Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η αρχή της δεδηλωμένης, αποτελεί το βάθρο του κοινοβουλευτισμού. Είναι η αρχή που επιβάλει να δίδεται από τον Ανώτατο Άρχοντα, η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στα κόμματα ή στους συνασπισμούς κομμάτων, που διαθέτουν την πλειοψηφία της Βουλής, με βάση την ψήφο εμπιστοσύνης, που παρέχουν οι εκπρόσωποι του Έθνους στη συγκεκριμένη κυβέρνηση. Οι αγώνες του Χαρίλαου Τρικούπη και η αρθρογραφία του, του στοίχησαν ακόμα και φυλάκιση, αλλά οδήγησαν στην θέσπιση της αρχής της δεδηλωμένης στη χώρα μας από το 1875.
Αυτά τα γεγονότα, θα θυμηθούμε σήμερα εδώ.
Υπήρξαν εποχές, στην ελληνική κοινοβουλευτική ιστορία, που η αυθαιρεσία του Ανωτάτου Άρχοντος, επέτρεπε τον σχηματισμό κυβερνήσεων ακόμα και μειοψηφικών, γεγονός που δημιουργούσε εντάσεις και δυσλειτουργίες στην ομαλή λειτουργία του Πολιτεύματος.
*Ο Πέτρος Κανελλίδης εκδότης της εφημερίδας "Καιροί"
Την εποχή εκείνη, μιλάμε για το 1874, ο εκδότης της εφημερίδας «Οι Καιροί» Πέτρος Κανελλίδης επρόκειτο να ταξιδέψει εκτός Αθηνών. Για το λόγο αυτό ανέθεσε στο φίλο του Αθανάσιο Πετμεζά να αναλάβει την αρθρογραφία της εφημερίδας. Ο Πετμεζάς σκέφθηκε να αναθέσει σε προσωπικότητες τη συγγραφή άρθρων, ανωνύμως. Ο Χαρίλαος Τρικούπης, δίστασε στην αρχή να ανταποκριθεί, γιατί είχε την άποψη ότι πρέπει να αρθρογραφεί επώνυμα.
*Το περίφημο άρθρο "Τις πταίει;" στην εφημερίδα "Καιροί".
Τελικά, υποκύπτοντας έστειλε δύο άρθρα. Το πρώτο άρθρο με τίτλο «Τις πταίει;» δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Οι Καιροί» στις 29 Ιουνίου 1874, με το παλαιό ημερολόγιο. Με το άρθρο αυτό ο Τρικούπης ασκούσε σφοδρότατα κριτική κατά των Ανακτόρων για τις επεμβάσεις τους στην πολιτική ζωή, που οδηγούσαν στο διορισμό κυβερνήσεων μειοψηφίας και πρότεινε λύση στο οξύ πρόβλημα, γράφοντας:
«Ίνα επέλθει θεραπεία, πρέπει να γίνει ειλικρινώς αποδεκτή η θεμελιώδης αρχή της κοινοβουλευτικής κυβερνήσεως, ότι τα υπουργεία (δηλαδή οι κυβερνήσεις) λαμβάνονται εκ της πλειοψηφίας της Βουλής».
Στις 9 Ιουλίου 1874 ο Χαρίλαος Τρικούπης δημοσίευσε και το δεύτερο άρθρο με τίτλο «Παρελθόν και ενεστώς».
Το πρώτο άρθρο κυρίως προκάλεσε εντύπωση και θεωρήθηκε ως στρεφόμενο κατά του βασιλέως. Γι’ αυτό ασκήθηκε ποινική δίωξη κατά του Κανελλίδη, ο οποίος είχε επιστρέψει στην Αθήνα. Συνελήφθη και προφυλακίσθηκε αμέσως.
*Το δεύτερο επίμαχο άρθρο με τίτλο "Παρελθόν και ενεστώς"
Τότε, εμφανίσθηκε ο Τρικούπης στον εισαγγελέα και ανέλαβε αυτός την ευθύνη ως συντάκτης του άρθρου. Ανακρίθηκε επί τρεις ώρες από τον ανακριτή Κριεζή παρόντων και των εισαγγελέων Θανόπουλου των Πλημμελειοδικών και Λουριώτη των Εφετών. Τελικά, αντί του Κανελλίδη προφυλακίσθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης στις φυλακές Γκαρμπολά. Έμεινε προφυλακισμένος 24 ώρες και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση. Δεκαπέντε ημέρες αργότερα απηλλάγη και με βούλευμα των Πλημμελειοδικών. Εναντίον του βουλεύματος ο εισαγγελέας άσκησε ανακοπή, αλλά και οι εφέτες Ιωαννίδης, Οικονόμου, Δυοβουνιώτης, Αντωνιάδης και Μάνος, τον απάλλαξαν στις 9 Αυγούστου 1874 με δικό τους βούλευμα.
Αργότερα, τον Ιούλιο του 1875 ο Χαρίλαος Τρικούπης κερδίζοντας τις εκλογές, κλήθηκε από τον βασιλέα Γεώργιο να σχηματίσει κυβέρνηση. ΄
Όταν η νέα Βουλή συνεδρίασε ο βασιλιάς Γεώργιος εκφώνησε το λόγο του Θρόνου στην πανηγυρική συνεδρίαση. Το λόγο εκείνο, που είχε συντάξει ο ίδιος ο Τρικούπης, οδήγησε τον Ανώτατο Άρχοντα να υποσχεθεί απροκάλυπτα, ότι πλέον θα απαιτεί για τις κυβερνήσεις «την δεδηλωμένην προς αυτάς εμπιστοσύνην των αντιπροσώπων του Έθνους».
*Ο βασιλεύς Γεώργιος Α΄
Όταν η νέα Βουλή συνεδρίασε ο βασιλιάς Γεώργιος εκφώνησε το λόγο του Θρόνου στην πανηγυρική συνεδρίαση. Το λόγο εκείνο, που είχε συντάξει ο ίδιος ο Τρικούπης, οδήγησε τον Ανώτατο Άρχοντα να υποσχεθεί απροκάλυπτα, ότι πλέον θα απαιτεί για τις κυβερνήσεις «την δεδηλωμένην προς αυτάς εμπιστοσύνην των αντιπροσώπων του Έθνους».
Ήταν η αρχή, για να σπάσουν οι πολιτικές αγκυλώσεις, χάρη στη σθεναρή στάση του Χαρίλαου Τρικούπη.
Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
*Ο Χαρίλαος Τρικούπης
*Αναμνηστικό μετάλλιο, που κόπηκε μετά το θάνατό του
*Η ειδησεογραφία των ημερών εκείνων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου