Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η Ραιδεστός του παρελθόντος υπήρξε μια
πόλη, στην οποία χωρίς να έχει την αριθμητική υπεροχή ο Ελληνισμός, ανέπτυξε
μια ρωμαλέα Ελληνική κοινότητα, με αξιοσημείωτες επιδόσεις στον πολιτισμό και
την οικονομία της εποχής της. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανοκρατίας, γνώρισε σημαντική εμπορική
ανάπτυξη, κυρίως λόγω της επίκαιρης θέσης της, ως λιμάνι της Προποντίδας.
Επίσης, ήταν γνωστή για τα σιδηρουργεία της, τα οποία βρίσκονταν κυρίως στον
έλεγχο της πολυπληθούς αρμενικής κοινότητας και για την εμπορία υφασμάτων.
Η πόλη φέρεται να ιδρύθηκε τον 6ο π.Χ. αιώνα από αποίκους προερχόμενους από τη νήσο Σάμο και ονομαζόταν Βισάνθη. Αργότερα κατά τη βυζαντινή περίοδο έγινε γνωστή ως Ραιδεστός, ονομασία που ευρισκόταν σε χρήση, έως το 1922, που εκδιώχθηκε ο Ελληνισμός. Σήμερα ανήκει στην Τουρκία και ονομάζεται Tekirdağ.
Τη Ραιδεστό της ακμής του Ελληνισμού, θα γνωρίσουμε μέσα από έγγραφα που διασώζονται στο Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων.
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Ένας κεραυνός που έπεσε στη γνωστή γέφυρα της Αδριανούπολης το Μάιο του 1923 και προκάλεσε μια μεγάλη έκρηξη πυρομαχικών, αναστάτωσε την περιοχή, αλλά και την Αθήνα, όπου πολλοί φαντάστηκαν ότι άρχισαν εχθροπραξίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και οι εφημερίδες έκαναν έκτακτες εκδόσεις.
Αξίζει όμως να έχουμε κατά νουν την πολιτική κατάσταση της εποχής εκείνης. Η Τουρκία, λόγω της ήττας της Γερμανίας και των συμμάχων της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε υποχρεωθεί να δεχθεί την εγκατάσταση αρμοστών των νικητριών Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη. Η Ελλάδα, ηττημένη στο μέτωπο της Μικράς Ασίας, είχε οδηγηθεί σε διαπραγματεύσεις με την Τουρκία στη Λωζάννη, ενώ παράλληλα αναδιοργάνωνε το στρατό της στον Έβρο. Αυτή η αναδιοργάνωση απασχολούσε τους Τούρκους, οι οποίοι θεωρούσαν ότι από εκεί θα δεχθούν επίθεση. Τα πνεύματα ήταν εξημμένα εκατέρωθεν με τους φιλοπόλεμους στρατηγούς.
Το περιστατικό της Αδριανούπολης, ήταν ικανό να θεωρηθεί ως έναρξη νέου πολέμου μεταξύ των δύο χωρών. Αλλά πόλεμος τελικά, δεν συνέβη…
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η Χίος φέρει βαρύ φορτίο στην ιστορία της,
ένα Ολοκαύτωμα το Μάρτιο του 1822 και μια βιβλική καταστροφή από φοβερό σεισμό
το 1881. Η σφαγή στη Χίο από τους Τούρκους είναι γνωστή και διδάσκεται στα
σχολεία. Επιπλέον έχει εμπνεύσει το Γάλλο ζωγράφο Ευγένιο Ντελακρουά, ο οποίος
με καταπληκτικούς πίνακες διεκτραγώδησε το δράμα του νησιού σε όλο τον κόσμο και
συντήρησε την μνήμη ενός ανθρωπιστικού εγκλήματος.
Η άλλη καταστροφή από το σεισμό, έγινε πάλι Μάρτιο μήνα, το 1881 και άφησε θάνατο και ερείπια. Η καταστροφή αυτή είναι άγνωστη και δεν έχει διασωθεί στη συλλογική μνήμη.
Οι πρώτες πληροφορίες που έφτασαν στην Αθήνα ανέφεραν ότι από τον ισχυρό σεισμό της Χίου υπήρχαν 3.000 νεκροί και τραυματίες, οι μετασεισμοί εξακολουθούσαν, ενώ όλος ο πληθυσμός βρισκόταν στο ύπαιθρο. Ο σεισμός σημειώθηκε γύρω στις 2 μμ. Ήταν 22 Μαρτίου, ημέρα Κυριακή. Έγινε αισθητός ακόμα και στην Αθήνα, ενώ σείσθηκαν και τα ανατολικά παράλια της Εύβοιας.
Οι πρώτοι που προσέτρεξαν και πρόσφεραν βοήθεια ήταν οι ναύτες του γαλλικού πολεμικού Bouvel. Προσέτρεξαν επίσης πληρώματα πολεμικών των Μεγάλων Δυνάμεων που έπλεαν στο Αιγαίο.
Λίγες μέρες αργότερα δημοσιεύθηκαν πληροφορίες ότι ο αριθμός των νεκρών έως τις 23 Απριλίου ανέρχονταν σε 4.000. Μόνο η πόλη της Χίου είχε 1.000 νεκρούς. Αργότερα ο αριθμός των νεκρών του νησιού έφτασε τις 5.000!!!
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Το επείγον τηλεγράφημα που έφτασε από την Αδριανούπολη στο υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα, το βράδυ της 14ης Αυγούστου 1903, κινητοποίησε τους πάντες. Ο πρόξενος Νικολάου τηλεγραφούσε:
«Αμαξοστοιχία rapide εξ Ευρώπης κατερχομένη δια
Κων/πολιν εν σταθμώ Kouleli Bourgas ανετινάχθη υπό Βουλγάρων
επιβιβασθέντων εν τη αμαξοστοιχία εν Βουλγαρία. Εφονεύθησαν τινες και
επληγώθησαν. Συνελήφθησαν πέντε επιβάται ένοχοι».
Ακολούθησε και δεύτερο τηλεγράφημα:
«Κατόπιν σημερινού τηλεγραφήματος καθέκαστα:
Δύο βαγόνια εθραύσθησαν, 16 επληγώθησαν
και 6 εφονεύθησαν ών είς Έλλην Δημήτριος Χαραλαμπάκος εξ Ουζούν Κιοπρού.
Άπαντες λοιποί Οθωμανοί».
Κάποιες μικρές ανακρίβειες ήταν λογικό να υπάρχουν αν σκεφθεί κανείς τις δυσχέρειες στις επικοινωνίες εκείνης της εποχής.
Τι είχε συμβεί όμως στο Κούλελι Μπουργκάς, όπως ονομάζονταν επί Οθωμανοκρατίας το σημερινό Πύθιο;
Γράφει ο Παντελής Στεφ.
Αθανασιάδης
Ο Στάλιν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου
Πολέμου «είχε βάλει στο μάτι» την Αλεξανδρούπολη και το λιμάνι της, που σήμερα
νέμονται οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ για λόγους στρατιωτικούς!!! Είχε αντιληγθεί
την στρατηγική της αξία.
Η ιστορία είναι παλιά και αποκαλύφθηκε από τον «πατέρα της Νίκης» Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος εξέδωσε τα απομνημονεύματά του με τίτλο «Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος» και τιμήθηκε το 1953 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Στο έργο του αυτό, με απολαυστική αφήγηση, αναφέρεται στα γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και κυρίως στις μεγάλες Διασκέψεις, που έγιναν με τη συμμετοχή των άλλων δύο ηγετών, του Στάλιν και του Ρούζβελτ (Τεχεράνη 1943 και Γιάλτα 1945) αλλά και του Πότσνταμ με τη συμμετοχή του Τρούμαν, μετά το θάνατο του Ρούζβελτ (τον Απρίλιο του 1945).
Για την σημερινή αναφορά μας στην Αλεξανδρούπολη, ενδιαφέρον είχε η Διάσκεψη του Πότσνταμ, προαστίου του Βερολίνου, που πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την παράδοση άνευ όρων της Χιτλερικής Γερμανίας. Οι εργασίες της διήρκεσαν από τις 17 Ιουλίου έως τις 2 Αυγούστου 1945.
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Ο υποστράτηγος Νικόλαος Κλαδάς και ο
συνταγματάρχης Τζαφέρ Ταγιάρ, είναι δυο πρόσωπα τραγικά, που έζησαν τα
δραματικά γεγονότα των 1920-1922, δοκίμασαν τον πόνο της αιχμαλωσίας και τελικά
μπόρεσαν να επιβιώσουν, να ανταλλαγούν και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους
ελεύθεροι. Ο Κλαδάς αιχμαλωτίσθηκε στη Μικρά Ασία και ο Ταγιάρ στην Ανατολική
Θράκη.
Επρόκειτο για πεπειραμένους στρατιωτικούς, δοκιμασμένους σε προηγούμενους πολέμους, ο καθένας για τη χώρα του, αλλά η μοίρα, τους οδήγησε στην παράλληλα αιχμαλωσία. Η διαφορά είναι ότι ο ένας κακοπέρασε ως αιχμάλωτος και ο άλλος καλοπέρασε…
Ο Κλαδάς γεννήθηκε στο Ληξούρι το 1871. Φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων. Πήρε μέρος στον άτυχο πόλεμο του 1897 και στη συνέχεια στους Βαλκανικούς Πολέμου 1912-1913. Διακρίθηκε στη μάχη του Σόροβιτς και συμμετείχε ως λοχαγός Πυροβολικού στην απελευθέρωση της Σιάτιστας, στις 4 Νοεμβρίου 1912. Αργότερα διετέλεσε υποδιοικητής της Σχολής Ευελπίδων και το 1917 αποστρατεύθηκε ως βασιλόφρων. Επανήλθε στο στράτευμα όταν ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 και ανέλαβε τη διοίκηση της ΧΙ Μεραρχίας, που πολέμησε στη Μικρά Ασία. Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας είχε ενδιαφερθεί προσωπικά στη Νικομήδεια για την ψυχαγωγία των στρατιωτών της Μεραρχίας του με θέατρο. Ήταν ευρυμαθής και έγραψε διάφορες στρατιωτικές μελέτες. Πέθανε στην Αθήνα το 1938.
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η προφανώς σκόπιμη καταστροφή της
αυτοκρατορικής πύλης της μνημειακής Αγίας Σοφίας από κάποιον φανατικό,
ανατάραξε στα βάθη της λαϊκής ψυχής ξεχασμένους θρύλους και ποικίλες
ψευδοπροφητείες, που σχετίζονται με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, αλλά και
με τις προσδοκίες πολλών… Η χρονική σύμπτωση του πολέμου που κήρυξε η Ρωσία
κατά της Ουκρανίας, έχει κάνει αφελείς πουτινολάγνους να πιστέψουν ότι το
«ξανθό γένος» θα διώξει τους Τούρκους από τη Βασιλεύουσα και θα την προσφέρει
σε εμάς τους ιστορικούς κληρονόμους της. Ω! της
αφελείας και της αγαθοσύνης!!!
Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέψουμε, ότι οι κατά καιρούς ψευδοπροφήτες, συνήθως ανιδιοτελείς, γιατί δεν προσδοκούσαν να πάρουν αυτοί την εξουσία, πρόσφεραν τεράστιες υπηρεσίες στο σκλαβωμένο γένος, γιατί θέρμαιναν τον πατριωτισμό των Ελλήνων, έτρεφαν τις ελπίδες τους για απελευθέρωση και σφυρηλατούσαν τη γενιά εκείνη που θα έκανε αληθινά τα όνειρά τους, χωρίς τη σύμπραξη του «ξανθού γένους». Το «ξανθό γένος» φάνηκε στο τέλος της Επανάστασης του 1821, στο Ναβαρίνο, αλλά με σύμπραξη Άγγλων και Γάλλων. Επίσης το «ξανθό γένος» βοήθησε στην υπογραφή της συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774, η οποία συνετέλεσε στην αλματώδη ανάπτυξη του ελληνικού εμπορικού ναυτικού που φάνηκε χρήσιμο το 1821. Υπάρχει και κάτι ακόμα. Οι Ρώσοι μετά τη νίκη τους το 1829 υποχρέωσαν την Τουρκία να υπογράψει τη Συνθήκη της Αδριανούπολης με την οποία αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία του νέου Ελληνικού κράτους. Οι Άγγλοι μας ήθελαν φόρου υποτελείς στο Σουλτάνο γιατί φοβόταν ότι οι Ρώσοι θα αποκτήσουν σημαντική επιρροή στο νέο κράτος.
Οι λαϊκοί θρύλοι όμως και οι δοξασίες στέριωναν την εθνική ταυτότητα των υπόδουλων, οικοδομούσαν τη στέρεα πεποίθηση για απελευθέρωση και μεταδίδονταν από στόμα σε στόμα ή ακόμα και με τα δημοτικά τραγούδια ή τις λαϊκές αφηγήσεις.
Το Έθνος, όμαιμον, ομόγλωσσον και ομόθρησκον, δεν χάθηκε στο διάβα της φουρτουνιασμένης Ιστορίας. Κατόρθωσαν, όπως έγραψε και ο πατέρας της Λαογραφίας καθηγητής Νικόλαος Πολίτης, οι Έλληνες και με τα «ομότροπα ήθη» να θεμελιώσουν τη συνείδηση της εθνικής ενότητας. Ομότροπα ήθη, που διατήρησαν αδιάσπαστη τη συνέχεια του Ελληνισμού και την συνοχή του από τα βόρεια παράλια του Εύξεινου Πόντου, από τα παράλια της Μικράς Ασίας, από τα βάθη της Καππαδοκίας, έως τα νησιά του Ιονίου και την Ήπειρο και από το Βόρεια Θράκη και την Μακεδονία έως την Κρήτη και την Κύπρο.
*Κερδίσαμε την ειρήνη
*Χάσαμε το Καραγάτς
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η συνθήκη της Λωζάνης, που ισχύει από το
1923 είναι μια από τις ισχυρότερες συνθήκες με αξιοσημείωτη μακροβιότητα, και
αποτελεσματικότητα, παρά τις προσπάθειες του αναθεωρητισμού της Τουρκίας να
θέλει να την τροποποιήσει με βάση τα πρόσκαιρα συμφέροντά της. Ωστόσο παρά την
αποτελεσματικότητά της, δεν έπαψε να περιέχει στα σπλάχνα της μια αγιάτρευτη
πληγή. Την παραχώρηση του Καραγάτς και των χωριών Μποσνάκιοϊ και Ντεμιρτάς που
παραχωρήθηκαν στην Τουρκία, για να μην πληρώσει η Ελλάδα πολεμικές επανορθώσεις
για καταστροφές που προκάλεσε ο
Ελληνικός στρατός κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία.
Η Συνθήκη αυτή, ήταν ουσιαστικά η συνθήκη ειρήνης, που προσδιόρισε τα όρια της Τουρκίας, όπως υπάρχουν έως σήμερα και προς την Ελλάδα, αλλά και προς τις άλλες χώρες με τις οποίες συνορεύει. Υπογράφηκε στη Λωζάννη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες, τις συμμαχικές, οι οποίες πολέμησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922). Η συνθήκη αυτή ήταν το αποτέλεσμα της διάσκεψης που ξεκίνησε από την αίθουσα του καζίνου της ελβετικής αυτής πόλης στις 7 Νοεμβρίου 1922 και συνεχίσθηκε σε άλλους χώρους. Με αυτήν καταργήθηκε η προηγούμενη συνθήκη των Σεβρών, που δημιουργούσε την λεγόμενη Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε Θαλασσών. Οι επαναστάτες ζήτησαν να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη Λωζάννη, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που ιδιώτευε στην Ευρώπη, μετά την απώλεια των εκλογών του Νοεμβρίου 1920, όταν δεν βγήκε ούτε βουλευτής ο ίδιος!!!
Με τη συνθήκη αυτή θάφτηκε η Μεγάλη Ιδέα, που από το 1844 ήταν αλυτρωτικό κίνημα και η κύρια πολιτική του Ελληνικού κράτους, αλλά θέρμαινε τις προσδοκίες των Ελλήνων…
Οι συνομιλίες των συμμάχων στη Λωζάννη, άρχισαν μέσα σε κλίμα πολλών διαφωνιών και στην εναρκτήρια τελετή πήρε μέρος και ο μόλις ανελθών στην εξουσία δικτάτωρ της φασιστικής Ιταλίας Μπενίτο Μουσολίνι, ο οποίος είχε απαιτήσει να εκδοθεί ανακοίνωση… που να αναγνωρίζεται η Ιταλία ως ισότιμη με την Αγγλία και τη Γαλλία!!! Κάτι που δεν έγινε αποδεκτό.
Βασική διαφωνία ήταν ποια Τουρκία θα εκαλείτο στις διαπραγματεύσεις, αλλά ο Κεμάλ με τον αέρα του νικητή, κατάργησε αιφνιδιαστικά το Σουλτανάτο της Κωνσταντινούπολης και ανάγκασε του Ευρωπαίους να αποδεχθούν την αντιπροσώπευση της Τουρκίας από την κυβέρνηση, που είχε δημιουργηθεί στην Άγκυρα και είχε στείλε ως εκπρόσωπό της τον κεμαλικό Ισμέτ Πασά.
Η Τουρκία ενόψει της διασκέψεως άρχισε να προωθεί κρυφά στρατεύματα στην Ανατολική Θράκη. Ο λόρδος Κώρζον ζητούσε να ενισχυθεί η συμμαχική στρατιωτική παρουσία, αλλά αρνήθηκαν ο Πουανκαρέ και οι Ιταλοί.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
https://www.kathimerini.gr/world/561801685/to-vraveio-karlomagnos-ston-karamanli/
*Η τελετή απονομής του βραβείου Καρλομάγνος στον Κωνσταντίνο
Καραμανλή, για τις «συνεχείς προσπάθειές του για την ενοποίηση της Ευρώπης»,
στην οποία έβλεπε «τη δυνατότητα αποτελεσματικής συμβολής στην εμπέδωση της
παγκόσμιας ειρήνης και τη ζωογόνηση της δημοκρατίας».
*Η αναγνώριση του Έλληνα
πρωθυπουργού
ως υπερμάχου της
ευρωπαϊκής ιδέας
και της ενοποίησης της
Ευρώπης
Γράφει η κ. ΑΝΤΙΓΟΝΗ-ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΟΙΜΕΝΙΔΟΥ
Η επιστροφή της Ελλάδας στη δημοκρατία σήμανε ταυτόχρονα την επιστροφή
στο αίτημα για ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Σε αυτό, πρωταγωνιστικό ρόλο
διαδραμάτισε ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1974 ανέφερε σε ομιλία του ότι επιθυμούσε την ένταξη το συντομότερο δυνατόν, γιατί ο ευρωπαϊκός δρόμος ήταν η μόνη επιλογή για την ανεξαρτησία και την ισχυροποίηση της χώρας. Η στοχοπροσήλωση αυτή του Έλληνα πρωθυπουργού δεν στάθηκε μόνο αρωγός στη θετική έκβαση των διαπραγματεύσεων, αλλά πολύ περισσότερο συνέδραμε στην εξοικείωση των Ευρωπαίων με τις ευρύτερες απόψεις του περί Ευρώπης. Η σημασία τους αναγνωρίστηκε συμβολικά με το βραβείο Καρλομάγνος, που του απονεμήθηκε για το έτος 1978, ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη οι κρίσιμες διαπραγματεύσεις για την ελληνική προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
*Ο Κωνσταντίνος και η Σοφία σε μια άμαξα στο Σεν Μόριτζ το
1920. Το ζήτημα της επανόδου του στον ελληνικό θρόνο βρέθηκε στο επίκεντρο των
εκλογών του 1920. (Michel de Grèce, «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ-ΣΠΑΝΙΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ
ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΜΑΡΥΛΛΙΔΟΣ ΜΑΡΚΕΖΙΝΗ»)
*Η ήττα του Βενιζέλου,
η επαναφορά του
Κωνσταντίνου
και οι εσωτερικές και
διεθνείς διεργασίες
Γράφουν οι κ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΗΝΑΚΑΚΗΣ,
ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 οι νικήτριες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία υπέγραφαν στη Γαλλία τη Συνθήκη των Σεβρών, που διαμοίραζε τα εδάφη της πρώην αυτοκρατορίας. Με τη συνθήκη περιέρχονταν στην Ελλάδα το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Θράκης, η ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης, η Ίμβρος και η Τένεδος, καθώς και η Λήμνος, η Λέσβος, η Χίος, η Ικαρία, η Σαμοθράκη και η Σάμος.
Ως επικεφαλής της ελληνικής
αντιπροσωπείας και πρωθυπουργός, ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε καταφέρει να
σχηματίσει την «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», σύμφωνα με την
έκφραση της εποχής – τουλάχιστον σε διπλωματικό επίπεδο. Ποιος όμως θα επέβαλλε
στο πεδίο την εύθραυστη Συνθήκη των Σεβρών; Την ίδια απορία είχε τότε και ο Ουίνστον
Τσώρτσιλ από τη θέση του υπουργού Πολέμου της Μεγάλης Βρετανίας: «Επιτέλους ειρήνη με την Τουρκία. Και για
την επικύρωσή της, πόλεμος με την Τουρκία. Παρ’ όλα αυτά, όσον αφορά τις
μεγάλες συμμαχικές δυνάμεις, ο πόλεμος θα δινόταν μέσω πληρεξουσίου. Και οι
πόλεμοι που δίνονται από τα μεγάλα έθνη μέσω πληρεξουσίου αποβαίνουν πολύ
επικίνδυνοι για τον πληρεξούσιο» (Τζάιλς Μίλτον, «Χαμένος Παράδεισος»,
Μίνωας, 2022, σ. 212).Στο έδαφος της Μικράς Ασίας συνεχίζονταν οι επιχειρήσεις
του ελληνικού στρατού απέναντι στις δυνάμεις του Μουσταφά Κεμάλ, αλλά τα
προβλήματα και τα αδιέξοδα της εκστρατείας είχαν αρχίσει να γίνονται φανερά.
Ο Βενιζέλος πίστευε ότι οι
διπλωματικές επιτυχίες του θα ήταν και το εισιτήριό του για τη νίκη στις
εκλογές της 1ης Νοεμβρίου του 1920. Το ίδιο πίστευαν το επιτελείο του και οι
ξένοι σύμμαχοι. Για πρώτη φορά θα ψήφιζε η Ανατολική Θράκη, ενώ με ειδικά
ψηφοδέλτια θα ψήφιζε επίσης ο στρατός στον τόπο υπηρεσίας του. Ωστόσο, κανείς
δεν είχε υπολογίσει σωστά τις πολιτικές διεργασίες στο εκλογικό σώμα.
Επιπλέον, ο αιφνίδιος θάνατος του βασιλιά Αλέξανδρου (12 Οκτωβρίου) από δάγκωμα πιθήκου δημιούργησε ένα κλίμα «επιστροφής» του βασιλιά Κωνσταντίνου στις τάξεις των αντιβενιζελικών –και όχι μόνο– και μετέτρεψε τις εκλογές του Νοεμβρίου σε άτυπο δημοψήφισμα για τη μοναρχία.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
https://www.kathimerini.gr/society/561790696/o-thanatos-tis-sofias-vempo/
*Η Σοφία Βέμπο προπολεμικά αναδείχτηκε σε μία από τις
κορυφαίες ερμηνεύτριες τόσο στο θέατρο όσο και στη δισκογραφία. Ερμήνευσε
τραγούδια των σπουδαιότερων συνθετών του Μεσοπολέμου, ενώ πριν και μετά τον
πόλεμο έκανε πολλές περιοδείες ανά τον κόσμο όπου υπήρχαν ελληνικές κοινότητες.
*Η μεγάλη ερμηνεύτρια
εξέφρασε το πνεύμα του αγώνα του 1940
και υπήρξε εμβληματική
φυσιογνωμία
του ελληνικού
τραγουδιού
Γράφει ο κ. ΛΑΜΠΡΟΣ ΛΙΑΒΑΣ
Η Σοφία Βέµπο γεννήθηκε το 1910 στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης κι
έζησε στην Κωνσταντινούπολη έως το 1921, όταν η οικογένειά της υποχρεώθηκε να
καταφύγει στον Βόλο. Εκδήλωσε το ταλέντο της στο τραγούδι από μικρή ηλικία, αν
και δεν έκανε συστηματικές μουσικές σπουδές.
Εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως
τραγουδίστρια το 1933 στο κέντρο Αστόρια της Θεσσαλονίκης, με το όνομα Έφη
Βέμπο (το όνομα της οικογενείας της ήταν Μπέμπο). Τον Οκτώβριο της ίδιας
χρονιάς πέρασε με επιτυχία στο θεατρικό σανίδι, στην αθηναϊκή επιθεώρηση
«Παπαγάλος». Η βαθιά φωνή της με τα θερμά ηχοχρώματα, η καθαρή άρθρωση και η
έντονη θεατρική παρουσία την έκαναν αμέσως να ξεχωρίσει, σε σύγκριση με τις
λεπτές φωνές και τον επιτηδευμένο τρόπο ερμηνείας που χαρακτήριζαν πολλές
τραγουδίστριες της περιόδου.
Τα τραγούδια έπαιζαν κεντρικό ρόλο στις επιθεωρήσεις, που ήταν ο κυριότερος χώρος για την ανάδειξη των νέων «σουξέ», καθώς τα γραμμόφωνα στα σπίτια δεν είχαν μεγάλη διάδοση και δεν είχε εγκαινιαστεί ακόμη το ελληνικό ραδιόφωνο. Συνηθιζόταν μάλιστα στο θέατρο να προβάλλονται πίσω από τον τραγουδιστή οι στίχοι, ώστε να τους μαθαίνει το κοινό και να τραγουδά μαζί του. Έτσι, ήδη με τη λήξη της παράστασης, οι νέες επιτυχίες διαδίδονταν από στόμα σε στόμα!
Γράφει ο κ. Παντελής Μπουκάλας
Από το λήµµα για το Μεσολόγγι στο «Λεξικόν της Επαναστάσεως» του Γεωργίου Γαζή: «Αν έλειπεν ο πατριωτισμός των κατοίκων εις την διόρυξιν της τάφρου και εις την κατασκευήν του τείχους και των προμαχώνων αφ’ ενός μέρους, και αφ’ ετέρου ο ηρωισμός των υπερασπιστών […] επί της εσχάτης πολιορκίας, το Μεσολόγγιον μίαν ημέραν, και όχι εν έτος, δεν εβαστούσεν πολιορκούμενον διά ξηράς από τας δυνάμεις της Ασίας, Αφρικής και της Ευρωπαϊκής Τουρκίας».
«Φράχτης» χαρακτηρίστηκε το
τείχος ή «μάντρα». Κι ο τόπος «αλωνάκι», όπως με τρυφερότητα τον βάφτισε ο
Σολωμός: «Τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι». Τα
πρώτα οχυρωματικά έργα έγιναν τον Ιούνιο του 1821. Χάρη στον Χιώτη μηχανικό
Μιχαήλ Κοκκίνη, τα τείχη βελτιώθηκαν κατά πολύ, οι δε ντάπιες και τα
κανονοστάσια απέκτησαν ονόματα ιδιαίτερου κύρους: Ρήγας. Κοραής. Κυριακούλης
Μαυρομιχάλης. Μάρκος Μπότσαρης. Φραγκλίνος, ο ηγέτης της Αμερικανικής
Επανάστασης. Μπάιρον. Σκεντέρμπεης, ο Αλβανός ήρωας του 15ου αιώνα.
Κοτζιούσκος, ήρωας της πολωνικής ανεξαρτησίας. Τοκελί, Ούγγρος ήρωας.
Γουλιέλμος της Οράγγης, ήρωας των Κάτω Χωρών και της Αγγλίας. Γουλιέλμος
Τέλλος, ο περίφημος Ελβετός. Το «αλωνάκι» στραμμένο προς την Ευρώπη.
Η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου διήρκεσε από τον Οκτώβριο του 1822 έως τα Χριστούγεννα. Το νικηφόρο τέλος απαθανατίστηκε από τον Σολωμό στον «Υμνο εις την Ελευθερίαν». Με πηγή όσα άρχισε να ιστοριογραφεί ο «εγκάρδιος φίλος του» Σπυρίδων Τρικούπης, ο ποιητής ιστορεί συγκλονιστικά τον μαζικό πνιγμό των Τούρκων στον Αχελώο. Παρακινημένος επίσης από την (τυπωμένη) «Ιστορία» του Τρικούπη, ο Κρυστάλλης αναζητεί πολύ αργότερα την ταυτότητα του άγνωστου άντρα που, παριστάνοντας τον κυνηγό, ειδοποίησε τους Μεσολογγίτες για το σχέδιο του Ομέρ να επιτεθεί το βράδυ των Χριστουγέννων, και γράφει το επύλλιο «Ο καλόγηρος της Κλεισούρας». Από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 1823 πολιορκείται το Αιτωλικό και αποκλείεται το Μεσολόγγι (τον αποκλεισμό αυτό ο Π. Στεφανίτσης τον μετράει ως δεύτερη πολιορκία). Η έσχατη πολιορκία, η γνωστή πια ως δεύτερη, διαρκεί από τις 15.4.1825 έως την Έξοδο, 11.4.1826.
Δεν είναι λίγες οι πηγές για τον έναν χρόνο που κατέστησε την πόλη «μέγα αγκωνάρι του Αγώνα», κατά τον χαρακτηρισμό του Αλέξη Πολίτη: τα «Ελληνικά Χρονικά» του Μάγερ, που εκδίδονταν από την 1.1.1824 έως τις 20.2.1826, ιστοριογραφίες, επιστολές στρατιωτικών και πολιτικών, απομνημονεύματα. Ως μάρτυρας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί επικουρικά η προφορική λαϊκή παράδοση και η ποίηση, πρωτίστως η συγχρονική: τα σολωμικά έργα, η «Ιστορία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος» του Στασινού Μικρούλη, τα δημοτικά τραγούδια.
*Όλο το παρασκήνιο,
σε Λονδίνο και Παρίσι
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Τα Μουδανιά υπήρξαν παλαιά ελληνική πόλη
της Βιθυνίας στη Μικρά Ασία. Σήμερα αποτελούν το επίνειο της Προύσας με την οποία
συνδέονται και σιδηροδρομικώς. Το λιμάνι αυτό στη θάλασσα της Προποντίδας, έχει
στοιχειώσει στη συνείδηση του Θρακικού Ελληνισμού, γιατί εκεί, το 1922, οι
θεωρούμενες ως σύμμαχοι δυνάμεις της Αντάντ, έλαβαν την πλέον ολέθρια απόφαση,
υποκύπτοντας στις απαιτήσεις του Μουσταφά Κεμάλ, αναδιατάσσοντας ταυτόχρονα τα
συμφέροντά τους στην Ανατολή και τις ζώνες επιρροής.
Η κατάσταση στην Ελλάδα ήταν τραγική. Ολοκληρωτική ήττα στη Μικρά Ασία. Πυρκαγιά στη Σμύρνη και σφαγή του μητροπολίτη Χρυσόστομου. Χιλιάδες πρόσφυγες διωγμένοι κακήν κακώς. Ανείπωτο το δράμα του Ελληνισμού της Ανατολής. Στις 11 Σεπτεμβρίου άρχισε να κινείται ο στρατός που ήταν στη Μικρά Ασία και στη Μυτιλήνη. Επαναστάτησε ενώπιον της μεγάλης καταστροφής και ζήτησε με προκήρυξη:
*Την παραίτηση του βασιλέως Κωνσταντίνου, χάριν της Πατρίδος υπέρ του Διαδόχου.
*Την άμεση διάλυση της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης
*Τον
σχηματισμό «αχρόου κυβερνήσεως και
εμπνεούσης εμπιστοσύνην εις την Αντάντ
δια την ταχίστην και αμερόληπτον ενέργειαν εκλογών».
*Και την άμεση ενίσχυση του Θρακικού μετώπου.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
https://www.kathimerini.gr/society/561779692/istoria-periodeies-karamanli-sti-dyt-eyropi/
*Ελληνοϊταλικές συνομιλίες στη Ρώμη. Επικεφαλής της ιταλικής
αντιπροσωπείας ο πρωθυπουργός Τζούλιο Αντρεότι. Η συνάντηση ήταν κρίσιμης
σημασίας για την υπερκέραση των επιφυλάξεων της Ιταλίας, που αφορούσαν τα
ελληνικά αγροτικά προϊόντα. Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ
*Η εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων
με την ΕΟΚ συνοδεύεται
από τη διπλωματική εξόρμηση
του πρωθυπουργού
Γράφει ο κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου*
Η υποβολή, τον Ιούνιο του 1975, της αίτησης για προσχώρηση στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες αποτέλεσε τη μείζονα πολιτική επιλογή της κυβέρνησης Καραμανλή αλλά και της μεταπολιτευτικής Ελλάδας συνολικά. Μετά την οικονομική ανάπτυξη των δεκαετιών του 1950 και 1960, η χώρα μπορούσε πλέον να προσδοκά ρεαλιστικά αυτή την προοπτική.
Επιπλέον όμως, μετά την ταπεινωτική εμπειρία της δικτατορίας του 1967-1974 και τη συγκρότηση μιας εδραιωμένης δημοκρατίας με την υιοθέτηση του Συντάγματος του 1975, η κυβέρνηση Καραμανλή προσέβλεπε στη σταθεροποίηση και στη θωράκιση του δημοκρατικού πολιτεύματος μέσω της ένταξης στην κοινότητα των ανεπτυγμένων αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών της Δυτικής Ευρώπης. Η εδραίωση της δημοκρατίας και η ευρωπαϊκή επιλογή ήταν δύο επάλληλοι στόχοι, κυριολεκτικά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: ο ένας δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς τον άλλον. Το έτος 1978 αποκτούσε πλέον κρίσιμη σημασία για την επιτυχία της προσπάθειας.
Στόχος, η επιτάχυνση των διαδικασιών
Οι Ευρωπαϊκές Κοινότητες ανταποκρίθηκαν στο ελληνικό αίτημα. Παρά τις μερικές αμφιβολίες που είχαν διατυπωθεί από την Επιτροπή στις αρχές του 1976 (και είχαν υπερκερασθεί χάρη στη δραστηριοποίηση της ελληνικής διπλωματίας και του ίδιου του πρωθυπουργού), η Κοινότητα επέλεξε να χρησιμοποιήσει την προοπτική της ένταξης ως μοχλό για τη σταθεροποίηση των δημοκρατιών και του δυτικού προσανατολισμού των κρατών της Νότιας Ευρώπης που έβγαιναν από δικτατορίες – Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία.
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, αποτελούν την
απόλυτη δόξα της Ελλάδας, τόσο για τα αποτελέσματά τους στα πεδίο των μαχών,
όσο και στον τελικό απολογισμό τους, αφού σχεδόν διπλασίασαν την έκταση και τον
πληθυσμό της χώρας. Και το κυριότερο, δεν συνοδεύθηκαν από κάποιον αχρείαστο εμφύλιο πόλεμο. Βέβαια
εκείνη την εποχή ανιχνεύουμε τα σπέρματα του Εθνικού Διχασμού, που ταλάνισε την
πατρίδα μας για πολλά χρόνια κατόπιν.
Η Ελλάδα όταν άρχισαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, κατόρθωσε με ένα πλήρως αναδιοργανωμένο και άρτιο εξοπλισμένο στράτευμα και με τις κατάλληλες συμμαχίες, να προσαρτήσει ελληνικά εδάφη στα οποία διέθετε αδιαφιλονίκητους τίτλους και τα οποία κατείχε η Τουρκία, να απελευθερώσει αλύτρωτους πληθυσμούς και να ξεπλύνει την ντροπή της ήττας του πολέμου του 1897.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου εναντίον των Τούρκων, από την πλευρά της Ελλάδας άρχισαν στις 5 Οκτωβρίου 1912 και κράτησαν περίπου δύο μήνες, με τον Ελληνικό στρατό να έχει σημαντικές νίκες, δοξάζοντας την Ελλάδα.
Η ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων είναι γνωστή και έχει καταγραφεί σε όλες τις λεπτομέρειές της τόσο από στρατιωτικούς, όσο και από άλλους συγγραφείς. Η βιβλιογραφία είναι πλούσια. Θα αναφέρουμε μόνο την τρίτομη έκδοση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού του ΓΕΣ, στη δεκαετία του 1930 και τις εκδόσεις με τα Παραρτήματα και τα Σχεδιαγράμματα.
Σήμερα θα καταγράψουμε κάποιες παράπλευρες ενέργειες , που δεν σχετίζονται άμεσα με τις εχθροπραξίες, αλλά περιγράφουν την ατμόσφαιρα της προετοιμασίας της μεγάλης πολεμικής νικηφόρας εξόρμησης.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
https://www.kathimerini.gr/society/561759154/i-synantisi-karamanli-etsevit/
*Η συνάντηση Καραμανλή - Ετσεβίτ στο Μοντρέ επιβεβαίωσε τις
διαφορετικές προσεγγίσεις των δύο πλευρών στις ελληνοτουρκικές διαφορές.
(ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ)
Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*
Στις 5 Ιανουαρίου 1978, την πρωθυπουργία στην Τουρκία ανέλαβε ο
Μπουλέντ Ετσεβίτ. Σε μία από τις πρώτες δηλώσεις του ο Ετσεβίτ αναφέρθηκε στην
ανάγκη ειρηνικής επίλυσης των ελληνοτουρκικών προβλημάτων και του Κυπριακού. Τα
«ανοίγματα» του Ετσεβίτ δημιούργησαν θετικές διεθνείς εντυπώσεις. Ωστόσο δεν
έπεισαν την ελληνική πλευρά για το αγαθό των τουρκικών προθέσεων.
Η Ελλάδα, εξηγούσε ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, όχι μόνον είχε κατ’ επανάληψιν διακηρύξει την προσήλωσή της στην ειρηνική διευθέτηση όλων των ελληνοτουρκικών εκκρεμοτήτων, αλλά επιπλέον είχε υποβάλει εποικοδομητικές προτάσεις, οι οποίες όμως δεν είχαν βρει ανταπόκριση. Επομένως, εναπόκειτο στον Ετσεβίτ να αποδείξει κατά πόσον ήταν διατεθειμένος να προχωρήσει προς την κατεύθυνση που υποδείκνυαν οι δημόσιες τοποθετήσεις του.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/culture/cinema/561759715/o-almperto-perimenei-to-podilato-toy/
*Στα υπόγεια του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου
Θεσσαλονίκης, στην οδό Φλέμιγκ, βρέθηκαν το 2003 συγκλονιστικά τεκμήρια μιας
ζωής κλεμμένης: φωτογραφίες, σχολικές εκθέσεις, απολυτήρια, που δεν πρόλαβαν τα
παιδιά της σχολικής χρονιάς 1941-1942 να παραλάβουν.
Γράφει η κ. Γιώτα Μυρτσιώτη
Με όσα ξετυλίγονται σήμερα στην εμπόλεμη Ουκρανία, στην Ευρώπη, ένα
ντοκιμαντέρ έρχεται να μας υπενθυμίσει, ογδόντα χρόνια μετά, ότι το σύνθημα
«ποτέ ξανά» μοιάζει άπιαστο ιδανικό.
Οι «Μαθητές του Ουμπέρτο Πρίμο»
της Θεσσαλονίκης είναι τα αθώα θύματα ενός πολέμου που έκοψε βίαια το νήμα των
παιδιών από το σχολείο, την πατρίδα, την οικογένεια, την ίδια τους τη ζωή. Οι
ιστορίες τους έγιναν θεατρική παράσταση, βιβλίο, και τώρα 80λεπτο ντοκιμαντέρ
που θα προβληθεί στο 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (10-20/3/2022), σε
σκηνοθεσία Αλεσάντρας Μαϊολέτι, συμπυκνώνοντας μια πολυετή έρευνα του καθηγητή
Αντόνιο Κρεσέντσι.
Ξεκίνησε τυχαία όταν ένα βράδυ του 2003 στα υπόγεια του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης της οδού Φλέμινγκ– έδρα του ιταλικού σχολείου «Ουμπέρτο Πρίμο», όπου φοιτούσαν εκατοντάδες Εβραίοι μαθητές μέχρι το σχολικό έτος 1941-1942– ανακάλυψε το αρχείο με φωτογραφίες, σχολικές εκθέσεις, ταυτότητες, απολυτήρια, που με την κήρυξη του πολέμου, δεν πρόλαβαν τα παιδιά να παραλάβουν.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/investigations/561759073/tha-mporoyse-to-1919-i-elliniki-kyvernisi-na-diekdikisei-anti-tis-smyrnis-tin-konstantinoypoli/
*Μία από τις πολλές απεικονίσεις της Μεγάλης Ιδέας από τους
λαϊκούς ζωγράφους της εποχής (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα).
*Η πρόταση των Βρετανών εμπειρογνωμόνων
Άρνολντ Τόινμπι και Χάρολντ Νίκολσον
και η υποδοχή της από τον Ελευθέριο Βενιζέλο
και τον διεθνή παράγοντα
Γράφουν οι κ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΗΝΑΚΑΚΗΣ,
ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου
Πολέμου, τον Νοέμβριο του 1918, βρήκε την Ελλάδα στο στρατόπεδο των νικητών,
ενώ την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία είχε συνταχθεί στον πόλεμο με τις
Κεντρικές Δυνάμεις, σε εκείνο των ηττημένων. Συνεπώς, οι προοπτικές που
διανοίγονταν ήταν διαφορετικές: η Ελλάδα προσδοκούσε μια νέα εδαφική διεύρυνση,
έπειτα από εκείνη που είχε επιτύχει κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ η
Οθωμανική Αυτοκρατορία μια περαιτέρω συρρίκνωση της επικράτειάς της.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, λοιπόν, ετίθετο ένα ερώτημα: ποιες θα έπρεπε να είναι οι προς ανατολάς διεκδικήσεις της στα εδάφη της υπό διαμελισμό Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;
Σχεδόν ταυτοχρόνως με το τέλος
του πολέμου (2 Νοεμβρίου 1918), ο Ελευθέριος Βενιζέλος απάντησε στο ερώτημα
αυτό με ένα υπόμνημα που υπέβαλε στον Βρετανό ομόλογό του Λόιντ Τζορτζ. «Το σχέδιο περιλάμβανε τη δημιουργία ανεξάρτητου
αρμενικού κράτους, τη δημιουργία, υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών, ενός
ανεξάρτητου κράτους Κωνσταντινούπολης και Ανατολικής Θράκης, έτσι ώστε να
διασφαλίζεται η ελευθερία των Στενών και την προσάρτηση της δυτικής Μικράς
Ασίας στην Ελλάδα» (M. Llewellyn Smith, «Το όραμα της Ιωνίας», ΜΙΕΤ, σελ. 149).
Τρεις μήνες αργότερα (3-4
Φεβρουαρίου 1919), στο πλαίσιο της Συνδιάσκεψης Ειρήνης των Παρισίων, ο Έλληνας
πρωθυπουργός παρουσιάστηκε στο Ανώτατο Συμμαχικό Συμβούλιο (Συμβούλιο των Δέκα)
για να εξηγήσει και να αιτιολογήσει τις ελληνικές θέσεις. Η ανάλυσή του
βασιζόταν στην εκτενή επίσημη έκθεση «Η Ελλάς ενώπιον του Συνεδρίου της
Ειρήνης», την οποία είχε συντάξει ο ίδιος και εξηγούσε γιατί πρέπει να
περιέλθουν στην Ελλάδα τα νησιά του Αιγαίου που παρέμεναν υπό τουρκική κατοχή,
τα υπό ιταλική κατοχή Δωδεκάνησα, σχεδόν ολόκληρη η Βόρειος Ήπειρος και η Θράκη
(δυτική και ανατολική).
Αναφερόμενος στην
Κωνσταντινούπολη, υποστήριξε ότι στην πραγματικότητα ήταν πόλη ελληνική, αλλά,
δεδομένων των πολλαπλών διεθνών συμφερόντων επ’ αυτής, πρότεινε ένα ειδικό
διεθνές καθεστώς για το αστικό συγκρότημα μαζί με μια εκτεταμένη περιοχή πέριξ
αυτού, τα οποία θα ετίθεντο υπό την εντολή της Κοινωνίας των Εθνών. Όπως είχε
πει αστειευόμενος, ήταν «ο μόνος Έλληνας
στον κόσμο που απέρριπτε την Κωνσταντινούπολη» (Τζάιλς Μίλτον, «Χαμένος
παράδεισος», Μίνωας, 2022, σελ. 153).
Μάλιστα, σε ερώτηση του Λόιντ Τζορτζ
αν πρότεινε τη διεθνοποίηση της Κωνσταντινούπολης και του περιαστικού της
χώρου, συμπεριλαμβανομένων του Σκουταρίου και της απέναντι ακτής του Βοσπόρου,
ο Βενιζέλος απάντησε καταφατικά, προσθέτοντας στο διεθνές καθεστώς και τις
περιοχές του Ιζμίτ (Νικομήδεια), της Καλλίπολης, της Μπίγας και μέρους της
Προύσας (Σωτ. Ριζάς, «Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας», Καστανιώτης, 2015, σελ. 63).
Η εν λόγω επιλογή, να διεκδικηθεί δηλαδή η Σμύρνη και όχι (ή και) η Κωνσταντινούπολη, συζητήθηκε πολύ τότε – και εξακολουθεί να συζητείται. Επ’ αυτής, καταθέτουν τις απόψεις τους τέσσερις ιστορικοί, φωτίζοντάς την από διάφορες οπτικές.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η έκτακτη είδηση, που έφτασε τα ξημερώματα της 12ης Ιουλίου 1920 και
δημοσιεύθηκε στην τελευταία σελίδα του φύλλου της ημέρας εκείνης, είχε τίτλο:
«Ο στρατός μας εισήλθεν εις Αδριανούπολιν;». Στον τίτλο σημειωνόταν «ώρα 5η
πρωινή» και υπήρχε ερωτηματικό, καθώς «μέχρι της 3ης και ημισείας πρωινής εις
το Γραφείον του Τύπου ουδεμία υπήρχε επιβεβαίωσις της ειδήσεως ταύτης».
Σε διπλανές στήλες γινόταν αναφορά
σε «φήμη για την Αδριανούπολιν», με
την υποσημείωση, όμως, ότι «η ως άνω φήμη
φαίνεται πρόωρος παρ’ ουδεμιάς επισήμου αρχής αναγγελθείσα, χωρίς να
αποκλείεται όμως η ταχεία πάντως παράδοσις της πόλεως εις τον Ελληνικόν
στρατόν».
Αναφερόταν επίσης: «Ο Βασιλεύς Αλέξανδρος ευρίσκεται εις το
Στρατηγείον του στρατηγού Εμμανουήλ Ζυμβρακάκη, παρακολουθών τον αγώνα. Η μάχη
προκαλεί ζωηρότατον το ενδιαφέρον του Βασιλέως, όστις πιστεύεται ότι θα
αναμείνη όπως εισέλθη και εις Αδριανούπολιν».
Δεν επρόκειτο για φήμη. Πράγματι, στις 12 Ιουλίου 1920 ο ελληνικός στρατός απελευθέρωνε την Αδριανούπολη. Και μία ημέρα μετά, ο βασιλιάς Αλέξανδρος εισερχόταν θριαμβευτικά στην πόλη, συνοδευόμενος από τον διοικητή της Στρατιάς Θράκης, στρατηγό Ζυμβρακάκη.
*Τα κρυμμένα όπλα στη Σαμοθράκη
*Η ληστρική επίθεση στα Μαράσια
*Ο οπλαρχηγός Θεόδωρος Αμπατζόπουλος
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η ζωή στη Θράκη, είχε πάντα δυσκολίες. Οι κάτοικοί της πάντα ζούσαν σε
κλίμα καταπίεσης από τους Οθωμανούς και σε κλίμα φόβου από τους Βουλγάρους μετά
το 1878. Μετά το 1908 και την επανάσταση των Νεοτούρκων πολλοί είχαν ελπίσει
ότι θα βελτιωθεί το κλίμα. Οι ελπίδες τους τα επόμενα χρόνια διαψεύστηκαν
οικτρά. Ταυτόχρονα από την πλευρά της Βουλγαρίας είχε δημιουργηθεί ατμόσφαιρα
φόβου από την εγκληματική παρακρατική δράση των κομιτατζήδων. Η κατάσταση της ασφάλειας
και της δημόσιας τάξης, ποτέ δεν ήταν καλή. Ποτέ όμως δεν έλειψε η ελπίδα της απελευθέρωσης.
Από τα τέλη του 19ου αιώνα και έως τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 η κατάσταση για τον Ελληνισμό της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης ήταν τραγική. Αυτό τα βόρεια διαμερίσματα του Ελληνισμού, δεν είχαν ενωθεί ακόμη με την Ελλάδα και ήταν στόχοι των ορέξεων Αλβανών, Τούρκων και Βουλγάρων. Είναι γνωστό ότι ιδιαίτερα στη Μακεδονία και τη Θράκη δρούσαν οι Βούλγαροι κομιτατζήδες που καθημερινά έσπερναν τον τρόμο στους αυτόχθονες ελληνικούς πληθυσμούς ζητώντας να αποκηρύξουν την ελληνική τους καταγωγή και να ενταχθούν στην βουλγαρική σχισματική Εξαρχία. Οι Θράκες κράτησαν σαν πολύτιμο φυλαχτό, την εθνική τους ταυτότητα, την Ορθόδοξη πίστη τους και την Ελληνική τους γλώσσα.
Μια εικόνα της ζωής της Θράκης το 1910, που στην περιοχή δεν υπήρχαν πολεμικές συγκρούσεις, θα δούμε με βάση τα διάσπαρτα στοιχεία.
Αρχικά αξίζει να πούμε ότι οι Θράκες εκτός από τους Τούρκους και τους Βουλγάρους συχνά έπρεπε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν και τα στοιχεία της φύσης. ‘Όπως για παράδειγμα στις αρχές Ιουνίου εκείνης της χρονιάς όταν σημειώθηκαν μεγάλες πλημμύρες στην Αδριανούπολη. Ολόκληρες συνοικίες είχαν κατακλυσθεί από τα νερά των τριών ποταμών της περιοχής, που συνέκλιναν εκεί. Του Έβρου, του Άρδα και του Τούντζα. Οι στρατιωτικές φυλακές είχαν καταρρεύσει και πολλοί κρατούμενοι είχαν χάσει τη ζωή τους, μετέδωσε τότε το Αθηναϊκό Πρακτορείο ειδήσεων, μέσω Κωνσταντινούπολης, σε μια σπάνια μετάδοση για τη Θράκη.
*Ανέκδοτα στοιχεία.
*Προξενικές αναφορές.
*Τα γαλανόλευκα κομφετί!
* Τελάλης με νταούλια,
απαγορεύει τα ελληνικά!.
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η Αλεξανδρούπολη, το Δεδέαγατς του 1915,
που κατέχονταν τότε από τους Βουλγάρους, δοκιμάστηκε σκληρά και από τον ναυτικό
αποκλεισμό που επέβαλλαν οι συμμαχικές δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία,
εναντίον των κεντρικών
αυτοκρατοριών Γερμανία, Αυστροουγγαρία,
Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία.
Για την Ελλάδα, που… ήταν μακριά τότε, το 1915 ήταν μια κρίσιμη χρονιά, καθώς το σαράκι του Εθνικού Διχασμού άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος πρότεινε στους Συμμάχους της Αντάντ στις 16 Φεβρουαρίου να συμμετάσχει η Ελλάδα στην εκστρατεία της Καλλίπολης. Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος που ήταν υπέρ της ουδετερότητας και ο πρωθυπουργός, διαφώνησαν. Παραιτήθηκε η κυβέρνηση στις 21 Φεβρουαρίου και σχημάτισε κυβέρνηση ο Δημήτριος Γούναρης που προκήρυξε εκλογές για τις 31 Μαΐου. Τις κέρδισαν οι Φιλελεύθεροι του Βενιζέλου. Η αγιάτρευτη διένεξη Στέμματος-Βενιζέλου οδηγεί σε νέα παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου. Σχηματίζεται κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη στις 24 Σεπτεμβρίου. Τελευταία κυβέρνηση εκείνης της σημαδιακής χρονιάς ήταν του Στέφανου Σκουλούδη, που ανέλαβε στις 25 Οκτωβρίου 1915. Αυτό ήταν το κλίμα στην Αθήνα.
