Ας «ζήσουμε» στο Διδυμότειχο, του 1925…

*Το Διδυμότειχο περί το 1925

*Αναδρομή νοσταλγική

λίγο πριν από τη δικτατορία

του Θεόδωρου Πάγκαλου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Η νοσταλγία για τα περασμένα, είναι ένα βαθύ ανθρώπινο συναίσθημα. Σε όλους αρέσει να αναμοχλεύουν το παρελθόν και να φέρνουν στην επιφάνεια ξεχασμένα γεγονότα, οικογενειακές ιστορίες, προσωπικά περιστατικά και να θυμούνται προγόνους, συγγενείς, φίλους και γνωστούς.

        Μια τέτοια περίπτωση είναι και το σημερινό άρθρο, που αφορά περίπου το πρώτο εξάμηνο του 1925 στη γενέθλια πόλη μου το  Διδυμότειχο, που έμπαινε πλέον στην πρώτη πενταετία του ελεύθερου βίου του, μετά από σκλαβιά στους Τούρκους σχεδόν 600 χρόνια, ενώ περιστασιακά γνώρισε βουλγαρική και γερμανική κατοχή.

        Το 1925, η Ελλάδα προσπαθούσε να ανασυγκροτηθεί ύστερα από τη Μικρασιατική Καταστροφή και το κλίμα διωγμού του Ελληνισμού από πανάρχαιες κοιτίδες.

Η χώρα μας, είχε από τις 7 Οκτωβρίου 1924 έως τις 26 Ιουνίου 1925, κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Μιχαλακόπουλο. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 25 Μαρτίου 1924 είχε καταργηθεί η βασιλεία από την κυβέρνηση Παπαναστασίου και είχε ανακηρυχθεί η Δημοκρατία.

        Το Διδυμότειχο, είχε δεχθεί πολλούς πρόσφυγες κυρίως από την Ανατολική Θράκη λόγω γειτνίασης, και όχι μόνο, οι οποίοι προσπαθούσαν να στεγασθούν στα καινούργια σπίτια, που επιχειρούσε να χτίσει το ελληνικό κράτος, να ενσωματωθούν κοινωνικά στα δεδομένα της νέας πατρίδας τους, να προκόψουν επαγγελματικά και να στείλουν τα παιδιά τους στα σχολεία.

        Η βυζαντινή καστροπολιτεία, είχε πάντα μια πολυπολιτισμική παράδοση, καθώς για εκατοντάδες χρόνια στην πόλη, συνυπήρχαν το Ελληνικό, το Τουρκικό, το Εβραϊκό και το Αρμενικό στοιχείο, που διατηρούσαν σχολεία και ευκτήριους οίκους.

*Το φαρμακείο του Γ. Θ. Ασημακόπουλου στην οδό Βενιζέλου 

         

        Για να ανασυγκροτήσω εικόνες της ζωής στο Διδυμότειχο, χρησιμοποίησα στοιχεία από τις σχετικά τακτικές ανταποκρίσεις του Γ. Θ. Ασημακόπουλου στην εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «Μακεδονικά Νέα» και τις αραιές ανταποκρίσεις πιθανόν άλλου προσώπου, που υπέγραφε με το ψευδώνυμο «Ερυθροπόταμος» . Ο Ασημακόπουλος ήταν φαρμακοποιός και διατηρούσε φαρμακείο κάτω από το σπίτι του στην οδό Βενιζέλου, έως περίπου τα τέλη της δεκαετίας του 1950. Τον ενθυμούμαι στο φαρμακείο του, γέροντα πλέον…

        Ας κάνουμε ένα ταξίδι, στην ιστορία του Διδυμοτείχου κατά το πρώτο εξάμηνο του 1925. Πολλοί σημερινοί κάτοικοί του θα έχουν ακούσει αφηγήσεις των παλαιών για γεγονότα του τότε… Άλλοι πάλι θα ανιχνεύσουν από τα ονόματα που παρατίθενται, προγόνους τους … Όλοι θα ζήσουμε κάτι που πέρασε ανεπιστρεπτί…

*Ο μητροπολιτικός ιερός ναός του Αγίου Αθανασίου

Δοξολογία Πρωτοχρονιάς με τρεις μητροπολίτες!!!

                Η πρωτοχρονιά, όπως συνηθίζονταν τα παλαιά χρόνια, είχε επίκεντρο τον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αθανασίου, και φυσικά την ανάλογη επισημότητα. Στρατιωτικό άγημα απέδιδε τιμές, ενώ στις 10 το πρωί εκείνης της μέρας, άρχισαν να καταφθάνουν οι επίσημοι, τα προεδρεία διαφόρων σωματείων και πολύς κόσμος. Ανάμεσα στους επίσημους ήταν ο διοικητής του Δ΄ συντάγματος προκαλύψεως αντισυνταγματάρχης Χριστοδουλόπουλος και οι αξιωματικοί του συντάγματος. Στη δοξολογία χοροστατούσε ο μητροπολίτης Φιλάρετος (Βαφείδης) συμπαραστατούμενος από τους μητροπολίτες Λιτίτζης (Ορτάκιοϊ) Νικόδημο και Αδριανουπόλεως (πλέον Νέας Ορεστιάδος) Πολύκαρπο (Βαρβάκη), που φιλοξενούνταν περιστασιακά τότε στην πόλη μας. Μετά το πέρας της δοξολογίας μίλησε ο μητροπολίτης Φιλάρετος, ο οποίος μεταξύ άλλων ζητωκραύγασε υπέρ της Δημοκρατίας (στις 25 Μαρτίου 1924, είχε καταργηθεί η βασιλεία και είχε ανακηρυχθεί η Δημοκρατία) υπέρ του έθνους και υπέρ του στρατού. Στη συνέχεια το πλήθος κατευθύνθηκε στην έδρα της υποδιοίκησης της πόλης, όπου έγινε δεξίωση.

*Ο εορτασμός των Θεοφανείων στο Διδυμότειχο τα παλιά χρόνια (Αρχελιο Ρούλας Καρανικόλα- Τσαγκίδου)

                Ο επόμενος μεγάλος εορτασμός της πόλης ήταν τα Θεοφάνεια, που στο Διδυμότειχο τα γιόρταζαν με επισημότητα και μεγαλοπρέπεια στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αθανασίου, μέσα στο βυζαντινό κάστρο.

                Ένα τιμητικό στρατιωτικό απόσπασμα υπό τον ανθυπολοχαγό Γιαννόπουλο είχε παραταχθεί προ του ναού για απόδοση τιμών. Στην τελετή παρέστησαν ο υποδιοικητής Γ. Μαγκλής, ο δήμαρχος Δ. Δούλιογλου, ο στρατιωτικός διοικητής, αξιωματικοί, προϊστάμενοι υπηρεσιών, τα σωματεία και μεγάλο πλήθος συμπολιτών μας. Μετά την ιεροτελεστία και προηγουμένου του μητροπολίτη Φιλάρετου, όλοι κατευθύνθηκαν προς τη γέφυρα του Ερυθροπόταμου, όπου ερρίφθη ο σταυρός. Αρκετοί κολυμβητές έπεσαν μέσα στα παγωμένα νερά για να πιάσουν το σταυρό.

Καλλιτεχνική ζωή και χοροεσπερίδες

                Στο Διδυμότειχο είχε αναπτυχθεί κλίμα καλλιτεχνικών ποιοτικών εκδηλώσεων. Περίπου μια εβδομάδα πριν από τα Θεοφάνεια στο Α’  Δημοτικό σχολείο αρρένων έδωσε απογευματινή συναυλία ο Σμυρνιός βαρύτονος Δ. Ράλλης με τη σύμπραξη των θυγατέρων του υποδιοικητή της πόλης Πίννας και Φιφής Μαγκλή, που έπαιξαν πιάνο. Ακούστηκαν μεταξύ άλλων η «Εξομολόγηση» του Σαμάρα και «Ο Γέρο Δήμος», συνθέσεις του Λιστ κλπ. Τη συναυλία παρακολούθησαν και Ισραηλίτες συμπολίτες μας.

                Οι Ισραηλίτες του Διδυμοτείχου, ήταν ένα ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας, τόσο στην οικονομική όσο και στην κοινωνική ζωή.

*Η εβραϊκή σχολή, αργότερα κρατικό νοσοκομείο Διδυμοτείχου

                Προς τα τέλη του Ιανουαρίου 1925 σε αίθουσα της μικτής Ισραηλιτικής σχολής με πρωτοβουλία του συλλόγου Ισραηλίτιδων κυριών, δόθηκε χορός. Η αίθουσα είχε διακοσμηθεί κατάλληλα και ο σκοπός του ήταν φιλανθρωπικός. Εργάσθηκαν για την χοροεσπερίδα αυτή οι κυρίες Ραχήλ Δαβ. Τζίβρε, πρόεδρος, και οι σύμβουλοι κυρίες Μαγρίζου, Σιμχάς Τολέδο, Δαβίς Σενί. Στη χοροεσπερίδα παρέστησαν ο υποδιοικητής Γ. Μαγκλής με τις δύο θυγατέρες του, ο πολιτευτής Χριστόφορος Πανταζίδης με την αδελφή του, ο ειρηνοδίκης Γ. Βελούζος, ο γυμνασιάρχης Δρακοντίδης, ο μαθηματικός Ιωαννίδης, ο διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας Ιω. Θαλασσινός, καθώς και οι οικογένειες Ελιέζερ Τζίβρε, Αλμπέρ Τολέδο, Λεόν Μπεχάρ, Παπαγιανόπουλου, Τσικριτσή, Μαργαριτίδη, Οικονομίδη, Ψαρόπουλου, Δουλά, Χατζηρβασάνη, Τεκτονίδη, Κουγιουμτζόγλου, Ασημακόπουλου κ.ά. Την  ορχήστρα διηύθυνε ο Σολομών Τζίβρε και άρχιζε να παίζει… καλαματιανό. Στη συνέχεια παίχτηκαν βαλς, ουάν στεπ, φοξ τροτ κ.λπ. ενώ οι γυναίκες του συλλόγου τραγούδησαν εβραϊκά τραγούδια. Υπήρχαν πολλοί μεταμφιεσμένοι. Έγινε και κλήρωση λαχνών με πενήντα και πλέον εργόχειρα.

*Ταχυδρομικός φάκελος της Ισραηλιτικής κοινότητας Διδυμοτείχου το 1919

         Οι παριστάμενοι χόρεψαν πολύ και μεταξύ άλλων διακρίθηκαν στις γυναίκες οι Εσθέρ Σενί, Ορτάνς Τολέδο, Μαρίκα Δουλά, Μαρίκα Πανταζίδου, Χρυσή Σταϊκίδου, Ουρανία και Ευσεβία Ψαλτοπούλου, Κλεάνθη Ψαρρά, Σιμχά Τολέδο, Τζόγια Τζίβρε, Σουλτάνα Μπαρούχ, Σοφούλα Χατζηρβασάνη, Φροσούλα Μαργαριτίδου, Χρυσούλα Τεκτονίδου, Ασπασία Σιναπίδου κ.λπ. Στους άνδρες διακρίθηκαν στο χορό ο Σολομών Τζίβρε, ο Μόρδο Τζίβρε, ο ανθυπολοχαγός Γιαννόπουλος, ο Σταύρος Δουλάς, ο νεαρός Κουρτίδης, γιος του Γενικού Διοικητή Θράκης Κωνσταντίνου Κουρτίδη, ο Ζήσης Παπαδόπουλος, ο Γ. Κουγιουμτζόγλου, ο Δ. Σιναπίδης καθώς και οι Σταϊκίδης, Νεστορίδης, Ψαρόπουλος, Παπαγιαννόπουλος, Οικονομίδης κ.ά.     

*Το Διδυμότειχο του 1920.

Ανασυγκρότηση της δημόσιας διοίκησης

                Η καινούργια χρονιά άρχισε με προσπάθειες ανασυγκρότησης της δημόσιας διοίκησης, με την καλή λειτουργία των υπηρεσιών, με την εμπέδωση κλίματος ασφαλείας και ορθής απονομής της δικαιοσύνης. Στο πλαίσιο αυτό, πρόσφατες ήταν οι τοποθετήσεις του ειρηνοδίκη Γεωργίου Βελούζου και του οικονομικού εφόρου Αντώνιου Πάστρα. Διευθυντής της κρίσιμης υπηρεσίας του Εποικισμού λόγω του προσφυγικού προβλήματος που προκάλεσε η άδικη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας, ήταν ο Σεραφείμ Σεραφειμίδης με προέλευση από την Αδριανούπολη και το Καράγατς.  Το δημόσιο ταμείο διηύθυνε ο Χατζηπασιάς και το ταχυδρομείο ο Αντώνιος Στασινόπουλος.

                Τοπικός ανταποκριτής με το ψευδώνυμο «Ερυθροπόταμος» έγραψε στα «Μακεδονικά Νέα»:    

                  «Έλειψαν επιτέλους οι μπραβισμοί και σατραπισμοί των κατά διαφόρους καιρούς προκατόχων των ανωτέρω υπηρεσιών και ο κόσμος ανακουφισθείς  τελείως ημπορεί ελευθέρως πλέον να ζητεί την επίλυσιν παντός ζητήματος…».

                Πάντως το Διδυμότειχο επισκέφθηκε ο διοικητής Εποικισμού της Δυτικής Θράκης Δεμέστιχας, συνοδευόμενος από τον παρατηρητή της επιτροπής αποκατάστασης προσφύγων Χρήστο Παπάζογλου, και τον μηχανικό Σολωμό παρισταμένου και του διευθυντή εποικισμού Διδυμοτείχου Σεραφειμίδη . Την πόλη μας επισκέφθηκε στις αρχές Ιανουαρίου 1925 και ο νομίατρος Πασχάλης με τον επιθεωρητή περίθαλψης Μαστραλέξη.

*Ο διευθυντής του Α΄ Δημοτικού αρρένων Γεώργιος Βαφειάδης

Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών

                Ο Ιανουάριος έληξε με την καθιερωμένη εορτή των Τριών Ιεραρχών. Η σχετική εκδήλωση έγινε στο Α΄ Δημοτικό αρρένων, παρουσία του Μητροπολίτη Φιλάρετου, μετά την ομιλία του οποίου μίλησε και ο καθηγητής Γυμνασίου Θωμαΐδης. Τα παιδιά έψαλλαν πατριωτικά άσματα, υπό την διεύθυνση του γηραιού διευθυντή Γεώργιου Βαφειάδη.

                Η ύπαρξη φιλοπρόοδων συλλόγων, ήταν μια παλαιά παράδοση στην πόλη, που αναγεννήθηκε το Φεβρουάριο εκείνου του χρόνου. Επιστήμονες και άλλοι διακεκριμένοι πολίτες συγκεντρώθηκαν στο Δημαρχείο και αποφάσισαν με εισήγηση του γιατρού Κ. Τσικριτσή, να ιδρύσουν σύλλογο με την επωνυμία «Πρόοδος».

*Ο Αριστοτέλης Παπαγιαννόπουλος

                Έγινε η σχετική ψηφοφορία και εξελέγη πρόεδρος ο γιατρός Αριστοτέλης Παπαγιαννόπουλος και αντιπρόεδρος ο γιατρός Β. Οικονομίδης. Ως μέλη του ΔΣ εξελέγησαν οι Γ. Αποστολίδης, Δ. Σιναπίδης, Ε. Γιαγτζής, Ζ. Παπαδόπουλος, Μ. Παπαδόπουλος, Γρ. Μήτκας, Ι. Μιχαηλίδης, Ουστ. Καραντώνης και έφορος βιβλιοθήκης ο Ι. Βαλτώδης.

                Στα μέσα Φεβρουαρίου με πρωτοβουλία των σωματείων του Διδυμοτείχου διοργανώθηκε στην πλατεία Ελευθερίας συλλαλητήριο διαμαρτυρίας για την βίαιη απομάκρυνση από τον Πατριαρχικό θρόνο του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντίνου ΣΤ΄. Η πλατεία και η οδός Βενιζέλου είχαν γεμίσει από κόσμο. Σωματεία, σχολεία και πολύς κόσμος. Παρών ο μητροπολίτης Φιλάρετος, αλλά και οι μητροπολίτες Αδριανουπόλεως Πολύκαρπος και Λιτίτζης Νικόδημος. Παρών και ο διοικητής του συντάγματος προκαλύψεως Φ. Χριστοδουλόπουλος με τους αξιωματικούς, οι θρησκευτικοί αρχηγοί των διαφόρων κοινοτήτων και άλλοι επίσημοι. Την οργανωτική επιτροπή του συλλαλητηρίου αποτελούσαν οι Χριστόφ. Πανταζίδης, Δ. Σιναπίδης, Ελιέζερ Τζίβρε, Χατζή Νισιάν και Μ. Σιναπίδης. Πρώτος ομιλητής ο πολιτευτής Χριστόφορος Πανταζίδης. Ακολούθησαν ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Δ. Σιναπίδης, ο δικηγόρος Γ. Κουγιουμτζόγλου ο οποίος μίλησε εκ μέρους της αρμενικής κοινότητας και ο αντιπρόεδρος της ισραηλιτικής κοινότητας. Στη συνέχεια μίλησε και συγκίνησε το πλήθος ο πρόεδρος της «Προόδου» Αριστοτέλης Παπαγιανόπουλος και εκ μέρους των προσφύγων ο ιατρός Τσικριτσής. Οι διαδηλωτές ενέκριναν σχετικό ψήφισμα που επέδωσαν στον υποδιοικητή Γ. Μαγκλή. Την τάξη κατά τη διάρκεια του συλλαλητηρίου τηρούσαν η φρουρά του συντάγματος και οι χωροφύλακες υπό την διοίκηση του νεοδιορισθέντος υπομοίραρχου Ματθαιουδάκη.

                Εκείνες τις μέρες ο Δήμος οργάνωσε και φανερό πλειοδοτικό διαγωνισμό για την ενοικίαση σε ιδιώτες του δικαιώματος είσπραξης φόρου για τα πωλούμενα μεγάλα ζώα, με ελάχιστη προσφορά τις 150.000 δρχ. (σ.σ. τότε οι άμεσοι φόροι επί διαφόρων συναλλαγών περνούσαν κατ’ ευθείαν στους Δήμους).

                Προς τα τέλη Φεβρουαρίου ο νεοϊδρυθείς σύλλογος «Πρόοδος» οργάνωσε χοροεσπερίδα για να ενισχύσει το ταμείο του με τις εισπράξεις. Ο χορός έγινε στο Α’ Δημοτικό αρρένων. Στην οργάνωση το ΔΣ του συλλόγου βοήθησαν και οι κυρίες Νίνα Παπαγιαννοπούλου, Μαριάνθη Οικονομίδου, Ειρήνη Ασημακοπούλου, Ευγενία Αποστολίδου και Γ. Ιωαννίδου. Την χοροεσπερίδα τίμησαν με την παρουσία τους ο δήμαρχος Δημήτριος Δούλιογλου, ο υποφρούραρχος ταγματάρχης Αϊφαντής, ο υπασπιστής του συντάγματος λοχαγός Κόντος, ο στρατιωτικός γιατρός Μάνεσης κ.ά. Παρέστησαν οι οικογένειες Παπαγιαννόπουλου, Οικονομίδη, Τσικριτσή, Τασμαλή, Μαργαριτίδη, Χαστόγλου, Χεκίμογλου, Καραμανλή, Τεκτονίδη, Σιναπίδη, Κουγιουμτζόγλου, Δουλά, Ποντίδη, Γιαννόπουλου, Σταϊκίδη, Χατζηρβασάνη, Ψαλτόπουλου, Δηλιντζόγλου, Δούλιογλου, Μήτκα, Καραντώνογλου, Χριστοφίδη, Στασινόπουλου, ο ιατρός Ιωάννης Τυρρής, ο καθηγητής Γαλλικών Παλαιολόγος, ο εργολάβος του νέου συνοικισμού Καραγιαννούλης, ο μηχανικός Ν. Πάπαλος, ο υπομοίραρχος Ματθαιουδάκης και πολλοί άλλοι. Ο χρονογράφος της εποχής σημείωνε ότι «την χοροεσπερίδα ετίμησεν και το άνθος της παρ’ ημίν ισραηλιτικής κοινότητος».

 *Ο ιατρός Ιωάννης Τιρρής

                Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χορός άρχισε με τον… ύμνο της Δημοκρατίας και ακολούθησε καλαματιανός!!!

                Υπήρξε άφθονος χαρτοπόλεμος, αλλά και πλουσιότατος μπουφές, που τον διηύθυνε ο Αχ. Πάγκαλος. Τις καντρίλιες διηύθυνε ο Μομδού Τζίβρε.

                Και ενώ κυλούσαν ευχάριστα οι μέρες για κάποιους, στο κορμί της Ελλάδας μια πληγή δεν έλεγε να κλείσει. Το προσφυγικό ζήτημα, που ως πρόβλημα υπήρχε και στο Διδυμότειχο.

                Οι Αποκριές γιορτάζονταν πάντα στο Διδυμότειχο με μεγάλο κέφι. Το 1925 δεν μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση…

                Ο κόσμος με πάμπολλους μασκαρεμένους ανάμεσά τους είχε συγκεντρωθεί στην πλατεία Ελευθερίας και στην οδό Βενιζέλου και γλέντησε με κέφι.

                Έγινε και μια αποκριάτικη χοροεσπερίδα με πολλούς μεταμφιεσμένους… σε Αβησσυνούς!!! Ο Ιωάννης Μιχαηλίδης είχε μεταμφιεσθεί σε αυτοκράτορα των Αβησσυνών Ράς Τάφαρι, που τον ακολουθούσαν ως υπήκοοι οι Γ. Ιωαννίδης, Γ. Αποστολίδης, Β. Κουρκουρίκας, Ν. Σιναπίδης, Αθ. Κυργιαλάνης, Δ. Ιωαννίδης, Απ. Σαρόγλου, Θ. Σταϊκίδης, ο Κ. Βλαχόπουλος ως Άραβας γιατρός, ο Ιω. Νεστορίδης ως ιπποκόμος, οι Κ. Ζενίκ, Α. Χατζηνισιάν κ.ά.

*Η Εθνική Τράπεζα στο Διδυμότειχο το 1925

                Σημαντικό γεγονός στην οικονομική ζωή του Διδυμοτείχου ήταν η λειτουργία του καταστήματος της Εθνικής Τράπεζας, σε νεόκτιστο μάλιστα κτίριο. Ο αγιασμός προσέλαβε μια σημαντική για την πόλη μεγαλοπρέπεια. Τον τέλεσαν ο μητροπολίτης Λιτίτζης Νικόδημος και ο αρχιμανδρίτης Νικόλαος Βαφείδης. Διευθυντής ήταν ο Β. Τριανταφύλλου, λογιστής ο Παπαβασιλείου και γραμματέας ο Νικολαΐδης.        

*Διπλωματικό έγγραφο του 1922 για την εγκατάσταση προσφύγων στο Διδυμότειχο (Αρχείο Ιδρύματος Βενιζέλου)

Από τη ζωή των σωματείων

Στα μέσα Μαρτίου είχαμε και αρχαιρεσίες για την ανάδειξη νέου ΔΣ του συλλόγου των προσφύγων. Πρόεδρος ο Θ. Θαλασσινός, που έκανε απολογισμό των πεπραγμένων του απερχόμενου ΔΣ και ακολούθησε η εκλογή νέου. Νέος πρόεδρος εξελέγη ο γιατρός Κ. Τσικριτσής και αντιπρόεδρος ο Θ. Θαλασσινός. Μέλη εξελέγησαν οι Σταύρος Δουλάς, Γ. Πανταζίδης, Χ. Τσαλίκης, Χρ. Τζιβανίδης, Γ. Νικολαΐδης, Ευθ. Χαραλάμπους και Ζ. Ζακόπουλος.

                Τότε μια άλλη επαγγελματική ομάδα δημιούργησε σωματείο. Ήταν οι κρεοπώλες, που συνέστησαν το σωματείο «Αρνί του Γάλακτος». Το σωματείο αναγνωρίστηκε από το Πρωτοδικείο. Πρόεδρος εξελέγη ο Δημ. Αμπατζής, αντιπρόεδρος ο Νικ. Γιαλκουβάνης, ταμίας ο Ιω. Κυργιαλάνης, γραμματέας ο Στέργ. Τοσούνης και σύμβουλοι οι Ευάγγ. Νεστορίδης, Παν. Δελημπαλτάς, Σταμπόλης Δημητρίου, Γρηγ. Νεραντζίδης και Πέτρ. Τζιχανίδης. Παράλληλα άρχισαν να κινούνται και οι ράφτες με συσκέψεις στο κατάστημα Γαβριήλ για τη δημιουργία δικού τους σωματείου.

*Ο  Κ. Ποντίδης σε φωτογραφία του 1922

                Εκείνες τις μέρες αναγγέλθηκε και ο διορισμός του Κ. Ποντίδη ως δημοδιδασκάλου, στη γενέτειρά του. Τα προηγούμενα χρόνια είχε διδάξει στα σχολεία του Κάραγατς και διετέλεσε εκεί αναπληρωτής των επιθεωρητών των δημοτικών σχολείων.

                Άλλο συμβάν εκείνων των ημερών ήταν η αναχώρηση από το Διδυμότειχο για επαγγελματική εγκατάσταση στην Αλεξανδρούπολη του οδοντιάτρου Οδυσσέα Παναγιωτίδη.

                Προς τα τέλη Μαρτίου 1925 έφτασε στο Διδυμότειχο και ανέλαβε τα καθήκοντά του ο νέος επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων Ιωάννης Δανόπουλος.

Ο εορτασμός της 25^ης Μαρτίου

Η 25^η Μαρτίου ήταν αφορμή σημαντικών εορτασμών, γιατί συνεορτάσθηκε μαζί και  η συμπλήρωση ενός έτους από την κατάργηση της βασιλείας και την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας.

Ο εορτασμός άρχισε με δοξολογία στον Άγιο Αθανάσιο, όπου είχε παραταχθεί στρατιωτικό άγημα υπό τον ανθυπολοχαγό Ιωάννη Γιαννόπουλο. Χοροστάτησε ο μητροπολίτης Λιτίτζης Νικόδημος συμπαραστατούμενος από τον αρχιμανδρίτη Νικόλαο Βαφείδη. Τον πανηγυρικό εκφώνησε ο αρχιμανδρίτης Βαφείδης. Στη συνέχεια όλοι μαζί επίσημοι και λαός, πήγαν στην πλατεία Ελευθερίας όπου μίλησαν ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Δ. Σιναπίδης, ο δικηγόρος Γ. Κουγιουμτζόγλου και ο καθηγητής Θωμαΐδης. Φωτογραφίες τραβούσε ο Μ. Γεράκης, διευθυντής του καταστήματος της εταιρείας καπνών  Έρμαν Σπήρερ. Τις ομιλίες έκλεισε ο υποδιοικητής Γ. Μαγκλής. Κατόπιν το πλήθος και οι μαθητές διασκέδασαν στην πλατεία «υπό τους ήχους των λατερνών, καθ’ όλην την ημέραν»! Την ίδια εορταστική μέρα διενεργήθηκε και έρανος υπέρ ενισχύσεως των ορφανοτροφείων. Τις ομάδες του εράνου που αποτελούσαν κυρίες και δεσποινίδες και τον δήμαρχο με το δημοτικό συμβούλιο, φωτογράφισε ο ειρηνοδίκης Γ. Βελούζος.

*Ο δικηγόρος Γεώργιος Κουγιουμτζόγλου

Αρχές Απριλίου 1925 και διαπιστώνονταν οι ελλείψεις στα σχολεία, που ήταν το ανεπαρκές προσωπικό και η μη ύπαρξη εποπτικών οργάνων, όπως χάρτες, διάφοροι πίνακες και όργανα για τη διδασκαλία του μαθήματος της Φυσικής. Έλειπαν επίσης όργανα γυμναστικής αλλά και γυμναστήριο για την άθληση των νέων.

*Ταχυδρομικός φάκελος της οικογένειας Μπεχάρ

Θέατρο με τους Ισραηλίτες του Διδυμοτείχου, στην Ορεστιάδα

Και μια καλλιτεχνική έκπληξη. Ο σύλλογος Ισραηλιτών Διδυμοτείχου «Ατέχια» έδωσε θεατρική παράσταση στη γειτονική Νέα Ορεστιάδα. Η παράσταση δόθηκε στο σαρωθροποιείο του Σολομών Μουσκοτέλλλι, το οποίο είχε διακοσμηθεί και διαρρυθμισθεί κατάλληλα. Το έργο που παίχθηκε και μάλιστα στα γαλλικά, ήταν η «Εσθήρ» του Γάλλου ποιητή Ρακίνα. Το ρόλο του Πέρση βασιλέα υποδύθηκε ο έμπορος του Διδυμοτείχου Σολομών Τζίβρε. Βασίλισσα ήταν η Ρεζίνα Τζίβρε. Αυτός που εισηγήθηκε στο βασιλιά την εξόντωση της Εβραίων ήταν ο Αλμπέρ Τζίβρε. Θείος της βασίλισσας ο Ισαάκ Λοένια, αξιωματικοί οι Αλμπέρ Ναχμία, Νισίμ Μπεχάρ και Οστάνς Τολέδο. Θεραπαινίδες της βασίλισσας ήταν ντυμένες σαν Νηρηίδες, οι δεσποινίδες Εστέρ Τζίβρε. Εκείνη «ήτις καταθέλγει τους παρισταμένους με την ηδυμελίφθογγον φωνήν  της» ήταν η Ρεβέκκα Ταραμπουλούς. Έπαιξαν επίσης οι Εστέρ Δικαλό, Κολόμπα Δικαλό, Εστέρ Μπεχάρ, Φουρτουνέ Λοένια και Μπέλα Ναχμία.

Ακολούθως παίχθηκε και η ξεκαρδιστική κωμωδία του Μολιέρου «Γιατρός χωρίς να το θέλει». Τον ρόλο του γιατρού υποδύθηκε ο Μορδόχ Τζίβρε.

Μετά την παράσταση ακολούθησε χορός «ο δε ζύθος έρρευσεν άφθονος εν ευθυμία αδιαπτώτω».

Την παράσταση παρακολούθησαν ο μητροπολίτης Πολύκαρπος με τον αρχιδιάκονο Γ. Μακαρώνη και την πρεσβυτέρα του, ο υποδιοικητής Μ. Βασματζίδης, ο δήμαρχος Στ. Δημητρίου, ο ταγματάρχης Ευσταθόπουλος, ο οικονομικός έφορος Οικονόμου, ο ταμίας Αν. Γοζαδίνος, ο προϊστάμενος του τηλεγραφείου Μήτσος Καβανότσης, η οικογένεια Μοδιάνο και πολλοί άλλοι Ορεστιαδίτες και Διδυμοτειχίτες. «Εν γενικαίς γραμμαίς εις την παράστασιν ευρίσκετο παν ό,τι ηδύνατο να παρουσιάση η Ορεστιάς υπό έποψιν καλλονής και ωραιότητος». Πριν αρχίσει η παράσταση η δεσποινίς Σολ Τζίβρε διάβασε στα ελληνικά ευχαριστήριο προς όσους τίμησαν την παράσταση. Στη συνέχεια η Ρεβέκκα Μπεχάρ απήγγειλε στα ελληνικά το ποίημα «Οι δισταγμοί της κόρης».

*Εικόνα του Διδυμοτείχου, το 1924

Η δράση του συλλόγου «Πρόοδος»

Την άνοιξη του 1925 ο σύλλογος «Πρόοδος» έδειξε τα πρώτα δείγματα της δημιουργικής προσφοράς του, προς την πόλη του Διδυμοτείχου. Άρχισε τις επιμορφωτικές διαλέξεις.

Την πρώτη διάλεξη έκανε ο Ιωάννης Γιαννόπουλος και αφορούσε τη δημοτική γλώσσα! Στη δεύτερη διάλεξη ομιλητής ήταν ο Κ. Τσικριτσής και αφορούσε τον αλκοολισμό. Ακολούθησε τρίτη διάλεξη περί γυμναστικής. Ομιλητής ο Παπαβασιλείου. Υπήρξε ενδιαφέρον από το ακροατήριο στις τρεις διαλέξεις.

Η πόλη άρχιζε να αλλάζει μορφή σιγά- σιγά. Αποκτούσε ηλεκτροφωτισμό και αυτοκίνητα στους δρόμους. Πολλά αυτοκίνητα ανήκαν στην εταιρεία καπνών «Τζένεραλ».

Για τον ευπρεπισμό της πόλης αρμόδιος ήταν ο δημαρχεύων Λ. Λιόλογλου με τη δημαρχιακή επιτροπή, που αποτελούσαν ο Στέφανος Αγιόπουλος, ο Αρτίν Βαχεβνουνή και ο Γ. Ασημακόπουλος.

Τότε συνέβη να πεθάνει από μυοκαρδίτιδα και η σύζυγος του εμπόρου Γ. Ελευθεριάδη, Δέσποινα. Την κηδεία της παρακολούθησε με μεγάλη συγκίνηση όλη η πόλη. Τον επικήδειο εκφώνησε ο αρχιμανδρίτης Νικόλας Βαφείδης.

Τον Απρίλιο του 1925, το Πάσχα γιορτάσθηκε στις 19 του μηνός.

Εν τω μεταξύ το Δημοτικό Συμβούλιο άρχισε να συζητάει για τη ανέγερση δημοτικού θεάτρου (ψήφισε προϋπολογισμό 150.000 δρχ.) την ανέγερση δημοτικών σφαγείων (ψήφισε προϋπολογισμό 110.000 δρχ.) διέθεσε για τα εκπαιδευτήρια 100.000 δρχ. και για τον Προσκοπισμό 20.000 δρχ.

Στις 22 Απριλίου πέρασε από το Διδυμότειχο η Μικτή Επιτροπή της Κοινωνίας των Εθνών, ειδική για την ανταλλαγή πληθυσμών Ελληνικών και Μουσουλμανικών. Την αποτελούσαν ο Σουηδός  Έξτραντ, ο Ισπανός Ντελάρα, ο Έλληνας Μαυρίδης και ο Τούρκος Ιχσάν Μπέης. Ήλθαν επίσης και τα μέλη της υποεπιτροπής Ναούμ Φερραίος και ο Σαφέρ Μπέης. Τα μέλη της επιτροπής παρέμεινα στο Διδυμότειχο δύο μέρες και συνάντησαν πολλούς Μουσουλμάνους, οι οποίοι διατύπωναν παράπονα. Η επιτροπή επισκέφθηκε και κάποια χωριά της περιφέρειας Διδυμοτείχου.

*Εικόνα της αγοράς του παλαιού Διδυμοτείχου

Στην πόλη είχαν αρχίσει να λειτουργούν τα σωματεία Κρεοπωλών, Ραπτών, Καφεποτοπωλών, η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών, ο Προσφυγικός Σύλλογος, ο Ιατρικός Σύλλογος, καθώς και οι δύο σύλλογοι Κυριών και Δεσποινίδων αφενός και αφετέρου Κυριών, που δεν είχαν μπορέσει να ενωθούν σε ένα σύλλογο.  Η παλαιά παράδοση των εσναφίων του 19^ου αιώνα, υπήρχε ακόμα…

Η πρωτομαγιάτικη εκδρομή των Δημοτικών σχολείων

Ο Μάιος είναι ο μήνας της φύσης και των λουλουδιών. Τα δημοτικά σχολεία του Διδυμοτείχου με πρωτοβουλία του διευθυντή του Α΄ Αρρένων Γεώργιου Βαφειάδη, πραγματοποίησαν την Πρωτομαγιά ημερήσια σχολική εκδρομή στο μοναστήρι του Αγίου Κωνσταντίνου που ήταν μετόχι του Παναγίου Τάφου (Σ.Σ. ίσως εδώ υπάρχει κάποια σύγχυση. Μάλλον πρόκειται για το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής).

Οι μαθητές και οι μαθήτριες μετά από πεζοπορία περίπου μιας ώρας ΝΔ του Διδυμοτείχου, έφτασαν στο μοναστήρι. Μαζί τους ήταν εκτός του Γ. Βαφειάδη και της συζύγου Αγαθονίκης και οι δάσκαλοι Κ. Ποντίδης, Ηλ. Νικολάου, Γ. Τασόπουλος, Μ. Μπουνελάτος και οι δασκάλες Σ. Παπαχρήστου, Ελ. Σταϊκίδου, Αικ. Κοσμά, Ευσ. Ψαλτοπούλου, Ησιόδου, Ποντίδου, ‘Αννα Βλαχοπούλου (πού έπαιξε μαντολίνο), Πολυξ. Παπανέστορος και Χαρίκλεια Βενετίδου.

Το μοναστήρι τότε ήταν εγκαταλελειμμένο, είχε μεταβληθεί  σε στάνη για πρόβατα… Ο Γεώργιος Θ. Ασημακόπουλος που εκείνη την ημέρα πήγε με τη σύζυγό του στο μοναστήρι είδε στη είσοδο του ερειπωμένου ναού να υπάρχει πλάκα που έγραφε στα τουρκικά το όνομα του Αγίου Κωνσταντίνου και τη χρονολογία 1841. Σε άλλη περίπτωση ο ίδιος είχε γράψει ότι επί τουρκοκρατίας το μοναστήρι λειτουργούσε υπό την καθοδήγηση του πατρός Βαρλαάμ. Είχε μάλιστα πολύ καλό νερό, γνωστό στους Διδυμοτειχίτες. Οι Βούλγαροι (σ.σ. από το 1915 έως το 1919) κατέστρεψαν το μοναστήρι και τα κελιά του και έκοψαν τα ωραία μεγάλα δέντρα που το περιστοίχιζαν. Στο τέλος κατάντησε να γίνει στάνη προβάτων…

*Ο Ιωάννης Μανδαλίδης με τη αδελφή του Βάγια

Η φιλοπρόοδος «Πρόοδος»

Ο σύλλογος «Πρόοδος», έδειξε το φιλοπρόοδο πρόσωπο του, οργανώνοντας μια ωραία συναυλία στα μέσα Μαΐου.  Εκτελέσθηκαν ωραίες μουσικές συνθέσεις υπό το διεύθυνση του Ζήση Παπαδόπουλου, από μαθητές του Γυμνασίου όπως οι Β. Κουρκουρίκας, Σ. Βαφειάδης, Π. Κανάρας, Ν. Χατζηνικολαΐδης, Γ. Κωνσταντινίδης, Ν. Σαρίδης, Α. Πατιάκας, Κ. Κυργιαλάνης, Α. Παλακίδης, Α. Πελεκίδης, Α. Καμπασακάλης και Π. Χρηστίδης. Τη συναυλία τίμησαν με την παρουσία τους ο υποδιοικητής Γ. Μαγκλής με την οικογένειά του, ο δήμαρχος Δ. Δούλιογλου με τη σύζυγό του, ο ειρηνοδίκης Γ. Βελούζος, ο οικονομικός έφορος Α. Πάστρας, ο ανθυπασπιστής Χωροφυλακής Ανδρέας Παπαϊωάννου, αρκετοί αξιωματικοί και δημόσιοι υπάλληλοι και πολλές οικογένειες του Διδυμοτείχου.

Ο ίδιος σύλλογος μέσα στο Μάιο του 1925 προχώρησε και σε δύο διαλέξεις, Η πρώτη είχε ομιλητή τον δικηγόρο Γ. Κουγιουμτζόγλου, και θέμα τη φιλοπατρία. Η δεύτερη διάλεξη είχε ομιλητή τον γνωστό σε Ελλάδα και Κωνσταντινούπολη, που είχε σπουδάσει στην Ελβετία ταγματάρχη Ζησιμόπουλο. Θέμα της διάλεξης η Σουηδική γυμναστική.

Το ακροατήριο ήταν πολυπληθές αποτελούμενο κυρίως από δημοσίους υπαλλήλους και… πρόσφυγες!!! Ο φαρμακοποιός και ανταποκριτής Γ. Θ. Ασημακόπουλος παρατήρησε ότι «ο εντόπιος κόσμος δυστυχώς ακόμη δεν έχει συνηθίσει και προ παντός το γυναικείο φύλο να λαμβάνει μέρος εις τοιούτου είδους συγκεντρώσεις, πλην των εντοπίων διανοουμένων».

Οι γυμναστικές επιδείξεις των Δημοτικών

Λίγο πριν λήξει ο Μάιος, έγιναν οι γυμναστικές επιδείξεις και οι αθλητικοί αγώνες των τριών Δημοτικών σχολείων, αρρένων και θηλέων. Οι μαθητές υπό την επίβλεψη των καθηγητών Ιωαννίδη, Παλόγλου και Θωμαΐδη παρέλασαν και όλα άρχισαν με τον ύμνο της Δημοκρατίας. Την ελλανόδικο επιτροπή αποτελούσαν ο υποδιοικητής Μαγκλής, ο δήμαρχος Δούλιογλου, ο διοικητής του Δ΄ συντάγματος προκαλύψεως ταγματάρχης Γ. Παπάζογλου, ο αρχιμανδρίτης Βαφείδης και ο επιθεωρητής Δανόπουλος. Οι μαθητές έκαναν επίδειξη σουηδικής γυμναστικής, χόρεψαν χορούς και πήραν μέρος σε αγωνίσματα. Στα αγωνίσματα βραβεύθηκαν, στη διελκυστίνδα ο Ευάγγελος Καρούλιας, στο Τετράγωνο ο Κ. Α. Παπαγιαννόπουλος, στα 100 μ. ο Γ. Ιακωβίδης, με δεύτερο τον Θ. Κατσιάνη και τρίτο τον Κ. Μιχαηλίδη.

Τα παιχνίδια των αγοριών επέβλεπε η δασκάλα Άννα Βλαχοπούλου και των κοριτσιών η δασκάλα Ευσεβία Ψαλτοπούλου.

Οι παραστάντες συνεχάρησαν τον Διευθυντή του Δημοτικού αρρένων Γ. Βαφειάδη, την διευθύντρια του Δημοτικού θηλέων Μαρία Πετσίδου και τον γυμναστή Μ. Μπουναλέτο, καθώς και τους δασκάλους Κ. Ποντίδη, Γ. Τασόπουλο και Ηλ. Νικολάου.

Η Δημαρχία εν τω μεταξύ νοίκιασε το δημοτικό κήπο, και ο ενοικιαστής Γ. Παπαδόπουλος, δημιούργησε εκεί ένα κέντρο αναψυχής, στο οποίο τα βράδια έπαιζε μουσική ο Αδριανουπολίτης μουσικός ονόματι Ασπρομάλλης.

Στις 14 Ιουνίου έγινε η σχολική γιορτή λήξης των μαθημάτων των τριών δημοτικών σχολείων. Την τελετή τίμησαν ο αρχιμανδρίτης Νικόλαος Βαφείδης με τους ιερείς της πόλης, ο υποδιοικητής Γ. Μαγκλής, ο δήμαρχος Δ. Δούλιογλου, ο φρούραρχος ταγματάρχης Ζησιμόπουλος, ο υπασπιστής του συντάγματος λοχαγός Κόνιος, ο στρατολόγος υπολοχαγός Σαριδάκης, ο ανθυπολοχαγός Γιαννόπουλος, ο ανθυπομοίραρχος Φραγκιουδάκης. Μετά τον αγιασμό οι μαθητές και οι μαθήτριες προχώρησαν σε απαγγελίες ποιημάτων. Διακρίθηκαν οι μαθήτριες Σουλτάνα Ζακαφεΐδου, Χρυσάνθη Μάνεση, Ελένη Χατζηχρόσια, Χρυσωπή Παυλίδου και άλλες. Το διδακτικό προσωπικό τότε ήταν οι Γ. Βαφειάδης διευθυντής, Κ. Ποντίδης, Ηλ. Νικολάου, Γ. Τασόπουλος, Μ. Μπουναλέτος και οι δασκάλες Μαρία Σταυρακούδη, Ευσεβία Ψαλτοπούλου, Σοφία Παπαχρήστου, Αικατερίνη Κοσμά, Χρυσάνθη Βασιάδου, Ασπασία Τσαβδάρα, Ελένη Ποντίδου, Αναστασία Παπαπαύλου, Άννα Βλαχοπούλου, Πολυξένη Πετσόγλου, Πολυξένη Παπανέστορος και Χαρίκλεια Βενετίδου.

*Η οικία της οικογένειας Δουλά

    

   Λήγοντος του Ιουνίου αναγγέλθηκε ότι στο Διδυμότειχο θα λειτουργήσει υποκατάστημα της Τράπεζας Αθηνών, υπό το διεύθυνση του τραπεζίτη Εμμανουήλ Δουλά.

Το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να διορισθεί ως δημοτικός γιατρός ο Αριστοτέλης Παπαγιαννόπουλος.

Επίσης άνοιξε και η αγορά των κουκουλιών, που η παραγωγή της εκείνη τη χρονιά ήταν πολύ ικανοποιητική.

*Ο Πάγκαλος επιθεωρεί τη Στρατιά του Έβρου το 1923

Η δικτατορία του Πάγκαλου

Στις 25 Ιουνίου 1925, εκδηλώθηκε στην Αθήνα, το στρατιωτικό κίνημα του Θεόδωρου Πάγκαλου, που η ήπια αντίδραση της κυβέρνησης Ανδρέα Μιχαλακόπουλου, επέτρεψε στον φιλόδοξο στρατηγό να επικρατήσει. Ο Πάγκαλος, αμέσως μετά την επικράτησή του, σχημάτισε κυβέρνηση, που πήρε ψήφο εμπιστοσύνης στη συνέλευση από τα κεντρώα κόμματα, αλλά πολύ γρήγορα έδειξε τις πραγματικές προθέσεις του.

Μια πρώτη ένδειξη των πραγματικών διαθέσεων ήταν το διάταγμα της 13 Ιουλίου 1925 για την «κατοχύρωση του Δημοκρατικού Πολιτεύματος» , με το οποίο παραπέμπονταν σε στρατοδικεία όσοι μετέδιδαν ειδήσεις που διατάρασσαν τη δημόσια τάξη ή στρέφονταν κατά κάποιο τρόπο εναντίον της κυβέρνησης. Σε εφαρμογή του άρχισαν διώξεις δημοσιογράφων και εφημερίδων, όπως της «Εστίας», της «Καθημερινής» και του «Ριζοσπάστη».

Μια ανταπόκριση του Γ. Ασημακόπουλου υποστήριζε ότι ο λαός του Διδυμοτείχου δέχθηκε με ανακούφιση την πολιτική μεταβολή και την ανάληψη της αρχής από τον στρατηγό Πάγκαλο. Πράγματι ο λαός του Έβρου είχε μια εκτίμηση στον στρατηγό Πάγκαλο, διότι το 1922 είχε συντελέσει μέσα από τα ερείπια της Μικρασιατικής Καταστροφής να ανασυγκροτηθεί ο στρατός του Έβρου. Στην ίδια ανταπόκριση όμως εκφράζονταν και η λύπη του λαού του Διδυμοτείχου γιατί στο πλαίσιο περικοπών και οικονομιών, αποφάσισε να καταργήσει τη Γενική Διοίκηση Θράκης και εκφράζονταν η ελπίδα ότι θα ανασταλεί η απόφαση αυτή.

Η ζωή βέβαια δεν μπορούσε να σταματήσει στο Διδυμότειχο εξαιτίας των πολιτικών αλλαγών στην Αθήνα…

‘Έτσι αρχές Ιουλίου 1925 έγινε σε στενό κύκλο ο γάμος του δικηγόρου Γεωργίου Κουγιουμτζόγλου με τη Χρυσή Σταϊκίδου. Είχε προηγηθεί κατά μία Κυριακή ο γάμος του Αδριανουπολίτη εμπόρου Δημητρίου Ιωαννίδη με την Κατίνα Σαμοθράκη.

*'Ελληνες αξιωματικοί στο Διδυμότειχο, το 1922 (Αρχείο Γ. Βασιλειάδη)

Είχαμε και μια στρατιωτική μεταβολή. Διοικητής του Δ’ συντάγματος προκαλύψεως τοποθετήθηκε ο αντισυνταγματάρχης Μ. Σταφυλάς.

Και μια αξιοσημείωτη επίσκεψη στο Διδυμότειχο στις αρχές Ιουλίου. Την πόλη μας επισκέφθηκε τότε με τις δεσποινίδες αδελφές του ο ευεργέτης Ιωάννης Μανδαλίδης.

Στο Διδυμότειχο παρεπιδημούσε για άλλη μια φορά ο Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Πολύκαρπος, από τη γειτονική Νέα Ορεστιάδα.

Δυο δυσάρεστες ειδήσεις, τάραξαν την ηρεμία της πόλης. Μια Τουρκάλα χήρα, μη αντέχοντας τη μοναξιά, έπεσε στον Ερυθροπόταμο και αυτοκτόνησε. Επίσης ένας νεαρός δεκαοκτάχρονος Έλληνας, προφανώς για αισθηματικούς λόγους πήρε δηλητήριο και διέτρεξε μεγάλο κίνδυνο.

Η ζωή στο Διδυμότειχο συνεχίστηκε με τους συνήθεις ρυθμούς. Τα χρόνια του μεσοπολέμου οδηγούσαν τις χώρες της Ευρώπης στο μεγάλο οικονομικό κραχ του 1929 και στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΑΛΛΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ

*Διδυμότειχο του 1922

*1923: Στρατιωτικός καταυλισμός στο Διδυμότειχο