Το αντικίνημα του Κωνσταντίνου το 1967

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ     

 http://www.kathimerini.gr/921626/article/epikairothta/politikh/to-antikinhma-toy-kwnstantinoy

*13.9.1967: Η ηγεσία της χούντας υποδέχεται στο αεροδρόμιο του Ελληνικού τον Κωνσταντίνο, 

ο οποίος επιστρέφει από τις ΗΠΑ.

Του κ. ΑΝΤΩΝΗ ΚΛΑΨΗ*

Η επικράτηση του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967 έφερε τον νεαρό βασιλιά Κωνσταντίνο Β΄, ο οποίος μόλις είχε συμπληρώσει τρία χρόνια από την ανάρρησή του στον θρόνο, αντιμέτωπο με ένα τετελεσμένο γεγονός που αδυνατούσε να ελέγξει. Η χούντα είχε επιβληθεί όχι από την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία ήταν πιστή στο Στέμμα και διατηρούσε ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας μαζί του, αλλά από αξιωματικούς που βρίσκονταν χαμηλότερα στην ιεραρχία και είχαν κατορθώσει να κινηθούν πολύ αποτελεσματικά στα παρασκήνια.

Επρόκειτο για πρόσωπα τα οποία βρίσκονταν μακριά από το βασιλικό περιβάλλον και ήταν εν πολλοίς άγνωστα στον Κωνσταντίνο. Η εχθρική ατμόσφαιρα που επικράτησε κατά τη διάρκεια των πρώτων επαφών του με τα μέλη της ηγετικής τριανδρίας των πραξικοπηματιών, η οποία αποτελούνταν από τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τους συνταγματάρχες Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο, ήταν απολύτως ενδεικτική. Με την ενέργειά τους τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου, όχι μόνο είχαν διασαλεύσει τη συνταγματική τάξη, αλλά είχαν κατορθώσει να καταστήσουν τον Κωνσταντίνο υποχείριό τους. Επιλέγοντας να ορκίσει την πρώτη χουντική κυβέρνηση, στην οποία υπουργικά χαρτοφυλάκια ανέλαβαν και οι τρεις ηγέτες του πραξικοπήματος, ο βασιλιάς αποδέχθηκε την ήττα του και προσυπέγραψε τη συνθηκολόγησή του, θέτοντας ως μοναδικό όρο τη μη ανάληψη της πρωθυπουργίας από στρατιωτικό: στη βάση αυτού του συμβιβασμού, πρωθυπουργός ορκίστηκε ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνος Κόλλιας.

Το «μαύρο» Πάσχα του 1914 στην Ανατολική Θράκη

*Καταυλισμός προσφύγων της Ανατολικής Θράκης στη Θεσσαλονίκη, το 1914 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο διωγμός των Ελλήνων της Θράκης (αλλά και της Μικράς Ασίας) το 1914, έχει όλα τα στοιχεία για να πάρει χαρακτηρισμούς όπως Γενοκτονία ή Εθνοκάθαρση. Έτσι λοιπόν σήμερα, όταν εξιστορούμε πτυχές των θλιβερών εκείνων γεγονότων, αποφεύγουμε ενδεχομένως να προβάλλουμε όρους με βαριά νομική σημασία, αλλά δεν παύουμε να έχουμε την άποψη ότι οι Τούρκοι συμπεριφέρθηκαν τότε με πρωτοφανή βαρβαρότητα, ξεριζώνοντας τους Έλληνες.

                Ένα μέρος του συνολικού δράματος, θα επιχειρήσουμε σήμερα με βάση της ειδησεογραφία των ημερών εκείνων, να περιγράψουμε. Δεν είναι επιτρεπτό η λήθη να λειτουργεί συγχωρητικά για όσους διέπραξαν πολιτικά και ποινικά αδικήματα, πρωτοφανούς σκληρότητας.

                Οι Νεότουρκοι με την επανάσταση του 1908, έδωσαν στη διεθνή κοινότητα ένα πρόσωπο αρκούντως πολιτισμένο και ευρωπαϊκό, που παρέσυρε τα υποταγμένα έθνη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία να πιστέψουν ότι θα αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα. Γρήγορα όμως λειτούργησε η εθνική αφύπνιση των Τούρκων, που συνέβαλε στην εντελώς εχθρική αντιμετώπιση των μειονοτήτων. Στο στόχαστρο βρέθηκαν βασικά οι Έλληνες (Θράκες, Μικρασιάτες, Πόντιοι) οι Αρμένιοι και οι Ασσύριοι.

Στην αρχή του 1914 είχαν γίνει μεταναστεύσεις Μουσουλμάνων της Σερβίας, της Βουλγαρίας και της Ελλάδας προς τη Μικρά Ασία, υποκινημένες από την Νεοτουρκική κυβέρνηση. Αυτό το γεγονός υπήρξε η αιτιολογία της τουρκικής κυβέρνησης, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη είσοδο της Τουρκίας στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, να εκδιώξει τους Έλληνες.

Η ελληνοτουρκική κρίση του Νοεμβρίου 1967

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/920606/article/epikairothta/ellada/h-krish-toy-noemvrioy-1967

*14 Νοεμβρίου 1967. Άνδρες της Εθνικής Φρουράς εισέρχονται στο χωριό Άγιος Θεόδωρος, νότια της Λευκωσίας. Την επομένη, η περιοχή έγινε θέατρο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Του κ. ΣΩΤΗΡΗ ΡΙΖΑ*

Η αποτυχία της ελληνοτουρκικής συνάντησης κορυφής του Έβρου τον Σεπτέμβριο 1967 αντιμετωπίστηκε από το ελληνικό στρατιωτικό καθεστώς με μια αυτοσχέδια πολιτική «πυγμής», που αποσκοπούσε στην ανάδειξη της ένωσης ως κεντρικού θέματος της ατζέντας του Κυπριακού.

Δημοσιεύματα στον Τύπο, δημόσιες δηλώσεις και επισκέψεις κορυφαίων παραγόντων της δικτατορίας στη Μεγαλόνησο εντάσσονταν στο πλαίσιο αυτό. Αν αυτά συνέτειναν στη χειροτέρευση της ατμόσφαιρας στο Κυπριακό, η στρατιωτική επιχείρηση της Εθνικής Φρουράς στον τουρκοκυπριακό θύλακο Κοφίνου- Αγίων Θεοδώρων στις 15-16 Νοεμβρίου αποτέλεσε την αφετηρία μιας κρίσης που οδήγησε στα πρόθυρα ελληνοτουρκικού πολέμου. Αυτός αποφεύχθηκε μόνο με την εξασθένηση της ελληνικής θέσης στην Κύπρο.

Για τους Θρακιώτες που ασχολούνται με την ποίηση: Κώστας Θαλλίδης

Ο Κώστας Θαλλίδης είναι ένας μάλλον άγνωστος ποιητής, αλλά ένα ποίημά του έγινε πανελληνίως γνωστό κάποτε.

Γεννήθηκε στη Σωζόπολη της Ανατολικής Ρωμυλίας το 1816 και το οικογενειακό του όνομα ήταν Μαστρονικολάκογλου.

Ποικίλοι κίνδυνοι για τη ζωή του, τον ανάγκασαν να καταφύγει στην Αθήνα και στον Πειραιά. Όταν ανακαλύφθηκε το ταλέντο του στη μουσική και στην ποίηση η βασίλισσα Αμαλία τον έστειλε στην Ιταλία, όπου ο Θαλλίδης σπούδασε εφτά χρόνια μουσική, από το 1840 έως το 1847. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, προσελήφθη ως γραμματέας και μουσικός στα Ανάκτορα του Όθωνα, όπου υπηρέτησε δώδεκα χρόνια. Παράλληλα έγραφε ποιήματα και τα μελοποιούσε ο ίδιος. Μελοποιούσε επίσης εκκλησιαστικά άσματα, γιατί γνώριζε και βυζαντινή μουσική.

Τελικά τον συκοφάντησαν ότι τα ποιήματά του αφορούσαν την βασίλισσα.  Έτσι ο Θαλλίδης αναγκάσθηκε να φύγει από τα Ανάκτορα. Προσβλήθηκε από στηθικό νόσημα και αποφάσισε να επιστρέψει στη Σωζώπολη, όπου μετά από 33 ημέρας, την παραμονή των Χριστουγέννων του 1861 πέθανε και ετάφη στο νεκροταφείο του Αγίου Ζωσίμου.

Για να γνωρίσετε τον Κώστα Θαλλίδη παραθέτω και ένα δημοσίευμα της εφημερίδας ΕΣΤΙΑ της 19^ης Ιουνίου 1936.

Η οπλαρχηγός Κωστακίτσαινα των Βαλκανικών Πολέμων

*Η Κωστακίτσαινα, σε φωτογραφία των αρχών του 1913

*Μια άγνωστη ηρωίδα της Ηπείρου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η Κωστακίτσαινα, είναι μια λαμπρή, ανιδιοτελής και σεμνή ηρωίδα της Ηπείρου. Έδρασε ως οπλαρχηγός εθελοντικού σώματος του χωριού Γεωργάνοι Ιωαννίνων, στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Τιμήθηκε με μετάλλια από το ελληνικό κράτος, αλλά απολύθηκε, όταν διορίστηκε επιστάτρια σε σχολείο, γιατί οι καρεκλοκένταυροι των γραφείων διαπίστωσαν εκ των υστέρων  ότι η μπαρουτοκαπνισμένη καπετάνισσα… δεν είχε τα τυπικά προσόντα!!!

Το 1913 υπολογίζεται ότι είχε ηλικία, ανάμεσα σε 45 έως 48 ετών. Το οικογενειακό της όνομα ήταν Μαρία Ναστούλη και κατάγονταν από τα Δερβίζιανα.

Μάλλον ψηλή, εύρωστη και ζωσμένη με φυσεκλίκια. Κορμοστασιά ευζωνική θα έλεγε όποιος την συναντούσε για πρώτη φορά. Είχε μαζί της και ένα σπαθί καθώς και ένα τυφέκιο  Μάουζερ, που ήταν λάφυρα από μάχη με Τούρκους. Φωνή μάλλον βραχνή και πρόσωπο σκληρό. Κάπνιζε πολύ και στο απανώχειλό της υπήρχε ένα χνούδι, όπως στους εφήβους.

                Μόνο τα φορέματα και τα μαλλιά της πρόδιδαν ότι είναι γυναίκα.

Η Ελληνοτουρκική συνάντηση στον Έβρο, το 1967

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/919635/article/epikairothta/ellada/ellhnotoyrkikh-synanthsh-ston-evro

*Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας Κωνσταντίνος Κόλλιας (στη μέση) και της Τουρκίας Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ (δεξιά) τη δεύτερη μέρα των συνομιλιών που διεξήχθησαν στην Αλεξανδρούπολη.

Του κ. ΣΩΤΗΡΗ ΡΙΖΑ*

Η ελληνοτουρκική συνάντηση του Έβρου τον Σεπτέμβριο 1967 αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση βιαστικής και ελλιπώς προετοιμασμένης διπλωματικής προσπάθειας που κατέληξε σε αποτυχία. Ταυτόχρονα, υπήρξε μια σημαντική στροφή στη διαχείριση του Κυπριακού με αρνητικές βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες συνέπειες.

Η σύλληψη της πολιτικής που οδήγησε στη συνάντηση του Έβρου μπορεί να αποδοθεί σε δύο παράγοντες. Η πρώτη παραδοχή της ηγεσίας του στρατιωτικού καθεστώτος, που προέκυψε από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, ήταν ότι μπορούσε να επιτύχει ταχύτατα την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, ακολουθώντας μια διπλωματία που δεν θα υφίστατο τους περιορισμούς των κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Η δεύτερη παραδοχή της ήταν ότι η Αθήνα μπορούσε να επιτύχει μια πολιτική διευθέτηση στη βάση του σχεδίου Άτσεσον (Acheson) του Αυγούστου του 1964, όταν ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, στο πλαίσιο αμερικανικής πρωτοβουλίας επίλυσης του Κυπριακού, είχε προτείνει την ένωση του νησιού με την Ελλάδα έναντι της εκμίσθωσης μιας έκτασης ίσης με το 5% του κυπριακού εδάφους. Αυτή η ζώνη θα χρησιμοποιείτο ως στρατιωτική βάση από την Τουρκία. Επίσης προβλεπόταν και ευρεία αυτοδιοίκηση σε περιοχές όπου πλειοψηφούσαν Τουρκοκύπριοι.

Δημοσιογράφοι πεσόντες στους αγώνες....

 

*Η ιστορική εφημερίδα "Αδέσμευτη Γνώμη" που εκδόθηκε 

στη διάρκεια της μεγάλης απεργίας του 1975

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το σώμα των Ελλήνων δημοσιογράφων περνάει τις μέρες αυτές τη μεγαλύτερη δοκιμασία του, καθώς διάφορες ανάλγητες πολιτικές αποφάσεις (κυβερνητικές και μνημονιακές), διαλύουν την κοινωνική του ασφάλιση, χωρίς καμιά πρόβλεψη αντικατάστασης του υπάρχοντος συστήματος με άλλο. Αξίζει εδώ να τονίσουμε ότι το κράτος ουδέποτε διέθεσε έστω και ένα ευρώ για την ασφάλιση των δημοσιογράφων, όπως και οι εργοδότες τους. Όμως οι δημοσιογράφοι επέτυχαν να έχουν ικανοποιητική κοινωνική ασφάλιση. Αυτό το σύστημα επιχειρείται τώρα να ισοπεδωθεί, να απαλλοτριωθεί, να μηδενιστεί, αφού ήδη ληστεύθηκαν υπέρ του κράτους, δεκάδες εκατομμυρίων από τα αποθεματικά του. Και οι δημοσιογράφοι με τις οικογένειές τους μένουν ανασφάλιστοι…

                Αυτές οι δραματικές ημέρες, μας κάνουν να στρεφόμαστε στο παρελθόν… στα πεπραγμένα των δημοσιογράφων… στην ιστορία τους... Γιατί και οι δημοσιογράφοι, έγραψαν ιστορία μαζί με όλους τους Έλληνες, σε όλους τους αγώνες, έδωσαν εκτός από τον ιδρώτα τους και το αίμα τους, για να υπάρξει αυτό το κράτος. Αυτό το απόθεμα ιδρώτα και αίματος, που τώρα επιχειρείται να δημευθεί!

                Δεν είναι εφικτό να παρουσιασθεί η συνολική προσφορά των δημοσιογράφων σε όλους τους αγώνες του Έθνους. Ωστόσο με μια φευγαλέα ματιά, μπορούμε να δούμε την προσφορά των ανθρώπων του Τύπου στους αγώνες αυτούς, μαζί με όλους τους Έλληνες. Θα επιλέξουμε την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων, που διπλασίασαν την Ελλάδα, σε έκταση και πληθυσμό.

Φώτης Γιαγκούλας: Το τέλος ενός διάσημου λήσταρχου

ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΘΕΤΟ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ «ΕΛΛΑΔΑ: 20ος ΑΙΩΝΑΣ (1920-1930)» Β΄ ΤΟΜΟΣ

*Ο Φώτης Γιαγκούλας δια χειρός του λαϊκού ζωγράφου Χρηστίδη (πηγή: Απόστολος Δούρβαρης "Σωτήριος Χρηστίδης (1858- 1940)" Ε.Λ.Ι.Α. Αθήνα 1993)

Του κ. Βασίλη Ι. Τζανακάρη*

                Η ληστοκρατία στην Ελλάδα ξεκίνησε ήδη από τα χρόνια που ακολούθησαν τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους και περατώθηκε το 1935, κλείνοντας μια εκατονταετία φρίκης και αίματος.

                Λίγο πριν ολοκληρώσει τον κύκλο της (δεκαετία του 1920), σημείωσε μια ασύλληπτη για την εποχή έξαρση, με πολλούς από τους εκπροσώπους της να χάνονται στην αχλύ του θρύλου. Κορυφαίος της κατηγορίας αυτής υπήρξε ο λήσταρχος Φώτης ή Φώτος Γιαγκούλας, ο οποίος τερμάτισε το βίο και την πολιτεία του λίγο μετά το μεσημέρι της Κυριακής, στις 20 Σεπτεμβρίου 1925.

Η δικτατορία και η διεθνής κοινότητα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/918617/article/epikairothta/ellada/h-diktatoria-kai-h-die8nhs-koinothta

*Ανακοινώσεις του υπουργού Εξωτερικών Παναγιώτη Πιπινέλη σε Έλληνες δημοσιογράφους μετά την αποπομπή της Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Της Κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΜΑΡΑΓΚΟΥ*

Η επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών στην Ελλάδα την 21η Απριλίου 1967 σίγουρα δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί πρωτοφανές γεγονός είτε σε παγκόσμια κλίμακα είτε σε ελλαδικό επίπεδο.

Πράγματι, οι στρατιωτικές κυβερνήσεις δεν αποτελούσαν άγνωστο φαινόμενο στο διεθνές στερέωμα, καθώς τη χρονιά που οι συνταγματάρχες διενήργησαν το πραξικόπημα και επέβαλλαν το αντιδημοκρατικό καθεστώς τους, πολλές άλλες χώρες διατελούσαν υπό δικτατορικές διοικήσεις. Είναι, εξάλλου, ευρέως γνωστό το γεγονός ότι από την πολιτική εξουσία του σύγχρονου ελληνικού κράτους παρήλασαν ουκ ολίγα στρατιωτικά καθεστώτα.

Η Επανάσταση του 1821, ιδρύει σχολείο στην Τρίπολη

*Ένα από τα έγγραφα, που σχετίζονται με τη δημιουργία σχολείου στην Τρίπολη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Οι επαναστατημένοι Έλληνες του 1821, έδειξαν με την πρακτική και τη φιλοσοφία τους ότι είχαν οράματα για την αναγεννώμενη πατρίδα, πλην της καθημερινότητας που ήταν οι μάχες για να εκδιωχθούν οι κατακτητές και να ξαναγίνουν οι σκλάβοι, ελεύθεροι.

Ένα από τα οράματα αυτά ήταν η Παιδεία. Από τα σωζόμενα έγγραφα της Επανάστασης του 1821, προκύπτει ότι ήταν έντονο το ενδιαφέρον για την Παιδεία, που προσδιόριζε το μέλλον του Έθνους.

Κατά τη διάρκεια του 1821 πρώτη φορά εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για την Παιδεία στη συνέλευση της Ανατολικής Στερεάς και ανατέθηκε η οργάνωσή της στον Άρειο Πάγο που προήλθε από τη Συνέλευση των Σαλώνων.

Εξάλλου η Πελοποννησιακή Γερουσία σε προκήρυξή της στις 16 Μαρτίου 1822 αναφέρθηκε στην ανάγκη ίδρυσης σχολείου, στην Τρίπολη, στην καθιέρωση της δωρεάν παιδείας και καθόριζε ως μέθοδο διδασκαλίας την Αλληλοδιδακτική.

Το Α΄ Συνέδριο των Ελλήνων της Ρωσίας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/917623/article/epikairothta/ellada/to-a-synedrio-twn-ellhnwn-ths-rwsias

*Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο των Ελλήνων στο Ταγκανρόκ (φωτ. από το βιβλίο του Ελευθέριου Παυλίδη «Ο ελληνισμός της Ρωσίας και τα 33 χρόνια του εν Αθήναις συλλόγου των εκ Ρωσίας Ελλήνων»).

Γράφει ο κ. ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

Tο έτος 1917 ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα χρονιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ευρωπαϊκή ήπειρος είχε μπει από το 1914 σε μια περίοδο πλήρους ανατροπής των έως τότε ισορροπιών. Η εμπλοκή της Ρωσίας στον πόλεμο είχε ξεκινήσει τον Ιούλιο του 1914. Μέχρι τον Νοέμβριο τα μέτωπα είχαν σχεδόν οριστικοποιηθεί. Από τη μια πλευρά οι Ενωμένες Δυνάμεις, η Αντάντ, (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, από το 1915 η Ιταλία, οι ΗΠΑ από το 1917 και η Ελλάς τελευταία) και από την άλλη οι Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία).

Το μεγάλο πρόβλημα για τη ρωσική πλευρά το δημιουργούσε η απουσία γεωγραφικής επαφής με τους συμμάχους της. Γεγονός που επηρέαζε την υλική της δυνατότητα να αντιμετωπίσει τα γερμανικά στρατεύματα στο Ανατολικό Μέτωπο. Η κατάληψη των Στενών των Δαρδανελλίων φάνηκε ως ένα μέσο για απόκτηση άμεσης επαφής. Το ζήτημα αυτό επιχείρησαν να επιλύσουν οι σύμμαχοι με την εκστρατεία της Καλλίπολης που άρχισε την άνοιξη του 1915. Η επιχείρηση απέτυχε και μία από τις αιτίες υπήρξε η στάση της Ελλάδας που είχε αρνηθεί να πάρει μέρος στη συμμαχική προσπάθεια επειδή κυριαρχούσαν τότε στην Αθήνα οι μοναρχικές φιλογερμανικές δυνάμεις. Η αποτυχία της επιχείρησης είχε ιδιαίτερη σημασία για την εξέλιξη του πολέμου, εφόσον παρέτεινε τη διάρκειά του και ευνόησε την εμφάνιση μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων και εντάσεων στο εσωτερικό της Ρωσίας. Παράλληλα, επέτρεψε στους Νεότουρκους να θέσουν σε πλήρη εφαρμογή τα σχέδια γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών.

Η ανάδυση της Μεταπολίτευσης

ΑΠΟΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=879485

*Η άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Αθήνα στις 24 Ιουλίου 1974 (Φωτογραφία: Ντίμης Αργυρόπουλος)

*Πενήντα χρόνια μετά την κατάλυση της δημοκρατίας

από τους απριλιανούς πραξικοπηματίες,

η περίοδος μετά το 1974

προκύπτει ως πρόσφορο νέο πεδίο έρευνας

Γράφει ο κ. Μάρκος Καρασαρίνης

Η Μεταπολίτευση στάθηκε για περίπου τέσσερις δεκαετίες η έννοια εκείνη που συνιστούσε από μόνη της το σκηνικό της πολιτικής ζωής. Καταστατική αρχή της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας, έλαβε ταυτόχρονα τον χαρακτήρα πολιτειολογικής τομής, διαδεχόμενη την απριλιανή δικτατορία, και αυτοτελούς ιστορικής περιόδου επεκτεινόμενη ώστε να καλύψει χρονικά ολόκληρο το εύρος των ετών από το 1974 και εντεύθεν.

Είναι ενδιαφέρον ότι αν και το τέλος της ανακοινώθηκε πολλές φορές, με ιδιαίτερη έμφαση στις κυβερνητικές μεταβολές του 1981, του 1989, του 1996 και του 2004, μόνο μετά την είσοδο στη μνημονιακή εποχή και την κατάρρευση του κλασικού δικομματισμού φαίνεται να επικρατεί στον δημόσιο διάλογο μια γενικότερη αίσθηση λήξης της, παρά το γεγονός ότι το σημείο οριστικής στίξης ταλαντεύεται ακόμη μεταξύ 2010, 2012 και 2015. 

Δύο βιβλία του καθηγητή Θάνου Βερέμη

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/916395/article/politismos/vivlio/proswpa-kai-epiloges-kleidia-enos-kratoys

 *21 Oκτωβρίου 1981: ο νέος πρωθυπουργός της χώρας Ανδρέας Παπανδρέου ανταλλάσσει χειραψία με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, αμέσως μετά την ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Γράφει ο κ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ*

Επιτέλους, γράφονται ξανά πολιτικές βιογραφίες! Ύστερα από αρκετές δεκαετίες κυριαρχίας μιας πολύ αξιόλογης εγχώριας ιστοριογραφίας που, επηρεασμένη κατά βάση από το γαλλικό παράδειγμα, εστίασε κυρίως στην κοινωνική και οικονομική ιστορία με μια πολύ πλούσια παραγωγή, το βλέμμα μας μοιάζει να ξαναγυρίζει σε πιο παραδοσιακά πεδία στοχασμού, όπως η πολιτική ιστορία.

Δεν είναι προφανώς αυτή η εξέλιξη άσχετη με την παρούσα συγκυρία και την ανατροπή που επέφερε στα πρότυπα ηγεσίας που είχαμε στο μυαλό μας η επέλαση της διεθνούς των λαϊκιστών, παγκοσμίως. Σε μια εποχή μιντιοκρατούμενη και διασυνδεμένη μέσω εξατομικευμένων φαντασιακών κοινοτήτων του Διαδικτύου, που η πολιτική λειτουργεί ξανά όλο και περισσότερο μέσα από προσωποποιημένες ταυτίσεις, όπως περίπου στον Μεσαίωνα, χάνοντας έτσι την ταξική ή κομματική της συνισταμένη, τα πρόσωπα και οι επιλογές τους αναδεικνύονται και πάλι σε κλειδιά για την κατανόηση της πορείας ενός κράτους και την ένταξή του στα ευρύτερα ιστορικά συμφραζόμενά του.

Οι Σαρακατσάνοι της Θράκης

*Η Σαρακατσάνα νύφη της Συκορράχης, κόρη του αρχιτσέλιγγα Βρυσά. Από το βιβλίο του Πάτρικ Λη Φέρμορ.

*Ενδιαφέρουσα περιγραφή 

από τον Πάτρικ Λη Φέρμορ

                Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ,(1915-  2011) υπήρξε ένας διεθνώς καταξιωμένος Άγγλος συγγραφέας και ένας μεγάλος αντιστασιακός, στον πόλεμο κατά του Χιτλερισμού. Μεταμφιεσμένος σε βοσκό έζησε δύο και πλέον χρόνια στα βουνά της Κρήτης, οργανώνοντας με Κρητικούς αγωνιστές, την αιχμαλωσία και μεταφορά στην Αίγυπτο, του Γερμανού στρατηγού Κράιπε.

                Στο βιβλίο του «Ρούμελη- Οδοιπορικό στη Βόρεια Ελλάδα» που εκδόθηκε το 1966 αγγλικά και το 2009 κυκλοφόρησε και η ελληνική του έκδοση από τον «Κέδρο» (μετάφραση Λίνας Κάσδαγλη) υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αναφορά για τους Σαρακατσάνους της Θράκης. Η περιγραφή- με την οποία αρχίζει το βιβλίο- δεν αναφέρει χρονολογία, αλλά από το κείμενο, προκύπτει ότι πρέπει να είχε γραφεί μερικά χρόνια μετά τη λήξη του εμφυλίου του 1949.

                Το βιβλίο αρχίζει από την Αλεξανδρούπολη και με μικρή αναφορά σε αφηγήσεις του Αλεξανδρουπολίτη φίλου του, Γιάννη Πελτέκη, ο οποίος όπως είναι γνωστό, ανέπτυξε αντιστασιακή δράση ως αρχηγός της οργάνωσης "Απόλλων" κατά την περίοδο της Κατοχής. Πολιτικά ανήκε στο Κέντρο και στην κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη υπηρέτησε ως υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας από τις 26 Νοεμβρίου 1945 ως τις 4 Απριλίου 1946.

Ηρωισμοί των ταπεινών στους Βαλκανικούς Πολέμους

*Μπιζάνι: Επί των αετορράχεων και των υψικρήμνων βουνών 

*Μικρά περιστατικά,

μεγάλη γενναιότητα,

σπάνια ταπεινοφροσύνη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι Βαλκανικοί  Πόλεμοι υπήρξαν οι ενδοξότεροι πόλεμοι των Ελλήνων, μετά την Επανάσταση του 1821. Τα αποτελέσματα των Βαλκανικών Πολέμων, υπερέβησαν τις προσδοκίες όλων. Η Ελλάδα, μετά την λήξη των δύο Βαλκανικών Πολέμων, είχε σχεδόν διπλασιάσει το έδαφος της αφού από 63.211 τετραγωνικά χιλιόμετρα του 1897 έφτασε στα 121.794 το 1913.  Αλλά και ο πληθυσμός της αυξήθηκε σημαντικά αφού από 2.631.952 έφτασε στα 4.832.167 κατοίκους. 

                Οι πόλεμοι αυτοί ανέδειξαν τις ηγετικές ικανότητες προσωπικοτήτων, όπως ήταν ο τότε διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος και ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος. Έκαναν εμφανή την φιλοπατρία όλων των κοινωνικών τάξεων της χώρας από τους πολιτικούς έως τους έσχατους αγρότες (βλέπε http://sitalkisking.blogspot.gr/2012/06/1912.html ) και πρόβαλαν πάμπολλες επί μέρους αρετές των Ελλήνων, όπως η ατομική γενναιότητα, η εγκαρτέρηση, η ταπεινοφροσύνη, η ομαδικότητα κ.λπ.

                Με ένα εράνισμα από τον Τύπο της εποχής θα δούμε τέτοια παραδείγματα της μεγάλης προσφοράς των ταπεινών Ελλήνων, αυτών που δεν έγιναν πρωτοσέλιδα αλλά ο ηρωισμός ενός εκάστου έβαλε το λιθαράκι της μεγάλης νίκης. Οι πράξεις καθενός, υπήρξαν ταπεινά, αλλά ένδοξα μνημεία αρετής και τόλμης.

Η εδραίωση του δικτατορικού καθεστώτος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/915445/article/epikairothta/ellada/edraiwsh-toy-diktatorikoy-ka8estwtos

*Μετά το αποτυχημένο αντικίνημα του Κωνσταντίνου επικράτησε πλήρως η τριανδρία των Παπαδόπουλου, Μακαρέζου, Παττακού 

και σχηματίστηκε αμιγής κυβέρνηση στρατιωτικών.

Γράφει ο κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ*

Αφότου εξασφαλίστηκε η επιτυχία του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, οι ηγέτες της χούντας επιδόθηκαν σε μία σειρά από ενέργειες για την τήρηση της τάξης και την εδραίωση του καθεστώτος. Πιο συγκεκριμένα, οργάνωσαν ένα σύστημα αποκλεισμού και απαγορεύσεων που τέθηκε στο πλαίσιο της κήρυξης της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας, μέσω της επιβολής στρατιωτικού νόμου και της αναστολής λειτουργίας του Κοινοβουλίου καθώς και σειράς άρθρων του Συντάγματος για θεμελιώδη δικαιώματα.

Στα πρώτα μέτρα του καθεστώτος συμπεριλήφθηκαν η απαγόρευση συγκεντρώσεων και απεργιών, η διάλυση κομμάτων και σωματείων, η χρήση εκτάκτων στρατοδικείων για την απονομή ποινικής δικαιοσύνης και η καθαίρεση και εκτόπιση εκλεγμένων αρχόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Με αυτόν τον τρόπο, η χούντα κατάφερε να θέσει υπό πλήρη έλεγχο τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα πανεπιστήμια, τους δήμους, τους συνεταιρισμούς, ενώ εξαιρετικά σημαντικές για την εξουδετέρωση πιθανών εστιών ανατροπής ήταν οι εκτενείς διώξεις αξιωματικών του Στρατού (οι αποτάξεις και συνταξιοδοτήσεις το 1967 άθροισαν αριθμό ίσο με το ένα έκτο του συνόλου των αξιωματικών). Επιπροσθέτως, ιδιαίτερη σημασία έδωσαν οι επικεφαλής της δικτατορίας στον έλεγχο του Τύπου, με τη λογοκρισία και τις διώξεις εναντίον εφημερίδων, εκδοτών και δημοσιογράφων να λαμβάνουν μεγάλες διαστάσεις, ενώ αξίζει να σημειωθεί και η αναδιοργάνωση του γραφείου του πρωθυπουργού ώστε να αποκτήσει ολοκληρωτικό έλεγχο σε όλα τα κυβερνητικά τμήματα, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Γράμματα από το μέτωπο- Αρχείο Αδελφών Δεσποτοπούλου

ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΘΕΤΟ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ «ΕΛΛΑΔΑ, 20ος  αιώνας 1920-1930, Α΄ Τόμος»

*Γράμμα από το μέτωπο. Με το όπλο στα χέρια

Γράφει η κ. Δέσποινα Λαμπαδά*

«Αδελφή μου,

Βυθισμένος κάτω από το αμπρί και σε ένα θαμπερό καντίλι φτιασμένο από κουτό κονσέρβας, που το έχουμε να φωτίζει τη σκοτεινή εκείνην τρύπα, γράφω στην αδελφή μου και την παρακαλώ, ας μου γράψει δύο λόγια παρηγορίας και ανακουφίσεως εδώ στην ερημιά. Είμαι ολάρφανος και δεν έχω κανέναν σ’ αυτόν τον κόσμο να με παρηγορήσει, και εάν και η αδελφή μου δεν γράψει, τότες θα με σκεπάσει το ελαφρό χώμα της Ιωνίας».

                Ο λοχίας Εμμανουήλ Μάλαμας, ο οποίος έγραφε τις παραπάνω γραμμές τον Νοέμβριο του 1921, δεν απευθυνόταν σε κάποιο συγγενικό του πρόσωπο, αλλά σε μία από τις Σμυρνιές αδελφές Δεσποτοπούλου, μέλη του συνδέσμου «Η αδελφή του Στρατιώτου».

Η κατάλυση της ελευθερίας του Τύπου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   http://www.kathimerini.gr/914411/article/epikairothta/ellada/h-katalysh-ths-eley8erias-toy-typoy 

*21 Απριλίου 1967. Το τελευταίο φύλλο της «Κ». Η Ελένη Βλάχου έκλεισε τις εφημερίδες της την ημέρα του πραξικοπήματος.

Γράφει ο κ. ΓΙΑΝΝΗΣ Π. ΤΖΑΝΝΕΤΑΚΟΣ*

Στοιχειώδες καθήκον και αναγκαία πρόνοια κάθε έμφρονος και νουνεχούς δικτάτορα είναι να άρει την ελευθερία του Τύπου. Να επιβάλει δε αυθωρεί και παραχρήμα μόλις καταλάβει την εξουσία, απόλυτη και καθολική λογοκρισία. Η χούντα των απριλιανών τηρεί δεόντως τα ανωτέρω. Ακολουθεί τους κανόνες του συνετού συνωμότη. Και μάλιστα στην προκειμένη περίπτωση προτού καν επιχειρήσει να ενδυθεί τον έστω διάτρητο μανδύα σχετικής νομιμότητας: της κηρύξεως δηλ. της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας.

 Ήδη, λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 20/21 Απριλίου ουλαμοί από στρατιώτες και υπαξιωματικούς εισβάλλουν στα τυπογραφεία των εφημερίδων. Κραδαίνουν περίστροφα. Διακόπτουν βιαίως την εκτύπωση των φύλλων. Μερικά από αυτά έχουν προλάβει και περιλαμβάνουν στην ύλη τους έστω μονόστηλα, τα οποία αναφέρουν πληροφορίες ότι σημειώνονται νυκτερινές κινήσεις αρμάτων και μονάδων. Διατυπώνουν φόβους περί εκτροπής. Ελάχιστα από αυτά τα φύλλα δεν καταστρέφονται. Και πάντως δεν κυκλοφορούν. Τα τυπογραφεία, μάλιστα, των δύο εφημερίδων της Αριστεράς, της «Αυγής» και της «Δημοκρατικής Αλλαγής» υφίστανται βανδαλισμούς. Τα αρχεία κατάσχονται. Οι υπεύθυνοι της έκδοσης συλλαμβάνονται.

Θράκη, η εριβώλαξ- Βίντεο

*Γκραβούρα Διδυμοτείχου από το άλμπουμ των SAYGER, S & DESARNOD, " Album d'un voyage en Turquie fait par ordre de sa majesté l'empereur Nicolas 1er en 1829 et 1830", par C. Sayger & A. Desarnod, Παρίσι, Imprimérie de Firmin Didot Frères, 1834 (επιχρωματισμένη)

*Ένα βίντεο με παλαιές εικόνες πόλεων και χωριών της Θράκης. Ένα βίντεο νοσταλγίας...

*Ακούγεται ο μεγάλος Χρόνης Αηδονίδης στο τραγούδι  για τον καπετάν Βαγγέλη Ματσιάνη των Λαβάρων, που βγήκε στο βουνό εναντίον των Τούρκων το 1872

Η Εκκλησία της Ελλάδος και η χούντα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/913375/article/epikairothta/ellada/h-ekklhsia-ths-ellados-kai-h-xoynta

*17 Μαΐου 1967. Η τελετή ενθρόνισης του πρωθιερέα των ανακτόρων και καθηγητή Πανεπιστημίου Ιερωνύμου Κοτσώνη ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών.

Γράφει ο Μητροπολίτης ΑΝΔΡΕΑΣ ΝΑΝΑΚΗΣ*

     Η δικτατορία του 1967 δεν ήλεγχε την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρχής γενομένης από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Β΄. Το 1967 συνεχίστηκε η προσπάθεια του Μεταξά για τη χειραγώγηση της Ιεραρχίας, με την επιβολή ως Αθηνών του από Τραπεζούντος Χρυσάνθου, το 1938. Τότε, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την εκλογή του κανονικώς εκλεγέντος, υπό του Σώματος της Ιεραρχίας, Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Η ηρωική έξοδος του Χρυσάνθου, που αρνήθηκε να ορκίσει τη γερμανόφιλη κυβέρνηση της Κατοχής (1941), όταν χωρίς να παραιτηθεί αποχώρησε από την Αρχιεπισκοπή, επανέφερε στον Θρόνο τον από την Ιεραρχία εκλεγέντα, Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό.
     Η δικτατορία του 1967 αναζήτησε έναν ιδεολογικό σύμμαχο και θεωρητικό καθοδηγητή του ελληνικού λαού, διότι βεβαίως η ίδια από μόνη της δεν μπορούσε να πείσει. Η εκκλησιαστική δομή που βρήκε στην Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και στην υπό την κανονική αναφορά της στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Εκκλησία της Κρήτης, με Αρχιεπίσκοπο τον Ευγένιο και την Επαρχιακή του Σύνοδο, δεν εξυπηρετούσε τους ιδεολογικούς της στόχους. Συνεπώς, η δικτατορία αποφασίζει την κατάλυση της κανονικής εκκλησιαστικής τάξης στην Εκκλησία της Ελλάδος. Παύει τον Αθηνών Χρυσόστομο Β΄, διορίζει Αριστίνδην Σύνοδο από αρχιερείς και επιβάλλει ως Αρχιεπίσκοπο τον αρχιμανδρίτη Ιερώνυμο Κοτσώνη.

Η Αγία Σοφία πριν από 170 χρόνια

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/913212/gallery/politismos/eikastika/h-agia-sofia-prin-apo-170-xronia

*Άποψη του κεντρικού χώρου του ναού μέσα από το βόρειο πλευρικό κλίτος. Οπως γίνεται σαφές, η κατασκευή των παράπλευρων χώρων εξυπηρετούσε πλήρως την ανάδειξη του ενιαίου κεντρικού χώρου.

Γράφει η ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ

Έχει διατυπωθεί πολλές φορές. Χωρίς τους αδελφούς Γκασπάρε και Τζιουζέπε Φοσάτι (Gaspare και Giuseppe Fossati) η Αγία Σοφία δεν θα είχε παραμείνει το αρχιτεκτονικό αριστούργημα που γνωρίζουμε σήμερα. Οι Ιταλοελβετοί αρχιτέκτονες έσωσαν στην κυριολεξία από την κατάρρευση το μεγαλειώδες σύμβολο της βυζαντινής ναοδομίας.

Την ιστορική αυτή καμπή φωτίζουν οι έγχρωμες λιθογραφίες του Γκασπάρε Φοσάτι που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό της Θεσσαλονίκης. Απεικονίζουν τον ναό της Αγίας Σοφίας στην Πόλη, την εσωτερική αρχιτεκτονική του σύνθεση, τον περιβάλλοντα χώρο, με πανοραμικές λήψεις της Πόλης, όπως ήταν πριν από 170 χρόνια, αμέσως μετά τη ριζική ανακαίνισή του. Τα μοναδικά λιθογραφικά έργα τέχνης φιλοτεχνήθηκαν στο Λονδίνο το 1852 με βάση τα σχέδια του Γκασπάρε Φοσάτι κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης (1847-1849).

Επί 43 χρόνια ήταν «θαμμένες» στα ράφια της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 22 από τις 25 λιθογραφίες του Φοσάτι, ανάμεσα σε περίπου 3.500 έργα τέχνης και άλλους θησαυρούς του Ελληνισμού που διέσωσε ο ομογενής Αιγύπτιος Ιωάννης Τρικόγλου. Ανασύρθηκαν πρόσφατα για την έκθεση «Η Αγία Σοφία των αδελφών Fossati, μέσα από την Τρικόγλειο βιβλιοθήκη του ΑΠΘ» στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης για να μας αποκαλύψουν λεπτομέρειες του μνημείου, τη θέση του στη χερσόνησο αλλά και την ουσιαστική συνδρομή των αδελφών Φοσάτι που κέρδισαν την εμπιστοσύνη του νεαρού σουλτάνου Αβδουλμετζίτ για να τους αναθέσει την αποκατάσταση της Αγίας Σοφίας υπερνικώντας αντιδράσεις κύκλων της οθωμανικής κοινωνίας.

Πώς δεν έγινε βουλγαρικό λιμάνι στην Αλεξανδρούπολη, το 1923

*Η ανταπόκριση του Γεώργιου Βεντήρη για το βουλγαρικό λιμάνι στην Αλεξανδρούπολη

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η τύχη της ελληνικότητας του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, το 1923, στο διάστημα που στη Λωζάνη συζητούσαν την υπογραφή της ομώνυμης Συνθήκης, πέρασε από τεντωμένο σχοινί και τελικά παρέμεινε οριστικά στην Ελλάδα, ενώ αυτό διεκδικούσε η Βουλγαρία.

                Είναι μια ιστορία, που δεν πρέπει να ξεχνάμε, γιατί οι γείτονες Βούλγαροι, αν και ηττημένοι συνεχώς από το 1913, δεν έπαψαν ποτέ να διεκδικούν εδάφη της Δυτικής Θράκης για να έχουν διέξοδο στη «ζεστή θάλασσα» δηλαδή στο Αιγαίο.

Η Βουλγαρία δεν έπαψε να δραστηριοποιείται σε όλα τα διεθνή fora και κυρίως στο διπλωματικό τομέα, διεκδικώντας τη Δυτική Θράκη. Στις συνομιλίες που διεξήχθησαν στη Γένοβα το 1922 και στη Διάσκεψη της Λωζάνης κατά τα έτη 1922-1923, επεδίωξε την εδαφική της διέξοδο στο Αιγαίο και χρησιμοποιώντας διαστρεβλωτικά επιχειρήματα ζητούσε  την αναθεώρηση του άρθρου 48 της συνθήκης του Νεϊγύ.

Η Δικαιοσύνη έχει «ανάγκην ελαίου ίνα κινηθή»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/912211/article/politismos/vivlio/h-dikaiosynh-exei-anagkhn-elaioy--ina-kinh8h

*Πολλά από τα επισημαινόμενα προβλήματα της ελληνικής Δικαιοσύνης που παρουσιάζονται στον τόμο «Ο ασάλευτος χρόνος της Ελληνικής Δικαιοσύνης» δεν είναι δυστυχώς καθόλου σημερινά, μερικά μάλιστα είναι υπεραιωνόβια. Ανεξίτηλα τεκμήρια του συντηρητισμού μας.

Γράφει ο κ. Χ.Ε. ΜΑΡΑΒΕΛΙΑΣ*

Η φράση είναι κοινότοπη, αλλά παραπλανητική: «Αν νομίζετε ότι αδικείσθε, να προσφύγετε στη Δικαιοσύνη». Με την αφηρημένη λέξη εννοείται απλά ο κρατικός μηχανισμός των δικαστηρίων. Ο Γ. Φιλάρετος (στα 1885) μιλάει για τη μηχανική της εν Ελλάδι Δικαιοσύνης που έχει «ανάγκην ελαίου ίνα κινηθή». Δισσός ο λόγος. Διότι, όπως κάθε θεσμός του νεοελληνικού κράτους, κουβαλάει κι αυτός αμαρτίες κολοκοτρωνέικες.

Ένας Σύμβουλος της Επικρατείας, ήτοι μέλος του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας του θεσπισμένου για να ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων (και παραλείψεων) του ελληνικού Κράτους, ο επιμελητής του τόμου κ. Π. Κ. Τσούκας, είχε τη λαμπρή ιδέα να συλλέξει και συνεκδώσει μία σειρά από κείμενα που ασχολούνται με τα προβλήματα της Δικαιοσύνης στη χώρα μας.

Η ανθούσα ναυτιλία της Επτανήσου Πολιτείας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/912217/article/politismos/vivlio/h-an8oysa-naytilia-ths-eptanhsoy-politeias

*Από το εικαστικό υλικό της έκδοσης. Ο λιμένας του Αργοστολίου κατά το τέλος του 18ου αιώνα. Ελαιογραφία αγνώστου. Μουσείο Μπενάκη.

Γράφει ο κ. ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ

Κάποτε στα χρόνια της Κατοχής, ένας έφηβος στο Αργοστόλι, αναδιφώντας την οικογενειακή βιβλιοθήκη έπεσε πάνω στο βιβλίο του Εμμανουήλ Ροδοκανάκη «Bonaparte et les IIes ioniennes» [O Βοναπάρτης και τα Επτάνησα] που είχε εκδοθεί στο Παρίσι το 1899.

 Εκεί λοιπόν διάβασε, μεταξύ άλλων, ότι ο Καποδίστριας, ως υπουργός της Ρωσίας σε ένα υπόμνημά του ανέφερε ότι: «Η [Επτάνησος] Πολιτεία διέθετε ανθούσα εμπορική ναυτιλία. Μέσα στο μικρό διάστημα των επτά ετών [της ύπαρξής της], η κυβέρνησή της είχε αδειοδοτήσει πάνω από 400 ιστιοφόρα ναυπηγημένα στα νησιά [της]». Αυτή η αναφορά του Καποδίστρια στα 400 πλοία ήταν το εμπύρευμα που ενεργοποίησε το έκτοτε συνεχές ενδιαφέρον του έφηβου εκείνου, του Γεράσιμου Μ. Βλάχου, για τη ναυτιλία της Επτανήσου Πολιτείας. Νομικός και ιστορικός εξειδικευμένος στα θέματα ναυτιλίας ο συγγραφέας, μετά μία σειρά επιμέρους μελετών, μας προσφέρει σήμερα ένα εξαιρετικό και ογκώδες έργο (590 σελίδες 4ου σχήματος και εικόνες hors texte) με τίτλο «Η ναυτιλία της Επτανήσου Πολιτείας (1800-1807) με τα 400 καράβια του Καποδίστρια», το οποίο διατίθεται από το ιστορικό και φιλολογικό βιβλιοπωλείο του Διονυσίου Νότη Καραβία.

Ο κατοχικός πληθωρισμός στον Έβρο και οι… «μοκαβάδες»!!!

 *Η ηγεσία των ανταρτών του Έβρου, περί το 1943 κάπου στα βουνά του Έβρου. Από αριστερά Φλέσσας (Ευάγγελος Κατμερίδης από το Πύθιο) Μπάμπης (Σταύρος Σαμουρίδης από τη Νέα Ορεστιάδα), καπετάν Οδυσσέας (Ιωάννης Γαλέαδης από την Καβάλα) Μίμης (Διαμαντής Παγιώτας από την Αλεξανδρούπολη) Τηλέμαχος (Βαΐτσης Καραπαναγιώτης από το Πύθιο) 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Μαύρες, κατάμαυρες μέρες, πέρασε ο ελληνικός λαός κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όταν η χώρα βρέθηκε κάτω από γερμανική, ιταλική και βουλγαρική κατοχή. Δεκάδες χιλιάδες είναι οι νεκροί, κυρίως από την πείνα. Σοκάρουν οι φωτογραφίες των σκελετωμένων παιδιών.

                Ο νομός Έβρου είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση, γιατί βρέθηκε υπό γερμανική κατοχή (πλην ελαχίστων τμημάτων του που δόθηκαν στη Βουλγαρία), αλλά όντας απομακρυσμένος  δοκιμάστηκε σκληρά και αυτός, από τις ελλείψεις ειδών που δεν παράγονταν επιτοπίως.

                Είναι γεγονός, ότι ο νομός Έβρου επλήγη λιγότερο, συγκριτικά με άλλες περιοχές της Ελλάδας από επισιτιστικής πλευράς, αλλά οι συνθήκες διαβίωσης δεν έπαψαν να είναι χαλεπές. Οι συνθήκες δεν ήταν ιδανικές δεδομένου ότι υπήρχαν δραματικές ελλείψεις σε διάφορα προϊόντα και άλλα καταναλωτικά είδη.

Ο Καραμανλής και η δικτατορία

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

 http://www.kathimerini.gr/911490/article/epikairothta/politikh/o-kwn-karamanlhs-kai-h-diktatoria 

*Στο διαμέρισμά του στο Παρίσι. Τα έντεκα χρόνια αυτοεξορίας και αναγκαστικής απραξίας ήταν μια κατ’ εξοχήν δύσκολη περίοδος για έναν δυναμικό πολιτικό.

Γράφει ο κ. ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε, το 1963, αποχωρήσει από την πολιτική και από την Ελλάδα επειδή δεν μπορούσε να επιφέρει τη συνταγματική αναθεώρηση, την οποία θεωρούσε θεμελιώδη προϋπόθεση για τη συνέχιση της ανοδικής πορείας της χώρας. Σε εκείνα τα χρόνια, ο Καραμανλής και οι στενοί πολιτικοί του φίλοι έβλεπαν ως πρότυπο την ορμητική μεταρρυθμιστική δράση του Καρόλου ντε Γκωλ στη Γαλλία το 1958, όταν διαμορφώθηκε η Πέμπτη Δημοκρατία με ταχύτητα, σθένος και κεραυνοβόλες πρωτοβουλίες, χωρίς να διακυβευθεί το δημοκρατικό πολίτευμα.

Αλλά τέτοιες προϋποθέσεις δεν υπήρχαν στην Ελλάδα των μέσων της δεκαετίας του 1960. Ήταν μια πικρή εποχή για τον Καραμανλή. Υπέστη από τους πολιτικούς του αντιπάλους χυδαίες επιθέσεις, δέχθηκε εμφανώς ασύστατες κατηγορίες, παρακολούθησε ακόμη και μια απόπειρα παραπομπής του στο Ειδικό Δικαστήριο, για ένα τεράστιο αναπτυξιακό έργο, το οποίο συνέχιζε η κυβέρνηση η οποία αποπειράθηκε να τον παραπέμψει! Ακόμη και το 1966-67, η έλλειψη της θεμελιώδους προϋπόθεσης (η δυνατότητα συνταγματικής μεταρρύθμισης) τον ώθησε να απορρίψει προτάσεις του βασιλιά Κωνσταντίνου αλλά και πολιτικών δυνάμεων (ΕΡΕ, «αποστάτες», Σπ. Μαρκεζίνης) να επανέλθει στην Ελλάδα και να αναλάβει την πρωθυπουργία: «υπό τας συνθήκας αυτάς [δηλαδή χωρίς θεσμική αναμόρφωση], και εάν εκέρδιζα τας εκλογάς, όπως με διαβεβαίουν, μετά εξάμηνον θα ευρισκόμουν εις την ανάγκην να φύγω και πάλιν από την πολιτικήν ή να καταφύγω σε κάποιο είδος εκτροπής».

Όταν το Διδυμότειχο, έτρεφε τους δημοσιογράφους της Αθήνας, στην Κατοχή

*Το κτίριο με τα δύο μπαλκόνια στο κέντρο, ήταν η κατοικία του νομάρχη Έβρου κατά την Κατοχή. Ο νομάρχης Ιωάννης Φραγκούλης δολοφονήθηκε στο κτίριο αυτό. Η φωτογραφία είναι από την απελευθέρωση του Διδυμοτείχου τον Αύγουστο του 1944, από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ. 

*Ένα άγνωστο υπόμνημα

του δημοσιογράφου Σπ. Σέλληνα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Το Διδυμότειχο κατά την περίοδο της Κατοχής τροφοδότησε με τρόφιμα την Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, σώζοντας από την φοβερή πείνα πολλούς Αθηναίους δημοσιογράφους και τις οικογένειές τους. Τροφοδότης ήταν ο Αθηναίος δημοσιογράφος Σπ. Σέλληνας, όπως προκύπτει από υπόμνημα του γραμμένο στο Κάιρο στις 31 Μαρτίου 1944.

                Τα γεγονότα εξελίχθηκαν από τη Μεγάλη Εβδομάδα του 1942, όταν δολοφονήθηκε χωρίς ιδιαίτερο λόγο από το ΕΑΜ, ο νομάρχης Έβρου Ιωάννης Φραγκούλης. Να θυμίσουμε, ότι όταν η Ελλάδα καταλήφθηκε το 1941 από τους Γερμανούς, οι νομοί Ξάνθης και Ροδόπης, παραχωρήθηκαν στους συμμάχους τους Βουλγάρους. Ο νομός Έβρου πλην της περιοχής Αλεξανδρούπολης παρέμεινε υπό Γερμανική διοίκηση και η πρωτεύουσα του νομού μεταφέρθηκε στο Διδυμότειχο. Τον δολοφονηθέντα Φραγκούλη διαδέχθηκε ο δημοσιογράφος Σταύρος Ευταξίας, που ήρθε στο Διδυμότειχο και άσκησε τα καθήκοντα του, έως ότου και αυτός διέφυγε στη Μέση Ανατολή, για να μην συλληφθεί από τους Γερμανούς, όταν αυτοί πληροφορήθηκαν τις εθνικές δραστηριότητές του.

                Ο Σπύρος Σέλληνας βρέθηκε στο Διδυμότειχο, όταν τον Ιούλιο του 1942 έλαβε επιστολή του νομάρχη Σταύρου Ευταξία, που τον καλούσε εκεί για λόγους «εθνικούς».

Χούντα και αστικός πολιτικός κόσμος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/910457/article/epikairothta/ellada/xoynta-kai-astikos-politikos-kosmos

*Από αριστερά, ο δικηγόρος Γεώργιος Β. Μαγκάκης, Γεώργιος Μαύρος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος και Παναγής Παπαληγούρας 
στη δίκη της «Δημοκρατικής Αμυνας».

Γράφει ο κ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ*

Το πραξικόπημα του 1967 αποτελεί μια ιδιαιτερότητα της μακράς ιστορίας των στρατιωτικών επεμβάσεων στην Ελλάδα. Και τούτο γιατί για πρώτη φορά, μετά τη δικτατορία του Πάγκαλου το 1925, μέρος του στρατεύματος κατέλαβε την εξουσία όχι για να την παραδώσει στη συνέχεια σε μία από τις αντιμαχόμενες πολιτικές μερίδες, αλλά προκειμένου να την ασκήσει το ίδιο. Ποιες όμως ήταν οι ρίζες και οι εκφάνσεις της στάσης που κράτησαν οι δικτάτορες έναντι του πολιτικού κόσμου της χώρας κατά την περίοδο της παντοδυναμίας τους;

Η ακριβής επιρροή της μεταξικής δικτατορίας στους Απριλιανούς παραμένει ως σήμερα ένα αντικείμενο που χρήζει μεγαλύτερης διερεύνησης. Πιθανότατα, πάντως, η επίδραση της 4ης Αυγούστου δεν ήταν ασήμαντη στην αρνητική στάση των νεαρών τότε αξιωματικών προς τα πολιτικά κόμματα, καθώς το αυταρχικό καθεστώς συνοδεύθηκε από την παύση ανάμειξης των ενόπλων δυνάμεων στην πολιτική μετά τα αλλεπάλληλα κινήματα του μεσοπολέμου.