ΑΝΑΛΗΨΗ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΓΟ, ΤΗΝ 21η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1949

*Ζωγραφικό πορτρέτο του στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου

 Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Κατά τη συγκρότηση του νέου Ελληνικού Στρατού, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τα Γερμανικά στρατεύματα, εφαρμόσθηκαν μερικές καινοτομίες, ξένες προς τις παραδόσεις και τη νοοτροπία του Έλληνα.

                Η Αμερικανική και Βρετανική Αποστολή, δεν περιορίσθηκαν μόνο στην οργάνωση και στην εκπαίδευση του στρατού, αλλά είχαν σημαντικό ρόλο στη διοίκηση και στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων, με την ανώτατη ηγεσία του στρατού να ενδίδει εύκολα, ακόμα και σε περιπτώσεις, που είχε αντίθετη γνώμη. Στην ιεραρχία δεν υπήρχε αρμονία σκέψεων και αντιλήψεων, ενώ πολλές φορές διαπιστώθηκε απειθαρχία στην εκτέλεση διαταγών των προϊσταμένων κλιμακίων. Αυτό αποδόθηκε στη μικρή ιεραρχική απόσταση ανάμεσα στους Διοικητές των Σωμάτων Στρατού, των Μεραρχιών και των Ταξιαρχιών (τάξεις 1916, 1917 και επομένων της Σχολής των Ευελπίδων), στην έλλειψη σθένους και κύρους σε μερικές ανώτατες διοικήσεις και στην προβληματική συνεργασία.

Η «βαθεία τομή» του Κων. Καραμανλή

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/850330/article/epikairothta/ellada/h-va8eia-tomh-toy-kwn-karamanlh

*Ο πρωθυπουργός Κων. Καραμανλής και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Π. Κανελλόπουλος είχαν υπάρξει από παλαιότερα μέτοχοι του προβληματισμού για μια δημιουργική αναμόρφωση του Καταστατικού Χάρτη της χώρας.

Γράφει ο κ. ΣΠΥΡΟΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ*

                Ήταν η 21η Φεβρουαρίου του 1963 όταν 26 υπουργοί- βουλευτές της ΕΡΕ κατέθεσαν πρόταση αναθεώρησης των μη θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος του 1952. Η πρόταση αυτή, η οποία έχει μείνει στην Ιστορία ως η «βαθεία τομή» του Κωνσταντίνου Καραμανλή, αποτελεί την πιο γνωστή από τις ατελέσφορες προσπάθειες συνταγματικής αναθεώρησης στη σύγχρονη ελληνική ιστορία.

                Η Ιστορία της προσπάθειας ξεκινάει την 1η Οκτωβρίου 1961, στην εναρκτήρια προεκλογική συγκέντρωση της ΕΡΕ στη Θεσσαλονίκη, όπου ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τονίζει την αναγκαιότητα της συνταγματικής αναθεώρησης για τον εκσυγχρονισμό της χώρας: «Η πραγματοποίησις, όμως, ριζικών μεταβολών, η επιτάχυνσις της προόδου και η εξυγίανσις της δημοσίας μας ζωής, προϋποθέτει μιαν θαρραλέαν μεταρρύθμισιν: την αναθεώρησιν των μη θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος. Η ειρηνική επανάστασις... είναι δυνατόν να πραγματοποιηθή μόνον υπό την προϋπόθεσιν αυτήν». Ύστερα από περίπου ένα χρόνο, στις 10 Οκτωβρίου 1962, η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι ολοκληρώθηκε το σχέδιο της πρότασης αναθεώρησης, ενώ στις 16 Φεβρουαρίου 1963 σε συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΕΡΕ ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανακοινώνει την απόφασή του να καταθέσει στη Βουλή την πρόταση αναθεώρησης του Συντάγματος. Λίγες ημέρες μετά, στις 19 Φεβρουαρίου, διεξάγεται σχετική συζήτηση στο υπουργικό συμβούλιο, την επομένη ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ενημερώνει τον αρχηγό των Προοδευτικών, Σπύρο Μαρκεζίνη, και την αμέσως επόμενη ημέρα κατατίθεται η πρόταση επίσημα στη Βουλή.

ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΥΖΙΚΟΥ: Ένα πετράδι του νεοελληνικού διαφωτισμού

*Το Αρρεναγωγείον της Αρτάκης το 1912

Γράφει ο δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης

                Στα 1922, η μεγάλη Καταστροφή σήμανε το τέλος της ελληνικής παρουσίας στις περιοχές της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Θράκης και του Πόντου. Ενάμιση εκατομμύριο Ρωμιοί θα έπαιρναν το δρόμο της προσφυγιάς και θα αγωνίζονταν να ριζώσουνε σε νέα εδάφη, στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου, κρατώντας απ' την παλιά πατρίδα μονάχα αναμνήσεις. Και το όνομά της: Σμύρνη, Τραπεζούντα, Μηχανιώνα, Αρτάκη...

                Εκατό χρόνια πίσω, στις αρχές του 19ου αιώνα, η Ρωμιοσύνη αντιμετώπιζε μιαν άλλη μετάβαση, λιγότερο βασανιστική, μα όχι λιγότερο πραγματική. Πλάι στο θρήνο της Άλωσης άρχισε να ακούγεται ο θρήνος μίας Ελλάδας χαμένης, μιας δόξας άγνωστης στους πολλούς, που μπορούσε να ψηλαφηθεί μονάχα σε ξένα χειρόγραφα. Πλάι στον καθημερινό αγώνα της επιβίωσης, προστέθηκε εκείνος της ταυτότητας, ο αγώνας του ονόματος, ο αγώνας της γραφής, της γλώσσας, χωρίς τον οποίο κι η ίδια η Ελλάδα θα είχε παραμείνει επαρχία των Οθωμανών.

1955: Η ΤΡΙΜΕΡΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ, Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

*Το ενωτικό δημοψήφισμα της Κύπρου. Πρώτος υπέγραφε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος

  Γράφει ο  Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Η ηρωική εξέγερση του λαού της Κύπρου το 1931 καταπνίγηκε στο αίμα από τη Βρετανία. Εκδηλώθηκε ασφαλώς ανεπίκαιρα σε μια εποχή που η αποικιοκρατία κυριαρχούσε ακόμα σε όλες τις ηπείρους.

                Στα πρώτα χρόνια της μεταπολεμικής περιόδου τοποθετείται χρονικά και η αγωνιστική δραστηριότητα του Μακαρίου για ένωση και μόνο ένωση, με αποκορύφωμα τον όρκο της Φανερωμένης. Τον Δεκέμβριο του 1949 η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου πρότεινε στη Βρετανική Κυβέρνηση να διεξάγει δημοψήφισμα για την Ένωση με την Ελλάδα, σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ. Όπως ήταν αναμενόμενο η Βρετανική Κυβέρνηση αρνήθηκε και η Εκκλησία διεξήγαγε δικό της δημοψήφισμα στους ναούς υπό την επίβλεψη των ιερέων. Το δημοψήφισμα διεξήχθη με υπογραφή σε τετραπλούν των συμμετασχόντων σε δύο συνεχόμενες Κυριακές, στις 15 και 22 Ιανουαρίου 1950, υπέρ της Ένωσης με το τότε Βασίλειο της Ελλάδας. Από τους 244.757 Ελληνοκυπρίους, που είχαν δικαίωμα υπογραφής, υπέγραψαν 215.108, ποσοστό 95,7 %.   Μετά το δημοψήφισμα η πρεσβεία της Εθναρχίας επισκέφθηκε πρώτα την Αθήνα, όπου στη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Νικόλαο Πλαστήρα διαπιστώθηκε ότι η Κυβέρνηση δεν επιθυμούσε την συγκεκριμένη στιγμή μία σύγκρουση με τη Βρετανία. Ο Αντιπρόεδρος μάλιστα της Κυβέρνησης Γεώργιος Παπανδρέου δήλωσε: «Η Ελλάς αναπνέει σήμερον με δύο πνεύμονας, τον μεν αγγλικόν, τον δε αμερικανικόν. Δεν ημπορεί, λόγω του Κυπριακού, να διακινδυνεύση από ασφυξίαν».

Η έξοδος των Αιγυπτιωτών

ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=767071

*Μία συγγενική και φιλική συντροφιά στον κήπο του Στέφανου και της Πηνελόπης Δέλτα στην Αλεξάνδρεια, το 1915: Μαν. Αντ. Μπενάκης, Σ. Μαυρίδης, Κωνστ. Μ. Σαλβάγος, Λουλού και Ντόρα Αρκουδάρη, Ιουλία Μ. Σαλβάγου, Σθένης Σαρηγιάννης, Αλεξ. Στ. Δέλτα, Φλώρα Γαβρίλη, Σοφία Στ. Δέλτα, Ιωάννα Ν. Τσάμη, Νότης Μηταράκης, Ελλη Αρκουδάρη, Βιργ. Στ. Δέλτα

*Μια νέα μελέτη 

για τα πραγματικά αίτια 

του τέλους μιας μεγάλης παροικίας

Γράφει ο κ. Μάρκος Καρασαρίνης      

                Η Μάρσα Ματρούχ είναι σήμερα ένα ακμάζον τουριστικό θέρετρο στις ακτές του Λιβυκού Πελάγους, 240 χιλιόμετρα δυτικά της Αλεξάνδρειας. Εκατό χρόνια πριν, πολίχνη τότε, φιλοξενούσε μια δραστήρια ελληνική κοινότητα 3.000 κατοίκων, μικρό τμήμα της παροικίας της Αιγύπτου.

                Ανθούσε ακόμη το 1952, όταν οι μεταπολεμικές εξελίξεις την είχαν περιορίσει σε 100 οικογένειες: «Υπάρχουν 5 ελληνικά ξενοδοχεία- πανσιόν, 3 καφενεία, 3 αρτοποιεία, 2 εστιατόρια και έν παντοπωλείον. Επίσης, τα πρατήρια πετρελαίου και βενζίνης των εταιρειών Σελλ και Σκαόνυ- Βάκιουμ ευρίσκονται το μεν κατά το ήμισυ, το δε καθ' ολοκληρίαν, εις χείρας ελληνικάς. (...) Το μεγαλύτερον και πολυτελέστερον ξενοδοχείον (ΛΙΛΟ) τελεί υπό ελληνικήν εκμετάλλευσιν» έγραφε ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια Αλέξιος Λιάτης. Η εικόνα της επιχειρηματικής ισχύος ήταν, όπως και για το σύνολο του αιγυπτιακού Ελληνισμού, ακριβής και ταυτόχρονα απατηλή: σε μια δεκαετία θα συρρικνωνόταν δραματικά και οριστικά. Τους όρους, τα αίτια και τη φυσιογνωμία της εξόδου από την Αίγυπτο καταγράφει και ερμηνεύει ο ιστορικός Αγγελος Νταλαχάνης στην «Ακυβέρνητη παροικία», μια αξιόλογη αναθεωρητική προσέγγιση του ζητήματος.

Ο ασυμβίβαστος Ίων Δραγούμης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/849205/article/politismos/vivlio/o-asymvivastos-iwn-dragoymhs

 *Μια βιογραφία του δολοφονηθέντος πολιτικού και διανοουμένου στην οποία απεικονίζεται καθαρά και η εποχή του

Γράφει ο κ.  ΕΥΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ*

                Άνθρωπος ορμητικός, γοητευτικός και ιδιόρρυθμος, επιφανές μέλος της ελίτ, διπλωμάτης, ήρωας ενός εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα (του Μακεδονικού), πολιτικός, διανοούμενος, ο Ίων Δραγούμης συγκαταλέγεται μεταξύ των ηγετών του αντιβενιζελισμού κατά τον Εθνικό Διχασμό. Το στοιχείο, ωστόσο, που δημιουργεί τον μύθο του είναι το γεγονός ότι δολοφονήθηκε, σε ηλικία μόλις 42 ετών, σε περιστάσεις που, σε μεγάλο βαθμό, παραμένουν αδιευκρίνιστες.

                Ο Δραγούμης δεν πρόλαβε να αποδομηθεί από την άσκηση και τη φθορά της εξουσίας, να κάνει πολιτικούς συμβιβασμούς ή απλώς να εμφανίσει τις ρυτίδες της μεγάλης ηλικίας. Και όμως, η μελέτη του από την επιστημονική κοινότητα δεν υπήρξε ικανοποιητική. Η βιογραφία αποτελεί είδος που, έως πολύ πρόσφατα, δεν καλλιεργήθηκε σε μια χώρα στην οποία ο Εθνικός Διχασμός εύκολα οδηγούσε σε θεοποίηση ή σε δαιμονοποίηση των προσώπων. Έτσι, ο Δραγούμης παρέμεινε στο περιθώριο της έρευνας, κάτι που τελικά διευκόλυνε τη διεκδίκησή του από την άκρα Δεξιά.

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ

*Ο Νίκος Μπελογιάννης κατά τη διάρκεια της δίκης του

  Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Την 29η Αυγούστου 1949 ο Δημοκρατικός Στρατός συνετρίβη στον Γράμμο και έτσι έληξε ο τριετής Εμφύλιος Πόλεμος, που τόσο αδελφικό αίμα και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές προκάλεσε στη χώρα.

                Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Νικόλαος Ζαχαριάδης διαβεβαίωνε τους συντρόφους του, οι οποίοι ήταν βέβαιοι για το αλάθητό του, ότι η υποχώρηση του Δημοκρατικού Στρατού ήταν προσωρινή, το όπλο παρέμεινε «παρά πόδα» και συνεπώς η νίκη μπορεί να καθυστερούσε λίγο, ήταν όμως αναπόφευκτη. Εγγύηση το «πανίσχυρο σοσιαλιστικό στρατόπεδο» και η νίκη της επανάστασης στην Κίνα, που αποδείκνυαν ότι ο Ανατολικός άνεμος ήταν πιο δυνατός από το Δυτικό.

Το «Ουζούν Σουργκιούν» του Μένου Φιλήντα

*Η πρώτη σελίδα της επιστολής του Μένου Φιλήντα προς τον Ίωνα Δραγούμη, 

για το "Ουζούν Σουργκιούν". Από τα αρχεία της Γενναδείου Βιβλιοθήκης

*Μια σελίδα από τους 

διωγμούς των Νεοτούρκων

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                «Ουζούν σουργκιούν» στα τουρκικά σημαίνει «μακρά εξορία». Είναι η φράση που στοίχειωσε στη σκέψη των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, όταν άρχισαν οι συστηματικοί διωγμοί των Νεοτούρκων εναντίον των Χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μεγάλες ομάδες πληθυσμών μετακινήθηκαν κάτω από άθλιες συνθήκες στο εσωτερικό της Τουρκίας και οι άνδρες εκτοπίζονταν στα τάγματα καταναγκαστικής εργασίας, τα εφιαλτικά «αμελέ ταμπουρού».

                Ο Μένος Φιλήντας ο άλλος πρωταγωνιστής του άρθρου αυτού (το όνομά του ήταν Αγαμέμνων Φιλανθίδης) είναι ένας από τους αγνούς δημοτικιστές της εποχής του μεσοπολέμου. Μικρασιάτης στην καταγωγή γεννήθηκε στην Αρτάκη Κυζίκου το 1870 και πέθανε στη  Νέα Ιωνία της Αττικής το 1934. Σπούδασε αρχικά στην Κωνσταντινούπολη και κατόπιν στο Διδασκαλείο της οθωμανικής τότε  Θεσσαλονίκης. Εργάσθηκε ως δάσκαλος σε διάφορες πόλεις της Τουρκίας μέχρι το 1915, που ήρθε στην Ελλάδα.  Είχαν αρχίσει οι διωγμοί των Νεοτούρκων και ο Φιλήντας, είχε φυλακιστεί  δυο φορές, στην Προύσα και την Αρτάκη.

29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1967: Η ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

*Οι πρωθυπουργοί Κόλλιας και Ντεμιρέλ στη συνάντηση του Έβρου, το 1967. 
Πίσω διακρίνεται και ο Γεώργιος Παπαδόπουλος

   

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Τον Νοέμβριο του 1963, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος υπέβαλε στον Αντιπρόεδρο Τουρκοκύπριο Φαζίλ Κιουτσούκ, με κοινοποίηση στις τρεις [3] εγγυήτριες δυνάμεις, Βρετανία, Ελλάδα και Τουρκία, δέκα τρεις [13] προτάσεις για τροποποίηση ορισμένων διατάξεων του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

                Τη 16η Δεκεμβρίου 1963 η Τουρκία απέρριψε τις προτάσεις και αμέσως την ακολούθησε και η Τουρκοκυπριακή ηγεσία. Ακολούθησαν απειλές για στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο, πρόκληση από μέρους των Τουρκοκυπρίων συγκρούσεων με τα όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατάληψη τμήματος της Λευκωσίας και ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ οπλισμένων ομάδων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.