Τα έκλεψαν από τη Θράκη, τα πουλούσαν στην αγορά του Βόλου, το 1878!!!

*Απόσπασμα ανταπόκρισης του Καρλ ΄Ογλ, αναδημοσιευμένο στην "Κλειώ" της Τεργέστης

*Αιμόφυρτα ψέλλια,

όπλα και προβασκάνια!!!

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Το 1878 ήταν μια δύσκολη χρονιά για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, καθώς ο ρωσοτουρκικός πόλεμος, που άρχισε την προηγούμενη χρονιά, οδήγησε στην επώδυνη ήττα των Τούρκων, διέψευσε τις ελπίδες των αλύτρωτων Ελλήνων και εξέθρεψε τον εθνικισμό των Βουλγάρων.

Το ελληνικό κράτος, μικρό και αδύναμο, ταλαιπωρούμενο από πλείστα εσωτερικά προβλήματα, δεν κινήθηκε επιθετικά για να επιτύχει εδαφικά κέρδη, παρά τις τοπικές εξεγέρσεις των αλύτρωτων σε Θεσσαλία, Μακεδονία και Κρήτη. Η κυβέρνηση των Αθηνών παρά τις ρωσικές προτροπές να κινηθεί κατά της Τουρκίας, εμφανίζονταν διστακτική. Μοναδική κίνηση ήταν του στρατηγού Σκαρλάτου Σούτσου που μετακίνησε στρατιωτικές δυνάμεις από τη Χαλκίδα προς τα σύνορα της Μελούνας, δηλαδή την περιοχή της Λαμίας.

Οι εξελίξεις στη Θεσσαλία είχαν αρχικά κάποια επιτεύγματα, καθώς οι επαναστάτες του Πηλίου κατόρθωσαν να επικρατήσουν και να απωθήσουν τους Οθωμανούς, οι οποίοι τελικά κάλεσαν σε επικουρία ατάκτους Αλβανούς, αλλά μετέφεραν και δικά τους στρατεύματα από τη Θράκη, μετά την ήττα τους.

Στο Πήλιο, μετέβη τότε ο Άγγλος δημοσιογράφος των “Τάιμς” Καρλ Όγλ, ο οποίος με πολλές ανταποκρίσεις του μετέφερε στο ευρωπαϊκό κοινό την ατμόσφαιρα του επαναστατημένου Πηλίου. Προικισμένος με εξαιρετικές αφηγηματικές ικανότητες, έδωσε ολοζώντανες εικόνες, από τον επαναστατικό οργασμό, που επικρατούσε στο βουνό των Κενταύρων.

*Η πόλη του Βόλου τιμά τους αγώνες εκείνης της εποχής

Μία ανταπόκρισή του, δημοσιεύθηκε μεταφρασμένη στην ελληνική εφημερίδα ¨Κλειώ” της Τεργέστης στις 25 Μαρτίου 1878. Θα την μεταφέρω εδώ αυτολεξεί, για να δούμε και τον πλούτο της χαρίεσσας ελληνικής γλώσσας στην καθαρεύουσα της εποχής, πέραν των εφήμερων πληροφοριών για την κατάσταση στη Θεσσαλία.

Η αξιόλογη αυτή ανταπόκριση, που αξίζει να διαβαστεί περισσότερο για την ωραία χρήση της ελληνικής γλώσσας, είναι η ακόλουθη:

“Ο εν Στυλίδι ανταποκριτής του “Χρόνου” Κ. Όγλ περιέγραψε τη 12 λήξαντος την ζωηράν κίνησιν των ελλήνων στρατιωτών και εθελοντών υπό τον Νικολαΐδη και τον Μήτσαν, ήν αποκαλεί σκηνήν αλλόκοτον, αρειμάνιον προσωπιδοφόρων χορείαν και κρεωφαγίαν παράκαιρον. Απεικονίσας επί το ζωηρότερον τας ποικίλας αυτών και πολυειδείς στολάς, την έξαλλον φαντασίαν των και την περιέργειαν μεθ’ ής εξήταζον και επέκρινον τα διανεμόμενα αυτοίς όπλα, επάγεται τάδε:

Ο πόλεμος, όν θα αναλάβωσιν, είναι ένδοξος. Πολλοί οινόφλυγες (διότι ο στρατός δεν έχει πλέον την εν Θήβαις αθωότητα και πειθαρχίαν) λαρρυγηδόν εκθειάζουσι τα κατορθώματα του Λεωνίδα και των τριακοσίων, συνάμα δε τα του Κολοκοτρώνη και του Οδυσσέως, ουδαμώς φανταζόμενοι την διακοπήν της συνεχείας. Και δεν έχουσι άραγε δίκαιον; Μήπως ο πόλεμος, όν θα αναλάβωσιν, εάν μη δεσμευθώσιν υπό της ανοικτίρμονος διπλωματίας, δεν είναι αυτός, εν ώ έδρεψαν αμαράντους δάφνας οι προπάτορές των; Δεν είναι ο αγών των ολίγων κατά των πολλών και της ημερώσεως κατά της βαρβαρότητος; Δεν είναι η Ελλάς και σήμερον ως τότε, εν τη Ανατολή τουλάχιστον, αντιπρόσωπος της παιδείας, της προόδου, του ιπποτικού φρονήματος και της ελευθερίας; Οι Έλληνες έχουσι λάθη, δι’ ά απώλεσαν πολλούς φίλους. Παραβαλλόμενοι όμως προς τους κύκλω αυτών είναι ό,τι ήσαν οι προπάτορές των προ δισχιλίων ετών”.

*Εικόνα του ρωσοτουρκικού πολέμου 

Ο αυτός ανταποκριτής έγραφε τη 15η εκ Βώλου:

“Η ενθάδε σκηνή είναι μάλλον αλλόκοτος της εν τοις έμπροσθεν περιγραφείσης. Είναι αληθές πανδαιμονείον, όργια μοχθηρίας και ελεεινότητος. Τα εργαστήρια εκλείσθησαν, αι οδοί εκκενώθησαν. Οι δυνάμενοι να απέλθωσιν κατέπλευσαν εις Αθήνας ή άλλοσε.

Αλλ’ ο τόπος δεν εκενώθη, διότι μολύνουσι τον αέρα οκτακισχίλιοι ρυπαροί και ρακένδυτοι άνδρες, ανήκοντες εις τον φυγάδα στρατόν του Σουλεϊμάν πασά. Διατρίψαντες εν Βουλγαρία και Θράκη δεν κατέβησαν κεναίς ταις χερσίν. Αξιωματικοί και στρατιώται έχουσι μύρια κοσμήματα, άτινα βιαίως ήρπασαν από του καρπού και του λαιμού των δυστυχών παρθένων και γυναικών. Πολλά δε τούτων είναι αιμόφυρτα. Οποίον κατακλυσμόν ανεκδιηγήτων κακουργημάτων εκπροσωπούσιν οι διαβόητοι ούτοι τακτικοί της Πύλης!

Εισερχόμενοι εις τα εργαστήρια πωλούσιν εις τους τυχόντας την άτιμον λείαν των αντί ευτελούς τιμής. Τα ανθρωπόμορφα κτήνη δεν τολμώσιν να προσέλθωσιν ενώπιον μου. Κατόρθωσα όμως να αγοράσω ψέλλια (σημ. βραχιόλια) άτινα θα φυλάττω ως προβασκάνιον (σημ. φυλαχτό κατά της βασκανίας ή της μαγείας) .

Τοσούτον δε παρεξέκλιναν της πειθαρχίας, ώστε πωλούσι και τα αγγλικά τυφέκιά των, εξ ών ηγόρασα και εγώ έν…

Επί των μεθορίων απήντησα πάλιν τους έλληνας εθελοντάς, ούς είχον ίδει εν Στυλίδι. Παρά πάσας τας κακουχίας και στερήσεις των, ήσαν μεστοί ενθουσιασμού”.

*Ο Καρλ Όγλ

Ποιος ήταν ο Καρλ Όγλ;

Ο Καρλ Όγλ (Charles Ogl) υπήρξε μια ευγενική μορφή ενός τολμηρού δημοσιογράφου, που βρήκε οικτρό θάνατο κατά την επανάσταση της Θεσσαλίας, το 1878. Στο βουνό των Κενταύρων, κατέφθασε για να παρακολουθήσει τις μάχες ως απεσταλμένος των “Times” του Λονδίνου, o Όγλ ηλικίας 25 ετών τότε.

Γεννήθηκε στις 6 Απριλίου του 1851 στο Μέριλμπον, περιοχή του κεντρικού Λονδίνου, όπου διέμενε τότε η οικογένειά του. Ο πατέρας του Τζων Όγλ και η σύζυγός του Σάρα απέκτησαν εννέα παιδιά και ο Καρλ ήταν το τέταρτο παιδί τους. Σπούδασε αρχιτεκτονική. Παράλληλα με την αρχιτεκτονική δραστηριότητά του συνεργάσθηκε με το περιοδικό «Builder». Αργότερα επιδίωξε και πέτυχε να συνεργασθεί τους “Times” στην Αθήνα. Έτσι ταξίδεψε αρχικά στη Σερβία και κατέληξε στην Αθήνα, όπου συνεργάσθηκε και με τον φημισμένο αρχιτέκτονα Τσίλερ, ενώ παρέδιδε αφιλοκερδώς και μαθήματα Αγγλικής γλώσσας. Είχε διακριθεί για τον φιλελληνισμό του και είχε τιμηθεί από τον βασιλέα Γεώργιο Α΄ με το παράσημο του Σταυρού του Σωτήρος.

*Ο Βόλος τιμά τη μνήμη του Όγλ με ονοματοδοσία οδού 

Ο οικτρός θάνατός του

Ο Καρλ Όγλ βρήκε τραγικό θάνατο στη δεύτερη μάχη της Μακρυνίτσας. Η μάχη αυτή, διεξήχθη 17 Μαρτίου 1878 όταν τελικά έπεσε η Μακρινίτσα. Ο θάνατός του όταν έγινε γνωστός στην Αθήνα, συγκλόνισε την κοινή γνώμη, αλλά και την κυβέρνηση.

Πριν φύγει μάλιστα από το Βόλο για το Πήλιο, είχε προβλέψει το θάνατό του μιλώντας σε γνωστούς του και λέγοντας, ότι οι Τούρκοι θα τον δολοφονήσουν και θα κόψουν το κεφάλι του. Γι’ αυτό τους έδειχνε κάποιες ουλές στο χέρι του από παλαιό τραύμα, ώστε αν βρεθεί το ακέφαλο πτώμα του να το αναγνωρίσουν!!!

Τελικά το πτώμα του άτυχου Άγγλου δημοσιογράφου βρέθηκε ακέφαλο. Οι γιατροί ενός αγγλικού και ενός ιταλικού πλοίου έκαναν αυτοψία και τοποθέτησαν το πτώμα σε μολυβένια θήκη για να μεταφερθεί στην Αθήνα με ατμόπλοιο για ταφή.

Μια γυναίκα και ένα παιδί που είδαν τη σκηνή του φόνου, κατέθεσαν ότι οι δολοφόνοι όταν απέκοψαν την κεφαλή του Άγγλου ανταποκριτή, την κάρφωσαν σε μια λόγχη και την περιέφεραν αλαλάζοντας!!!

*Τούρκοι πρόσφυγες, φεύγουν ενώ κατεβαίνουν οι Ρώσοι

Στη Θράκη “πλήρωσαν” ήρθε και η σειρά της Θεσσαλίας...

Στη Θράκη, και στη Μακεδονία βεβαίως, ο πληθυσμός συχνά “πλήρωνε” τα επίχειρα των πολέμων που έκαναν συχνά οι Οθωμανοί επικυρίαρχοι. Αυτό συνέβη και στον ρωστοτουρκικό πόλεμο του 1878. Τα παθήματα των αλύτρωτων λαών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας χρειάζονται τόμους ολόκληρους για να διεκτραγωδηθούν.

Εδώ ενδεικτικά θα αναφέρουμε μια μόνο περίπτωση. Στις τάξεις του Οθωμανικού στρατού μετά την ήττα από τους Ρώσους, σημειώθηκαν πάρα πολλές λιποταξίες. Οι λιποτάκτες αυτοί περιφερόμενοι στα χωριά της Θράκης επιδίδονταν σε ληστείες για να επιβιώσουν. Σε μια περίπτωση κατόρθωσαν να δημιουργήσουν… δικό τους ιππικό!!!

Μια τέτοια περίπτωση, περιγράφει ο Έλληνας υποπρόξενος της Καβάλας Α. Παπαδόπουλος σε έκθεσή του προς το Προξενείο της Θεσσαλονίκης στις 20 Οκτωβρίου 1877 για την κατάσταση στην περιοχή του. Με βάση το γεγονός ότι οι λιποτάκτες επωφελούντο της αδιαφορίας των τοπικών αρχών και της γενικής διάλυσης που επικρατούσε, οργάνωναν την παρουσία τους στο χώρο της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, ο Παπαδόπουλος γράφει:

«Προς περισσοτέρων ασφάλειαν αυτών εκ των καταδιώξεων και ευκολωτέραν διάπραξιν ληστειών εσχημάτισαν και ιππικόν αφαιρέσαντες πλείστους ίππους εκ διαφόρων χριστιανικών χωρίων της Θράκης και ήδη εν σώματι ως ιππείς της Κυβερνήσεως περιφέρονται εις τα διάφορα χωρία αρπάζοντες παν το προστυχόν».

Έτσι φορώντας και τις στρατιωτικές στολές τους αλώνιζαν και έκαναν ό,τι ήθελαν. Σε άλλο σημείο της έκθεσής του ο Παπαδόπουλος διεκτραγωδεί και τις διαρπαγές των εκκλησιών, σημειώνοντας χαρακτηριστικά:

«Οι λιποτάκται ούτοι εσχάτως φαίνεται ελθόντες, εκόμισαν πλείστα λάφυρα εκ των εκκλησιών εν Βουλγαρία και Θράκη, ήτοι αργυρά κοσμήματα Αγίων εικόνων, στέφανα εκκλησιών, δισκοπότηρα και άλλα πράγματα εξ ών πλείστα, Οθωμανοί τινές και συγγενείς των λιποτακτών μετέφερον ενταύθα την παρελθούσαν εβδομάδα προς πώλησιν εις τινα Ιουδαίον αργυραμοιβόν».

Αυτό εξηγεί, πώς βρέθηκαν στη Θεσσαλία τα κοσμήματα, τα ψέλλια, τα όπλα κ.λπ. που περιέγραφε στην ανταπόκρισή του ο ατυχής Καρλ Όγλ.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΕΣ

*Ιστορικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών

*Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων