Χριστόφ. Περραιβός: Αγωνίσθηκε για την πατρίδα, πέθανε πενόμενος

*Ο Χριστόφορος Περραιβός. Προσωπογραφία από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Χριστόφορος Περραιβός, υπήρξε ο μακροβιότερος από τους συντρόφους και συνεργάτες του Ρήγα Φερραίου, αλλά είχε ατυχία να πεθάνει στην ελεύθερη πατρίδα το 1893 πάμπτωχος και σχεδόν λησμονημένος, να εκλιπαρεί βοήθεια αν και… στρατηγός!!!

                Γεννήθηκε το 1773 στους Παλαιούς Πόρους (παλ. Πούρλες) της Πιερίας. Το πραγματικό επίθετο της οικογενείας του ήταν Χατζηβασίλης που το μετέτρεψε σε Περραιβός, από την αρχαία ονομασία της περιφέρειας καταγωγής του. Πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία ενενήντα ετών στις 4 Μαΐου 1863.

*Η αναγγελία του θανάτου του Περραιβού

                Η κηδεία του υπήρξε ταπεινή. Το "Φως" του Σοφοκλή Καρύδη είχε γράψει ότι κανένας από τους πληρεξούσιους της εθνικής συνέλευσης και κανένας υπουργός, δεν παρακολούθησε την κηδεία του. Μόνο περίπου 50 άνθρωποι λαϊκοί κυρίως και 3-4 αξιωματικοί τον αγωνιστή. Και παρατηρούσε με πικρία η εφημερίδα: "Ούτε μετά θάνατον δεν τιμώνται σήμερον οι αληθείς αγωνισταί και πατριώται! Αίσχος εις τοιούτον έθνος!..".  
                Το 1793 σπούδασε στην ελληνική Σχολή του Βουκουρεστίου και το 1796 στη Βιέννη, προκειμένου να σπουδάσει ιατρική. Εκεί συνάντησε τον Ρήγα Φερραίο, με τον οποίο συνδέθηκε με φιλία.

                Ο Χριστόφορος Περραιβός υπήρξε πολύπλευρος. Ήταν στρατιωτικός, πολιτικός, εθναπόστολος, δάσκαλος, στιχουργός και συγγραφέας πολεμικών απομνημονευμάτων. Δεξί χέρι του Ρήγα Βελεστινλή προσχώρησε στη Φιλική Εταιρεία το 1817,και εκτελώντας εθνική αποστολή της Εταιρείας διέτρεξε σχεδόν όλη την Ελλάδα. Με εντολή της Φιλικής Εταιρείας πήγε στη Μάνη για να ξεσηκώσει τους Μανιάτες και σε πολλές πόλεις της Πελοποννήσου. Πήγε επίσης στο Σούλι, στους Παξούς και στο Μεσολόγγι και αλλού. Μετά το θάνατο του Καραϊσκάκη, ο Περραιβός ακολούθησε τον Δημήτριο Υψηλάντη στις εκστρατείες του εναντίον των Τούρκων.

*Η πρώτη παράγραφος της νεκρολογίας για τον Περραιβό στην εφημερίδα "Ραδάμανθυς"

                Πήρε μέρος στις Εθνοσυνελεύσεις του  Άστρους και του Άργους. Πολέμησε σε διάφορες μάχες.

                Όταν ελευθερώθηκε η Ελλάδα και δημιουργήθηκε το νέο κράτος διορίσθηκε συνταγματάρχης στη Βασιλική Φάλαγγα. Στις 18 Μαρτίου του 1844 ο Βασιλεύς Όθωνας του απένειμε τον βαθμό του υποστράτηγου.

                Έντιμος όντας, κατάντησε στο τέλος της ζωής του πάμπτωχος. 

*Δημοσίευμα της "Παλιγγενεσίας"....

Εκλιπαρούσε βοήθεια…

                Τα τέλη της ζωής του, δεν υπήρξαν ανώδυνα γι’ αυτόν τον πολύπλευρο αγωνιστή της ελευθερίας. Πάμπτωχος, χωρίς περιουσία και άλλους πόρους κατάντησε λίγες μέρες πριν από θάνατό του το 1863 να εκλιπαρεί βοήθεια από την Εθνική Συνέλευση. Για δεύτερη φορά μάλιστα.  Ήταν τότε ο τελευταίος επιζών  σύντροφος του Ρήγα Φερραίου…

                Ήδη από τον Οκτώβριο του 1862 είχε εκδιωχθεί από την Ελλάδα ο βασιλεύς Όθων και η βασίλισσα Αμαλία, η Ελλάδα αναζητούσε νέον ηγεμόνα και η Εθνική Συνέλευση συζητούσε νέο Σύνταγμα.  

                Η εφημερίδα «Παλιγγενεσία» είχε γράψει στις 19 Απριλίου 1863, μεταξύ άλλων:

                «Είπομεν και άλλοτε, επαναλαμβάνομε και ήδη ότι είναι ασυνειδησία, είναι αίσχος να αφήσωμεν τον γηραιόν Περραιβόν στερούμενον εν ταις εσχάταις ημέραις της ζωής του. Πού ηκούσθη προς Θεού γέρων αγωνιστής πολλά υπέρ της Ελλάδος μοχθήσας ως απόστολος και ως στρατιωτικός και ως συγγραφεύς , να μην έχη ψωμί να φάγη;».

                Η εφημερίδα διερωτήθηκε επίσης αν υπάρχουν λεφτά για να στέλνονται ορισμένοι με υποτροφίες στην Ευρώπη, χωρίς να υπάρχει ανάγκη, υπαινισσόμενη προσωπικά ρουσφέτια και αν υπάρχουν λεφτά «δια να πληρώνομεν δημοσιογράφους να μας υποστηρίζουν πάσας τα πράξεις μας». Και συμπλήρωνε: «Όταν όμως παρουσιάζεται κανείς γέρων αγωνιστής ζητών περίθαλψιν ίνα μη αποθάνη, φωνάζομεν πληρεξούσιοι και υπουργοί «δεν έχομεν χρήματα, άφετέ μας ησύχους». Η «Παλιγγενεσία» διευκρίνιζε ότι ο Ρήγας Παλαμήδης, πάντοτε υποστήριζε τα αιτήματα των αγωνιστών όπως είχε κάνει και με την περίπτωση του Περραιβού.

                Ο γηραιός αγωνιστής κατά τα δύο τελευταία έτη της ζωής του είχε καταπέσει σωματικά, αν και διατηρούσε ακμαίες τις πνευματικές του δυνάμεις.

*Ο επικήδειος για τον Περραιβό. Από την εφημερίδα "Αθηνά"

                Πάντως σε όλη τη ζωή του δεν είχε προσκολληθεί στους ισχυρούς και δεν φρόντισε να κάνει περιουσία. Ειδικά κατά τα έτη 1851-52, που διέμενε στη Λαμία, πήγαινε στο εκεί γυμνάσιο και μαζί με τους μαθητές παρακολουθούσε τα μαθήματα της πειραματικής φυσικής και της γεωγραφίας για να πλουτίζει τις γνώσεις του. Γνώριζε άριστα την αρχαία ελληνική γλώσσα και πολλές φορές έκανε από στήθους απαγγελία ομηρικών στίχων  με μέτρο και ρυθμό.

                Ο Περραιβός συνήθιζε να αφηγείται στα παιδιά περιστατικά από τους αγώνες των κλεφτών και αρματολών και πολλές φορές μιλούσε για τα παθήματα των Σουλιωτών από τον Αλή Πασά, την ιστορία των οποίων γνώριζε πολύ καλά, αφού είχε εκδώσει και σχετικό βιβλίο.

*Το βιβλίο του Περραιβού για την ιστορία του Σουλίου και της Πάργας

                Μεγάλος και διακαής πόθος του ήταν να δει ελεύθερη την πατρίδα του τη Θεσσαλία, κάτι που δεν  χάρηκε όσο ζούσε. Ήταν καλός και ευσεβής χριστιανός.

                Μετά την κηδεία του η «Μέριμνα» στις 7 Μαΐου 1863 έγραψε για τον Περραιβό: «Έπιε πολλά ποτήρια πικρίας και η αχαριστία και ο άδικος παραγκωνισμός δεν άφησαν αυτόν να χαρή την ανεξαρτησίαν της πατρίδος του. ‘Εγραψε την ιστορίαν του Σουλίου και της Πάργας και προς τους συναναστρεφομένους αυτόν ήτον ευχάριστος και διδακτικός. Η πεσούσα εξουσία μόλις ηυδόκησεν να περιλάβη τον στρατηγόν εις τον περίβολον της Γερουσίας και ήδη απεβίωσεν εν πενία». 

*Η σύνταξη στη χήρα...

  

                Λίγες μέρες μετά την κηδεία του Περραιβού η Εθνική Συνέλευση, μετά από πρόταση του πληρεξούσιου Επτανήσου Κωνσταντίνου Δομενεγίνη, ψήφισε να χορηγηθεί σύνταξη στη χήρα του Περραιβού, ίση με τις συντάξεις που λάμβαναν οι χήρες των άλλων υποστρατήγων.

                Ήταν όμως πολύ αργά για τον αγωνιστή της ελευθερίας…

*Η αρχή της Ωδής, που έγραψε ο Ιωάννης Καρασούτσας

                Ο ποιητής Ιωάννης Καρασούτσας έγραψε «Ωδή εις τον θάνατον Χ. Περραιβού, φίλου και συνεταίρου Ρήγα του Φερραίου».

«Έως χθες βαρύς με έτη

Ο του Ρήγα συνεταίρος

Ανεστρέφετο εισέτι

Μεθ’ ημών και του αιθέρος

Έβλεπεν το λάμπον φως

Αναμνήσεων μεγάλων

Μόνος αψευδής ταμίας,

Πλήρης ίστατο υγείας

Ο πρεσβύτης ο σοφός».

……………………………………..

                Και ο Καρασούτσας, αφού υπογράμμιζε το μίσος κατά της Αυστρίας, πού παρέδωσε το Ρήγα στους Οθωμανούς, ζητούσε από τον Περραιβό να μεταφέρει μια καλή εικόνα στον εθνομάρτυρα για όσα δεινά συνέβαιναν τότε στην Ελλάδα.

«Ειπέ μάλλον προς αυτόν

Ότι θνήσκων αστραπτούσας

Εις του Φοίβου τας ακτίνας

Είδες και ποδοβολούσας

Μυριάδας μαχητών.

Ότι ο λαός ωπλίσθη

Της Ελλάδος και ωρκίσθη

Εις του Ρήγα την ψυχήν,

Την Πατρίδα να λυτρώση

Κ’ εντελή να εκπληρώση

Την μεγάλην του ευχήν».

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

*'Ενα από τα συγγράμματα του Περραιβού