Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2024

Αδριανούπολη 1885: Ένας Φράγκος προτρέπει τους Έλληνες… να μην «φραγκέψουν»!!!

*Απόσπασμα του ποιήματος του Λαφφόν από την εφημερίδα "Ήλιος"


 


 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 


               Η Αδριανούπολη πάντα φημίζονταν για τα ονομαστά σχολεία της και το υψηλό επίπεδο Παιδείας και πολιτισμού που παρείχε όχι μόνο στους μόνιμους κατοίκους της αλλά και στους παρεπιδημούντες. Σημαντική ήταν και η λειτουργία του σιδηρόδρομου, που έφερνε σε επαφή του Αδριανουπολίτες με τις νέες τάσεις οι οποίες επικρατούσαν στην Ευρώπη, τόσο στο πεδίο των ιδεών όσο και στην καθημερινότητα. Εξίσου σημαντική ήταν και η παρουσία μεγάλου αριθμού ξένων προξενείων λόγω της σημαντικής γεωστρατηγικής και διπλωματικής θέσης της πόλης, που θεμελιώθηκε στη συμβολή τριών ποταμών.

               Η έκπληξη όμως που δοκιμάζει όποιος ασχολείται με την ιστορία της Αδριανούπολης, είναι πως ανακαλύπτει ότι ένας Γάλλος (Φράγκους τους αποκαλούσαν τότε) το 1885, καλούσε τους Έλληνες να μην… Φραγκέψουν!!! Ήδη από την εποχή εκείνη είχε αναφανεί η τάση να φορούν γυναίκες και άνδρες, ευρωπαϊκά ρούχα και να εγκαταλείπουν τις παραδοσιακές τοπικές φορεσιές. Τότε εμφανίσθηκαν και τα… χωριστά ραφεία.  Τα αμπατζίδικα συνέχισαν να ράβουν τοπικές ενδυμασίες κυρίως πουτούρια, ενώ ευρωπαϊκά ρούχα έραβαν οι φραγκοράφτες.

               Εν προκειμένω η έκπληξη προέρχεται από τον Γουσταύο Λαφφόν (Gustave Adolphe Marie Laffon) που υπηρετούσε ως πρόξενος της Γαλλίας στην Αδριανούπολη.

Ο Λαφφόν από τα νεανικά του χρόνια λάτρεψε την Ελληνική Παιδεία και επιδόθηκε με πάθος στην ποίηση. Γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1835. Φοίτησε στο Ελληνικό Σχολαρχείο της Λευκωσίας και σε ηλικία 15 χρονών πήγε στην Βηρυττό, όπου σπούδασε ξένες γλώσσες στο Κολλέγιο Ιησουϊτών. Ακολούθησαν σπουδές στο Παρίσι. Σε ηλικία 19 χρονών διορίστηκε διερμηνέας  του Γαλλικού στρατού στην Κριμαία (1854-1856) και εν συνεχεία τοποθετήθηκε στο γαλλικό υποπροξενείο στην Κρήτη (1861). Στη συνέχεια υπηρέτησε ως διπλωμάτης στα Ιεροσόλυμα, στη Λάρνακα και στη Σμύρνη, από το 1864 έως το 1874,  υποπρόξενος στον Πειραιά  το 1877, πρόξενος στην Αδριανούπολη το 1885-1886, και στη Χιλή το 1888.

*Ο Γουσταύος Λαφφόν με στολή προξένου

Νυμφεύτηκε δύο φορές. Την ευγενή Άννα Μοάτσου με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά και την ρωμαιοκαθολική Άδα Βαρτζίλη από τη Λάρνακα που του χάρισε ένα γιο.

Ο Λαφφόν επηρεασμένος από τη ρομαντική σχολή και τον Διονύσιο Σολωμό αλλά και από τη ζωή του στην Κύπρο, έγραψε ποίηση σε μια μεικτή γλώσσα καθαρεύουσας και δημοτικής. Μερικά ποιήματα τα χαρακτηρίζει η μελαγχολία, ενώ άλλα η χαρά και η αισιοδοξία.

*Η μετάφραση του Λαφφόν στον "Ύμνο εις την Ελευθερίαν" του Σολωμού

Λάτρης της Ελλάδας μετάφρασε στα γαλλικά ολόκληρο τον « Ύμνο εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού (Hymne a la Liberte, Παρίσι 1880). Το 1896 εξέδωσε την ποιητική συλλογή «Τα Τραγούδια μου» που αφιέρωσε στις Ελληνίδες της Αλεξάνδρειας. Μια δεύτερη έκδοση της συλλογής με επιμέλεια του Ριχάρδου Βαρζίλη, αδελφού της γυναίκας του, έγινε στη Λευκωσία το 1915 με τίτλο «Τα Άπαντα». Η συλλογή ξεκινά με το ποίημα «Αγγελία» που έγραψε το 1900, επιστρέφοντας σε ηλικία 65 χρονών στην Κύπρο.

Πέθανε το 1906. Η επιθυμία του ήταν στον τάφο να γραφούν τα ακόλουθα:


ΕΙΣ ΤΟΝ ΤΑΦΟΝ ΜΟΥ

Δεν θέλω γράμματα χρυσά

ούτε πελεκημένα.

Δυο λόγια μόνο με αρκούν,

δυο λόγια αγαπημένα:

---

Εδώ κοιμάται ὁ Λαφφόν,

το γένος ήτο Γάλλος.

Πλην της Ελλάδος εραστής

και θαυμαστής μεγάλος.


               Το ποίημα με την προτροπή προς τους Έλληνες να μην φραγκέψουν το έγραψε το 1885 στην Αδριανούπολη. Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Νεολόγος» της Κωνσταντινούπολης και λίγο αργότερα αναδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ήλιος» των Αθηνών την 1η Ιουλίου 1885 με τίτλο «Το παράπονό μου». Η αθηναϊκή εφημερίδα χαρακτήρισε το ποίημα αυτό «χαριέστατον και διδακτικόν άμα δι’ ημάς του Έλληνας» τον δε Λαφφόν «ηδυεπέστατον».

               Αξίζει να το επαναφέρουμε στην επικαιρότητα, τώρα που η ελληνική γλώσσα υφίσταται αλλοιώσεις από την υιοθέτηση πολλών ξενικών λέξεων και διαφόρων συνηθειών.

 

ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΜΟΥ

Πώς σ’ αγαπώ. Γλυκειά Ελλάς, σαν δεύτερη μου μάνα

Στον κόσμον πια το φώναξα σαν Πασχαλιάς καμπάνα,

Μα έχω με τους Έλληνας παράπονο μεγάλο,

Που αν μου μένη στην ψυχή θα πάθω δίχως άλλο

Αυτό ‘ναι το παράπονο που καίει την καρδιά μου

Πως εφραγκέψατε πολύ, ώ Ελληνόπαιδά μου.

Ναι, καθ’ ημέρα χάνεται και σβύν΄ η ρωμηοσύνη

Σα μαραμένο λούλουδο όπου δροσιά δεν πίνει.

Όλα σας είναι φράγκικα, όλα τα ζηλεμένα

Κι ελληνικό πια έθιμο δεν σώζεται κανένα,

Φράγκικος είναι ο χορός, φράγκικα τα τραγούδια.

Με φράγκικα ονόματα βαπτίζουν τα λουλούδια.

Αν έχεις πάθος στην ψυχή που καίει σαν καμίνι,

Πρέπει τη γλώσσα να μιλάς του Βέρδη και Μπελλίνη.

Τον Τροβατόρο σαν ακούς να κάμης που πεθαίνεις

Και με το στόμα ανοιχτό σαν χάχας ν’ απομένης.

Έως το τέλος να ρουφάς της Δ ί β α ς το κομμάτι,

Άλλως σε λένε βάναυσον κι απαίδευτον χωριάτη,

Αχ! Μάστρο Βέρδη, πουθενά αν τύχη να σε εύρω,

Τι έχεις απ’ τα χέρια να πάθης δεν το ξεύρω.

Τόσας φοραίς μ’ ανάγκασες να σε χειροκροτήσω.

Που μ’ έκανες κινέζικο τραγούδι να ποθήσω.

Και σεις ώ Επτανήσιοι, μεγάλοι καντατόροι,

Ντελ κοντραπούντο κλάσσικο θερμοί αμμιρατόροι.

Εν τη λατρεία των Μουσών καν φέρητε τα πρώτα,

Ελληνικήν δεν έχετε σ’ τον λάρυγγά σας νότα…

Αχ! Πέτε μου πού τραγουδούν τα εθνικά τραγούδια,

Πού οι κοπέλλαις αγαπούν του κάμπου τα λουλούδια,

Πού το συρτό χορεύουνε με κεντητό μαντύλι,

Πού έχουν χρώμα κερασιού των γυναικών τα χείλη ,

Πού αντηχεί του έρωτος αγροτική φλογέρα

Και τ’ αηδόνια κελαδούν σ’ ελεύθερον αέρα,

Πού χύνουν ίσκιο δροσερό αθάνατα πλατάνια

Κι αστράφτουν σ΄των παλληκαριών τη μέση γιαταγάνια

Εκεί να τρέξω μια στιγμήνα ευφρανθώ, να ζήσω

Με του βουνού τ’ αρώματα μονάχα να μεθύσω,

Εκεί να βάλω να μου πουν παλληκαριού τραγούδι .

Ν’ ανοίξη η καρδούλα μου σα μερσινιάς λουλούδι.

Εν Αδριανουπόλει

                                                       GUSTAVE LAFFON

*Εν Αδριανουπόλει. Το τέλος του ποιήματος...

               Και όπως έγραψε τότε ο «Ήλιος» ο Γουσταύος Λαφφόν «εκ νεαράς ηλικίας ποτισθείς τα νάματα της ελληνικής παιδείας» κατέχει αρίστη θέση μεταξύ των σύγχρονων ελλήνων ποιητών.


Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 Υστερόγραφο

*Για ένα άλλο Γάλλο ποιητή που ένιωθε Θραξ, τον Αντρέ Σενιέ, διαβάστε στη θέση https://sitalkisking.blogspot.com/2019/02/blog-post_71.html

 

Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2024

Τον νομό Έβρου έβλεπε ως έδρα του αντικινήματός του, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος το 1967, αλλά τελικά πήγε στην Καβάλα.

*Η στιγμή της αποτυχίας του βασιλικού αντικινήματος. Ο τίτλος της αγγλικής εφημερίδας τα λέει  όλα: "Ο Βασιλιάς φεύγει με δάκρυα"


 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Είναι άγνωστο, αλλά τον νομό Έβρου έβλεπε ως έδρα του αντικινήματός του, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος από το Μάιο του 1967, δηλαδή πολύ σύντομα, από τον επικράτηση του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου 1967. Όπως είναι γνωστό το βασιλικό αντικίνημα πραγματοποιήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1967 και είχε απόλυτη αποτυχία, αφού ο Κωνσταντίνος με την οικογένειά του, αναγκάσθηκε να φύγει νύχτα από την Καβάλα για τη Ρώμη και οι πραξικοπηματίες να ορκίσουν αντιβασιλέα τον στρατηγό Γεώργιο Ζωιτάκη και πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο.

               Πώς προέκυψε όμως η επιλογή του νομού Έβρου και μάλιστα από πολύ νωρίς; Η πληροφορία αυτή, περιέχεται σε επιστολή του Αμερικανού πρέσβη Φίλιπς Τάλμποτ, που έστειλε στις 26 Μαΐου 1967 στον Νταν Μπρούστερ, διευθυντή των Ελληνικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η επιστολή αυτή βρίσκεται στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.

Στην επιστολή του ο πρέσβης Τάλμποτ γνωστοποιούσε στην Ουάσιγκτον, ότι την προηγούμενη μέρα (25 Μαΐου) ο βασιλιάς Κωνσταντίνος του περιέγραψε τα περαιτέρω βήματα που σκέφτονταν, στο πώς δηλαδή θα αντιπαρατεθεί στον συνταγματάρχη Παπαδόπουλο και το Επαναστατικό Συμβούλιο.

Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2024

Αλεξανδρούπολη, Οκτώβριος 1922! Το δράμα των συνωστισμένων προσφύγων της Ανατολικής Θράκης!!!

*Έφευγαν με τα τρένα όπως- όπως, όσοι μπορούσαν. Οι άλλοι με τα κάρα ή πεζοπορώντας....


 

 

Παρουσιάζει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

Η Αλεξανδρούπολη και όλος ο νομός Έβρου έζησαν τον Οκτώβριου του 1922 απίστευτες σκηνές οδύνης και δυστυχίας χιλιάδων προσφύγων, που διωγμένοι κάτω από ασφυκτικές προθεσμίες έπρεπε να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, τα χωράφια τους, τις κάθε είδους περιουσίες τους στην Ανατολική Θράκη και στριμωγμένοι σε ένα βοϊδάμαξο ή σε ένα τρένο ή πεζοπορώντας, να περάσουν δυτικά του νομού Έβρου για να αρχίσουν μια νέα ζωή.

Αυτή η τρομακτική περιπέτεια, ήταν αποτέλεσμα της διάσκεψης των στρατηγών των συμμάχων της Αντάντ στα Μουδανιά, το Σεπτέμβριο του 1922, όταν εξαιτίας της μεταστροφής του διεθνούς πολιτικού κλίματος φίλοι και εχθροί στράφηκαν κατά της Ελλάδας.

Η απόφαση για αμαχητί παράδοση της Ανατολικής Θράκης, δεν είχε σχέση με πολεμικές συγκρούσεις, όπως συνέβη στη Μικρά Ασία. Ήταν αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών αρχικά της Γαλλίας και της Ιταλίας και μετά και της Αγγλίας, αλλά κυρίως ήταν αποτέλεσμα αλλαγής γεωστρατηγικών και οικονομικών συμφερόντων. Όλοι οι μεγάλοι, υπέγραφαν οικονομικές και άλλες συμφωνίες με τον Μουσταφά Κεμάλ και δεν ήθελαν να δουν τη Ρωσία να κυριαρχεί πολιτικά στη Μικρά Ασία, αφού ήδη στήριζε με όπλα και χρήματα την νέα κατάσταση στην Τουρκία.

Σ’ αυτή την ιστοσελίδα έχει περιγραφεί με διάφορα κείμενα το δράμα του διωγμού των Ανατολικοθρακιωτών.

Σήμερα αποφάσισα, αντί άλλης περιγραφής, να παρουσιάσω αυτούσιο ένα άγνωστο, αλλά πολύτιμο έγγραφο, που είχε συνταχθεί για την Στρατιά Θράκης (διοικητής τότε ο στρατηγός Κωνσταντίνος Νίδερ). Σ’ αυτό περιγράφονται ανάγλυφα, οι τρομερές συνθήκες συνωστισμού των προσφύγων στην Αλεξανδρούπολη και σε άλλους σιδηροδρομικούς σταθμούς του νομού Έβρου.

Αυτό το ντοκουμέντο, από την ιστορία του διωγμού των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης, που ήταν ριζωμένοι εκεί από τα πανάρχαια χρόνια, βρίσκεται στο Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών.

Ιδού το έγγραφο, με τη αδρή περιγραφή των τραυματικών εκείνων γεγονότων:

Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2024

Ξεπεράσαμε το 1.500.00 επισκέπτες και προχωρούμε!!!!

    Η εφαρμογή που έχω  εδώ αριστερά, μου έδειξε ότι την ιστοσελίδα μου επισκέφθηκαν περισσότεροι από 1.500.000  φίλοι και φίλες. Τους ευχαριστώ όλους... Μου δίνουν δύναμη να συνεχίσω, όσο μπορώ!!!