Από το ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 10/1/2010
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artid=308587&dt=10/01/2010
Μια ξεχασμένη «εορταστική» εκπομπή
του Παύλου Μπακογιάννη
στα μαύρα χρόνια
της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας
*Ο Παύλος Μπακογιάννης
ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΟΜΑΗ | Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2010
Η ΝΕΟΤΕΡΗ γενιά τον αγνοεί, καθώς έφυγε νωρίς, πέφτοντας νεκρός από τις σφαίρες της «17 Νοέμβρη», στις 26 Σεπτεμβρίου του 1989. Προσηνής και ηπίων τόνων δημοσιογράφος και πολιτικός, ο Παύλος Μπακογιάννης, γιος ιερέα από την Ευρυτανία, βρέθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 στη Γερμανία, ολοκληρώνοντας τις μεταπτυχιακές του σπουδές στις Πολιτικές Επιστήμες. Αρχικά προσελήφθη στο ραδιόφωνο της «Ντόιτσε Βέλε» ως συντάκτης και εκφωνητής του ελληνικού προγράμματος της βαυαρικής ραδιοφωνίας. Την περίοδο της δικτατορίας (1967-1974), διευθυντής πλέον του ιδίου προγράμματος, ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή δράση, εξαιτίας της οποίας του αφαιρέθηκε από το στρατιωτικό καθεστώς η ελληνική ιθαγένεια. Σε αντίθεση με την ηπιότητα του χαρακτήρα του, ο λόγος του υπήρξε οξύς και καυστικός, διανθιζόμενος από ένα πηγαίο χιούμορ που έκανε τις εκπομπές του κάθε Σάββατο βράδυ αξέχαστες, αλλά και πολύτιμη πηγή ειδήσεων, ακόμα και για τους Έλληνες που ζούσαν μέσα στην ίδια τους τη χώρα και συντόνιζαν παράνομα τα ραδιόφωνά τους στη συχνότητα του βαυαρικού σταθμού. Από τις πιο επιτυχημένες του εκπομπές ήταν εκείνη της 31ης Δεκεμβρίου 1969, παραμονής Πρωτοχρονιάς.
Το αίσθημα ασφάλειας που αισθανόταν η χούντα τις τελευταίες ημέρες του 1968, έχοντας επιτύχει δύο απαράδεκτα ευνοϊκές εκθέσεις, μια του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού για τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων στη Γυάρο και μια δεύτερη του ΟΟΣΑ που παρουσίαζε θετικές τις οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα, προσφέροντας μεγάλη υπηρεσία στη χούντα και εκπλήσσοντας τους επικριτές της, ενείχε, σύμφωνα και με την αριστοτέλεια ρήση, κάποια θετικά στοιχεία. Συνεπαρμένοι από οίηση και υπεροψία, οι δικτάτορες προέβαιναν σε θεαματικές δηλώσεις για πρωτοβουλίες επιστροφής της χώρας σε κοινοβουλευτική τροχιά που αναιρούσαν μετά παρέλευση μηνών ή και ημερών με αντίστοιχα νομοθετικά μέτρα. Τα μέτρα«σεισμοί» που εξήγγειλε ο Παπαδόπουλος τον Μάρτιο του 1969, τα οποία θα προκαλούσαν «οιμωγάς θιγομένων συμφερόντων, αλλά μη τας ακούετε », υπονοώντας ασφαλώς συμφέροντα μεγαλοεπιχειρηματιών, που όπως φαίνεται από τότε απασχολούσαν τον πολιτικό κόσμο της χώρας, και τελικώς δεν ακούστηκαν (οι οιμωγές), διότι ασφαλώς τίποτε δεν έγινε στην πράξη, ή «αποβλέπομεν να συγκροτήσομεν κράτος δυνάμενον να αντιμετωπίζη τας ανάγκας,ως αύται θα εξελιχθούν μέχρι του έτους 2000 » καίτοι γλώσσα λανθάνουσα και υπερβολική δεν ήταν παρά ψυχρολουσία για όσους επιθυμούσαν την επάνοδο στη δημοκρατία, πυκνώνοντας τις τάξεις του αντιδικτατορικού κινήματος. Η εναλλαγή υποσχέσεων για μεταρρυθμίσεις με πρακτικές καταπίεσης συνεχίστηκε σε ολόκληρη τη διάρκεια του καλοκαιριού του έτους 1969. Η χούντα δεν έδειχνε να ανησυχεί ούτε για τα αποτελέσματα ψηφοφορίας στο Κογκρέσο με στόχο την περικοπή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας στην Ελλάδα, ούτε για τις φωνές εκείνων που ζητούσαν αποπομπή της από το ΝΑΤΟ και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Και αν στις δύο πρώτες περιπτώσεις γλίτωσε χωρίς σοβαρές αβαρίες, στην τρίτη, με παραίτησή της ουσιαστικά για ν΄ αποφύγει τα χειρότερα που θα συνεπαγόταν η αποπομπή της από το Συμβούλιο της Ευρώπης, ασφαλώς το ράπισμα γινόταν αισθητό πρώτ΄ απ΄ όλα στον ίδιο τον εμπνευστή της, τότε ΥΠΕΞ Παναγιώτη Πιπινέλη. Εμπειρος διπλωμάτης ο ίδιος, επιστρέφοντας στις 19 Δεκεμβρίου από το Στρασβούργο όπου στο αεροδρόμιο της Αθήνας τον περίμενε σύσσωμη η ελληνική κυβέρνηση σαν να είχε πετύχει διπλωματικό θρίαμβο, αποκλείεται να μην είχε συναίσθηση του αποτελέσματος. Λίγες μόλις ημέρες μετά θα γινόταν ο πρωταγωνιστής στα κάλαντα, παραμονή Πρωτοχρονιάς, που έγραψε ο Παύλος Μπακογιάννης, μια από τις πιο αξιόμαχες και στεντόρειες φωνές του αντιδικτατορικού αγώνα στις ιστορικές εκπομπές του από τον ραδιοσταθμό Μονάχου που επηρέαζαν αναμφίβολα τη στάση του γερμανικού και κατ΄ επέκταση ευρωπαϊκού κατεστημένου έναντι των συνταγματαρχών.
*Ο Παύλος Μπακογιάννης σε ελληνικό γραμματόσημο του 1990
"Αρχή μηνιά και αρχή χρονιά την πάθαν στο Παρίσι Ψήφο δεν πήραν ούτε μια και κορυφώθηκε η κρίση γιατί σε όλων πια τα όμματα άλλη εικόνα δεν φαντάζει πως τα ανθρώπινα τα δικαιώματα συνέχεια το καθεστώς παραβιάζει Στο Παρίσι πήγες πάλι, Πιπινέλη, δίχως διόλου να ντραπής για της Χούντας σου το Χάλι, Πιπινέλη δέχτηκες να εκτραπής Στο Παρίσι τάβρες σκούρα, Πιπινέλη, ρεζιλεύτηκες και συ Πιπινέλη, καμώνεσαι πως δεν σε μέλει για το κατάντημα Αααχ... συμφορά μεγάλη ντροπή στο Παρίσι χαλασμόοος Αααχ... διώξανε τη Χούντα, τη Χούντα ντροπή στην Αθήνα κομπασμός. Η Ευρώπη φωνάζει πολύ και η Χούντα απειλεί Την καθίσανε μια στο σκαμνί τελείωσε η υπομονή Τα είπε στα γαλλικά ο Πιπινέλης καλά, αλλάααα... Συμφορά μεγάλη, μεγάλη ντροπή, στο Παρίσι χαλασμός... ".
Το κείμενο, συνοδευόμενο με τη γερμανική του μετάφραση που επίσης εκφωνήθηκε από τον Μπακογιάννη, έστελνε στο ΥΠΕΞ ο αντικαθιστών τον πρέσβη Δελιβάνη, επιτετραμμένος στην πρεσβεία Βόννης Δ. Πέτρου γράφοντας τα εξής:
Το κείμενο, συνοδευόμενο με τη γερμανική του μετάφραση που επίσης εκφωνήθηκε από τον Μπακογιάννη, έστελνε στο ΥΠΕΞ ο αντικαθιστών τον πρέσβη Δελιβάνη, επιτετραμμένος στην πρεσβεία Βόννης Δ. Πέτρου γράφοντας τα εξής:
«Εχω την τιμήν να φέρω εις γνώσιν υμών ότι ο γνωστός Μπακογιάννης εις την ραδιοφωνικήν εκπομπήν της 31ης Δεκεμβρίου 1969 υπό τον τύπον καλάνδων διεκωμώδησεν ολόκληρον την Ελληνικήν Κυβέρνησιν. Ηχογραφημένη μαγνητοταινία με την εν λόγω εκπομπήν εστάλη υπό του παρ΄ ημίν Γραφείου Τύπου προς την Προεδρίαν της Κυβερνήσεως. Χθες το απόγευμα συνήντησα τον Υποδιευθυντήν της Εθιμοτυπίας του Αusw rtiges Αmt εις ον επέδωκα το εν συνημμένω αντιγράφω απόσπασμα της εκπομπής μετά της γερμανικήςμεταφράσεως και διεμαρτυρήθην εντόνως διά την διακωμώδησιν του Ελληνος Υπουργού των Εξωτερικών. Ο Δρ. Von Rhamm επεχείρησε να μοι επαναλάβη την γνωστήν επωδόν περί απολύτου ελευθερίας του τύπου, ραδιοφώνου και τηλεοράσεως εν Γερμανία αλλά τω είπον ότι υπάρχουν και ωρισμένα όρια και ως διπλωματικός υπάλληλος και αυτός θα έπρεπε ναγνωρίζη ότι υπό την σκέπην της ελευθεροτυπίας δεν δύνανται να υβρίζωνται οι Υπουργοί Εξωτερικών ιδία φίλων και συμμάχων κρατών. Επίσης τω υπέμνησα ότι από έτους η Βαυαρική Κυβέρνησις αναμένει υπόδειξιν της Ομοσπονδιακής Κυβερνήσεως ίνα βάσει αυτής προσπαθήση να μετριασθή ο τόνος των εκπομπών του ραδιοφώνου του Μονάχου και όχι μόνον δεν εγένετο τούτο αλλά εφθάσαμεν εις το σημείον της διακωμωδήσεως αυτού τούτου του Υπουργού Εξωτερικών ». ( Α.Π. 92-Τ/05, 8 Ιανουαρίου 1970).
Είναι γεγονός ότι το καθεστώς των Αθηνών έκανε ό,τι μπορούσε τόσο με τις παρεμβάσεις της ελληνικής πρεσβείας Βόννης και του εκεί γραφείου Τύπου, όσο και του προξενείου Μονάχου προς τις γερμανικές αρχές προκειμένου να φιμωθεί ή έστω να μετριαστεί το ύφος και ο τόνος των εναντίον του χλευαστικών σχολίων που διοχέτευε από τις εκπομπές του ο Παύλος Μπακογιάννης. Τούτο τουλάχιστον μαρτυρεί η διπλωματική αλληλογραφία που εσωκλείουν δύο ευμεγέθεις φάκελοι της εποχής.
Βεβαίως, όλες οι προσπάθειες της χούντας έπεσαν στο κενό, αφού, πλην άλλων όσων λόγων συνέτρεχαν, σύμφωνα με εσωτερική νομοθεσία τής τότε Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί της χώρας διέθεταν ανεξαρτησία έναντι της κυβερνήσεως, γεγονός που υποχρέωνε τον διευθυντή του περίφημου γραφείου Εθνικού Προσανατολισμού του υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως Α. Βούλγαρη να καταφεύγει στη λύση « να επικαλεσθή (το ΥΠΕΞ) παραβίασιν κανόνων της διεθνούς αβροφροσύνης ή και ενδεχομένως γενικών αρχών του Διεθνούς Δικαίου αν μη και κανόνας τούτου διά την δικαιολόγησιν της οποίας η Κυβέρνησις της Δ. Γερμανίας δεν θα ηδύνατο να επικαλεσθή το καθεστώς της εσωτερικής της νομοθεσίας » (ΑΠ 7018/Λ, απόρρητον 20 Νοεμβρίου 1968). Μία ημέρα ακριβώς μετά, με πολυσέλιδο έγγραφό του, ο επιτετραμμένος της πρεσβείας Βόννης Δ. Πέτρου εισηγείτο κατόπιν συσκέψεως που είχε με τον διευθύνοντα την Ελληνική Στρατιωτική Αποστολή στο Βερολίνο Δ. Πετρουνάκο, την εξεύρεση άλλου σταθμού που θα αντέκρουε την ενοχλητική φωνή του Μπακογιάννη. Επειδή όμως το ενδεχόμενο αυτό στο Μόναχο παρουσιαζόταν ανέφικτο, σε άλλες δε πόλεις της Γερμανίας εξαιρετικά δύσκολο εξαιτίας « των γνωστών διαθέσεων έναντι της Ελλάδος των υπευθύνων των γερμανικών ραδιοσταθμών, οίτινες κατά μεγίστηνπλειοψηφίαν ανήκουν στο SΡD (το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα)» ο Πέτρου στο έγγραφό του με ΑΠ Τ/05-112 πρότεινε στη χουντική κυβέρνηση την εξαγορά προγράμματος εκτός Γερμανίας είτε στο Λουξεμβούργο είτε στον υπό ίδρυση... πλωτό σταθμό Νordsee Rundfunk! Στο ίδιο έγγραφο εξάλλου επεσήμανε ότι « πάσα ημετέρα επίσημος προς ομοσπονδιακάς ή τοπικάς Αρχάς είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη. Είναι τοσούτον ζηλωταί της εκ του νόμου ανεξαρτησίας των οι εν Γερμανία ραδιοσταθμοί ώστε μετά όλως αρνητικού πνεύματος αντιμετωπίζουν πάσαν κυβερνητικήν ανάμιξιν εις τα εαυτών ».
Το γεγονός δε ότι είχε προηγηθεί δύο μήνες νωρίτερα σύσταση της Αστυνομίας Μονάχου «να προφυλάσσεται από δολοφονικήν απόπειραν και να οπλοφορή» (ΑΠ Τ/05-90, 26 Σεπτεμβρίου 1968) έκανε «την υπόθεση Μπακογιάννη» ακόμα δυσκολότερη για τη χούντα. Ας σημειωθεί ότι 21 ακριβώς χρόνια μετά, την ίδια ημερομηνία, ο Μπακογιάννης έπεφτε νεκρός από τις σφαίρες τρομοκρατών.
Εκπομπή 20.6.1970
« Αγαπητοί ακροατές, Oι εκπλήξεις στην πολιτική δεν διαφέρουν πολλές φορές από αυτές που σημειώνονται στο Πρo-Πο.Ισως γιατί και στα δύο δίνεται από την αρχή μεγάλο βάρος στα προγνωστικά » έλεγε αναφερόμενος στην πρόωρη προκήρυξη εκλογών στη Βρετανία από τον Χ. Ουίλσoν, συμπληρώνοντας: « Τα αποτελέσματα των αγγλικών εκλογών έχουν και μία ακόμα συνέπεια: Αποτελούν μάθημα για όσους μέχρι τώρα νόμιζαν πως μπορεί κανείς ν΄ αντιμετωπίζει τα τρέχοντα πολιτικά ζητήματα σαν προγνωστικά ποδοσφαίρου ».
*Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι προϊσταμένη της ΥπηρεσίαςΔιπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του υπουργείου Εξωτερικών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου