Σάββατο 13 Φεβρουαρίου 2016

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ

*Ο Νίκος Μπελογιάννης κατά τη διάρκεια της δίκης του



  Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας



                Την 29η Αυγούστου 1949 ο Δημοκρατικός Στρατός συνετρίβη στον Γράμμο και έτσι έληξε ο τριετής Εμφύλιος Πόλεμος, που τόσο αδελφικό αίμα και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές προκάλεσε στη χώρα.
                Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Νικόλαος Ζαχαριάδης διαβεβαίωνε τους συντρόφους του, οι οποίοι ήταν βέβαιοι για το αλάθητό του, ότι η υποχώρηση του Δημοκρατικού Στρατού ήταν προσωρινή, το όπλο παρέμεινε «παρά πόδα» και συνεπώς η νίκη μπορεί να καθυστερούσε λίγο, ήταν όμως αναπόφευκτη. Εγγύηση το «πανίσχυρο σοσιαλιστικό στρατόπεδο» και η νίκη της επανάστασης στην Κίνα, που αποδείκνυαν ότι ο Ανατολικός άνεμος ήταν πιο δυνατός από το Δυτικό.

*Ο Νίκος Ζαχαριάδης

                Η υπόθεση Μπελογιάννη ήταν ένα επεισόδιο του Ψυχρού Πολέμου, που την περίοδο εκείνη βρισκόταν σε ένταση. Η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του απέβλεπε αφενός μεν να δοθεί ένα αποφασιστικό πλήγμα τόσον κατά του ΚΚΕ, όσον και κατά του διεθνούς κομουνισμού και αφετέρου στην υπονόμευση της Κυβέρνησης του Νικολάου Πλαστήρα, που προωθούσε μέτρα αμνήστευσης και ειρήνευσης, γιατί η επικρατούσα αντιπαράθεση Ανατολής και Δύσης επέβαλε την ύπαρξη στα κράτη του ΝΑΤΟ ισχυρών κυβερνήσεων με σαφή αντικομουνιστικό προσανατολισμό, τον οποίο προφανώς δεν διέθετε η Κυβέρνηση του Πλαστήρα. Η ιστορική αλήθεια όμως επιβάλλει να αναγνωρισθεί ότι η Κυβέρνηση εκείνη, με έναν Πρωθυπουργό ασθενούντα, ασκούσε τα καθήκοντά της σε ένα περιβάλλον ιδιαίτερης έντασης και σύγχυσης. Ακόμα και Υπουργοί της Κυβέρνησης εκείνης πολύ δύσκολα διέκριναν ανάμεσα στην παράνομη κομματική δραστηριότητα και στην κατασκοπευτική δράση των καταδικασθέντων.
                Η ηγεσία του ΚΚΕ κάτω από την επίδραση των ψυχροπολεμικών αντιλήψεων, που επικρατούσαν στην Σοβιετική Ένωση κατά την τελευταία φάση της σταλινικής περιόδου, αποφάσισε να προβεί στην ανασύνταξη των οργανώσεών του στην Ελλάδα, σε μια προσπάθεια επανένταξης στην κοινοβουλευτική ζωή, ενός μετωπικού σχήματος μέσω της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς, παράλληλα με διατήρηση της δυνατότητας παράνομης δραστηριότητας. Για τον σκοπό αυτόν έστειλε στην Ελλάδα το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ τον Νικ. Μπελογιάννη.
*Στιγμιότυπο από τη μεγάλη δίκη. Ο Μπελογιάννης υποβάλει ερωτήσεις 
στον μάρτυρα αστυνομικό διευθυντή Θεόδωρο Ρακιτζή 

                Μετά την σύλληψή του στην Αθήνα παραπέμφθηκε την 19η Οκτωβρίου 1951 με άλλους συντρόφους του στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών για παράβαση του Αναγκαστικού Νόμου 509/1947 «περί μέτρων ασφαλείας του κράτους, του πολιτεύματος, του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», το οποίο καταδίκασε αυτόν και άλλους 12 σε θάνατο. Τη 15η Φεβρουαρίου 1952 παραπέμφθηκε στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών ο Μπελογιάννης με τους συντρόφους του και σε δεύτερη δίκη για παράβαση του Αναγκαστικού Νόμου 375/1936 «περί τιμωρίας των εγκλημάτων κατασκοπείας και των εγκληματικών ενεργειών των απειλουσών την εξωτερικήν ασφάλειαν της χώρας», μετά την γνωστή υπόθεση των ασυρμάτων. Το Στρατοδικείο καταδίκασε τον Μπελογιάννη και  άλλους 7 σε θάνατο. Τέλος μετά την απόρριψη από τον Βασιλέα Παύλο της αίτησης χάριτος των Νικ. Μπελογιάννη, Δημητρίου Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη και Νικολάου Καλουμένου, αυτοί εκτελέσθηκαν τα ξημερώματα της Κυριακής της 30ης Μαρτίου 1952.
                Την τελευταία ημέρα προ της εκτέλεσης ο Ν. Μπελογιάννης είπε, όπως βεβαίωσε και η σύντροφός του Έλλη, την φράση «Και να σκέφτεσαι ότι πάμε να πεθάνουμε για ένα λάθος!». Τί εννοούσε ακριβώς με την φράση αυτή; Ποιο ήταν το μοιραίο λάθος;
*Η κατοπινή σύλληψη του Πλουμπίδη

Τα λάθη

                Στην εκτέλεση του Μπελογιάννη και των συντρόφων του συνέτρεξε μόνο ένα λάθος ή περισσότερα και αν ναι ποια ήταν αυτά;
                Χρονολογικά θα μπορούσαμε να τα καταγράψουμε, όπως παρακάτω:
                1. Το πρώτο λάθος ήταν η αποστολή, με αεροπλάνο της γραμμής Παρίσι- Αθήνα και διαβατήριο Αργεντινής με ονοματεπώνυμο Ενρίκε Πανιόθ, τον Ιούνιο του 1950 από την ηγεσία του ΚΚΕ στην Ελλάδα του Νικ. Μπελογιάννη σε μια περίοδο, μετά την λήξη του Εμφυλίου Πολέμου, κατά την οποία η Κυβέρνηση του Κέντρου (Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου- ΕΠΕΚ του Νικόλαου Πλαστήρα, Φιλελεύθεροι του Σοφοκλή Βενιζέλου, Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου και άλλα κεντρώα μικροκόμματα) προσπαθούσε με νομοθετικές παρεμβάσεις να επιβάλει την πολιτική της λήθης, της ειρήνευσης και της ομαλότητας. Ενώ υπήρχε η Δημοκρατική Παράταξη και αργότερα η ΕΔΑ, η νόμιμη έκφραση του κινήματος, ο Ζαχαριάδης επέμενε στο τυχοδιωκτικό σύνθημα «το όπλο παρά πόδα», με την αναδιοργάνωση των οργανώσεων και την συγκρότηση παράνομων μηχανισμών, που έδιναν στην Κυβέρνηση, κάτω από τις πιέσεις και αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, την αφορμή να συνεχίζει τα στρατοδικεία και τις εκτελέσεις.
*Το σκίτσο του Πάμπλο Πικάσο με τον Μπελογιάννη


                2. Τη 12η Μαρτίου 1952 ο Νικόλαος Πλουμπίδης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, απέστειλε επιστολή στους συνηγόρους της υπόθεσης Μην. Γαλέο και Αγγ. Τσουκαλά, η οποία την επομένη δημοσιεύθηκε σε πολλές εφημερίδες. Στην επιστολή αυτή ο Πλουμπίδης εκτός των άλλων δήλωνε ότι αυτός ήταν ο καθοδηγητής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ και όχι ο Μπελογιάννης, ανελάμβανε όλες τις ευθύνες και υποσχόταν να παρουσιασθεί στις αρχές για να δικασθεί αν μετατρέπονταν οι θανατικές καταδίκες. Αμέσως η ηγεσία του ΚΚΕ διέπραξε το δεύτερο και μεγάλο λάθος να καταγγείλει μέσω του Ραδιοφωνικού Σταθμού της «Ελεύθερης Ελλάδας» ότι η επιστολή είναι πλαστή και ο Ν. Πλουμπίδης είναι χαφιές της Αστυνομίας. Αργότερα η ηγεσία του ΚΚΕ αμφισβήτησε ακόμα και αυτή την εκτέλεση του Ν. Πλουμπίδη, παρά τις δημοσιευθείσες φωτογραφίες του νεκρού μετά την εκτέλεσή του, καταγγέλλοντας ότι οι αρχές τον είχαν φυγαδεύσει στο εξωτερικό. Ο ίδιος ο Μπελογιάννης δεν δήχθηκε την κατηγορία του χαφιέ για τον Πλουμπίδη. Οι συνήγοροι χρησιμοποιώντας την επιστολή αυτή, εάν δεν την χαρακτήριζε πλαστή το ΚΚΕ, θα μπορούσαν να ζητήσουν από τις αρχές την αναστολή της εκτέλεσης και την αναψηλάφηση της δίκης από τον Άρειο Πάγο και να κερδίσουν χρόνο με τη χρονοβόρα διαδικασία, η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα απέτρεπε την εκτέλεση. Τίθεται δε το εύλογο ερώτημα γιατί η ηγεσία του ΚΚΕ προέβη στο λάθος αυτό; Κατά την Έλλη Παππά επρόκειτο για μια ψυχρά μελετημένη κίνηση, ήθελε να κλείσει όπως- όπως η υπόθεση. Να κλείσει με δύο νεκρούς. Έναν «χαφιέ», στον οποίο ο Ζαχαριάδης θα φόρτωνε όλη την ευθύνη για την απροθυμία των κομουνιστών  σε Αθήνα και Πειραιά να λάβουν μέρος  στον Εμφύλιο Πόλεμο. Και έναν ήρωα, που με τον ηρωικό του θάνατο θα κάλυπτε στην κοινή γνώμη, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, την ηλίθια και εγκληματική πολιτική «του όπλου παρά πόδα» των παράνομων κομματικών οργανώσεων και μηχανισμών. Και αυτό ακριβώς είναι το δεύτερο μεγάλο λάθος, που οδήγησε μοιραία στη δίκη και στην εκτέλεση. Ορισμένοι δε δεν αποκλείουν η  περίπτωση της θανατικής εκτέλεσης να απάλλαξε το ΚΚΕ και τον ίδιο τον Ζαχαριάδη, από έναν μελλοντικό διεκδικητή της θέσης του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ.
*Η επιστολή του Πλουμπίδη για να σωθεί ο Μπελογιάννης

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

                Είναι φανερό ότι αν δεν ζούσε η χώρα εκείνη την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου μια έκρυθμη κατάσταση ανησυχίας, πάθους και έντασης μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο και δεν συνέβαιναν τα τραγικά λάθη της πολιτικής «του όπλου παρά πόδα» ο Ν. Μπελογιάννης και οι τρεις σύντροφοί του, οι Δημήτριος Μπάτσης, Ηλίας Αργυριάδης και Νικόλαος Καλούμενος δεν θα εκτελούνταν.


     Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας


ΠΗΓΕΣ
1. «Οι δίκες και η εκτέλεση του Μπελογιάννη» του Μιχάλη Λυμπεράτου διδάκτορος Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
2. «Αναμνήσεις ενός συγκρατούμενου του Μπελογιάννη» του Τάκη Λαζαρίδη.
3. «Ποιοι και γιατί σκότωσαν τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του» του Τάσου Βουρνά.

11 σχόλια:

  1. Ηλίας Κοτρίδης
    Εεεε όχι και ...δημοκρατικός στρατός...και το λέει και...στρατηγός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δημήτριος Χατζηπουλίδης
    Υπάρχει, κανένας συσχετισμός με σήμερα; (ακραία η σκέψη μου αλλά λογική.) Ο αλάνθαστος τότε Ζαχαριάδης, ο αλάνθαστος τώρα Τσίπρας, πούλημα συντρόφων για προβοκάτσια τότε ... το ίδιο σήμερα (τα συντρόφια τα έφαγε το μαύρο σκοτάδι για να κρατηθούμε στην εξουσία). Εν τέλει ίδιος τρόπος σκέψης μετά από 60-65 χρόνια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Andreas Makrides
    Το πρώτο λάθος του συντάκτη του παρόντος αφιερώματος αντιστρατήγου ε.α. Κ. Παταλιάκα, θα το χαρακτήριζα "προφανές" και αφορά τον Δ. Μπάτση. Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί κανένα έγγραφο που να συνδέει οργανικά τον Μπάτση με το ΚΚΕ, ούτε βεβαίως και προσκομίστηκε στη δίκη, όπου μάλιστα, ο Μπάτσης αποκήρυξε την κομμουνιστική ιδεολογία.

    Το ΚΚΕ φέρει ακεραία την ευθύνη για την πολιτική του "όπλου παρά πόδα", αλλά εάν υπήρχε στοιχειώδης Δικαιοσύνη το 1952, ο Δ. Μπάτσης θα ήταν ζωντανός. Δεν υπήρχε - σίγουρα όχι για έναν έντιμο αστό βιομήχανο, που κατά τη διάρκεια της Κατοχής είχε οργανωθεί στο ΕΑΜ.

    Το δεύτερο κατά τη γνώμη μου λάθος του κ. Παταλιάκα, είναι μεθοδολογικό και αφορά την υποβάθμιση της διεθνούς διάστασης της δίκης Μπελογιάννη.

    Όταν ο Μπελογιάννης και οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι παραπέμφθηκαν για δεύτερη φορά σε δίκη, είχαν προηγηθεί οι θανατικές καταδίκες της πρώτης δίκης, ένα συνεχιζόμενο διεθνές κύμα συμπαράστασης και η δήλωση του τότε Πρωθυπουργού, Ν. Πλαστήρα (17/11/1951) πως «ο Μπελογιάννης και οι μετ' αυτού καταδικασθέντες σε θάνατο από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών δεν πρόκειται να εκτελεστούν".

    Οι κατηγορούμενοι θα είχαν αποφύγει το εκτελεστικό απόσπασμα, αν δεν ερχόταν στη δημοσιότητα (και σε συνθήκες περίεργες) η υπόθεση των ασυρμάτων του Βαβούδη, πάνω στην οποία στηρίχθηκε το κατηγορητήριο της κατασκοπείας υπέρ ξένου κράτους - δηλαδή της Σοβιετικής Ένωσης.

    Πλέον, ο Μπελογιάννης δεν ήταν ένας πολιτικός εξόριστος που ήρθε στην Ελλάδα για να αναδιοργανώσει το ΚΚΕ, αλλά ένας Σοβιετικός κατάσκοπος που ήρθε από το εξωτερικό με πλαστές ταυτότητες για να διενεργήσει κατασκοπεία σε βάρος της Ελλάδας και του δυτικού κόσμου.

    Πλάι στον "σοβιετικό κατάσκοπο", στο στόχαστρο πλέον έμπαιναν και όλοι οι δυτικοί διανοούμενοι που κατέκλυζαν τα πρωτοσέλιδα με δηλώσεις τους υπέρ της απονομής χάριτος στον Μπελογιάννη - άνθρωποι που πλέον εμφανίζονταν ως "η πέμπτη φάλαγγα του Κομμουνισμού στον ελεύθερο δυτικό κόσμο".

    Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η εικασία ότι ο δικηγόρος του Μπελογιάννη θα ήταν δυνατόν να αποφύγει την εκτέλεση με ένα δικονομικό τερτίπι, εφόσον το ΚΚΕ θα αναγνώριζε ως γνήσια τη δήλωση του Πλουμπίδη, κατά τη γνώμη μου συνιστά αφέλεια. Το "βαθύ κράτος" του '52, του οποίου η έδρα βρισκόταν εκτός Ελλάδος, δεν επρόκειτο να χάσει ένα κελεπούρι διεθνούς μεγέθους σαν τον Μπελογιάννη, για να το αντικαταστήσει με έναν άσημο δασκαλάκο με ελληνική ταυτότητα σαν τον Πλουμπίδη.

    Μετά τη δεύτερη καταδίκη του την 1η Μαρτίου του '52, ο Μπελογιάννης είχε μονάχα μία δυνατότητα να αποφύγει την εκτέλεση - κι αυτή ήταν η διαδικασία απονομής χάριτος σε όλους τους καταδικασθέντες. Άπαξ και ο Βασιλέας Παύλος απέρριψε την σχετική αίτηση, (εάν είχε διαβάσει κιόλας το χαρτί που υπέγραψε) η πορεία του Μπελογιάννη προς το εκτελεστικό απόσπασμα ήταν προδιαγεγραμμένη. Καμμία εκ των υστέρων δήλωση σαν εκείνη του Πλουμπίδη της 12ης Μαρτίου, δεν ήταν δυνατόν να τον σώσει.

    Και αν ακόμα η μακαρίτισσα η Έλλη Παππά θα τον ήθελε ζωντανό πλάι στο παιδί του, αποκλείεται και ο ίδιος να προτιμούσε να εκτελεστεί κάποιος άλλος στη θέση του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Kostas Patialiakas Στα σχόλα του κ. Α. Μακρίδη έχω να επισημάνω τα ακόλουθα: 1. Στο κείμενο πουθενά δεν αναφέρεται ότι ο Δ. Μπάτσης ήταν κομουνιστής. Ο Δ. Μπάτσης, γιος Αντιβενιζελικού Ανωτάτου Αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού και γαμπρός του βιομήχανου Καλαμάρου, ήταν δικηγόρος, οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου << Η βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα >>, διευθυντής του οικονομικού και θεωρητικού περιοδικού << Ανταίος >>, οργάνου των ομάδων έρευνας της αριστερής απόκλισης οργάνωσης << Επιστήμη-Ανοικοδόμηση >> και γνωστός στους πνευματικούς κύκλους. Ο Μπάτσης είχε συλληφθεί το μεσημέρι της 23ης Οκτωβρίου 1951 στην οδό Σοφοκλέους, λίγο μακρύτερα από τα γραφεία του περιοδικού του. Είχε εξαφανισθεί αρχικά για να ανακοινωθεί δύο ημέρες αργότερα, έπειτα από τις ανησυχίες των συγγενών του και τον θόρυβο των εφημερίδων, από το Υπουργείο Εσωτερικών ότι είχε συλληφθεί από την Γενική Ασφάλεια Πειραιά, όπου και κρατούνταν. Ανακοίνωσαν δε ότι η διακοπή της λειτουργίας του ραδιοσταθμού, που παρακολουθούσε η αστυνομία το διάστημα της σύλληψης του Μπάτση, ήταν εκείνο που τον συνέδεε με τους ασυρμάτους. Ο Μπάτσης εκτος από την κατηγορία για κατασκοπεία του απαγγέλθηκε και ειδική κατηγορία ότι διαχειριζόταν μεγάλα ποσά που ελάμβανε από το εξωτερικό (ΚΚΕ). Κατεβλήθησαν προσπάθειες από τους συγγενείς του για να απαλλαγεί έναντι ανταλλαγμάτων, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ο πατέρας του είχε ζητήσει ακρόαση από τον Βασιλέα Παύλο, η οποία δεν έγινε δεκτή. Ο ίδιος κατά την απολογία του είχε ζητήσει να πάει εθελοντής στην Κορέα και να πολεμήσει κατά των Βορείων κομουνιστών. 2. Η διεθνής διάσταση και το διεθνές κύμα συμπαράστασης προς τον Ν. Μπελογιάννη και τους συντρόφους του, μετά τις καταδίκες της πρώτης δίκης των, έλαβαν μεγαλύτερη ένταση και έκταση, κατά τη δεύτερη δίκη και μετά την καταδικαστική σε θάνατο απόφαση του Ν. Μπελογιάννη και των επτά συντρόφων του. Ποιος όμως είναι βέβαιος ότι δεν θα επηρεάζονταν η διεθνής κοινή γνώμη ακόμα περισσότερον για την μη εκτέλεση της θανατικής ποινής, εάν το ΚΚΕ δεν δήλωνε επίσημα ότι η επιστολή του Ν. Πλουμπίδη ήταν πλαστή; Νομίζω ότι μόνο ένας αφελής θα απέκλειε εκ των προτέρων μια πιθανή αναστολή εκτέλεσης της απόφασης, έως ότου ερευνηθούν τα νέα στοιχεία. Εξάλλου στους κόλπους της κυβέρνησης προβληματίζονταν για τις επιπτώσεις της εκτέλεσης και μάλιστα ο Καρτάλης υποστήριξε την άποψη να συνδεθεί η εκτέλεση με τον βίο της κυβέρνησης, σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης της χάριτος. 3. Εάν διαβάσει κανείς από τα πρακτικά της δίκης την απολογία του Ν. Πλουμπίδη, στην οποία προσπαθεί να απενεχοποιήσει το ΚΚΕ, θα διαπιστώσει ότι δεν πρόκειται για κανένα δασκαλάκο, αλλά για έναν αγνό και ιδεολόγο κομουνιστή. 4. Η απόρριψη της αίτησης χάριτος από τον Βασιλέα Παύλο των των καταδικασθέντων έγινε μετα την αποστολή της επιστολής του Πλουμπίδη. Συγκεκριμένα το Συμβούλιο Χαρίτων συνήλθε στις 28 Μαρτίου 1952 και την νύκτα της ημερομηνίας αυτής εξέδωσε την απόφασή του: Εκανε δεκτές τις αιτήσεις χάριτος των τεσσάρων καταδικασθέντων σε θάνατο Έλλης Παππά, Τάκη Λαζαρίδη, Μιλτ. Μπισμπιάνου και Χαρ. Τουλιάτου και απέρριψε των υπολοίπων. Το Σάββατο στις 10 το πρωί, 29 Μαρτίου 1952, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Χαρίτων παρέδωσε το φάκελο της δικογραφίας με τις τέσσερις απορριπτικές αποφάσεις στον Υπουργό Δικαιοσύνης Δ. Παπασπύρου. Στις 8 το βράδυ ο φάκελος της δικογραφίας βρισκόταν στο γραφείο του Υποργού Δικαιοσύνης και το πρωί της επομέμης έγινε η εκτέλεση των τεσσάρων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Andreas Makrides
    1) Στο άρθρο του ο κ. Παταλιάκας στην τελευταία παράγραφο, χαρακτηρίζει τον Δ. Μπάτση, "σύντροφο" του Ν. Μπελογιάννη, όπως και τους υπολοίπους δύο εκτελεσθέντες. Χαίρομαι που έστω και με σχόλιό του ο κ. Παταλιάκας δίνει τις απαραίτητες από πλευράς του διευκρινίσεις ώστε να αποφευχθούν οι παρανοήσεις που ενδεχομένως αθέλητα δημιούργησε με το άρθρο του.

    2) Η επιστολή του Πλουμπίδη στάλθηκε μετά την ολοκλήρωση της δίκης και την θανατική καταδίκη εις βάρος του Μπελογιάννη, και ως εκ τούτου, δεν ήταν δυνατόν να επηρεάσει το αποτέλεσμα της δίκης.

    Το ερώτημα είναι, εάν θα ήταν δυνατόν η επιστολή Πλουμπίδη να επηρεάσει τη διαδικασία απονομής χάριτος, ή να οδηγήσει σε αναψηλάφηση της δίκης. Ο κ. Παταλιάκας εκτιμά πως η επιστολή θα μπορούσε να πετύχει τον δεύτερο στόχο, εφόσον το ΚΚΕ την επιβεβαίωνε. Επιρρίπτει έτσι την ευθύνη για την εκτέλεση του Μπελογιάννη στην ηγεσία του ΚΚΕ, ή τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης αυτής.

    Την απάντηση στον κ. Παταλιάκα πιστεύω πως την δίνουν οι δηλώσεις του Γενικού Διευθυντού της Αστυνομίας Πόλεων, Ιωάννη Χ. Πανόπουλου, όπως δημοσιεύονται στον Τύπο της Κυριακής 23 Μαρτίου του 1952. Θα μπορούσα να τις παραθέσω όλες, καθώς έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, αλλά θα προτιμούσα να παραπέμψω τον αναγνώστη να τις αναγνώσει ο ίδιος, όπως δημοσιεύονται στην έκτη σελίδα της εφημερίδας "Εμπρός" που έχει ψηφιοποιηθεί από την Εθνική Βιβλιοθήκη: http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=108&dc=23&db=3... (η επιλογή της σελίδας γίνεται στο κάτω μέρος της οθόνης).

    Στις δηλώσεις του, ο Ι. Πανόπουλος δηλώνει ευθέως και ξεκάθαρα ότι η Αστυνομία θεωρεί την επιστολή Πλουμπίδη ως "γνήσια" και μάλιστα πέραν πάσης αμφισβήτησης. Ακόμα περισσότερο, ο Πανόπουλος προβαίνει και σε εκτιμήσεις, για ποιον λόγο ο Πλουμπίδης προέβη στη σχετική δήλωση και για ποιους λόγους το ΚΚΕ έσπευσε να την χαρακτηρίσει ως πλαστή.

    Σε κάθε όμως περίπτωση, ο Γενικός Διευθυντής της Αστυνομίας Πόλεων, επαναλαμβάνει ότι "ο Μπελογιάννης εστάλη εδώ ως αρχικατάσκοπος".

    Είναι λοιπόν φανερό, ακόμα και στον πλέον ανύποπτο, πως το βαθύ κράτος του 1952, όχι μόνον δεν φοβήθηκε την επιστολή Πλουμπίδη, αλλά ούτε καν έσπευσε να εκμεταλλευτεί την αποκήρυξη της από το ΚΚΕ ως πλαστής. Τουναντίον, διακήρυξε πως η επιστολή ήταν γνήσια, παρουσίασε μια θεωρία για τους λόγους σύνταξης και αποκήρυξής της, και προχώρησε στη συνέχεια στην απόρριψη του αιτήματος χάριτος που είχε καταθέσει η υπεράσπιση, γνωρίζοντας καλύτερα από τον καθένα, την αλήθεια των γεγονότων.

    Στο πλαίσιο αυτό, επαναλαμβάνω τη θέση μου, πως η εκ των υστέρων παρέμβαση Πλουμπίδη, δεν θα ήταν δυνατόν να αλλάξει την εφαρμογή της δικαστικής απόφασης. Ακόμα και η αντικατάσταση του Μπελογιάννη από τον Πλουμπίδη στο εκτελεστικό απόσπασμα, δεν θα έβρισκε σύμφωνο ούτε τον πρώτο. Εκτός βεβαίως εάν δινόταν χάρη σε όλους τους καταδικασθέντες - κάτι που δεν ήταν πρόθυμο να πράξει το βαθύ κράτος του '52.

    Εάν πλέον υπάρχουν αρθρογράφοι ή αναγνώστες που να πιστεύουν ότι η στρατιωτική "Δικαιοσύνη" του '52 που δεν χαρίστηκε στον Έλληνα αστό Δ. Μπάτση, θα χαριζόταν στον "αρχικατάσκοπο" Ν. Μπελογιάννη για ένα δικονομικό τερτίπι, δικαιούνται να αφεθούν στην ασφάλεια των πεποιθήσεών τους.
    Digital Library - PDF Document
    EFIMERIS.NLG.GR|ΑΠΟ NKIR

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Kostas Patialiakas
    1. O κ. Μακρίδης επιμένει στην αυθαίρετη άποψή του ότι στο κείμενό μου υπάρχει ρητή αναφορά ότι ο Δ. Μπάτσης ήταν κομουνιστής. Δεν γνωρίζω από που το συμπεραίνει. Λογικό οι συγκατηγορούμενοι του Ν. Μπελογιάννη και στις δύο δίκες να ήταν κομουνιστές. Δεν έχω διαβάσει κάτι αντίθετο. Ακριβέστερα θα ήταν να χρησιμοποιήσω στο κείμενο τον όρο συγκατηγορούμενοι, αλλά στα πρακτικά των δικών, στον τότε τύπο και στα εκδοθέντα βιβλία έχει επικρατήσει ο όρος σύντροφοι. 2. Η επιστολή του Ν. Πλουμπίδη, εάν δεν ανακοινώνονταν επίσημα από το ΚΚΕ ότι είναι πλαστή, πιθανόν να επηρέαζαν την πολυκομματική και εύθραστη κυβέρνηση του ασθενούντος Πρωθυπουργού Ν. Πλαστήρα για λήψη μιας απόφασης προσωρινής αναστολής της εκτέλεσης της απόφασης του Στρατοδικείου, μέχρι της αποσαφήνισης των νέων στοιχείων, καθώς και την απόφαση να απορρίψουν τις αιτήσεις χάριτος των τεσσάρων, τόσον το Συμβούλιο Χαρίτων, όσον και ο Βασιλεύς Παύλος. 3. Δεν διαθέτω στοιχεία για να υπολογίσω την ευθύνη του ΚΚΕ σε ποσοστά, λίγο ή πολύ. Περισσότερα στοιχεία μπορεί να διαβάσει κανείς στις αναμνήσεις, ενός συγκατηγορούμενου και συγκρατούμενου, του νεαρού τότε Τάκη Λαζαρίδη, που περιλαμβάνονται σε εκδοθέν το 2011 βιβλίο με θέμα τις Μεγάλες Δίκες σελ.175. 4. Το 1952 στο Βασίλειο της Ελλάδας Βασιλεύς ήταν ο Παύλος, Πρωθυπουργός ο Ν. Πλαστήρας και Υπουργός Εσωτερικών ο Ρέντης και όχι ο Ι. Πανόπουλος. Επομένως οι όποιες δηλώσεις του μπορεί να επηρέαζαν, αλλά δεν υποχρέωναν την κυβέρνηση να τις αποδεχθεί.5. Αφελής και εκτός τόπου και χρόνου θα είναι ο οποιοσδήποτε πιστεύει ότι δύο χρόνια μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, που τόσες ζωές χάθηκαν και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές προξενήθηκαν με αποκλειστική ευθύνη του ΚΚΕ, και με την θέση << του όπλου παρά πόδα >>, η δημοκρατία στην Ελλάδα ευημερούσε. Σε αυτά πρέπει να προτεθούν και η ένταση του Ψυχρού Πολέμου και ο πόλεμος της Κορέας. 6. Πρέπει να αποκλεισθεί η περίπτωση της αποστολής του Ν. Μπελογιάννη, με τον γνωστό τρόπο, στην Ελλάδα για την εξαφάνισή του, όταν οι Γ. Γιαννόυλης και Γ. Γεωργιάδης εκτελέσθηκαν με αποφάσεις των ανταρτοδικείων για ασήμαντους λόγους; 7. Τέλος μπορείτε να εξηγήσετε γιατί έσπευσε η ηγεσία του ΚΚΕ από το εξωτερικό και χωρίς κάποια εξέταση να χαρακτηρίσει την επιστολή του Ν. Πλουμίδη πλαστή; Κατά τον Τάσο Βουρνα τις επιστολές ταχυδρόμησε απο διάφορα ταχυδρομικά γραφεία ο Κ.Ζαμπαθάς, μέλος της οργάνωσης λογοτεχνών και παλαιός οπαδός της Αριστεράς πριν της 4ης Αυγούστου 1936.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Andreas Makrides
    Τα στοιχεία έχουν παρατεθεί εκατέρωθεν και ο αναγνώστης μπορεί να κρίνει και να αποφασίσει μόνος του. Δεν είμαι από εκείνους που επαναλαμβάνουν τα ίδια και τα ίδια.

    Το μόνο καινούργιο στην απάντησή σας, είναι η υπόμνηση πως υπουργός Εσωτερικών το '52 ήταν ο Ρέντης. Πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο, τον οποίον κατήγγειλε η χήρα του Μπάτση, ότι της ζήτησε "βαρύτατο τίμημα" για την σωτηρία του άνδρα της - με αποτέλεσμα να βρεθεί τελικά απέναντι στο εκτελεστικό απόσπασμα.

    Όσο για το γιατί έσπευσε η ηγεσία του ΚΚΕ να χαρακτηρίσει την επιστολή Πλουμπίδη πλαστή, μονάχα σε εικασίες μπορώ να προβώ.

    1) Η ηγεσία του ΚΚΕ προδίκαζε το τέλος της υπόθεσης για τους λόγους που εξέθεσα, και θέλησε να προφυλάξει το κύρος του κόμματος από την εικόνα ενός Μπελογιάννη που προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από τον Πλουμπίδη. Το ΚΚΕ υπήρξε ένα κόμμα για το οποίο ίσχυε η ρήση του Ωριγένη "το αίμα των μαρτύρων είναι λίπασμα": Δεν έστελνε για ψύλλου πήδημα ανθρώπους στο απόσπασμα, λάμβανε τις μέγιστες δυνατές προφυλάξεις, αλλά άπαξ και έφταναν εκεί, οι αγωνιστές του ΚΚΕ, ήξεραν πώς θα έπρεπε να φερθούν.

    Επιπρόσθετα, η υπόθεση Μπελογιάννη είχε διεθνοποιηθεί στο μέγιστο βαθμό και δεν ήταν πλέον μία ποινική υπόθεση αρμοδιότητας στρατοδικείου. Όταν ένας Ντε Γκωλ παρεμβαίνει υπέρ των μελλοθανάτων "κατασκόπων", η εκτέλεση ή μη των ανθρώπων αυτών, είναι πρωτίστως απόφαση που λαμβάνεται σε πολιτειακό επίπεδο και οι ευθύνες διαχέονται αναλόγως.

    2) Το ΚΚΕ το σκίαζε επί δεκαετίες το φάντασμα του Μανιαδάκη - ενός τετραπέρατου όσο και πανούργου ανθρώπου, που κατάφερε την παγκόσμια πρωτοτυπία να στήσει ένα δεύτερο ΚΚΕ και έναν δεύτερο "Ριζοσπάστη" υπό τον έλεγχο της Ασφάλειας.

    Στην περίπτωση Μπελογιάννη, η υπόθεση των ασυρμάτων έσκασε με το τέλος της πρώτης δίκης - κι εκεί που θεωρείτο δεδομένη η σωτηρία των καταδικασθέντων, μετατράπηκε η κατηγορία τους. Με δεδομένο ότι ο Πλουμπίδης ήταν ο άνθρωπος που επόπτευε του παράνομου μηχανισμού, έφερε και την ευθύνη για την υπόθεση αυτή, που προβίβασε τον Μπελογιάννη σε διεθνή κατάσκοπο.

    Αν διαβάσει κανείς τις δηλώσεις Πανόπουλου, εντυπωσιάζεται από τις λίαν επαινετικές αναφορές που επιφυλάσσει στον Πλουμπίδη, λέγοντας μάλιστα πως γνωρίζονται και οικογενειακά.

    Με βάση τα παραπάνω και με όρους Μανιαδάκη, ο Πλουμπίδης θα ήταν λογικά υπ' αριθμόν 1 ύποπτος για συνεργασία με την Ασφάλεια, και η επιστολή του θα μπορούσε κάλλιστα να ερμηνευτεί ως προπέτασμα καπνού για να καλύψει την προδοσία του.

    Στα 1952 λοιπόν, το ΚΚΕ δεν καταδικάζει τον Πλουμπίδη - αντιθέτως χαρακτηρίζει την επιστολή του "πλαστή", δηλαδή φαινομενικά τον καλύπτει, αλλά προφανώς έχει ξεκινήσει ήδη ο προβληματισμός για τις κινήσεις του. Η καταδίκη του Πλουμπίδη θα έρθει δύο χρόνια αργότερα.

    Τα παραπάνω συνιστούν όπως είπα, εικοτολογίες και λογικούς συνειρμούς. Δεν είναι κατ' ανάγκην σωστές οι προσεγγίσεις αυτές, αλλά τουλάχιστον φιλοδοξούν να αποστούν από την μονοσήμαντη, εύκολη και τελικά, βολική για όλους θεωρία του αποδιοπομπαίου τράγου με τη μορφή του (όντως τραγικού) Νίκου Ζαχαριάδη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Kostas Patialiakas
    Μετά τις ένθεν και ένθεν παραθέσεις και αναλύσεις εξακολουθώ να πιστεύω ότι, χωρίς να παραγνωρίζω τις επικρατούσες συνθήκες της περιόδου εκείνης, ο Ν. Μπελογιάννης υπήρξε θύμα του εγκληματικού δόγματος του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη <> και της σταλινικής στρατηγικής στα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, που βρίσκονταν σε έξαρση. Εστάλη στην Ελλάδα να ανασυγκροτήσει τις οργανώσεις των κομουνιστών και να δημιουργήσει παράνομους μηχανισμούς, την στιγμή κατά την οποία αντιπροσωπεύονταν στην κοινοβουλευτική ζωή του τόπου με την Δημοκρατική Αριστερά και αργότερα με την ΕΔΑ και η πολυκομματική και εύθραστη κυβέρνηση του κέντρου του Ν. Πλαστήρα προσπαθούσε μέσα στο μετεμφυλιακό περιβάλλον, με νωπές τις πληγές του Εμφυλίου Πολέμου, με τις χήρες και τα ορφανά, τις χιλιάδες τραυματίες, να λάβει μέτρα ειρήνευσης και ομαλότητας, μέσα σε τόσους σκοπέλους, εσωτερικούς και εξωτερικούς, ώστε να λειτουργήσει η δημοκρατία. Αντί η ηγεσία του ΚΚΕ να παύσει τις παράνομες ενέργειες και να συνδράμει το έργο της κυβέρνησης καταφέρονταν κατά του Πρωθυπουργού με συνθήματα <>, ακόμα και την μετάδοση από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό <> σατιρικού ποιήματος, που άρχιζε με τους στίχους: <>. Είμαι δε αναρμόδιος για πολλούς και διαφόρους λόγους να καθορίσω το ποσοστο της ευθύνης, μικρό ή μεγάλο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Δημήτριος Χατζηπουλίδης
    Τα νέα στοιχεία επιβεβαιώνουν την άποψη : Η ιστορία επαναλαμβάνεται ... αν δει βέβαια κανείς τα γεγονότα, όχι με λεπτομέρειες αλλά πιό γενικευμένα και με μεγεθυντικό φακό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Evangelia Bratsa
    Μόνο γι' αυτήν;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Pantelis Athanasiadis
    Το άρθρο αναφέρεται μόνο στη συγκεκριμένη υπόθεση....

    ΑπάντησηΔιαγραφή