Τον νομό Έβρου έβλεπε ως έδρα του αντικινήματός του, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος το 1967, αλλά τελικά πήγε στην Καβάλα.

*Η στιγμή της αποτυχίας του βασιλικού αντικινήματος. Ο τίτλος της αγγλικής εφημερίδας τα λέει  όλα: "Ο Βασιλιάς φεύγει με δάκρυα"

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Είναι άγνωστο, αλλά τον νομό Έβρου έβλεπε ως έδρα του αντικινήματός του, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος από το Μάιο του 1967, δηλαδή πολύ σύντομα, από τον επικράτηση του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου 1967. Όπως είναι γνωστό το βασιλικό αντικίνημα πραγματοποιήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1967 και είχε απόλυτη αποτυχία, αφού ο Κωνσταντίνος με την οικογένειά του, αναγκάσθηκε να φύγει νύχτα από την Καβάλα για τη Ρώμη και οι πραξικοπηματίες να ορκίσουν αντιβασιλέα τον στρατηγό Γεώργιο Ζωιτάκη και πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο.

               Πώς προέκυψε όμως η επιλογή του νομού Έβρου και μάλιστα από πολύ νωρίς; Η πληροφορία αυτή, περιέχεται σε επιστολή του Αμερικανού πρέσβη Φίλιπς Τάλμποτ, που έστειλε στις 26 Μαΐου 1967 στον Νταν Μπρούστερ, διευθυντή των Ελληνικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η επιστολή αυτή βρίσκεται στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

Στην επιστολή του ο πρέσβης Τάλμποτ γνωστοποιούσε στην Ουάσιγκτον, ότι την προηγούμενη μέρα (25 Μαΐου) ο βασιλιάς Κωνσταντίνος του περιέγραψε τα περαιτέρω βήματα που σκέφτονταν, στο πώς δηλαδή θα αντιπαρατεθεί στον συνταγματάρχη Παπαδόπουλο και το Επαναστατικό Συμβούλιο.

Τι γνώριζαν οι Αμερικανοί από το 1966, για τη χούντα που ετοίμαζε ο Παπαδόπουλος και δεν ειδοποίησαν κανέναν;

*Η κεφαλίδα του αποκαλυπτικού αμερικανικού εγγράφου

 

 

* Γνώριζαν τη σύνθεση

της ομάδας συνωμοτών

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Τι ήξεραν οι Αμερικανοί το 1967 για το πραξικόπημα που ετοίμαζαν στην Ελλάδα οι αξιωματικοί της ομάδας Παπαδόπουλου;  Ίσως δεν γνωρίζουμε διάφορες επιμέρους λεπτομέρειες αν και εκ των υστέρων ήρθαν στην επιφάνεια διάφορα περί των προσωπικών σχέσεων του Γεώργιου Παπαδόπουλου με επιφανή στελέχη των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Άλλωστε οι σχέσεις της τότε ΚΥΠ με την CIA ήταν θεσμοθετημένες. Πάντως το 1967 όταν επικράτησε το πραξικόπημα τα μέλη της χούντας κομπορρημονούσαν ότι επέτυχαν στο κίνημα… χωρίς να το γνωρίζουν οι Αμερικανοί και ότι… τους έπιασαν στον ύπνο!!! Οι Αμερικανοί όμως γνώριζαν σχεδόν τα πάντα για την ομάδα του Παπαδόπουλου και τους στόχους της. Ανεξήγητο παραμένει, γιατί δεν ειδοποίησαν τότε τον βασιλέα Κωνσταντίνο ή την ελληνική κυβέρνηση.

               Όμως τι ακριβώς γνώριζαν οι Αμερικανοί για την ομάδα των ακροδεξιών αξιωματικών του Παπαδόπουλου;

               Στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ υπάρχει ένα αποκαλυπτικό έγγραφο, με ημερομηνία 7 Μαρτίου 1967, που δείχνει ότι οι Αμερικανοί γνώριζαν πολλά, αλλά για δικούς τους λόγους δεν εμπόδισαν την επιβολή δικτατορίας στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια έκθεση πληροφοριών κυρίως για το διάστημα από τον Αύγουστο του 1965 έως 23 Φεβρουαρίου 1966. Θέμα της έκθεσης όπως αναγράφεται σ’ αυτήν είναι: «Δεξιά Ελληνική Στρατιωτική Συνωμοτική Ομάδα». Οι πηγές της έκθεσης που δεν αποχαρακτηρίστηκαν έως σήμερα, θεωρήθηκαν αξιόπιστες. Πάντως περίπου 1,5 αράδα του κειμένου δεν αποχαρακτηρίστηκε.

               Η αφήγηση  είναι εξόχως ενδιαφέρουσα (σ.σ. σήμερα για λόγους ιστορικούς) και αρχίζει από τα τέλη του 1963 και τις αρχές του 1964 όταν «μια ομάδα δεξιών συνταγματαρχών του Ελληνικού Στρατού (αναφέρονταν εκείνη την εποχή ως η στρατιωτική συνωμοτική ομάδα) οργανώθηκε για να πραγματοποιήσει στρατιωτικό πραξικόπημα, εάν ο Γεώργιος Παπανδρέου δεχόταν την υποστήριξη της Ενωμένης Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ). Μετά την εκλογή Παπανδρέου, η ομάδα διαλύθηκε με μεταθέσεις στην Κύπρο και τη Βόρεια Ελλάδα». Οι αξιωματικοί αυτοί- κατά τους Αμερικανούς-  είχαν ολοκληρώσει την υπηρεσία τους στους τόπους των μεταθέσεων και είχαν αρχίσει να επιστρέφουν σταδιακά σε βασικές θέσεις διοίκησης στην Αθήνα, με τη βοήθεια του αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Βαγενά, Διευθυντή του Γραφείου Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) που ήταν αρμόδιο για τις μεταθέσεις των αξιωματικών.

Η φοβερή πείνα του 1917, αποτέλεσμα του Εθνικού Διχασμού

*Ψωμί κριθαρένιο στον κόσμο, και μάλιστα με δελτίο. 

 

 

*Η αθέατη οδυνηρή πλευρά

μιας εθνικής τραγωδίας

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Οι χρονιές 1916 και 1917, ήταν από τις πιο ντροπιαστικές της ελληνικής πολιτικής ιστορίες, καθώς συνέβησαν γεγονότα, που αποτελούν μελανές σελίδες. Ήταν το αποκορύφωμα του Εθνικού Διχασμού, όταν στην Ευρώπη εξελίσσονταν ο πολύνεκρος Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Και ενώ στην κεντρική πολιτική σκηνή η Ελλάδα σπαρασσόταν από τη σύγκρουση ανάμεσα στο βασιλιά Κωνσταντίνο Α' και τον Ελευθέριο Βενιζέλο, παρέμενε αθέατη η οδυνηρή τραγωδία του λαού, που υπέφερε από φοβερή πείνα και ελλείψεις αγαθών πρώτης ανάγκης, εξαιτίας του αποκλεισμού της χώρας, από τους συμμάχους της Αντάντ.

               Στην αθέατη τραγωδία της πείνας του λαού θα εστιάσουμε, γιατί τα γεγονότα που αφορούν τους πρωταγωνιστές του Εθνικού Διχασμού είναι γνωστά και έχουν φωτισθεί επαρκώς από τους ιστορικούς.

               Μερικά από τα πιο γνωστά γεγονότα εκείνης της δραματικής διετίας, ήταν το χωριστικό κίνημα και η δημιουργία του κράτους της Θεσσαλονίκης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1916. Τα φοβερά «Νοεμβριανά» το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, δηλαδή τα γεγονότα αντεκδίκησης των φιλοβασιλικών εναντίον των βενιζελικών, μέσα σε κλίμα φοβερής τρομοκρατίας. Ο βομβαρδισμός του κέντρου της Αθήνας από συμμαχικά στρατεύματα κυρίως γαλλικά. Η κατάληψη ελληνικών εδαφών από συμμαχικά στρατεύματα. Ο αποκλεισμός των ελληνικών λιμανιών. Η Ελλάδα βρέθηκε με δύο κυβερνήσεις αντιμαχόμενες. Εκτός από την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, υπήρχε στην Αθήνα η κυβέρνηση η κυβέρνηση του Σπυρίδωνος Λάμπρου, η οποία αντικαταστάθηκε στις 21 Απριλίου 1917 με την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη.

               Στις 24 Μαΐου 1917 ο ύπατος αρμοστής των συμμάχων ο Γάλλος Ζοννάρ, έφτασε στην Ελλάδα. Με τελεσίγραφο προς τον Ζαΐμη απαίτησε την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου . Το απόγευμα της ίδια μέρας έγινε Συμβούλιο του Στέμματος. Ο Ζαΐμης συμβούλευσε τον Κωνσταντίνο να παραιτηθεί υπέρ του δευτερότοκου γιου του Αλέξανδρου. Κάποιοι άλλοι τον συμβούλευσαν να αντισταθεί.  Ήταν  μάταιο. Τελικά ο Κωνσταντίνος αποδέχθηκε τη συμβουλή του Ζαΐμη και αποφάσισε να αποσυρθεί, αλλά χωρίς να παραιτηθεί από τα δικαιώματά του επί του θρόνου της Ελλάδας.

               Στις 11 Ιουνίου παραιτήθηκε και η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη και η εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνηση δόθηκε στον Ελευθέριο Βενιζέλο, που τον είχαν φέρει οι σύμμαχοι από τις 7 του μηνός στην Πειραιά και παρέμενε φιλοξενούμενος στο γαλλικό καταδρομικό «Jurien de la Graviere». Ο Βενιζέλος περίμενε να έρθουν από τη Θεσσαλονίκη και οι άλλοι συνεργάτες του και τελικά η κυβέρνησή του ορκίσθηκε στις 13 Ιουνίου.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το πολίτευμα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

https://www.kathimerini.gr/world/562240183/o-eleytherios-venizelos-kai-to-politeyma/ 

*Αριστερά: Η «Τριανδρία», ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής, που πραγματοποίησε το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας. Ο Βενιζέλος στην επιστολή του αφήνει πολύ προσεκτικά υπονοούμενα για το πρόσωπο του βασιλιά, γράφοντας ότι δεν επιθυμεί να αλλάξει τον «βασιλεύοντα οίκο». Δεξιά: 14 Ιουνίου 1913. Ο Ελ. Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. [ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ, 20ός ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»]

 

*Μια σημαντική επιστολή 

του αρχηγού των Φιλελευθέρων

τον Οκτώβριο του 1916, 

περίοδο κορύφωσης 

του Εθνικού Διχασμού

 

Του κ. ΣΠΥΡΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ*

 

Οκτώβριος 1916. Ο Εθνικός Διχασμός κορυφώνεται, όπως αποδεικνύουν και τα «Νοεμβριανά», που θα ακολουθήσουν έναν μήνα αργότερα. Η Ελλάδα έχει χωριστεί στα δύο: το Κράτος των Αθηνών με τους βασιλικούς, απέναντι στην «Προσωρινή κυβέρνηση» της Θεσσαλονίκης με ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η επιστολή που παρουσιάζεται σήμερα στην «Καθημερινή» αποδεικνύει ότι, ακόμη και σε συνθήκες διχασμού και οξείας πολιτικής σύγκρουσης, η θεσμική προσέγγιση των μεγάλων προβλημάτων είναι και εφικτή και επιβεβλημένη.

Όπως είναι γνωστό, αιτία του Εθνικού Διχασμού ήταν η διαφωνία μεταξύ του βασιλιά Κωνσταντίνου και του Ελευθερίου Βενιζέλου γύρω από τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Κωνσταντίνος επεκαλείτο τη διαδεδομένη αντίληψη στις μοναρχίες της εποχής εκείνης, ότι στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας αποκλειστικά αρμόδιος ήταν ο βασιλιάς, ως «ενοποιητικό στοιχείο του έθνους» και πρόσωπο «υπεράνω» των πολιτικών αντιπαραθέσεων. Αντίθετα, ο Βενιζέλος στηριζόταν στην ουσία της δημοκρατίας και του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος, που καθιστούσε την κυβέρνηση αρμόδια και πολιτικά υπεύθυνη για όλα ανεξαιρέτως τα ζητήματα του τόπου. Η θεσμική αυτή διαφωνία δεν άργησε να προσωποποιηθεί. Ο Βενιζέλος χαρακτηρίστηκε από μεγάλη μερίδα του αντιβενιζελικού Τύπου και πολιτικού κόσμου ως «αντιδυναστικός». Πράγματι, ο Βενιζέλος είχε κάθε λόγο να είναι εναντίον της βασιλείας. Λόγω της στάσης του Κωνσταντίνου, ο Βενιζέλος δεν μπόρεσε να εφαρμόσει την πολιτική για την οποία εκλέχθηκε, εξαναγκαζόμενος σε παραίτηση και σε δημιουργία μιας δεύτερης κρατικής οντότητας.

Έκκληση των κατοίκων της Μάκρης και άλλων 12 χωριών της Αλεξανδρούπολης προς τον ναύαρχο Κουντουριώτη και τον βασιλέα Κωνσταντίνο, το 1913

*Βουλγαρική καρτ ποστάλ της Μάκρης (Δημοπρασίες Αργ. Καραμήτσου)

 

*Το ανέκδοτο τηλεγράφημα

*Σώστε μας από τους Βουλγάρους

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Στον ηρωικό και δημοφιλή ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, κατέφυγαν οι κάτοικοι της Μάκρης και δώδεκα χωριών της Αλεξανδρούπολης, ζητώντας να μεσολαβήσει στο βασιλέα Κωνσταντίνο, ώστε να μην υπαχθούν σε Βουλγαρική διοίκηση όπως πρόβλεπε η συνθήκη του Βουκουρεστίου.

               Βρισκόμαστε στο καλοκαίρι του 1913. Είχε προηγηθεί ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος και οι Βούλγαροι με τους άλλους συμμάχους τους Σέρβους, Έλληνες και Μαυροβούνιους νίκησαν τους Τούρκους και κατέλαβαν εκτός τη Μακεδονία, την Ήπειρο και άλλες περιοχές και τη Δυτική Θράκη και το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Θράκης. Οι Τούρκοι είχαν ηττηθεί κατά κράτος, σε όλα τα μέτωπα.

               Πολύ σύντομα ακολούθησε ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος από τον Ιούνιο του 1913 και οι Βούλγαροι εξαιτίας της στάσης τους βρέθηκαν αντίπαλοι των πρώην συμμάχων τους. Η Βουλγαρία, με πλεονεκτικές διαθέσεις δεν είδε με καλό μάτι τα κέρδη της Ελλάδας και της Σερβίας στην Μακεδονία. Έτσι, εξαπέλυσε επίθεση στους πρώην συμμάχους της, τον Ιούνιο του 1913. Οι επιθέσεις αποκρούστηκαν, και οι δυνάμεις της Ελλάδας και της Σερβίας εισέβαλαν σε έδαφος, που είχαν καταλάβει οι Βούλγαροι κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Ταυτόχρονα, οι Τούρκοι αντεπιτέθηκαν και προωθήθηκαν στην Ανατολική Θράκη ανακαταλαμβάνοντας την Αδριανούπολη. Η Ρουμανία επωφελήθηκε και εισέβαλε στην Βουλγαρία από το Βορρά και προέλασε αντιμετωπίζοντας ελάχιστη αντίσταση  προς την βουλγαρική πρωτεύουσα, Σόφια.

Η εξέλιξη των γεγονότων είναι γνωστή, με τα ελληνικά όπλα να κερδίζουν σημαντικές νίκες  σε στεριά και θάλασσα και να ελευθερώνουν περιοχές με ακμαίο και πυκνό Ελληνισμό. Η Δυτική Θράκη, από την Κομοτηνή έως την Κορνοφωλιά Σουφλίου, απελευθερώθηκε από τις δυνάμεις του στόλου, που διοικούσε ο Παύλος Κουντουριώτης με το θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ» και τα άλλα πολεμικά πλοία («Ιέραξ», «Σπέτσες», «Ψαρά» κ.λπ.).

Η ύστατη αποτυχία και απαξίωση της βασιλείας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   

 https://www.kathimerini.gr/opinion/561605332/i-ystati-apotychia-kai-apaxiosi-tis-vasileias/

*26.4.1967. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο. Στα δεξιά του, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Κόλλιας και ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. (ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ, «ΕΛΛΑΔΑ, 20ός ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»)

 

Που είναι το στέμμα του Όθωνα,

το σκήπτρο και το ξίφος του;

 

 

Γράφει ο κ. Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος

 

Ανάμεσα σε πολλά άλλα ζητήματα που θίγει το πρόσφατο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά («Ένα σκοτεινό δωμάτιο, 1967-1974») είναι και η ύστατη αποτυχία και απαξίωση της βασιλείας στη χώρα μας. Προκαλεί θλίψη η ευκολία και η ταχύτητα με την οποία έσβησε ένας θεσμός στον οποίο είχαν κάποτε πιστέψει όλοι σχεδόν οι Νεοέλληνες και για τον οποίο ύστερα διχάστηκαν, έτοιμοι να αλληλοσκοτωθούν για χάρη του.

Όπως γράφει ο Παπαχελάς, τη μοιραία 21η Απριλίου 1967 οργισμένοι νέοι αξιωματικοί «διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο με τη συμπεριφορά τους τις κρίσιμες εκείνες ώρες στο προαύλιο του Πενταγώνου, γιατί φόβισαν τον Κωνσταντίνο με τις φωνές και τις ζητωκραυγές τους…». Αυτούς έδειξε στον πρωθυπουργό Παναγιώτη Κανελλόπουλο, όταν εκείνος τον συμβούλευε μάταια να προβάλει αντίσταση στους πραξικοπηματίες. «Πώς θα τους συλλάβω, με το έτσι θέλω; Είναι οπλισμένοι». Δεν χρειαζόταν όμως να τους «συλλάβει» εκείνη τη στιγμή. Αρκούσε απλώς να μην υποκύψει και να μη συνεργαστεί μαζί τους. Αρκούσε να τηρήσει τον όρκο του στο Σύνταγμα και να μη γίνει κι αυτός επίορκος, όπως αυτοί.

Ταιριάζει η δειλία σ’ έναν βασιλέα; Αξίζει ένα φοβισμένο άτομο να είναι βασιλιάς; Από την παγκόσμια ιστορία της βασιλείας, ως οικουμενικού αρχέγονου θεσμού, προκύπτει αρνητική απάντηση. Αντίθετα, το θάρρος, ιδίως στον πόλεμο, θεωρήθηκε πάντα ως η ελάχιστη απαραίτητη βασιλική αρετή, ακόμη και όταν έλειπαν άλλες. Αν δεν είσαι εσύ έτοιμος να σκοτωθείς γι’ αυτό που είσαι, μπορείς να περιμένεις από άλλους να σκοτωθούν για σένα; Αυτό φάνηκε ξανά στο αξιοθρήνητο κίνημα του Κωνσταντίνου στις 13 Δεκεμβρίου 1967, που ολοκλήρωσε την απαξίωση του προσώπου και, κατ’ επέκταση, του θεσμού.

Ο άτυπος εμφύλιος που σφράγισε την Ελλάδα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

https://www.kathimerini.gr/1047994/gallery/politismos/vivlio/o-atypos-emfylios-poy-sfragise-thn-ellada

*Τα μέλη της «τριανδρίας» 

– Ελευθέριος Βενιζέλος, Παναγιώτης Δαγκλής, Παύλος Κουντουριώτης – 

παραδίδουν τη σημαία του 2ου Συντάγματος της Μεραρχίας Σερρών 

στον συνταγματάρχη Ν. Χριστοδούλου (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο).

Γράφει ο κ. ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια πολύ ενδιαφέρουσα, γόνιμη έξαψη πάνω στη μελέτη και την έρευνα της περιόδου του Εθνικού Διχασμού, ενός άτυπου εμφύλιου σπαραγμού με άφθονο μίσος (αλλά και νεκρούς), που είχε ως αποτέλεσμα μια βαθύτατη πολιτική κρίση στη χώρα με τεράστιες διεθνείς προεκτάσεις.

Η διχοτόμηση της Ελλάδας στα δύο, πάνω στο αποκορύφωμα ενός παγκοσμίου πολέμου, το τοξικό μίσος μεταξύ των αντιπάλων σε επίπεδο μαζών ακόμα, το πολιτειακό ζήτημα, καθώς επίσης το κρίσιμο ερώτημα με ποιο «στρατόπεδο» θα πρέπει να συνταχθεί η Ελλάδα σε αυτό τον Μεγάλο Πόλεμο, είχαν δραματικές συνέπειες για την πορεία της χώρας, αρχής γενομένης με την καταστροφική εκστρατεία στη Μικρά Ασία, έως το βενιζελικό κίνημα του 1935 και, βέβαια, τον ίδιο τον Εμφύλιο της δεκαετίας του ’40.

Η επέτειος των εκατό χρόνων από εκείνη την ταραγμένη εποχή και, βέβαια, οι εξαιρετικά δημοφιλείς ιστορικές μελέτες που εξέδωσε πριν από λίγα χρόνια κυρίως ο ιστορικός Γιώργος Μαυρογορδάτος έδωσαν, κατά κάποιον τρόπο, την εκκίνηση για να ασχοληθούμε με μια ελάχιστα γνωστή, μέχρι πρότινος, αλλά ιδιαίτερα σημαντική ιστορική περίοδο για τη νεότερη ιστορία της χώρας.

Η Μικρασιατική Καταστροφή και ο νέος διχασμός

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  http://www.kathimerini.gr/955493/opinion/epikairothta/politikh/h-mikrasiatikh-katastrofh-kai-o-neos-dixasmos

*Η επιστροφή του Κωνσταντίνου

Του κ. Ιάκωβου Μιχαηλίδη

Ήταν βράδυ της 7ης Δεκεμβρίου του 1920. Στο κέντρο της Αθήνας πλήθος κόσμου έψαλλε το Χριστός Ανέστη μπροστά από τα Ανάκτορα.

Σύμφωνα με την αφήγηση της Πηνελόπης Δέλτα, «στρατιώτες χόρευαν σε κύκλο, γυναίκες ξεσκούφωτες έπιαναν το χορό, τραγουδούσαν όλοι, σφύριζαν, φώναζαν, ζητωκραύγαζαν σα μεθυσμένοι, και σαν τρελοί. Μια γυναίκα όρθια τραγουδούσε το “Γιο του Αετού”. Αλλη στο αυτοκίνητο πεσμένη στην αγκαλιά του αυτοκινητά έλεγε μισολιγωμένη: “Ετσι θέλαμε. Ετσι θέλαμε” (...) Δέκα, δώδεκα κορίτσια πήγαιναν τραγουδώντας με ξεφωνητά και ξετσίπωτα γέλια και λυγίσματα. “Το Βενιζέλο στείλαμε στο διάβολο πεσκέσι”. Και όλοι μαζί φώναζαν, ο δρόμος ολόκληρος σφύριζε, ζητωκραύγαζε, ξελαρυγγίζουνταν, τ’ αυτοκίνητα τρομπετάριζαν, τα τραμ κουδούνιζαν με ρυθμό. “Ετσι θέλαμε, τον εφέραμε”». Μόλις είχε επιστρέψει θριαμβευτικά στην Αθήνα, ύστερα από περίπου τριάμισι χρόνια, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, μετά τη διενέργεια σχετικού δημοψηφίσματος.

Ήταν πικρή εκείνη η χρονιά του 1920. Και ας είχε συνδεθεί με τον θρίαμβο στις Σέβρες, όπου η υπογραφή της ομώνυμης συνθήκης ήρθε να επικυρώσει το όνειρο της Μεγάλης Ελλάδας των «δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Οι ψύχραιμοι παρατηρητές γνώριζαν ότι πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα, τις σάρκες του έθνους κατέτρωγε το σαράκι του Εθνικού Διχασμού, που ήδη από το 1915 είχε μολύνει το σώμα αλλά κυρίως το πνεύμα και την ψυχή του έθνους. Τα Νοεμβριανά του 1916, η βενιζελική τρομοκρατία της περιόδου 1917-1920, η απόπειρα εναντίον του Ελευθέριου Βενιζέλου στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών στο Παρίσι, η δολοφονία του  Ίωνα Δραγούμη λίγες ημέρες αργότερα υπήρξαν ενέργειες που διέρρηξαν ανεπανόρθωτα την εθνική ομοψυχία, το κλίμα ευφορίας και εθνικής ανάτασης των Βαλκανικών Πολέμων.

Το αντικίνημα του Κωνσταντίνου το 1967

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ     

 http://www.kathimerini.gr/921626/article/epikairothta/politikh/to-antikinhma-toy-kwnstantinoy

*13.9.1967: Η ηγεσία της χούντας υποδέχεται στο αεροδρόμιο του Ελληνικού τον Κωνσταντίνο, 

ο οποίος επιστρέφει από τις ΗΠΑ.

Του κ. ΑΝΤΩΝΗ ΚΛΑΨΗ*

Η επικράτηση του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967 έφερε τον νεαρό βασιλιά Κωνσταντίνο Β΄, ο οποίος μόλις είχε συμπληρώσει τρία χρόνια από την ανάρρησή του στον θρόνο, αντιμέτωπο με ένα τετελεσμένο γεγονός που αδυνατούσε να ελέγξει. Η χούντα είχε επιβληθεί όχι από την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία ήταν πιστή στο Στέμμα και διατηρούσε ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας μαζί του, αλλά από αξιωματικούς που βρίσκονταν χαμηλότερα στην ιεραρχία και είχαν κατορθώσει να κινηθούν πολύ αποτελεσματικά στα παρασκήνια.

Επρόκειτο για πρόσωπα τα οποία βρίσκονταν μακριά από το βασιλικό περιβάλλον και ήταν εν πολλοίς άγνωστα στον Κωνσταντίνο. Η εχθρική ατμόσφαιρα που επικράτησε κατά τη διάρκεια των πρώτων επαφών του με τα μέλη της ηγετικής τριανδρίας των πραξικοπηματιών, η οποία αποτελούνταν από τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό και τους συνταγματάρχες Γεώργιο Παπαδόπουλο και Νικόλαο Μακαρέζο, ήταν απολύτως ενδεικτική. Με την ενέργειά τους τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου, όχι μόνο είχαν διασαλεύσει τη συνταγματική τάξη, αλλά είχαν κατορθώσει να καταστήσουν τον Κωνσταντίνο υποχείριό τους. Επιλέγοντας να ορκίσει την πρώτη χουντική κυβέρνηση, στην οποία υπουργικά χαρτοφυλάκια ανέλαβαν και οι τρεις ηγέτες του πραξικοπήματος, ο βασιλιάς αποδέχθηκε την ήττα του και προσυπέγραψε τη συνθηκολόγησή του, θέτοντας ως μοναδικό όρο τη μη ανάληψη της πρωθυπουργίας από στρατιωτικό: στη βάση αυτού του συμβιβασμού, πρωθυπουργός ορκίστηκε ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνος Κόλλιας.

Η ιστορική σύγκρουση των «δύο Βήτα»...

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/874978/article/politismos/vivlio/h-istorikh-sygkroysh-twn-dyo-vhta

*Ο Κωνσταντίνος ορκίζεται βασιλιάς στις 8 Μαρτίου του 1913. Η σκούρα σκιά που φαίνεται στα αριστερά του είναι η βασίλισσα Σοφία με το μαύρο πέπλο του πένθους. Η φωτογραφία αυτή είχε δημοσιευθεί στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας "Καιροί" στις 9 Μαρτίου  1913 (π.η.)

Γράφει ο κ. ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

 «Τα Δύο Βήτα» τιτλοφορείται το νέο βιβλίο της Αθηνάς Κακούρη, καταξιωμένης από τα ιστορικά και αστυνομικά της μυθιστορήματα. Το «Τα Δύο Βήτα» είναι κάτι διαφορετικό: μια εξιστόρηση βασισμένη σε ιστορικά τεκμήρια, πραγματικά γεγονότα και αληθινά πρόσωπα, με έντονα όμως μυθιστορηματική χροιά. Ποια είναι τα «δύο Βήτα»; Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο Βενιζέλος.

Στο επίκεντρο της ιστορίας της Κακούρη, με άλλα λόγια, είναι η ιστορική σύγκρουση των δύο ανδρών της ελληνικής ιστορίας, ο Εθνικός Διχασμός (που τόσο συζητείται ξανά μετά τη σχετική ιστοριογραφία του Γιώργου Μαυρογορδάτου) και η εμβληματική εκείνη δεκαετία 1912-1922, που ξεκίνησε με θριάμβους αλλά έληξε με καταστροφή. Στην περίπτωση της Κακούρη, βάσει των στοιχείων που παραθέτει, όπως γράφει η ίδια, ο μέγας υπεύθυνος για τον Διχασμό ήταν ο Βενιζέλος.

Η «Κ» προδημοσιεύει χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο «Τα Δύο Βήτα» που κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Καπόν.

Ένωση Κέντρου και Ένοπλες Δυνάμεις

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/871767/article/epikairothta/ellada/enwsh-kentroy-kai-enoples-dynameis

*Τρεις ημέρες μετά την ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης της Ένωσης Κέντρου, στις 11.11.1963, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου δέχεται την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, την οποία παρουσιάζει ο υπ. Εθνικής Άμυνας Δημ. Παπανικολόπουλος, έμπιστος των Ανακτόρων.

Γράφει ο κ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ*

Τον Μάρτιο του 1962 σε ομιλία του προς τους αξιωματικούς του Γ΄ Σώματος Στρατού ο βασιλιάς Παύλος ανέφερε πως ήταν ενωμένοι μαζί του με τη βούληση του Θεού και ότι του ανήκαν, όπως ανήκε και ο ίδιος στους αξιωματικούς του.

Η μυστικιστική αυτή προσέγγιση του βασιλιά προξένησε συζητήσεις στον Τύπο και την κοινή γνώμη. Το μείζον αντιπολιτευόμενο κόμμα, η Ένωση Κέντρου, αρνήθηκε να μπει στην ουσία της βασιλικής δήλωσης, προτιμώντας να επικρίνει την κυβέρνηση προσδοκώντας βραχυπρόθεσμα εκλογικά οφέλη. Το άκομψο και σαφές μήνυμα του Παύλου ότι επιθυμούσε να έχει βαρύνοντα λόγο στα θέματα των Ενόπλων Δυνάμεων δεν αξιολογήθηκε σωστά από τους κεντρώους ηγέτες, με μοιραία αποτελέσματα. Στην ουσία ήδη από το 1962 ο Θρόνος έστελνε πασίδηλες προειδοποιήσεις, που (όπως θα καταδειχθεί) συνδυαζόμενες με την υποχωρητικότητα των πολιτικών άνοιξαν τον δρόμο για την κρίση του Ιουλίου του 1965. Προκειμένου να γίνει κατανοητή η διολίσθηση προς τα Ιουλιανά, μια επισκόπηση της πολιτικής του κεντρώου χώρου στον ευαίσθητο τομέα του Στρατού είναι αδιαμφισβήτητα χρήσιμη.

Αναπολήσεις και «αφηγήσεις» του τελευταίου βασιλέα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/864049/article/epikairothta/ellada/anapolhseis-kai-afhghseis-toy-teleytaioy-vasilea

*1964: Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου και ο βασιλεύς Κωνσταντίνος μετά την ορκωμοσία του τελευταίου ενώπιον της Βουλής.

Γράφει ο καθηγητής ΓΙΩΡΓΟΣ Θ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ*

Δυστυχώς ούτε οι έντυπες ούτε οι τηλεοπτικές αναπολήσεις του τελευταίου βασιλέα μάς έμαθαν κάτι που να είναι ταυτόχρονα αξιόλογο και αξιόπιστο. Είναι κρίμα, αλλά έτσι είναι. Αναγγέλλει τώρα νέα, επαυξημένη έκδοση του τρίτομου βιβλίου «του».

Αλλά η προχωρημένη ηλικία και οι εξίσου προχωρημένες συνέπειές της δεν επιτρέπουν να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο. Δύσκολο να κάνει τώρα αυτό που δεν έκανε επί μισόν αιώνα, στη διάρκεια του οποίου κατόρθωσε να μην κάνει σχεδόν τίποτε, αποφεύγοντας οποιαδήποτε εργασία.

Είναι καταπληκτικό ότι αυτά τα 50 χρόνια δεν φρόντισε ούτε καν να μάθει και να αφομοιώσει την ιστορία της δικής του οικογένειας. Επικαλείται, ωστόσο, την ιστορία αυτή με την αμέριμνη ανευθυνότητα όχι ενός τέως «ανεύθυνου Άρχοντα» (κατά το τότε Σύνταγμα) αλλά ενός αδιάβαστου επιγόνου. Έτσι, λ.χ., ισχυρίζεται ότι ο παππούς του Κωνσταντίνος Α΄ (ο επονομαζόμενος και «ΙΒ΄») έπασχε από καρκίνο (τόμος Α΄ σελ. 47), κάτι που είναι τελείως ανακριβές.

Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ

*Οι πρωταγωνιστές του Εθνικού Διχασμού

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α.  Κωνσταντίνος  Πατιαλιάκας

                Ο Εθνικός Διχασμός, απόρροια της καταραμένης διχόνοιας του Ελληνικού Έθνους στο διάβα των αιώνων, που δέσποσε στην πολιτική ζωή της χώρας από το 1915 μέχρι το 1936, άρχισε ως διάσταση απόψεων μεταξύ του Βασιλέως Κωνσταντίνου και του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, σχετικά με την ορθότερη πολιτική της χώρας στην μετά την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου περίοδο, δηλαδή την τήρηση αυστηράς ουδετερότητας από την Ελλάδα ή την είσοδο και συμμετοχή αυτής, παρά το πλευρό  της ΑΝΤΑΝΤ (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία) έλαβε τραγική έκταση και δημιούργησε ένα αγεφύρωτο χάσμα με φανατισμό και ανυποχώρητο πείσμα σε βάρος των εθνικών συμφερόντων της ίδιας της Ελλάδας.

                Υπάρχει η άποψη ότι τα πρώτα σύννεφα του Εθνικού Διχασμού, εμφανίσθηκαν κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, με τη διάσταση απόψεων ως προς την επιβεβλημένη αναγκαιότητα ταχείας προέλασης του Ελληνικού Στρατού προς τη Θεσσαλονίκη και κατάληψη αυτής, πριν καταληφθεί από τα Βουλγαρικά στρατεύματα.

Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΛΑΖΑΡΩΝ

*Εδώ συνεδρίαζε η Βουλή των Λαζάρων

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Στην Ελληνική πολιτική και πλούσια συνταγματική ιστορία, με τις συχνές βουλευτικές εκλογές, τις Συντακτικές και Αναθεωρητικές Βουλές, τα δημοψηφίσματα, τις επαναστάσεις και τα πραξικοπήματα, μία Βουλή έμεινε με την ονομασία Βουλή των Λαζάρων. Προέκυψε από μία συνταγματικά αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία του Ελευθερίου Βενιζέλου και ήταν αποτέλεσμα των δραματικών γεγονότων του Εθνικού Διχασμού, της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα.

                Στις 28 Ιουλίου 1914 η Αυστρία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Σερβίας, ο οποίος στη συνέχεια μετατράπηκε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με αντιμαχόμενες δυνάμεις από τη μία πλευρά την ΑΝΤΑΝΤ, δηλαδή την Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία και Ιταλία, και από την άλλη πλευρά τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες, δηλαδή την Γερμανία και την Αυστρία-Ουγγαρία. Οι εμπόλεμες δυνάμεις από την αρχή επιδίωξαν την προσχώρηση προς αυτές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Τουρκίας, για τους δικούς τους λόγους.

Η μάχη της Καλλίπολης και η Ελλάδα

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

 http://www.kathimerini.gr/814760/article/epikairothta/ellada/h-maxh-ths-kallipolhs-kai-h-ellada

*Η εκστρατεία της Καλλίπολης αποτέλεσε ένα από τα μείζονα γεγονότα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, εκτός των δύο «κύριων» μετώπων, του Δυτικού και του Ανατολικού.

Γράφει ο κ. ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

          Η βία που άσκησαν οι Νεότουρκοι κατά των ελληνικών πληθυσμών της Ανατολικής Θράκης και της Δυτικής Μικράς Ασίας, από τον Απρίλιο του 1914, ανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να απειλήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία με νέο πόλεμο.

          Ο Ιωάννης Μεταξάς, ως υπαρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, υπέβαλε Υπόμνημα προς τον Βενιζέλο, τον Μάιο του 1914, υποστηρίζοντας ότι έπρεπε να γίνει άμεση πολεμική ενέργεια με την κατάληψη της χερσονήσου της Καλλίπολης: «…να καταληφθεί η περιοχή αυτή της οποίας η κατοχή θα ήτο απειλή κατά της Κωνσταντινουπόλεως». Ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Στρέιτ, σε εντολή προς τον Έλληνα πρεσβευτή στην Πόλη, έγραφε στις 19 Ιουνίου 1914: «Ενώπιον αφορήτου καταστάσεως, γενικού συστηματικού διωγμού ομογενούς στοιχείου, αγόμεθα μοιραίως εις σύρραξιν προς Τουρκίαν…». Στο σημαντικό αυτό έγγραφο αναφέρεται ότι η ελληνική κυβέρνηση γνώριζε τους νεοτουρκικούς σχεδιασμούς και ότι «…βεβαίας ούσης της προθέσεως προς εξόντωσιν του εν Τουρκία ελληνισμού».

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ ΚΑΙ Ο ΜΕΓΑΛΟΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

*Ο Κωνσταντίνος στο στρατηγείο του στο Λιβούνοβο. Από εδώ απένειμε στον Βενιζέλο, που βρίσκονταν στο Βουκουρέστι, τον Μεγαλόσταυρο του Σωτήρος

*Γιατί μας υποστήριξαν 

ξαφνικά οι Γερμανοί 

στη συνθήκη του Βουκουρεστίου. 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Εφέτος  γιορτάζονται  τα 100 χρόνια από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων του 1912-13. Είναι οι κατ εξοχήν ένδοξοι πόλεμοι, μετά την Επανάσταση του 1821,που διπλασίασαν την έκταση και τον πληθυσμό της Ελλάδας.

          Ο δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος του 1913, που ήταν πόλεμος της Ελλάδας εναντίον της πρώην συμμάχου της Βουλγαρίας, έληξε τελικά το φθινόπωρο εκείνου του έτους μετά από διάσκεψη, που έγινε στο Βουκουρέστι.

          Εκεί η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, συνάντησε σφοδρή αντίδραση στο εδαφικό ζήτημα. Ήδη η Ελλάδα είχε απελευθερώσει με το στρατό ξηράς την περιοχή της Ξάνθης, ενώ με ναυτικά αγήματα είχε απελευθερώσει τον Ιούλιο το Δεδέαγατς (τη σημερινή Αλεξανδρούπολη) και στη συνέχεια την περιοχή της Γκιουμουλτζίνας (σημερινή Κομοτηνή), ενώ αγήματα είχαν φτάσει βόρεια έως το χωριό Κορνοφωλιά, 4 χιλμ. Έξω από το Σουφλί.

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ: Εκατό χρόνια δόξας!

*Η κορύφωση της επιτυχίας: Η κατάληψη της Θεσσαλονίκης

*Η σημερινή επέτειος

των πιο ένδοξων πολέμων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Πέρασαν από τότε εκατό χρόνια…. Από τότε, που καταγράφηκαν σελίδες ένδοξης ιστορίας. Εκατό χρόνια από τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 που έμειναν στην λαϊκή συλλογική μνήμη σαν ένδοξο παραμύθι με πολλή δράση και αίσιο τέλος. Και στην πολιτική και τη διπλωματία, σαν άθλος συνένωσης όλων των εθνικών δυνάμεων για την επίτευξη της μεγάλου στόχου. 

Οι πόλεμοι αυτοί, που άλλαξαν το χάρτη των Βαλκανίων, χαρακτηρίζονται σαν ο μεγαλύτερος ελληνικός στρατιωτικός άθλος μετά την Επανάσταση του 1821.

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι , αποτελούν στη σύγχρονη ιστορία, το λαμπρότερο στρατιωτικό επίτευγμα της Ελλάδας, η οποία κατόρθωσε να διπλασιάσει την έκτασή της και τον πληθυσμό της, ενσωματώνοντας στον εθνικό κορμό συμπαγείς αλύτρωτους ελληνικούς πληθυσμούς.

Στους Βαλκανικούς Πολέμους φτάσαμε μέσα από σειρά ζυμώσεων, οι οποίες άρχισαν από τα μέσα του 19^ου αιώνα, όταν στο ευρύτερο γεωγραφικό περιβάλλον άρχισαν να σημειώνονται μεγάλες ανακατατάξεις.

Α΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1912-1913 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

*Ο Βασιλεύς Γεώργιος Α΄ και ο Διάδοχος Κωνσταντίνος, εισέρχονται στην Θεσσαλονίκη

Του Απόστολου Τσομπάνη-Νότιου*

Κάθε χρόνο αυτές τις μέρες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας γιορτάζουνε την απελευθέρωσή τους από τον Τουρκικό ζυγό και την ενσωμάτωσή τους στη Μητέρα Πατρίδα. Κορωνίδα των εορταστικών εκδηλώσεων είναι η μεγάλη στρατιωτική παρέλαση που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη με αφορμή την τριπλή εορτή, του πολιούχου και της απελευθέρωσης πόλης,  καθώς επίσης και της επετείου του «ΟΧΙ» του 1940. 

Σε αυτό το άρθρο θα παρουσιαστεί η χρονολογική πορεία του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου αλλά και η σημασία που έχει για την Ελλάδα.

1913: Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

*Μάχες στο Μπιζάνι

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων, το Φεβρουάριο του 1913, υπήρξε ένα σπουδαίο στρατιωτικό και πολιτικό γεγονός στην έκβαση του Βαλκανικού Πολέμου. Και δικαιολογημένα ανήγγειλε τη μεγάλη στρατιωτική νίκη ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, προσερχόμενος στη Βουλή.

          Ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος, το απόγευμα της 21^ης Φεβρουαρίου 1913, έδωσε το λόγο αμέσως μόλις κήρυξε την έναρξη της συνεδρίασης, στον πρωθυπουργό και υπουργό των Στρατιωτικών Ελευθέριο Βενιζέλο, που είχε προσέλθει περιχαρής.

          Και εκείνος, εν μέσω θυελλωδών χειροκροτημάτων, ανήλθε στο βήμα και ανακοίνωσε το τηλεγράφημα του αρχιστρατήγου και διαδόχου Κωνσταντίνου, που είχε σταλεί από το στρατηγείο του στο Χάνι του Εμίν Αγά. «Την τρίτην πρωινήν, ήρξατο γενική επίθεσις κατά του φρουρίου Ιωαννίνων».

*Ο Εσάτ Πασάς, που παρέδωσε τα Ιωάννινα στον Κωνσταντίνο

          Στη συνέχεια διάβασε τις αναλυτικές αναφορές για την επίθεση και τα επόμενα τηλεγραφήματα, σύμφωνα με τα οποία, στις 8 το πρωί ο στρατιωτικός διοικητής των Ιωαννίνων Εσάτ Πασάς επιθυμούσε να παραδώσει τα Ιωάννινα. Έστειλε μάλιστα αντιπροσωπεία να διαπραγματευθεί τα της παραδόσεως.

          Και ενώ η αίθουσα σείονταν από τα χειροκροτήματα, ο Βενιζέλος, διάβασε το τηλεγράφημα του υπαρχηγού του Επιτελείου, σύμφωνα με το οποίο «τρεις ίλαι ιππικού υπό την  διοίκησιν του υποστρατήγου Σούτσου, εισήλθον εις τα Ιωάννινα μετά της χωροφυλακής».

          Αμέσως μετά μίλησαν οι Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, Γεώργιος Θεοτόκης, Δημήτριος Ράλλης, Δημήτριος Γούναρης και άλλοι.

          Προς το τέλος της συνεδρίασης, ελήφθη από το Χάνι του Εμίν Αγά και άλλο τηλεγράφημα, που γνωστοποιούσε την υπογραφή του πρωτοκόλλου της παραδόσεως. Το φρούριο των Ιωαννίνων- έλεγε το τηλεγράφημα- παραδίδεται στον Ελληνικό Στρατό. Οι στρατιώτες και οι αξιωματικοί, παραδίδονταν ως αιχμάλωτοι πολέμου, μαζί με όλο το υλικό τους, τις σημαίες και τα άλογά τους.

          Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων, χαιρετίσθηκε με ενθουσιασμό και από τον Τύπο. Ο ποιητής Χρήστος Χρηστοβασίλης δημοσίευσε ποίημα, ειδικά για την περίσταση, αναφέροντας μεταξύ άλλων:

Δεν ήρθε πρώιμα η άνοιξη κι ουδέ το καλοκαίρι

Χαιρόμαστε, χορεύουμε και ψιλοτραγουδούμε,

Γιατί ελευτερωθήκανε, Αϊτέ, τα Γιάννινα μας.

           

          Ο Γεώργιος Σουρής έγραψε στο "Ρωμηό" ανάλογο ποίημα.

Τα πήραμε τα Γιάννινα

Μάτια πολλά το λένε,

όπου γελούν και κλαίνε.

Το λεν πουλιά των Γρεβενών

κι αηδόνια του Μετσόβου…

          Η συνεδρίαση ελύθη για να παραστούν οι βουλευτές, στην Δοξολογία που ετελείτο στη Μητρόπολη Αθηνών.

          Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων έγινε μετά από πολυήμερη σκληρή πολιορκία των οχυρωμένων θέσεων της ευρύτερης περιοχής, κάτω σκληρές καιρικές συνθήκες. Η γενική επίθεση κατά της οχυρωμένης τοποθεσίας του Μπιζανίου, άρχισε το πρωί της 20^ης Φεβρουαρίου 1913. Οι μαχητές του 1^ου Συντάγματος Ευζώνων διακρίθηκαν για τις τολμηρές διεισδύσεις τους. Οι άλλες ελληνικές δυνάμεις με διάφορα στρατηγικά τεχνάσματα, κατόρθωσαν να παραπλανήσουν τους Τούρκους. Το πυροβολικό έβαλε ασταμάτητα.

          Στις 11 το βράδυ ο διοικητής των Ιωαννίνων Εσάτ Πασάς αναγκάσθηκε να στείλει απεσταλμένους για παράδοση της πόλης. Η συμφωνία επιτεύχθηκε και η παράδοση της πόλης ορίσθηκε για τις 8 το πρωί της 21^ης Φεβρουαρίου. Υπεγράφη και σχετικό πρωτόκολλο παράδοσης. Το υπέγραφε ο διοικητής της οχυρωμένης τοποθεσίας Τούρκος αντισυνταγματάρχης Βεχήπ Μπέης και οι Έλληνες λοχαγοί Ιωάννης Μεταξάς και Ξενοφών Στρατηγός.

          Ο αρχιστράτηγος και Διάδοχος Κωνσταντίνος εισήλθε στην πόλη στις 22 Φεβρουαρίου και μαζί με το Στράτευμα έγιναν δεκτοί από τους κατοίκους με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις. Επακολούθησε δοξολογία στη Μητρόπολη.

          Η Ήπειρος ολόκληρη ζούσε μεγάλες στιγμές.  

*Τούρκοι αιχμάλωτοι στα Ιωάννινα

*Το ποίημα του Χριστοβασίλη πρωτοσέλιδο στην "Ακρόπολη"

*Η πρώτη σελίδα του "Νουμά"

*O Ελεθέριος Βενιζέλος

*Ο Κωνσταντίνος

*H απελευθέρωση των Ιωαννίνων στο διεθνή Τύπο

*H δοξολογία στη Μητρόπολη των Ιωαννίνων

*H είσοδος του Ελληνικού Στρατού στα Ιωάννινα

*Τα Ιωάννινα σε παλιά καρτ ποστάλ

*Τα Ιωάννινα σε παλιά καρτ ποστάλ

*Από την εφημερίδα "Καιροί" 2 Μαρτίου 1913