΈΝΗς.Ο νύν Αινιάν απόγονος των Κολοκοτρωναίων εξύβρισε τον Μαυρογένη σε σχετική έκθεση στο Μουσείο της Παλαιάς Βουλής στηριζομενος σε χειρόγραφη ύβρη πανω σε ένα αντίτυπο των ΦΥΣΙΚΏΝ του Ρήγα Φεραίου.
    Εχω έτοιμη σχετική μελέτη.....
    Manolis Simos

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΠΑΝΤΕΛΗ...ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ..ΑΦΗΣΑΝ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΙΣΑΞΙΟΥΣ ΟΙ ΚΙΡΤΖΑΛΗΔΕΣ...ΚΑΤΕΛΑΒΑΝ ΟΛΟΙ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΟΥΝ ΤΑ ΛΥΤΡΑ !!!!!!!!
    ΛΙΝΑ ΒΕΝΤΟΥΡΓΕΡΗ ΠΕΤΡΙΔΟΥ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Άλλη μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας του τόπου μας που δεν ήξερα.
    Πολύ ωραίο Παντελή. Μπράβο....
    Αρτέμης Δεναξάς

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. ς Παντελή εξαιρετικό το θέμα. Να είσαι γερός για να μας οδηγείς....

    Νικόλαος Γκότσης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Πολύ ωραίες ιστορικές ανασκοπήσεις!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Τωρα εμαθα τι σημαινει κιρτζαληδες...την ειχα ακουστα σαν λεξη...αλλα δεν ηξερα την σημασια της...πολυ ενδιαφερον θεμα παλι...σας ευχαριστω πολυ !!!!

    γιουλα μπασδεκη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Άλλη μια ωραία ιστορική περιγραφή. Ευχαριστούμε Παντελή (...βέβαια, μ' έκανε να θυμηθλω και τους δικούς μας σημερινούς "ληστές" και πως πρέπει να κανονίσω να πληρώσω σε δόσεις ένα γερό "σεϊμάν παρασί"!!!χα,χα)...

    'Σέσσυ Σαμόλη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Πολύ ενδιαφέρον, κ. Αθανασιάδη!!!!

    Chryssi Baboura

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Αγαπητέ κ. Παντ. Αθανασιάδη, καλησπέρα, διάβασα το κείμενό σας που αναρτήσατε γιά τους Κιρτζαλήδες και σας ευχαριστώ πολύ για τα όσα διαφωτιστικά διαλαμβάνετε. Μάλιστα το αποθήκευσα στο σκληρό μου δίσκο. Με την ευκαρία αύτή θα ήθελα να προσθέσω στα όσα εκεί διαλαμβανετε τρεις μαρτυρίες- ενθυμήσεις της εποχής εκείνης πού οι δύο πρώτες καταστρώθηκαν σε εκκλησιαστικά βιβλία της εποχής, που βέβαια τις έχω δημοσιεύσει κατά καιρούς, τίς μέν δύο πρώτες στό βιβλίο μου Συμβολή στην ιστορία της Ξάνθης 1976 και την τρίτη στο μόλις πρόσφατα (2014) κυκλοφορήσαν βιβλίο μου "Επισκοπική ιστορία των Ι.Μητροπόλεων της Δ.Θράκης" Λοιπόν ας δούμε τι αναφέρουν αυτές οι μρτυρίες χωρίς δυστυχώς την ονομασία "Κιρτζαλήδες"
    Η πρώτη λοιπόν είναι μια ενθύμηση του ιερέως των Αβδήρων του 1794 όπου έγραφε " έτους 1794 Αυγούστου 22. Παπαδημήτρις Ιωαννίτης γράφω, τον αυτόν κερό ηρθαν οι κλέυτες και καψαν το χωριό και εχάλασαν τόσα αλλα χωριά και κινηγούσαν τους κλευτες και δεν μπορούσαν να τους κάνουν ζάπι όι ήταν τρις 1000 κλέπτες και εσκοτώθηκαν κλέπτες στο χωριό 335 και δίο χοριανοί 2 ανθροπι 20 Αυγούστου- 30 και ακρίβια πολι η ωκά το αλεβρι παράδες 15."
    Η δεύτερη μαρτυρία προέρχεται από την Αδριανουπολη και είναι του 1802, ειναι χειρόγραφη και σημειώνει τά εξής " ,αωβ (1802) μαρτίου θ σάββατον ώρα δεκάτη εσπερινού έγινε αζλη (καθαλιρεση), ο χασάν πασάς από αδριανού με μεγάλην οργή του βασιλέως σουλτάν σελήμη, όλον του τό πράγμα έγινε μηρτί( κατάσχεσι) αυτον γυμνόν τον έβαλαν εις το καικι με μεγάλη ατιμία από της αίνου εις χίον εξόριστος επήγε και τα τούργια(περιουσία) άφι (δήμευση, διαρπαγή), ο αλητήριος ηφάνισε την αδριανούπολιν και όλην την ρούμελην από τάς μεγάλας αρπαγάς αντ΄αυτού έγινε ρούμελι βαλεσίς ο ομέρ πασάς , ονομαζόμενος πρότερον τζελέ αγάς αγιάννης (πρόκριτος, γερουσιαστής, δημογέροντας).
    Καί η τρίτη πληροφορία προέρχεται από την πράξη υποβολής παραιτήσεως του τότε μητροπολίτου Νεοφύτου (β΄) και διαλαμβάνει τους λόγους που τόν οδήγησαν στην παραίτησή του.
    Ἰδιόχειρος παραίτησις
    τοῦ μητρ. Μαρωνείας Νεοφύτου
    ( Ὀκτώβριος 1810).

    «Πάνυ καλῶς πέπεισμαι παναγιώτατε, θειότατε καί σεβασμιώτατέ μοι αὐθέντα καί δεσπότα καί θεία καί ἱερά τῶν ἁγίων ἀρχιερέων σύνοδος, ὅτι εἰς ὅσους κανονικῶς προεβιβάσθησαν εἰς τό μέγα τοῦτο καί θεῖον τῆς ἀρχιερωσύνης ἀξίωμα καί τήν καρδίαν αὐτῶν ἔνδοθεν καταγινώσκουσαν ὅλως οὐκ ἔχουσι, νά παραιτοῦνται τήν ἥν ἔλαχον ἐπαρχίαν ἄνευ προφανοῦς τινός αἰτίας εὐλογοφανοῦς τε καί δικαίας, οὐδαμῶς ἐπιτρέπεται.
    Τούτων οὕτως ἐχόντων, ἐγώ βέβαια οὔτε ὑπό τοῦ ἰδίου συνειδότος ἐλεγχόμενος, οὔτε ὑπό ἄλλου τινός ἀναγκαζόμενος, ἀλλ΄ἐπειδή τά τῆς ἀθλίας μου ἐπαρχίας ἤδη χρόνους εἴκοσι οὐ καλῶς ἔχουσι, κακούργων ληστῶν ἐγκατοικούντων αὐτῇ καί κατακαίόντων, ἐξ ὧν καί πολλάκις διεκινδύνευσα τόν τῆς ψυχῆς τρέχων καί μυρίοις ὅσοις δεινοῖς καί χαλεποῖς προσπάλαισι, ἅτινα μηδ΄ ὁπωσοῦν δέν μοί ἄφησαν νά λάβω ἀναψυχήν τινα καί ἄνεσιν, διά τά ὁποῖα ταῦτα καί τοὐντεῦθεν ἀπελθεῖν εἰς αὐτήν οὐ δύναμαι. ἔτι δέ καί ὑπό τοῦ πάθους τῆς δυσουρίας καταπιεζόμενος, καί τό γῆρας ὑπέρ κεφαλῆς ἔχων, διά ταύτας τάς αἰτίας, αἵτινες πρός θεραπείαν ἀνεπίδεκτοι, ἑκουσίᾳ τῇ βουλῇ καί ἀκαναγκάστῳ τῇ γνώμῃ, διά τῆς παρούσης μου παραιτήσεως παραιτοῦμαι εἰς τήν κοινόν τροφόν ἡμῶν ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ μεγάλην ἐκκλησίαν τήν λαχοῦσάν μοι ταύτην ἐπαρχίαν μαρωνείας.
    Εἰς ἔνδειξιν οὖν δέδωκα καί τήν παροῦσάν μου παραίτησιν ὑπογεγραμμένην τῇ ἐμῇ χειρί, καί τῇ σφραγίδι μου κατεσφραγισμένην.
    α ω ι΄ Ὀκτωβρίου
    (ὑπ.) Ὁ πρώην μαρωνείας Νεόφυτος»
    Στρογγύλη σφραγίς
    Ο ΤΑΠΕΙΝΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
    ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ"

    Κατά ταύτα ο Νεόφυτος τό 1810 απηύδησε από τις συνεχείς επιδρομές και καταστροφές (αν μη και εξισλαμισμούς κ.λπ) " των κακούργων ληστών εγκατοικούνντων αυτη και κατακαιόντων" Κιρτζαλήδων ,που ήταν κυριολεκτικα πάνω από τό κεφάλι του και μάλιστα του απηγόρευαν να μεταβεί στη επαρχψία ου Μαρώνειας Κομοτηνής
    Ελπίζω να συνέβαλα και εγώ στη διαφώτιση εστω μερικώς του θέματος της μάστιγας των Κιρτζαλήδων της Θράκης"

    Πετρος Γεωργαντζης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Κύριε Γεωργαντζή, ευχαριστώ για την πολύτιμη συνεισφορά σας. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες αυτές, που δείχνουν πόσο μεγάλη μάστιγα υπήρξαν οι Κιρτζαλήδες ληστές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Αγαπητοι μου, φιλοι σας ευχαριστω για την προσφορα γνωσεων προς την ομαδα που ειναι και ισχυς και με θαρρος θα πω πως ειναι το μονο κοσμημα ,το οποιον δεν φθειρεται ποτε και σιγουρα ειναι η γνωση για το πνευμα οτι ειναι τα ματια για το σωμα. Και παλι σας ευχαριστω

    Γιωργος Βασιλειαδης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Εξαιρετική η έρευνά σου, Παντελή!
    Ενθυμούμαι ιδιαιτέρως τις αναφορές του αείμνηστου παππού μου Δημητρίου Μανάκα, του οποίου έρευνα προς τιμήν σου αναφέρεις, που μου έλεγε με παράπονο ότι η ελληνική πολιτεία ουδέποτε αξιοποίησε τις εσωτερικές τριβές των περί ων ο λόγος. Τα αποτελέσματα αυτής της ανερμάτιστης πολιτικής τα βιώνουμε σήμερα.

    Γιώργος Μανάκας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Νίνα Γκούδλη
    Όπως πάντα πολύ καλή η δουλειά σου Παντελή!... Ευχαριστώ!...🌺

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Ζήσης Χατζηπασχάλης
    ΠΑΝΤΕΛΗ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΕΥΓΕ ΚΑΙ ΜΠΡΑΒΟ ΣΟΥ.ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ . ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΤΙ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΜΟΝΟΝ ΤΟΤΕ ΟΙ ΚΙΡΤΖΑΛΗΔΕΣ ΛΗΣΤΕΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΥΝ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΛΗΣΤΕΥΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΕ ΦΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ.ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ. Ο ΚΑΙΡΟΣ ΓΑΡ ΕΓΓΥΣ. ΚΑΛΟ ΒΡΑΔΥ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Δημήτριος Χατζηπουλίδης
    Έτσι εξηγούνται μερικά πράγματα και νοοτροπίες των ντόπιων για τους γείτονές μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. ο ορος Κιρτζαλης με τον ορο Κομιτατζης ειναι ταυτοσημοι?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Οι ονομασίες αυτές δεν είναι ταυτόσημες. Οι Κιρτζαλήδες ήταν κλασσικοί ληστές. Οι κομιτατζήδες ήταν στην ουσία παρακρατικοί Βούλγαροι, που είχαν κίνητρα πολιτικά, εθνικά και πρθσκευτικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. Konstantinos Makriniotis
    Το.οπλο στις.φωτο.ειναι.το υψιστης τεχνικης και αισθητικης
    τζεφερνταρ.Κατασκευαζοταν.στην.Μποκα.Κοτορσκα.του.Μαυροβουνιου.σημερινο.Κοτορ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  27. Mixalis Alatas
    Υπέροχη διατριβή !!!!!!!!! Συγχαρητήρια!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  28. Βασίλης Πενταλοφιώτης
    Ιστορικό τοπικό τραγούδι των Πετρωτών Τριγώνου σχετικό με τους Κιρτζαλήδες ληστές

    Ήρταν α γκιρτζαλούδις του Μάη του καλουκαίρι
    πήραν μανάδις με παιδιά και πεθερές με νύφες
    πήρανε και μια πεθερά με δώδεκα νυφούδις.
    Όλες νυφούδες έκλαιγαν κι όλες παρηγοριούνταν
    μικρή νυφούδα έκλαιγε παρηγοριά δεν το ’χε
    και πεθερά ντης έλεγε και πεθερά της λέγει.
    Σώπα νυφούδα μην κλαις και μην παρηγοριέσι
    κι εγώ θα πάρω τον βασ’λιά και συ θα πάρ’ς το γιο του
    και θα μας λεν βασ’λιάδινες βασ’λιάδινες βεζύρ’σες
    θα κοσκινίζουμι τα φλουριά θα δερμονίζουμι τ’ άσπρα.

    Γκιρτζαλούδις : ορεσίβιοι μουσουλμάνοι ληστές της Ροδόπης
    δερμονίζουν : κοσκινίζουν
    άσπρα : (τα), χρήματα, ασημένια νομίσματα
    ΠΗΓΗ: Ερευνητικό Πρόγραμμα "Θράκη - Μακεδονία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  29. Νίκος Νίκος
    Φανταστικη η εργασια σας!!! να σας θυμισω μονο προς το τελος του θουριου του Ρηγα,υπαρχει η στροφη "τριακοσιοι Κιρτζαλιδες τον εκαμαν να ιδη - πως δεν μπορει με τοπια μπροστα τους να σταθη" σας ευχαριστω πολυ!! Νικος Ιωσηφιδης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  30. Zissis Moschidis
    Πολύ ενδιαφέρον άρθρο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  31. Θεόδωρος Γκουτίδης
    Η φερμα πήγαινε σύννεφο. Αλλα συνήθως οί ληστές βοηθούσαν παρά πολύ τούς πολίτες, απ όσο ξέρω κ σε αλλες περιοχές τις Ελλάδος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  32. αιμιλια ρουσακη
    Επίθεση Κιρτζαληδων είχαν δεχτεί και οι Επιβάτες Αν. Θρακης αρχές του 19ου αι γύρω στο 1810. Γλίτωσαν με θαυματουργικη επέμβαση της Οσιας Παρασκευής της Επιβατινης, όταν ο φοβερός αρχηγός τους, Δαλκαβουκης, έπεσε από το άλογο και έμεινε στον τόπο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  33. Yanni Zacharas
    Πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία, όπως και του σχολίου παραπάνω!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  34. Arelakis Dimitrios
    Αυτοί είναι και οι σημερινοί Τούρκοι ,ο λύκος τήν τρίχα αλλάζει όχι τά ελαττώματά του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

  35. Kostas Mpatzanakis
    φοβερο... Τι εχουν τραβηξει αυτοι οι ανθρωποι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  36. Σμα Αγγε
    Συγχαρητήρια κ.Αθανασιαδη.
    Άλλο ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας πού δεν ήξερα γιά τήν Θράκη μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  37. Γιάννης Κλεισαρχάκης
    Πλέον ο οικισμός αυτος λεγεται Καρτζαλι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  38. Mandas Indianos
    Τί ακριβώς ήταν οι αγιάννηδες που αναφέρει δυο φορές ο Λυμπεράτος ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγιάνηδες αποκαλούσαν τα μέλη των τοπικών Οθωμανικών αριστοκρατιών. Τους πλούσιους δηλαδή τοπικούς γαιοκτήμονες, που επηρέαζαν την τοπική διοίκηση.

      Διαγραφή
  39. Σιγά σιγά, κομματάκι κομματάκι το <> της ιστορίας της θράκης μας θα συμπληρωθεί. Και ΄σεις θα είσθε από τους μεγάλους δημιουργούς του. Και πάλι συγχαρητήρια !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  40. Antonis Mpalis
    Εξαιρετικό!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  41. Ο Τοντοροφ στο β' τόμο, σελ. 306, του έργου του "Η βαλκανική πόλη 15ος-19ος αιώνας" αναφέρει για τις συμμορίες των kircali, όπως επίσης ο Οδυσσέας Γκιλης στο έργο του ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...