Μια ενδιαφέρουσα επετειακή έκδοση από την ΕΣΗΕΑ

*Η επετειακή έκδοση

 

 

Το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ, παρουσίασε την επετειακή έκδοση «1940- 1944. Η Αντίσταση και ο αγώνας των δημοσιογράφων για την ελευθερία», σε συνεργασία με την  Ελληνογερμανική Αγωγή. Ταυτόχρονα εγκαινιάστηκε η έκθεση «Δελτίο Απόντων» της Χριστίνας Κάλμπαρη. Πρόκειται για μια έκθεση ζωγραφικής και για ένα βιβλίο, που έχουν  κοινή αφετηρία: Τα ντοκουμέντα του Ελληνοϊταλικού πολέμου, της Κατοχής και του Ολοκαυτώματος, όπως προκύπτουν μέσα από τα αρχεία της Βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας», όπου και παρουσιάστηκαν.

«Είναι μεγάλη μου χαρά που εγκαινιάζω μια ξεχωριστή έκθεση τέχνης στην Βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ, όπου φιλοξενείται πολύτιμο υλικό, εφημερίδες, βιβλία και το σημαντικότερο, χειρόγραφα», είπε η Υπουργός Πολιτισμού, δρ. Λίνα Μενδώνη, για το «Δελτίο Απόντων» κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο πλούτο της Βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας» και στο έργο του Μορφωτικού Ιδρύματος για την ανάδειξή του.

Στον χαιρετισμό της η πρόεδρος του ΔΣ της ΕΣΗΕΑ και του Μορφωτικού της Ιδρύματος, Μαρία Αντωνιάδου, αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα εκδηλώσεων που τιμούν το παρελθόν μας αναδεικνύοντας τη δράση δημοσιογράφων κατά την περίοδο της Κατοχής που με την γραφίδα τους στήριξαν τους Έλληνες. Η ίδια σημείωσε παράλληλα ότι η έκδοση του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ και της Ελληνογερμανικής Αγωγής είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Κωστή Μ. Παπαδάκη, πρώτου νεκρού δημοσιογράφου στο αλβανικό μέτωπο και σε όλους τους δημοσιογράφους, που αγωνίστηκαν για την ελευθερία.

Τα διπλωματικά παρασκήνια για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940

*Η μεγάλη στιγμή της Ελλάδας, στις 28 Οκτωβρίου 1940

 

 

*Τότε που όλοι αγωνιούσαν για τον πόλεμο

*«Η Ελλάδα δεν είναι ζητιάνος!!!»

*Η βύθιση της «Έλλης»

*Το μεγαλειώδες ΟΧΙ 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Ο ελληνοϊταλικός πόλεμο του 1940, υπήρξε μια ελληνική εποποιία, η οποία προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό, για την ανδρεία του Ελληνικού στρατού, ο οποίος στα Ηπειρωτικά βουνά κατατρόπωσε τους φασίστες εισβολείς του Μουσολίνι, ενώ ο λαός στις πόλεις και τα χωριά  επέδειξε αξιοθαύμαστη υπομονή και καρτερικότητα. Η Ελλάδα, με ανεπαρκή εξωτερική βοήθεια αντιμετώπισε, αντιστάθηκε και νίκησε τους Ιταλούς, με αποτέλεσμα να χρειασθεί στη συνέχεια η επέμβαση της Χιτλερικής Γερμανίας για καθυποτάξουν οι φασίστες και οι ναζιστές μια μικρή χώρα, που βροντοφώναξε από την αρχή ΟΧΙ.

               Η στάση της Ελλάδας, από την έναρξη του Β’  Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε κεντρικό σημείο των διπλωματικών ζυμώσεων, γιατί προσπάθησε να αποφύγει τον πόλεμο επιχειρώντας να τηρήσει μια αξιοθαύμαστη ουδετερότητα.

               Βρισκόμαστε πλέον στο κρίσιμο έτος 1940, όταν φούντωνε ο πόλεμος σε γη, θάλασσα και αέρα. Η Ευρώπη φλέγονταν. Η Γαλλία και άλλα ευρωπαϊκά κράτη είχαν καταρρεύσει. Η Αγγλία αντιμετώπιζε τους σφοδρούς γερμανικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Στη θάλασσα τα υποβρύχια τορπίλιζαν και βύθιζαν πλοία… Ο πόλεμος έδειχνε σ’ ολόκληρη την Ευρώπη, το σκληρό και απεχθές πρόσωπό του… 

               Ήταν ακόμα η εποχή, που μάχονταν η Ευρώπη κατά του Γερμανικού ιμπεριαλισμού, ενώ οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να οχυρωθούν πίσω από το πνεύμα του λεγόμενου «Δόγματος Μονρόε», το οποίο ουσιαστικά πρέσβευε τον αμερικανικό απομονωτισμό στη δική του ήπειρο. Χαρακτηριστικά στις αρχές Ιουλίου 1940, ο προεδρικός γραμματέας  Έρλυ κατ’ εντολή του προέδρου Ρούζβελτ, είχε δηλώσει πως ο πρόεδρος των ΗΠΑ «πιστεύων απολύτως εις το δόγμα του Μονρόε, δεν τρέφει ουδεμίαν διάθεσιν να επέμβη εις εδαφικά ζητήματα, αφορώντα την Ευρώπην και την Ασίαν». Το ίδιο διάστημα ο υπουργός Στρατιωτικών των ΗΠΑ Στίμσον, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής Στρατιωτικών της Γερουσίας, είχε τονίσει:

               «Ουδείς επιθυμεί να αποστείλει αμερικανικά στρατεύματα πέραν των ορίων μας. Εκτός αν η προστασία αυτών τούτων των Ηνωμένων Πολιτειών καταστήση την ενέργειαν αυτήν απαραίτητον». Η πανωλεθρία του Περλ Χάρμπορ, αργούσε ακόμα…

               Το Λονδίνο και ολόκληρη η Αγγλία ζούσαν με τον εφιάλτη των έντονων, συνεχών  και καταστρεπτικών γερμανικών αεροπορικών βομβαρδισμών, ενώ η Γαλλία είχε καταρρεύσει πολύ σύντομα. Το κύριο βάρος της αντιμετώπισης του ναζιστικού ολέθρου στην Ευρώπη, έφερε η Αγγλία με πρωθυπουργό τον Ουίνστον Τσώρτσιλ.

1940-41: Πόλεμος και αγωνία της Ελλάδας να αποκτήσει περισσότερα αεροπλάνα

*Οι δύο πρέσβεις που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον πόλεμο του 1940-41, προσερχόμενοι στο Γενικό Στρατηγείο. Αριστερά ο Λίνκολν Μακβή (ΗΠΑ)

 και δεξιά ο Μίκαελ Πάλαιρετ (Αγγλία) 

 

 

*Ανέκδοτη διπλωματική αλληλογραφία.

*Τα αεροπλάνα των ΗΠΑ, που δεν δόθηκαν 

*Το υπόμνημα του Μεταξά προς τον Ρούζβελτ.

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

               Ο πόλεμος του 1940 εναντίον της Ιταλίας και του 1941 εναντίον της Γερμανίας, ήταν ένας τιτάνιος αγώνας εναντίον του φασισμού και του Ναζισμού. Η Ελλάδα πολέμησε με γενναιότητα και χωρίς μεγάλη και ουσιαστική βοήθεια, πλην της Βρετανίας, που έστειλε ανεπαρκείς δυνάμεις και περιορισμένο αριθμό αεροπλάνων. Η Ελλάδα απευθύνθηκε στις συμμαχικές χώρες ζητώντας αποφασιστική βοήθεια, που δεν την πήρε ποτέ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των ΗΠΑ, που υποσχόταν αεροπλάνα τα οποία δεν δόθηκαν ποτέ. Διαφωτιστική εικόνα της κατάστασης που επικρατούσε τότε μας δίνει η διπλωματική αλληλογραφία, που διασώθηκε στα αμερικανικά Εθνικά Αρχεία.

               Ο νικηφόρος πόλεμος κατά των Ιταλών, στα Ηπειρωτικά βουνά, παρά τις επιμέρους ελλείψεις, δεν επηρεάσθηκε και συνέχισε να είναι νικηφόρος. Το πνεύμα του ΟΧΙ ήταν ισχυρό. Η μεγάλη έλλειψη που γίνονταν αισθητή, ήταν οι ελλείψεις ιδίως στην πολεμική αεροπορία. Η βοήθεια που παρείχαν οι Άγγλοι, δεν ήταν επαρκής. Είναι γνωστό ότι χάρη στις συνεχείς πιέσεις και του ίδιου του πρωθυπουργού Ουίνστον Τσώρτσιλ, το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου του 1940 διατέθηκαν στην Ελλάδα τρεις μοίρες καταδιωκτικών και βομβαρδιστικών αεροπλάνων, ενώ άλλη μοίρα αεροσκαφών που είχε έδρα στην Αίγυπτο άρχισε να δρα εναντίον  εχθρικών στόχων στο μέτωπο. Ήταν σαφής όμως η ανεπάρκεια από αεροπορικής πλευράς, όταν μάλιστα δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην Ελλάδα τα νεώτερου τύπου βομβαρδιστικά, για λόγους τεχνικούς. Πάντως ο Τσώρτσιλ έβλεπε τη σημασία την αντίστασης της Ελλάδας στις δυνάμεις του Άξονα και στις 4 Νοεμβρίου τηλεγραφούσε στον υπουργό Πολέμου Άντονι  Ήντεν:

               «Από στρατηγική άποψη η απώλεια της Αθήνας θα αποτελούσε πλήγμα εξίσου σοβαρό με την απώλεια του Χαρτούμ, πλήγμα μάλιστα ανεπανόρθωτο».

               Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς στις 16 Νοεμβρίου ζήτησε μεταξύ άλλων από τους Άγγλους την αποστολή και άλλων αεροπλάνων, προειδοποιώντας ότι αναμένει γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδας. Ταυτόχρονα διαβεβαίωνε ότι η ελληνική κυβέρνηση ήταν αποφασισμένη να αντισταθεί και κατά της Γερμανίας.

               Η αγωνία πάντως της Ελλάδας για ενίσχυση της αεροπορικής άμυνας ήταν συνεχής. Όπως και η φροντίδα για ποικίλο πολεμικό υλικό. Γι’ αυτό, εκτός της Αγγλίας στράφηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

               Η ιταλική αεροπορία μπορούσε να βομβαρδίζει ελληνικές πόλεις. Στις 30 Οκτωβρίου η ιταλική αεροπορία βομβάρδισε την Πάτρα. Οι άμαχοι νεκροί εκείνη τη μέρα, ήταν 100 και οι τραυματίες 250. Αργότερα βομβαρδίστηκαν η Θεσσαλονίκη, η Κέρκυρα, τα Ιωάννινα, τα Χανιά και διάφορες κωμοπόλεις και χωριά, χωρίς να πληγούν στρατιωτικοί στόχοι, παρά μόνο πολιτικοί. Τα ελληνικά αεροσκάφη στο διάστημα του πολέμου κατέρριψαν στο μέτωπο πολλά ιταλικά αεροπλάνα. Είχαμε όμως απώλεια ελληνικών αεροσκαφών, που δεν ήταν εύκολο να αντικατασταθούν από νέα. Από τις αρχές Νοεμβρίου η αγγλική αεροπορία εγκατέστησε βάσεις στην Ελλάδα και άρχισε να συμμετέχει από κοινού με την ελληνική αεροπορία σε επιχειρήσεις. Συνήθως επιτυχείς με καταρρίψεις ιταλικών πολεμικών αεροσκαφών.

               Στις αρχές Νοεμβρίου 1940  στις ΗΠΑ εξελέγη πρόεδρος ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ επικεφαλής των Δημοκρατικών.

Η φοβερή πείνα του 1917, αποτέλεσμα του Εθνικού Διχασμού

*Ψωμί κριθαρένιο στον κόσμο, και μάλιστα με δελτίο. 

 

 

*Η αθέατη οδυνηρή πλευρά

μιας εθνικής τραγωδίας

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Οι χρονιές 1916 και 1917, ήταν από τις πιο ντροπιαστικές της ελληνικής πολιτικής ιστορίες, καθώς συνέβησαν γεγονότα, που αποτελούν μελανές σελίδες. Ήταν το αποκορύφωμα του Εθνικού Διχασμού, όταν στην Ευρώπη εξελίσσονταν ο πολύνεκρος Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Και ενώ στην κεντρική πολιτική σκηνή η Ελλάδα σπαρασσόταν από τη σύγκρουση ανάμεσα στο βασιλιά Κωνσταντίνο Α' και τον Ελευθέριο Βενιζέλο, παρέμενε αθέατη η οδυνηρή τραγωδία του λαού, που υπέφερε από φοβερή πείνα και ελλείψεις αγαθών πρώτης ανάγκης, εξαιτίας του αποκλεισμού της χώρας, από τους συμμάχους της Αντάντ.

               Στην αθέατη τραγωδία της πείνας του λαού θα εστιάσουμε, γιατί τα γεγονότα που αφορούν τους πρωταγωνιστές του Εθνικού Διχασμού είναι γνωστά και έχουν φωτισθεί επαρκώς από τους ιστορικούς.

               Μερικά από τα πιο γνωστά γεγονότα εκείνης της δραματικής διετίας, ήταν το χωριστικό κίνημα και η δημιουργία του κράτους της Θεσσαλονίκης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1916. Τα φοβερά «Νοεμβριανά» το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, δηλαδή τα γεγονότα αντεκδίκησης των φιλοβασιλικών εναντίον των βενιζελικών, μέσα σε κλίμα φοβερής τρομοκρατίας. Ο βομβαρδισμός του κέντρου της Αθήνας από συμμαχικά στρατεύματα κυρίως γαλλικά. Η κατάληψη ελληνικών εδαφών από συμμαχικά στρατεύματα. Ο αποκλεισμός των ελληνικών λιμανιών. Η Ελλάδα βρέθηκε με δύο κυβερνήσεις αντιμαχόμενες. Εκτός από την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, υπήρχε στην Αθήνα η κυβέρνηση η κυβέρνηση του Σπυρίδωνος Λάμπρου, η οποία αντικαταστάθηκε στις 21 Απριλίου 1917 με την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη.

               Στις 24 Μαΐου 1917 ο ύπατος αρμοστής των συμμάχων ο Γάλλος Ζοννάρ, έφτασε στην Ελλάδα. Με τελεσίγραφο προς τον Ζαΐμη απαίτησε την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου . Το απόγευμα της ίδια μέρας έγινε Συμβούλιο του Στέμματος. Ο Ζαΐμης συμβούλευσε τον Κωνσταντίνο να παραιτηθεί υπέρ του δευτερότοκου γιου του Αλέξανδρου. Κάποιοι άλλοι τον συμβούλευσαν να αντισταθεί.  Ήταν  μάταιο. Τελικά ο Κωνσταντίνος αποδέχθηκε τη συμβουλή του Ζαΐμη και αποφάσισε να αποσυρθεί, αλλά χωρίς να παραιτηθεί από τα δικαιώματά του επί του θρόνου της Ελλάδας.

               Στις 11 Ιουνίου παραιτήθηκε και η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη και η εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνηση δόθηκε στον Ελευθέριο Βενιζέλο, που τον είχαν φέρει οι σύμμαχοι από τις 7 του μηνός στην Πειραιά και παρέμενε φιλοξενούμενος στο γαλλικό καταδρομικό «Jurien de la Graviere». Ο Βενιζέλος περίμενε να έρθουν από τη Θεσσαλονίκη και οι άλλοι συνεργάτες του και τελικά η κυβέρνησή του ορκίσθηκε στις 13 Ιουνίου.